Miroslav Samardžić Tranzicija i manjine u Vojvodini Autonomna ...

na lokalnom nivou verovatno neće imati zbog činjenice da su partijske oligarhije obično
skoncentrisane u opštinskim središtima pa se može očekivati da će seoska naselja biti
nedovoljno zastupljena, tj. pravilo da svako selo ima svog odbornika, verovatno se neće očuvati.
Faktička vlast u opštinama skoncentrisana je u izvršnim organima, a značajni centri
finansijske moći su opštinska javna preduzeća. Informacija sadrži podatke za predsednike
opština, predsednike i sastav izvršnih odbora, potpredsednike opština i sekretare. Od ukupno
44 opštine za koje postoje podaci (nedostaje Titel) 31 predsednik je Srbin (70,5%), 1 je
Crnogorac (u Kuli, 2,3%), 1 Jugosloven (u Odžacima, 2,3%), 7 su Mađari (15,9%), 1 Rumun (u
Žitištu), 1Rusin (u Vrbasu), 1 Slovak (u Bačkom Petrovcu), 1 Vojvođanin (u Zrenjaninu). Srba je
najviše i među predsednicima izvršnih odbora - 28 (63,63%), 1 je Crnogorac (u Vrbasu), 1
Jugosloven (2,27%) (u Novoj Crnji), 9 Mađara (20,45%), 1 Rusin (u Kuli), 4 Slovaka (9,1%, u
Bačkom Petrovcu, Alibunaru, Kovačici i Staroj Pazovi).
U Informaciji su zbirno navedeni podaci o nacionalnoj pripadnosti potpredsednika i
sekretara opština, što otežava analizu jer iz tabela nije moguće pratiti da li su i u kojoj meri u
etnički mešovitim opštinama primenjivane konsocijacijske formule, tj. da je predsednik jedne
nacionalnosti a potpredsednik druge. Stoga podatke navodimo zbirno, onako kako su dati u
Informaciji. Najviše potpredsednika i sekretara su Srbi 63- (61,7%), 2 su Crnogorci (1,96%, po
jedan u Odžacima i Malom Iđošu), 3 (2,94%) Jugosloveni ( po jedan u Opovu, Bačkoj Palanci,
Kanjiži), 2 Hrvata (1,96%, u [idu i Subotici), 26 su Mađari (25,5%), 1 Rumun (0,98%, u
Alibunaru) i 5 Slovaka (4,90%, u Staroj Pazovi, Kovačici i Bačkom Petrovcu). Dakle, na
inokosnim fukcijama u opštinama nema nijednog Roma i svega po dva Hrvata i Rumuna.
Zanimljivo je posmatrati raspodelu funkcija po opštinama. U opštinama sa mađarskom većinom
svi predsednici opština (osim Bečeja) i svi predsednici IO su Mađari. Izvan područja sa
mađarskom većinom samo jedan od dva najviša položaja u opštini zauzima Mađar (u
Temerinu, u kome inače Mađari 1991. čine 38,68% stanovništva ). Od ukupno 26
potpredsednika i sekretara mađarske nacionalnosti 12 su izvan područja sa mađarskom
većinom. Kako smo već naveli, u osam opština sa mađarskom većinom svi predsednici (osim
Bečeja) i svi predsednici IO su Mađari, a od ukupno 19 potpredsednika i sekretara 14 su
Mađari (73,68%). Na teritoriji ovih osam opština Mađari su 1991. činili 57,37% stanovništva. U
opštini ^oka svi opštinski funkcioneri su Mađari, a smo jedan od 7 članova IO je Crnogorac. U
ovoj opštini Srbi su 1991. činili 32,77%, a Mađari 56,47%. U Skupštini opštine izabranoj 2000.
ima 12 Srba (38,7%), 1 Crnogorac (3,23%), 17 Mađara (58,84%). Nedostaju podaci za jednog
odbornika. U susednoj opštini Novi Kneževac 1991. Srbi su činili 53,97% stanovništva, a Mađari
33,84%. U opštinskoj skupštini 21 odbornik je Srbin (67,74%), a 8 su Mađari (25,8%). Svi
opštinski fukcioneri i svi članovi IO su Srbi. Tako se može konstatovati da u ^oki, gde su Mađari
u većini, postoji izražena mađarska kadrovska dominacija, dok u Novom Kneževcu Srbi imaju
kadrovski monopol u opštini.
U Senti (1991: Mađari - 80,9%, Srbi - 8,91%, Jugosloveni - 5,53% itd.) u skupštini ima
26 odbornika Mađara (81,25%) i 3 Srbina (9,38%). Skupština ima 32 odbornika, nedostaju
podaci o nacionalnoj pripadnosti za tri odbornika. Svi opštinski funkcioneri su Mađari. Potpuni ili
skoro potpuni etnički kadrovski monopol postoji i u opštini Bačka Topola gde su svi funkcioneri
Mađari (1991: Mađari - 64,7%, Srbi - 22,05%, Jugosloveni - 5,77%) mada su Skupština i Izvršni
odbor, dakle kolektivni organi, etnički izbalansirani.
U opštini Bački Petrovac u kojoj većinu čine Slovaci (1991: Slovaci - 70,34% , Srbi -
20,95%, Jugosloveni - 4,80%) u Skupštini ima 25 Slovaka (80,65%), 5 Srba (16,13%), i 1
Jugosloven (3,23), svi funkcioneri su Slovaci (predsednik, potpredsednik i sekretar i predsednik
IO). U Izvršnom odboru ima jedan Srbin (11,11%) i osam Slovaka (88,88%). Znači, u ovoj
opštini postoji slovački kadrovski monopol. U opštinama sa mađarskom većinom na nekom od
funkcionerskih mesta ima po jedan Srbin u Adi (potpredsednik ili sekretar), Subotici
(potpredsednik ili sekretar)i u Bečeju (predsednik).
Prema Informaciji, u svim opštinama obuhvaćenim izveštajem u Vojvodini je 71 Mađar
član opštinskih izvršnih odbora (20,03%), od toga u opštinama sa mađarskom većinom 45
(63,37%), a izvan tog područja njih 26 (36,6%, u Apatinu 2, Beloj Crkvi, @itištu, Zrenjaninu,
Plandištu, Kovačici, Kuli, Somboru, Vrbasu po jedan, u Temerinu 2, Novom Bečeju, Srbobranu
po 3 i Novoj Crnji 4). Izvan područja s mađarskom većinom samo je jedan Mađar predsednik
IO (Temerin) a nijedan nije predsednik opštine. Od ukupno 26 potpredsednika ili sekretara
opština mađarske nacionalnosti 14 su na područjima sa mađarskom većinom (53,85%), a 12 u
ostalim opštinama (46,15%).
Četiri Slovaka su predsednici IO (Kovačica, Stara Pazova, Bački Petrovac i Alibunar) i
jedan predsednik opštine. Od 21 člana izvršnih odbora slovačke nacionalnosti (6% ukupnog
42