Miroslav Samardžić Tranzicija i manjine u Vojvodini Autonomna ...

sa pripadnicima manjina putem odgovarajućih postupaka a posebno u institucijama koje ih
predstavljaju kada se razmatraju zakonodavne ili administrativne mere koje će verovatno
direktno uticati na manjine; uključivanje pripadnika manjina u izradu planova razvoja i drugih
planova od značaja za manjine i izrade studija; efikasno učešće pripadnika manjina u izbornim
telima na nacionalnom i lokalnom nivou; decentralizacija ili lokalni oblici vlade. 71 Formulacija u
Konvenciji data je na uobičajeno uopšten način. Kada su u pitanju politički i vladavinski procesi,
ostvarivanje pomenutog prava na ″efikasno učešće″ moralo bi podrazumevati ravnopravnu
zastupljenost u organima vlasti kao i postojanje posebnih mehanizama koji obezbeđuju politički
uticaj licima koja pripadaju manjinskim zajednicama. Kako je već navedeno, Zakon o zaštiti
prava i sloboda nacionalnih manjina sadrži neke mehanizme koji bi terbalo da omoguće njihovo
ravnopravno učešće u javnom životu. Međutim, izborni zakoni na osnovu kojih su održani izbori
za saveznu, pokrajinsku i opštinske skupštine septembra 2000, kao i izbori za Narodnu
skupštinu decembra 2000, nisu predviđali nikakve posebne mere koje bi obezbeđivale
ravnopravnu zastupljenost manjina u predstavničkim telima. Naprotiv, izborni cenzusi su bili
veoma visoki tako da su manjinske stranke na saveznim i republičkim izborima uglavnom
nastupale u DOS-u ili nisu uopšte izlazile. U delu teksta koji sledi iznosim podatke o
zastupljenosti pripadnika manjina u organima vlasti na osnovu raspoloživih podataka koji su
uglavnom nepotpuni.
Prema zvaničnom izveštaju sa lokalnih izbora održanih septembra 2000, u Vojvodini je
bilo ukupno 1745 odbornika. 72 Prema Informaciji o zastupljenosti pripadnika nacionalnih manjina
u javnim službama koju je 2002. godine sačinio Pokrajinski sekretarijat za upravu i propise, 270
odbornika su mađarske nacionalnosti (nedostaju podaci za Skupštinu opštine Subotica koja ih,
navodno, ne poseduje i opštinu Titel), što iznosi 16,6%. Po popisu iz 1991, Mađari su činili
16,86% ukupnog stanovništva. Na ranije održanim lokalnim izborima tokom devedesetih
Mađari su činili 15,69% (1996) odn. 17,89% odbornika u Vojvodini (izbori decembra 1992). Kod
ranijih izbora uključeni su i Subotica i Titel. S obzirom da je udeo mađarskog stanovništva u
ukupnom stanovništvu Vojvodine danas izvesno manji nego 1991, jasno je da su Mađari na
odgovarajući način zastupljeni u lokalnim skupštinama. Od ukupno 270 odbornika mađarske
nacionalnosti 101 izabran je u opštinama u kojima Mađari ne čine većinu stanovništva ili 37,4%,
što odgovara teritorijalnom rasporedu mađarskog stanovništva u Vojvodini.
U Informaciji su podaci za Hrvate i Bunjevce navedeni zbirno pa time kao da Pokrajinski
sekretarijat naglašava da se radi o jednoj nacionalnoj skupini. Na poslednjim izborima izabrano
je 29 odbornika ove/ovih nacionalnosti, 1,8%. S obzirom da je najveća koncentracija hrvatsko-
bunjevačkog stanovništva upravo u Subotici, izvesno je da je njihov udeo u ukupnom broju
odbornika veći. Hrvati, Bunjevci i [okci činili su 1991. zajedno 4,86% stanovništva. S obzirom na
nepouzdanost popisa iz 1991. kada je broj Hrvata u Vojvodini u pitanju, te njihovo veliko
iseljavanje tokom devedesetih, nemoguće je oceniti, na osnovu raspoloživih podataka, da li su
pripadnici ovih etničkih grupa zastupljeni u lokalnim skupštinama proporcionalno svom udelu u
stanovništvu. Najviše odbornika hrvatske i bunjevačke nacionalnosti ima u opštini Sombor 7
(11,5%). Na izborima održanim 1992. izabrano je u Vojvodini 2,06% odbornika ove /ovih
nacionalnosti, a 1996. 1,4%.
U opštinskim skupštinama u Vojvodini ima 41 odbornik rumunske nacionalnosti- 2,5%
(1992:2,01%; 1996:2,4%). Zanimljivo je da je 1996. izabran identičan broj odbornika kao i 2000
- 41. Rumuni su 1991. činili 1,93% ukupnog stanovništva Vojvodine. Očigledno je da udeo
odbornika rumunske nacionalnosti premaša njihov udeo u stnovništvu. Najviše odbornika
Rumuna ima u opštini Alibunar- 8 ili 25,8% ukupnog broja odbornika u toj opštini.
Na poslednjim lokalnim izborima izabrano je 70 odbornika slovačke nacionalnosti
(4,3%), najviše ih je u opštinama Bački Petrovac - 25 (80,6%) i Kovačica- 17 (43,6%). Na ranije
održanim izborima devedesetih u Vojvodini je izabran 71 Slovak 1992 (4,19%) odnosno 71
1996 (4,14%). Udeo Slovaka u ukupnom stanovništvu iznosio je 1991. 3,16%.
U lokalnim skupštinama ima 18 odbornika rusinske nacionalnosti - 1,1%. Najviše ih je u
opštini Kula - 5 (11,11%) i Vrbas - 5 (14,3%). Na izborima održanim 1992. izabrano je 11
odbornika Rusina (0,65%) a 1996 - 17 (0,99%). Udeo Rusina u stanovništvu Vojvodine iznosio
je 1991- 0,88%, dakle, Rusini su više nego adekvatno zastupljeni u lokalnim skupštinama.
U skupštinama vojvođanskih opština devet je odbornika romske nacionalnosti (0,5%).
Najviše ih je u opštinama Apatin - 3 (6,98%) i Beočin - 3 (8,57%). Na izborima održanim
71 Navedeno prema tekstu Konvencije koji je objavio Beogradski centar za ljudska prava 1996.
72 Izbori 2000 za odbornike skupština opština i gradova za odbornike Skupštine grada Beograda i grada
Niša, RZIS Beograd, februar 2001
40