PokaÅ¼ caÅy numer - FPN - Farmaceutyczny PrzeglÄd Naukowy

More documents

Recommendations

Info

Farm Przegl Nauk, 2009,8 w populacji osób w wieku 55-64 lat ryzyko zachorowania na AMD wynosi 0.2% i wzrasta do 13% u ludzi w wieku powyżej 85 lat. Dane statystyczne ze wszystkich rejonów świata są zgodne i pokazują wzrastającą tendencję zachorowań, co stawia problem AMD w grupie wiodących przyczyn nieodwracalnych ubytków widzenia i ślepoty [2]. Objawami AMD są pogorszenie widzenia, zauważalne zwłaszcza przy czytaniu, zniekształcone widzenie linii prostych, problemy z widzeniem centralnym (ciemna plama w centrum pola widzenia), rozmycie krawędzi oglądanych przedmiotów, trudności w rozróżnianiu kolorów, mogą pojawić się zniekształcenia obrazu, tzw. metamorfopsje. Przyczyną zmian występujących w AMD jest zaburzona przemiana materii w komórkach znajdujących się w obszarze plamki w obrębie fotoreceptorów, nabłonka barwnikowego siatkówki, błony Brucha i choriokapilarów. W wyniku starzenia się tkanek i rozwoju zmian miażdżycowych w drobnych naczyniach naczyniówki w obszarze plamki dochodzi do zmniejszenia przepływu krwi przez te naczynia, co skutkuje niedokrwieniem siatkówki. Naczyniówka stanowi wyłączne źródło tlenu i składników odżywczych dla nabłonka barwnikowego siatkówki i fotoreceptorów [3, 4]. W efekcie zaburzeń przemian metabolicznych komórki zewnętrznych warstw siatkówki przestają funkcjonować i obumierają, co powoduje pogorszenie ostrości wzroku. Obumierające i odkładające się w postaci złogów komórki tworzą umiejscowione między nabłonkiem barwnikowym siatkówki a błoną Brucha tzw. druzy. We wczesnym stadium AMD, które u większości osób nie wpływa na jakość widzenia, występują liczne druzy o niewielkich (
copyright © 2009 Grupa dr. A. R. Kwiecińskiego ISSN 1425-5073 Ser) dramatycznie zwiększa się (prawie 60 krotnie) ryzyko rozwoju zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem [19]. Powszechnie panuje pogląd, że jednym z najważniejszych mechanizmów w patogenezie AMD jest stres oksydacyjny, który definiuje się jako zaburzenie równowagi prooksydacyjno-antyoksydacyjnej w kierunku reakcji utleniania przebiegające z udziałem reaktywnych form tlenu. Dłuższa ekspozycja na działanie reaktywnych form tlenu przy osłabionych mechanizmach obronnych może inicjować powstawanie chorób degeneracyjnych. Generowaniu reaktywnych form tlenu w siatkówce sprzyja bardzo intensywny metabolizm tlenowy i wysokie zużycie tlenu w procesach oddychania komórkowego zachodzących w licznych mitchondriach segmentów fotoreceptorów. Również wysoka zawartość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, obecność fotouczulaczy takich jak rodopsyna i lipofuscyna oraz ekspozycja na działanie promieniowania UV, VIS, zwłaszcza wysokoenergetycznego światła niebieskiego nasila inicjowanie łańcuchowych reakcji wolnorodnikowych uszkadzających nabłonek barwnikowy komórek siatkówki. Wytwarzanie znacznych ilości reaktywnych form tlenu w siatkówce towarzyszy procesom fagocytozy szczytowych segmentów fotoreceptorów [20, 21]. Na działanie wolnych rodników narażone są głównie obwodowe części czopków, ze względu na zwiększoną zawartość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Na skutek gromadzenia produktów niekompletnej degradacji segmentów zewnętrznych fotoreceptorów tworzą się druzy będące przyczyną zaburzeń transportu substancji odżywczych i tlenu oraz wzrostu oporu naczyń siatkówki. Efektem tych procesów są zaburzenia przepływu krwi prowadzące do niedożywienia siatkówki i w konsekwencji do atrofii siatkówki i naczyniówki. Nie wyjaśniona dokładnie patogeneza AMD i brak skutecznych metod leczenia zwiększają intensywność badań, których celem jest lepsze zrozumienie modyfikowalnych czynników ryzyka oraz wyjaśnienie dynamicznej interakcji pomiędzy czynnikami genetycznymi i środowiskowymi, a zapadalnością na AMD, co pozwoli na lepsze poznanie patomechanizmu rozwoju AMD i wprowadzenie prewencyjnych strategii zapobiegających lub hamujących rozwój choroby. Na podstawie badań epidemiologicznych sugeruje się podobny szlak przyczynowy dla chorób układu sercowonaczyniowego i AMD oraz podobne czynniki ryzyka, takie jak palenie tytoniu, hypercholesterolemia, nadciśnienie tętnicze, dieta bogatotłuszczowa, wysoki indeks masy ciała [13, 22]. W wieloośrodkowych badaniach populacyjnych w tym również w The European Eye Study prowadzonych w 7 krajach Europy wykazano zależność pomiędzy ilością wypalanych papierosów i czasem trwania nałogu (powyżej 10 lat) a powstawaniem wysiękowej postaci AMD. Ryzyko wystąpienia AMD maleje po zaprzestaniu palenia [23]. Również u osób biernie palących zwiększa się ryzyko rozwoju AMD. Opisano synergistyczny wzrost ryzyka wystąpienia AMD u osób z polimorfizmem ARMS 2 (Ala69Ser) palących tytoń [24]. Ponadto, w osoczu osób palących stwierdzono zredukowaną zawartość hamującego zapalenia czynnika H [25]. W kohortowych badaniach populacyjnych przeprowadzonych w Australii (Blue Mountain Eye Study), których celem była ocena związku pomiędzy chorobami układu sercowo-naczyniowego i ich czynnikami ryzyka innymi niż palenie a długoterminowym ryzykiem wystąpienia zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem uczestniczyło 3654 osób powyżej 49 roku życia, które przebadano w latach 1992-1994, 2335 osób przebadano ponownie po 5 latach (1997-1999) i 1952 z tych osób przebadano po 10 latach (2002-2004). Zaobserwowano, że wzrost stężenia lipoprotein cholesterolu wysokiej gęstości (HDL) był odwrotnie proporcjonalny do wystąpienia typu późnego AMD. Podwyższony stosunek całkowity cholesterol/HDL cholesterol zapowiadało wystąpienie typu późnego AMD oraz zaniku geograficznego. Cukrzyca zwiększała ryzyko wystąpienia zaniku geograficznego, ale nie zwiększała ryzyka wystąpienia postaci neowaskularnej AMD. Dodatni wywiad w kierunku przebytego udaru, lub innej choroby układu sercowonaczyniowego (udar, zawał mięśnia sercowego, dusznica bolesna) zapowiadał wystąpienie wczesnego AMD oraz pojawienie się rozlanych miękkich lub retikularnych druzów. Inne obserwacje prowadzone w ramach projektu Blue Mountain Eye Study badające zależność AMD i nadciśnienia tętniczego pokazały, że wartość ciśnienia pulsu, skurczowego i rozkurczowego ciśnienia krwi oraz obecność nadciśnienia tętniczego w badaniu pierwotnym nie były związane z wystąpieniem AMD [22]. W odróżnieniu od wyników Blue Mountain Eye Study rezultaty innych randomizowanych badań klinicznych z grupą kontrolną AREDS (Age-related Eye Disease Study Research Group), w których 10-letnią obserwacją objęto 1117 osób zdrowych, bez oznak AMD, oraz 3640 pacjentów z objawami AMD o różnym stopniu zaawansowania pokazały, że wzrost ciśnienia zwiększa ryzyko wystąpienia i progresji AMD. Ponadto udowodniono związek pomiędzy podwyższonym rozkurczowym ciśnieniem krwi, historią przebiegu nadciśnienia i zastosowaniem leków przeciwnadciśnieniowych oraz wysiękową postacią AMD. Związku takiego nie obserwowano w przypadku suchej postaci AMD [25]. Również rezultaty badań łączących AMD i miażdżycę naczyń nie są jednoznaczne. Część z nich pokazuje pozytywne korelacje między AMD i miażdżycą, podczas gdy inne tylko pozytywne powiązanie pomiędzy AMD i tworzeniem blaszek miażdżycowych. Szereg badań nie potwierdza tych zależności [13]. Uważa się, że samo leczenie choroby sercowo-naczyniowej może mieć wpływ na AMD w szczególności rozważa się zależność pomiędzy AMD i stosowaniem statyn. W badaniach klinicznych, z których żadne nie było kontrolowaną próbą randomizowaną nie otrzymano jednoznacznych rezultatów. Dlatego nie jest pewne, czy statyny wykazują protekcyjny efekt. W wielu jednak badaniach udowodniono, że leczenie statynami ma znaczenie w profilaktyce AMD [27]. Rezultaty licznych badań obserwacyjnych pokazują pozytywną zależność pomiędzy występowaniem wczesnego AMD i wysokim BMI, co tłumaczy się wysokim powinowactwem tkanki tłuszczowej do luteiny, zasadniczego barwnika plamki oka, który wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne [8, 10, 13]. Duże spożycie zwierzęcych oraz tłuszczów roślinnych, także tych zwierających nienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-6, zwiększa ryzyko pojawienia się lub progresji w kierunku zaawansowanych postaci AMD [28]. Istnieje kilka teorii wyjaśniających możliwą rolę lipidów w AMD: połączenie pomiędzy chorobą sercowo-naczyniową, miażdżycą i AMD, powiązanie szlaków genetyczych cholesterolu, apolipoproteiny E z AMD i fakt, że zawartość lipidów narasta ekspotencjalnie z wiekiem w błonie Brucha, półprzepuszczalnej błonie, która oddziela receptory od naczyń krwionośnych, wysoka wrażliwość 45
Page 1: copyright © 2009 Grupa dr. A. R. K
Page 4 and 5: Zdj. Zygmunt Wieczorek Szanowni Pa
Page 7 and 8: Farm Przegl Nauk, 2009,8, 7-11 copy
Page 9 and 10: copyright © 2009 Grupa dr. A. R. K
Page 11 and 12: staci zahamowania przyłączenia [
Page 17 and 18: Farm Przegl Nauk, 2009,8, 17-23 cop
Page 21 and 22: Ryc. 3. Zymogramy przedstawiające
Page 35 and 36: Time dependent increase of proline
Page 43: Farm Przegl Nauk, 2009,8, 43-47 cop

PokaÅ¼ caÅy numer - FPN - Farmaceutyczny PrzeglÄ d Naukowy

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

PokaÅ¼ caÅy numer - FPN - Farmaceutyczny PrzeglÄd Naukowy