Miroslav Samardžić Tranzicija i manjine u Vojvodini Autonomna ...

manjina″ (čl. 22). Oko primene ovog člana već je bilo sporova zbog naseljavanja izbeglica u
nekim vojvođanskim opštinama. 57
^lanom 23 predviđeno je da pripadnici manjina i nacionalni saveti mogu, radi zaštite
svojih prava, podneti tužbu nadležnom sudu za naknadu štete. U skladu sa odredbama Zakona
o Saveznom ustavnom sudu, Savezno ministarstvo nacionalnih i etničkih zajednica i nacionalni
saveti nacionalnih manjina biće ovlašćeni da ulože ustavnu žalbu Saveznom ustavnom sudu u
slučaju da procene da je došlo do povrede ustavnih prava i sloboda pripadnika nacionalne
manjine, ili u slučaju da im se obrati pripadnik nacionalne manjine koji smatra da je povređen u
svojim ustavnim pravima i slobodama.
6.2. Propisi Republike Srbije koji se odnose na manjine
Na republičkom nivou posle oktobarskog prevrata doneto je nekoliko zakona koji su od
značaja za manjine Republička skupština na prolećnom zasedanju 2001. donela je novi zakon
o državnim i drugim praznicima u Republici Srbiji ( Službeni glasnik Republike Srbije 43/2001).
Prema Zakonu, u Republici Srbiji praznuju se verski praznici:
1) prvi dan Božića (7.januar);
2) Vaskršnji praznici počev od Velikog petka zaključno sa drugim danom Vaskrsa. (čl.
2)
Zaposleni imaju pravo da ne rade u dane sledećih verskih praznika, i to:
1) pravoslavci - na prvi dan krsne slave;
2) katolici i pripadnici drugih hrišćanskih verskih zajednica - na prvi dan Božića i u dane
uskršnjih praznika počev od Velikog petka zaključno sa drugim danom Uskrsa, prema njihovom
kalendaru;
3) pripadnici Islamske zajednice - na prvi dan Ramazanskog bajrama i na prvi dan
Kurbanskog bajrama;
4) pripadnici jevrejske zajednice - na prvi dan Jom Kipura (čl.4).
U Republici Srbiji praznuju se radno Sveti Sava - Dan duhovnosti i Vidovdan - spomen
na Kosovsku bitku.
Sveti Sava praznuje se 27. januara, a Vidovdan 28. juna (čl. 5).
Zakonom se izjednačavaju verski i državni praznici, pri čemu se gubi iz vida da je
društvo verski heterogeno, pa se, u stvari, verski praznici većinske denominacije nameću kao
opšti, što obično kod manjina i ateista potkopava lojalnost državi. Pored uvođenja veronauke u
škole, uvođenjem verskih kao državnih praznika potkopava se koncepcija laičke država, koja je,
inače, dosledno sprovedena u oba ustava, što jasno pokazuje kako konzervativizam vladajućeg
DOS-a vrlo lako može biti radikalniji nego Miloševićev.
Zakonom o lokalnoj samoupravi koji je donet početkom 2002. predviđeno je da se u
nacionalno mešovitim opštinama osnivaju saveti za međunacionalne odnose. 58 Nacionalno
mešovite su one opštine u kojima ″..... jedna nacionalna zajednica čini više od 5% od ukupnog
broja stanovnika ili sve zajednice čine više od 10% prema poslednjem popisu stanovništva....″
(čl.63 st.2) . Predstavnike u savetu mogu imati one zajednice čiji je udeo u ukupnom
stanovništvu te opštine viši od 1%. Delokrug, sastav i način rada saveta uređuje se odlukom
skupštine opštine, u skladu sa statutom.
Savet razmatra pitanja ostvarivanja, zaštite i unapređivanja nacionalne ravnopravnosti,
u skladu sa zakonom i statutom. O svojim predlozima i stavovima savet obaveštava skupštinu
opštine koja je dužna da se o njima izjasni na prvoj narednoj sednici a najkasnije u roku od 30
dana. Skupština je dužna da predloge svih odluka koje se tiču prava nacionalnih i etničkih
57 Navodimo čl.16 Evropske konvencije o zaštiti nacionalnih manjina u kome postoji precizno formulisana
zabrana izmene etničke strukture: ″Ugovornice će se uzdržati od mera koje menjaju odnos stanovništva u
oblastima naseljenim pripadnicima nacionalnih manjina a imaju cilj da ograniče prava i slobode koje
proizlaze iz načela sadržanih u ovoj okvirnoj konvenciji.″ Prema objašnjeju koje je dato uz Konvenciju ovaj
član zabranjuje samo one mere koje imaju za cilj ograničavanje prava i sloboda koje proizilaze iz Okvirne
konvencije. Smatralo se nemogućim proširenje zabrane na mere koje imaju za posledicu ograničavanje
takvih prava i sloboda, pošto takve mere ponekad mogu da budu u potpunosti opravdane i legitimne.
Jedan primer mogao bi da bude raseljavanje stanovništva nekog sela da bi se izgradila brana.( Citirano
prema prevodu Beogradskog centra za ljudska prava, www.bgcentar.org.yu).
58 Službeni glasnik Republike Srbije, 9/2002
30