2. - Ministerstwo Pracy i Polityki SpoÅecznej
2. - Ministerstwo Pracy i Polityki SpoÅecznej 2. - Ministerstwo Pracy i Polityki SpoÅecznej
Cel strategiczny nr 3: Integracja systemów edukacji z ich otoczeniem zewnętrznym. Cele szczegółowe: 9. Wzmocnienie powiązań ze światem pracy, instytucjami badawczymi, pracodawcami i pracobiorcami. 10. Rozwijanie przedsiębiorczości. 11. Poprawa w dziedzinie nauczania języków obcych. 12. Zwiększenie mobilności i wymiany uczniów, studentów, nauczycieli i pracowników naukowych. 13. Wzmocnienie współpracy europejskiej. Wprawdzie przedstawione wyżej cele szczegółowe nie tworzą struktury hierarchicznej, ale pierwszy z nich dotyczący kształcenia i doskonalenia zawodowego nauczycieli i osób prowadzących szkolenia ma fundamentalne znaczenie w procesie zmieniania oblicza całej edukacji zawodowej. Jego realizacja wymaga w pierwszej kolejności opracowania standardu lub standardów kwalifikacji zawodowych nauczycieli. Standardy tego typu opracowano już dla blisko pięćdziesięciu zawodów z Klasyfikacji Zawodów i Specjalności, ale nie ma wśród nich zawodu: nauczyciel przedmiotów zawodowych. W przyjętej strukturze standardu kwalifikacji zawodowych wyróżnia się: – umiejętności i wiedzę w odniesieniu do wyróżnionych zadań zawodowych; – cechy psychofizyczne przypisywane zawodowi 6 . W przypadku opracowywania standardu kwalifikacji zawodowych dla nauczyciela przedmiotów zawodowych należałoby: – określić zadania wspólne dla różnych grup przedmiotów zawodowych (artystycznych, ekonomicznych, medycznych, rolniczych i leśnych, technicznych) 7 ; – zidentyfikować zadania specyficzne dla różnych grup przedmiotów zawodowych; – przypisać wyróżnionym zadaniom zbiory umiejętności i wiedzy niezbędne do ich realizacji; – opracować zbiór cech psychofizycznych charakterystycznych dla tego zawodu. Dysponując ogólnym standardem kwalifikacji zawodowych lub standardami dla poszczególnych grup przedmiotów zawodowych, można przejść do opisów wymagań edukacyjnych, czyli standardów kształcenia nauczycieli przedmiotów zawodowych. Taka procedura umożliwia precyzyjne powiązanie realnie występujących zadań (dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych) z niezbędnymi zbiorami umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych nauczycieli. Dopiero zatem standard kwalifikacji zawodowych umożliwia opracowanie standardu kształcenia nauczycieli w uczelniach wyższych. 6 S.M. Kwiatkowski, K. Symela (red.), Standardy kwalifikacji zawodowych. Teoria – metodologia – projekty. IBE, Warszawa 2001, s. 120–123. 7 Klasyfikacja zawodów i specjalności. MPiPS, GUS, Warszawa 1996, s. 54–55. 15
Warto zauważyć, że dzięki standardom kwalifikacji zawodowych można określić nie tylko niezbędne umiejętności i wiedzę nauczycieli, ale także ich pożądane cechy psychofizyczne (sprawności sensomotoryczne, zdolności i cechy osobowości) tak istotne w tym zawodzie. Drugi cel szczegółowy podnoszący kwestię kwalifikacji i kompetencji potrzebnych w społeczeństwie wiedzy dotyczy zarówno kształcenia ogólnego jak i zawodowego. Jest on skierowany w równej mierze do uczniów i nauczycieli. Jest to cel adresowany do społeczeństwa przyszłości, do społeczeństwa, w którym wiedza jest warunkiem rozwoju społeczno-gospodarczego. Chodzi przy tym o wiedzę deklaratywną (wiedza, że) i wiedzę proceduralną (wiedza, jak). Ta ostatnia umożliwia przejście od wiedzy do umiejętności. Umiejętność definiujemy bowiem jako stan, w którym dzięki wiedzy deklaratywnej oraz przede wszystkim z pomocą wiedzy proceduralnej uczeń jest zdolny do wykonywania czynności prowadzących do zrealizowania określonego zadania zawodowego. Pozostaje do wyjaśnienia kwestia relacji między kwalifikacjami a kompetencjami. Otóż, najogólniej rzecz ujmując, kwalifikacje to przygotowanie do pracy w swoim zawodzie. Odwołując się do pojęcia standardu kwalifikacji zawodowych możemy zdefiniować kwalifikacje jako zbiór umiejętności, wiedzy i cech psychofizycznych. Kompetencje natomiast to kwalifikacje i jeszcze dodatkowo odpowiednie uprawnienia, pełnomocnictwa i wiążący się z nimi zakres odpowiedzialności. Zgodnie z tymi ustaleniami uczniowie zdobywają kwalifikacje w szkolnym lub pozaszkolnym systemie kształcenia zawodowego. Droga do kompetencji wiedzie przez praktykę zawodową i doświadczenie potwierdzone właściwymi dokumentami. Omawiany cel można więc rozpatrywać jako próbę integracji kształcenia zawodowego (kwalifikacje) i pracy (kompetencje). Jest to wciąż cel-postulat formułowany przez specjalistów z dziedziny pedagogiki pracy i kierowany do organizatorów kształcenia zawodowego. Trzeci z analizowanych celów ma charakter bardziej ogólny niż zawodowy. Dostęp do technologii informacyjno-komunikacyjnych jest wyzwaniem stojącym przed społeczeństwami, które aspirują do miana społeczeństwa wiedzy. Efektywne korzystanie z możliwości, jakie niesie ze sobą rozwój informatyki i będący jego pochodną rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych wymaga włączenia odpowiednich treści kształcenia do tzw. kanonu kształcenia ogólnego. Kanon ten jest realizowany już w szkole podstawowej, a następnie w gimnazjum. Teoretycznie więc uczeń szkoły zawodowej powinien być przygotowany do stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych w procesie uczenia się poszczególnych przedmiotów objętych planem nauczania. Pozostaje kwestia dostępu do Internetu, do pracowni komputerowej, do specjalistycznych urządzeń wejściowych i wyjściowych. W istocie jest to problem natury finansowo-organizacyjnej. Jego rozwiązanie wymaga stworzenia mechanizmu ciągłego finansowania zakupów sprzętu komputerowego i oprogramowania, finansowania jego eksploatacji oraz opracowania zasad dostępu do niego w pracowniach, la- 16
- Page 2 and 3: Ministerstwo Gospodarki i Pracy CZ
- Page 4 and 5: SPIS TREŚCI Wprowadzenie - Stefan
- Page 6 and 7: WPROWADZENIE Oddajemy do rąk Czyte
- Page 8 and 9: Pragniemy podziękować całemu zes
- Page 10 and 11: 1) usprawnienie procesu podejmowani
- Page 12 and 13: Szczegółowa informacja na temat p
- Page 14 and 15: 2. PRIORYTETY KSZTAŁCENIA ZAWODOWE
- Page 18 and 19: oratoriach, salach lekcyjnych i kaw
- Page 20 and 21: - doborze treści do przyjętych ce
- Page 22 and 23: gdy zajęcia z przedmiotu „Podsta
- Page 24 and 25: 3. UZNAWALNOŚĆ I PORÓWNYWALNOŚ
- Page 26 and 27: 3.1.1. System sektorowy Systemem se
- Page 28 and 29: Podstawę funkcjonowania w Polsce t
- Page 30 and 31: ka tzw. odpadu szkolnego (tym miane
- Page 32 and 33: Dla zagadnień porównywalności i
- Page 34 and 35: Posiadanie dokumentu Europass z def
- Page 36 and 37: na podstawie której powstały klas
- Page 38 and 39: 3.6.2. Propozycja nowej dyrektywy o
- Page 40 and 41: ziomów kwalifikacji zawodowych jes
- Page 42 and 43: 3) kształcenie gimnazjalne - pozio
- Page 44 and 45: 3.7. WNIOSKI Dla osiągnięcia wię
- Page 46 and 47: CEDEFOP, Europejskie Centrum Rozwoj
- Page 48 and 49: - specyfikacja (program, zalecenia)
- Page 50 and 51: Dalsze szkolenie (Further Training)
- Page 52 and 53: Rozporządzenie o Promowaniu Szkole
- Page 54 and 55: kwestiach dotyczących systemu kszt
- Page 56 and 57: Kiedy projekt zostanie uzgodniony i
- Page 58 and 59: 4.10. FINANSOWANIE PROJEKTOWANIA ST
- Page 60 and 61: duże bariery. „Rzecznik” lub i
- Page 62 and 63: 5. STANDARDY KWALIFIKACJI ZAWODOWYC
- Page 64 and 65: Krajowa Kwalifikacja Zawodowa Jedno
Cel strategiczny nr 3: Integracja systemów edukacji z ich otoczeniem<br />
zewnętrznym.<br />
Cele szczegółowe:<br />
9. Wzmocnienie powiązań ze światem pracy, instytucjami badawczymi, pracodawcami<br />
i pracobiorcami.<br />
10. Rozwijanie przedsiębiorczości.<br />
11. Poprawa w dziedzinie nauczania języków obcych.<br />
1<strong>2.</strong> Zwiększenie mobilności i wymiany uczniów, studentów, nauczycieli i pracowników<br />
naukowych.<br />
13. Wzmocnienie współpracy europejskiej.<br />
Wprawdzie przedstawione wyżej cele szczegółowe nie tworzą struktury<br />
hierarchicznej, ale pierwszy z nich dotyczący kształcenia i doskonalenia zawodowego<br />
nauczycieli i osób prowadzących szkolenia ma fundamentalne<br />
znaczenie w procesie zmieniania oblicza całej edukacji zawodowej. Jego realizacja<br />
wymaga w pierwszej kolejności opracowania standardu lub standardów<br />
kwalifikacji zawodowych nauczycieli. Standardy tego typu opracowano już dla<br />
blisko pięćdziesięciu zawodów z Klasyfikacji Zawodów i Specjalności, ale nie<br />
ma wśród nich zawodu: nauczyciel przedmiotów zawodowych.<br />
W przyjętej strukturze standardu kwalifikacji zawodowych wyróżnia się:<br />
– umiejętności i wiedzę w odniesieniu do wyróżnionych zadań zawodowych;<br />
– cechy psychofizyczne przypisywane zawodowi 6 .<br />
W przypadku opracowywania standardu kwalifikacji zawodowych dla nauczyciela<br />
przedmiotów zawodowych należałoby:<br />
– określić zadania wspólne dla różnych grup przedmiotów zawodowych (artystycznych,<br />
ekonomicznych, medycznych, rolniczych i leśnych, technicznych)<br />
7 ;<br />
– zidentyfikować zadania specyficzne dla różnych grup przedmiotów zawodowych;<br />
– przypisać wyróżnionym zadaniom zbiory umiejętności i wiedzy niezbędne<br />
do ich realizacji;<br />
– opracować zbiór cech psychofizycznych charakterystycznych dla tego zawodu.<br />
Dysponując ogólnym standardem kwalifikacji zawodowych lub standardami<br />
dla poszczególnych grup przedmiotów zawodowych, można przejść do<br />
opisów wymagań edukacyjnych, czyli standardów kształcenia nauczycieli<br />
przedmiotów zawodowych. Taka procedura umożliwia precyzyjne powiązanie<br />
realnie występujących zadań (dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych)<br />
z niezbędnymi zbiorami umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych<br />
nauczycieli. Dopiero zatem standard kwalifikacji zawodowych umożliwia opracowanie<br />
standardu kształcenia nauczycieli w uczelniach wyższych.<br />
6 S.M. Kwiatkowski, K. Symela (red.), Standardy kwalifikacji zawodowych. Teoria –<br />
metodologia – projekty. IBE, Warszawa 2001, s. 120–123.<br />
7 Klasyfikacja zawodów i specjalności. MPiPS, GUS, Warszawa 1996, s. 54–55.<br />
15