2. - Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

Warto zauważyć, że dzięki standardom kwalifikacji zawodowych można
określić nie tylko niezbędne umiejętności i wiedzę nauczycieli, ale także ich
pożądane cechy psychofizyczne (sprawności sensomotoryczne, zdolności i cechy
osobowości) tak istotne w tym zawodzie.
Drugi cel szczegółowy podnoszący kwestię kwalifikacji i kompetencji
potrzebnych w społeczeństwie wiedzy dotyczy zarówno kształcenia ogólnego
jak i zawodowego. Jest on skierowany w równej mierze do uczniów i nauczycieli.
Jest to cel adresowany do społeczeństwa przyszłości, do społeczeństwa,
w którym wiedza jest warunkiem rozwoju społeczno-gospodarczego. Chodzi
przy tym o wiedzę deklaratywną (wiedza, że) i wiedzę proceduralną (wiedza,
jak). Ta ostatnia umożliwia przejście od wiedzy do umiejętności. Umiejętność
definiujemy bowiem jako stan, w którym dzięki wiedzy deklaratywnej oraz
przede wszystkim z pomocą wiedzy proceduralnej uczeń jest zdolny do wykonywania
czynności prowadzących do zrealizowania określonego zadania zawodowego.
Pozostaje do wyjaśnienia kwestia relacji między kwalifikacjami a kompetencjami.
Otóż, najogólniej rzecz ujmując, kwalifikacje to przygotowanie do
pracy w swoim zawodzie. Odwołując się do pojęcia standardu kwalifikacji zawodowych
możemy zdefiniować kwalifikacje jako zbiór umiejętności, wiedzy
i cech psychofizycznych. Kompetencje natomiast to kwalifikacje i jeszcze dodatkowo
odpowiednie uprawnienia, pełnomocnictwa i wiążący się z nimi zakres
odpowiedzialności. Zgodnie z tymi ustaleniami uczniowie zdobywają kwalifikacje
w szkolnym lub pozaszkolnym systemie kształcenia zawodowego. Droga do
kompetencji wiedzie przez praktykę zawodową i doświadczenie potwierdzone
właściwymi dokumentami.
Omawiany cel można więc rozpatrywać jako próbę integracji kształcenia
zawodowego (kwalifikacje) i pracy (kompetencje). Jest to wciąż cel-postulat
formułowany przez specjalistów z dziedziny pedagogiki pracy i kierowany do
organizatorów kształcenia zawodowego.
Trzeci z analizowanych celów ma charakter bardziej ogólny niż zawodowy.
Dostęp do technologii informacyjno-komunikacyjnych jest wyzwaniem
stojącym przed społeczeństwami, które aspirują do miana społeczeństwa wiedzy.
Efektywne korzystanie z możliwości, jakie niesie ze sobą rozwój informatyki
i będący jego pochodną rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych
wymaga włączenia odpowiednich treści kształcenia do tzw. kanonu kształcenia
ogólnego. Kanon ten jest realizowany już w szkole podstawowej, a następnie
w gimnazjum. Teoretycznie więc uczeń szkoły zawodowej powinien być przygotowany
do stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych w procesie
uczenia się poszczególnych przedmiotów objętych planem nauczania. Pozostaje
kwestia dostępu do Internetu, do pracowni komputerowej, do specjalistycznych
urządzeń wejściowych i wyjściowych. W istocie jest to problem natury finansowo-organizacyjnej.
Jego rozwiązanie wymaga stworzenia mechanizmu ciągłego
finansowania zakupów sprzętu komputerowego i oprogramowania, finansowania
jego eksploatacji oraz opracowania zasad dostępu do niego w pracowniach, la-
16