KRAJOWE STANDARDY KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH ...

7. Określenia wymagań szkoleniowych,
8. Przeprowadzanie akredytacji organizacji i certyfikacji personelu,
9. Systemu ubezpieczeń społecznych,
10. Systemu prawnej ochrony pracy,
Dylematem do rozwiązania jest, czy standard kwalifikacji zawodowych ma
być projektowany dla zawodu, czy też dla specjalności w zawodzie. Granica
między zawodem a specjalnością jest bardzo płynna i zależy od podziału pracy
w gospodarce i na rynku pracy. Nowoczesne podejście rozwiązuje ten dylemat.
Na forum Komitetu ds. Szkoleń i Rozwoju Zasobów Ludzkich 91. Międzynarodowej
Konferencji Pracy wskazano na potrzebę koncentrowania się w pracach
badawczo-naukowych na kwalifikacjach jako takich, nie zaś na zawodach,
rozumianych tradycyjnie.
Zakres standardów kwalifikacji zawodowych może mieć charakter:
a) krajowy (np. Francja, Anglia, Irlandia, Hiszpania),
b) regionalny (np. w krajach o dużych terytoriach i o bardzo zróżnicowanych
strukturalnie regionach, jak Niemcy czy Federacja Rosyjska),
c) sektorowy/branżowy (np. Holandia, Francja),
d) specjalny − regulowany przez izby, stowarzyszenia i związki, wtedy standardy
są obowiązujące tylko dla regionu oddziaływania danej organizacji.
Określony powyżej charakter obowiązywania może różnić się w ramach
jednego standardu zawodowego. Na przykład 70% standardu może być uznawane
w układzie ogólnokrajowym, podczas gdy pozostałe 30% może być kształtowane
dowolnie, zgodnie z regionalną strukturą gospodarczą czy sytuacją na
rynku pracy. Połączenia tego typu robi się po to, by standardy były w stanie
elastycznie i w różnorodny sposób reagować na szerokie spektrum wymagań.
Wydaje się, że w kraju takim, jak Polska, powinien obowiązywać jeden krajowy
standard kwalifikacji w określonym zawodzie, uaktualniany okresowo w miarę
potrzeb i zmian w wykonywaniu zawodu.
Wśród krajów UE przeważa pogląd, że standardy zawodowe powinny być
regulacjami posiadającymi moc prawną, w związku z tym państwo powinno
odgrywać podstawową rolę przy opracowywaniu i uznawaniu standardów kwalifikacji
zawodowych. Może ono także ponosić odpowiedzialność za ich stosowanie.
Ta wyłączna odpowiedzialność państwa została w wielu krajach członkowskich
UE częściowo zdecentralizowana poprzez włączenie partnerów społecznych
(organizacje pracobiorców i pracodawców, izby, stowarzyszenia, fundacje)
do projektowania i nadzorowania przestrzegania norm zawartych w standardach.
Należy podkreślić, że nie ma w Europie ani na świecie zunifikowanego
modelu standardów kwalifikacji zawodowych. Na razie zgoda panuje co do jednego,
że standardy kwalifikacji zawodowych powinny być przede wszystkim
„łącznikiem” między sferą edukacji i sferą gospodarki/rynku pracy oraz instrumentem
międzynarodowej porównywalności świadectw i dyplomów kwalifikacyjnych.
Ponadto dobrze by się stało, gdyby uniwersalność modelu standardu
sprawiła, że wykorzysta go możliwie wiele podsystemów społeczno-gospodarczych.
33