Miroslav Samardžić Tranzicija i manjine u Vojvodini Autonomna ...

zajednica prethodno dostavi na mišljenje savetu. Savet ima pravo da pred Ustavnim sudom
pokrene postupak za ocenu ustavnosti i zakonitosti odluke ili drugog opšteg akta skupštine
opštine ako smatra da su njima neposredno povređena prava nacionalnih i etničkih zajednica
predstavljenih u savetu, kao i pravo da pod istim uslovom pred Ustavnim sudom pokrene
postupak za ocenu saglasnosti odluke ili drugog opšteg akta skupštine opštine sa statutom
opštine.
Prema Zakonu, savet čine predstavnici ″svih nacionalnih i etničkih zajednica″, znači i
većinske i manjnske odn. manjinskih. Takođe članovi saveta su predstavnici zajednica,
međutim, nedostaju odredbe o tome kako se oni biraju. Savet je zamišljen kao savetodavno
telo, ali on može pokrenuti i postupak pred Ustavnim sudom.
Ustanova saveta otvara mogućnost ne samo poboljšanja zaštite manjine već i zaštitu
manjine unutar manjine. Većina opština u Vojvodini u svoje nove statute unela je odredbu o
osnivanju saveta. (U većini statuta doslovno je preneta zakonska odredba). Neke opštine nisu
tako postupile (Alibunar i Mali Iđoš iako su u pitanju nacionalno mešovite opštine u smislu ovog
zakona). Međutim, koliko je nama poznato, opštine nisu donosile odluke kojima bliže utvrđuju
delokrug, sastav i način rada saveta.
Sam zakonski čin o savetu za međunacionalne odnose nedorečen je, mnoga važna
pitanja, naročito način izbora članova saveta, nisu utvrđena zakonom. Opštine bi trebalo svojim
odlukama da popune ove nedostatke.
Od velikog značaja za manjne je i novi zakon o radiodifuziji koji donosi potpuno novi
način organizacije ove delatnosti. 59 Zakonom je predviđeno da se opštinske radio-televizijske
stanice koje posluju kao javna preduzeća moraju privatizovati u roku od četiri godine od
stupanja na snagu Zakona. Ovakve stanice u Vojvodini emitovale su veliki broj sati programa na
manjinskim jezicima. Budući da takva vrsta programa nije komercijalno isplativa, može se desiti
da se drastično smanji njihovo trajanje posle privatizacije. Tokom 2002. izmenjeni su prosvetni
propisi, ali odredbe koje se odnose na nastavu na jezicima manjina nisu menjane. Najzad, tzv.
omnibus zakonom pokrajina je dobila više ovlašćenja i u onim oblastima koje se odnose na
ostvarivanje prava nacionalnih manjina. 60
6.3. Akti skupštine Vojvodine
Na sednici održanoj 21.decembra 2000. Skupština Vojvodine usvojila je Predlog zakona
o izmenama i dopunama Zakona o službenoj upotrebi jezika i pisma. Ovaj zakon donet je još
1991, a njegove odredbe u Vojvodini se u značajnoj meri nisu primenjivale, uglavnom na štetu
nacionalnih manjina. Skupština Vojvodine sada predlaže Skupštini Srbije da ovaj zakon izmeni i
dopuni kako bi se pravo na službenu upotrebu manjinskih jezika proširilo ili postojeće odredbe
učinile primenljivijim. Najvažnijim se čine predlozi da ćirilica i latinica u Vojvodini budu u
ravnopravnoj službenoj upotrebi, da se iz važećeg zakona ukloni odredba koja onemogućava
ispisivanje naziva naseljenih mesta na manjinskim jezicima (oko čega je inače u prethodnoj
deceniji bilo dosta sporova). Po ovom zakonu se prvostepeni upravni, krivični, parnični ili drugi
postupak u kome se rešava o pravima i dužnostima građana vodi na srpskom jeziku, a može
se voditi i na jeziku narodnosti koji je u službenoj upotrebi u organu odnosno organizaciji koja
vodi postupak. Kada u postupku učestvuje jedna stranka-pripadnik narodnosti, postupak se, na
njen zahtev, vodi na jeziku narodnosti koji je u službenoj upotrebi u organu odnosno organizaciji
koja vodi postupak. Ako u postupku učestvuje više stranaka čiji jezici nisu isti, postupak se vodi
na jednom od službenih jezika prema sporazumu stranaka. Ukoliko se stranke ne sporazumeju,
jezik postupka određuje organ, osim ukoliko jedna od stranaka ne zahteva da se postupak vodi
na srpskom. U tom slučaju postupak se vodi na srpskom jeziku . Zapisnik i odluke u
prvostepenom postupku izrađuju se, kao autentični tekstovi, na srpskom jeziku i na jeziku
narodnosti ako je na jeziku narodnosti vođen postupak . Drugostepeni postupak vodi se na
srpskom jeziku. Skupština Vojvodine predlaže da se drugostepeni postupak vodi na jeziku na
kome je vođen prvostepeni postupak, da se prvostepeni organ oslobodi obaveze da zapisnik i
prvostepenu odluku izrađuje i na srpskom jeziku ukoliko je postupak vođen na jeziku narodnosti.
Drugostepena odluka izrađuje se, kao autentični tekst, na srpskom jeziku i na jeziku narodnosti,
ako je na jeziku narodnosti vođen postupak. Prema Predlogu Skupštine, ako se stranke ne
sporazumeju o tome na kom jeziku će se voditi postupak, jezik postupka određuje organ
odnosno organizacija pred kojim se postupak vodi. Ovaj bi pak bio obavezan da kao jezik
59 Opširnije o sadržaju ovog zakona vidi u tekstu Tatijane Pavlović-Križanić.
60 O tome vidi u tekstovima Tatijane Pavlović-Križanić i Stanislave Pribić.
31