Miroslav Samardžić Tranzicija i manjine u Vojvodini Autonomna ...

ukupno 239 nastavnika i saradnika 74,29% su Srbi, 7,86% Mađari, 5,71% Crnogorci, 5%
Rumuni, 2,14% Slovaci, Hrvati i Jugosloveni po 1,43%...
Nastava se izvodi na srpskom jeziku, ali i na nekim manjinskim jezicima, tako da je
50,12% studenata mađarske nacionalnosti obuhvaćeno nastavom koja se delom ili u celini
izvodi na njihovom jeziku; 25,30%. Rumuna prati nastavu delom na rumunskom jeziku.
Pretežno se radi o studentima koji se obrazuju za zvanje vaspitača na višim školama u Vršcu,
Novom Sadu i Subotici. U Vojvodini se ne obrazuju vaspitači za rad u predškolskim ustanovama
na rusinskom i slovačkom jeziku.
Na Univerzitetu u Novom Sadu radi 2.107 nastavnika i saradnika u stalnom radnom
odnosu: 71,05% su Srbi, 8,72% Jugosloveni, 7,02% Mađari, 2,57% Hrvati, 2,35% Crnogorci,
1,29% Slovaci, 1,01% Rusini, 0,34% Rumuni itd.
Od ukupno 34.338 studenata 70,8% su Srbi, 5,72% Mađari, 1,13% Slovaci, 0,3%
Rumuni, 0,71% Rusini itd.
Od 952 postdiplomca 69,54% su Srbi, 8% Mađari, 1,35% Slovaci, 0,21% Rumuni,
0,42% Rusini itd.
Nastava na Novosadskom univerzitetu ostvaruje se na srpskom jeziku, a na nekim
fakultetima delom i na mađarskom jeziku (Građevinski i Ekonomski fakultet u Subotici,
Akademija umetnosti u Novom Sadu- odsek glume na mađarskom jeziku). Na odeljenjima
Učiteljslog fakulteta iz Sombora u Subotici i Bačkom Petrovcu nastava se izvodi na mađarskom
i srpskom, odnosno slovačkom i srpskom. Na odeljenju beogradskog Učiteljskog fakulteta u
Vršcu nastava se delimično izvodi i na rumunskom jeziku. Na učiteljskim fakultetima ne postoje
grupe za obrazovanje učitelja razredne nastave za rad na rusinskom jeziku. Najzad, na
Filozofskom fakultetu u Novom Sadu, na grupama za mađarski, slovački, rumunski i rusinski
jezik nastava se u potpunosti izvodi na ovim jezicima.
Prema važećem zakonu, nastava na manjinskom jeziku na višoj školi i univerzitetu
izvodi se uz saglasnost Vlade, kao kad se radi o stranim jezicima. Pokrajinski sekretarijat za
obrazovanje predlaže da se promene propisi u ovoj oblasti i unese odredba po kojoj bi se
nastava na manjnskom jeziku organizovala za sve predmete ili deo predmeta ako se za to
izjasni najmanje dvadeset studenata iste godine istog usmerenja, te ukoliko na dotičnoj višoj
školi - fakultetu postoje kadrovski uslovi za organizovanje ovakve nastave.
7.4. Nacrt zakona o školovanju nacionalnih manjina u Vojvodini
Centra za multikulturalnost
Centar za multikulturalnost, nevladina organizacija iz Novog Sada, izradio je 2001.
godine Nacrt zakona o školovanju nacionalnih manjina u Vojvodini. Iz teksta nije jasno na kom
bi nivou taj zakon trebalo da se donese, ali je već sam naslov prilično neuobičajen, sa snažno
naglašenom kolektivnom dimenzijom, što nagovaeštava da obrazovni proces treba da bude
orijentisan prema etnokulturnim grupama a ne pojedincima. Prema zamisli CMK, obrazovanje
na jezicima nacionalnih manjina ostvaruje se u okviru jedinstvenog obrazovnog sistema: u
predškolskim i osnovnim školama pod jednakim uslovima kao i na srpskom jeziku, a u
srednjim i višim školama i na univerzitetu pod uslovima propisanim zakonom. Osnovno
obrazovanje na jezicima manjina izvodi se u posebnim školama, koje se mogu osnovati ukoliko
ima najmanje po jedno odeljenje od I doVIII razreda sa najmanje deset učenika upisanih u prvi
razred. Ukoliko ne postoji propisan broj učenika, obrazuje se odeljenje s nastavom na
manjinskom jeziku u školama u kojima se nastava izvodi na srpskom, pod istim uslovima kao i
kad se nastava izvodi na srpskom.
U sredinama u kojima živi veći broj pripadnika nacionalnih manjina osnivaju se
gimnazije i stručne škole s nastavom na manjinskim jezicima ili srednjoškolski centar sa više
srodnih struka i programom gimnazije. Ovakve srednje škole u svom sastavu imaju dom
učenika. Gimnazija sa nastavom na nekom manjinskom jeziku može se osnovati ako postoje
najmanje dva odeljenja istog razreda sa najmanje deset učenika u odeljenju, a stručna škola
ukoliko ima najmanje tri odeljenja istog razreda za srodna zanimanja sa najmanje deset učenika
u odeljenju. Srednjoškolski centar osniva se s najmanje četiri odeljenja istog razreda sa po
najmanje deset učenika. Za manjine sa malim brojem pripadnika osniva se centar za osnovno i
srednje obrazovanje ukoliko postoji najmanje jedno odeljenje sa deset učenika, a može i sa
manjim brojem ukoliko pokrajinski sekretar, nadležan za obrazovanje, tako odluči. U
dvojezičnim srednjim školama nastava se izvodi na manjinskom jeziku ako se za to izjasni
najmanje deset učenika istog razreda istog usmerenja ili zanimanja, s tim što se, uz dozvolu
pokrajinskog sekretara, može izvoditi i za manji broj učenika.
37