Pokaż cały numer - FPN - Farmaceutyczny PrzeglÄ d Naukowy

copyright © 2009 Grupa dr. A. R. Kwiecińskiego ISSN 1425-5073
[10]. Podobne sytuacje, aczkolwiek związane z inhibicją polimeryzacji
bądź depolimeryzacji mikrotubul tubulinowych
mamy do czynienia w przypadku wielu cytostatyków jak
np.: winblastyna, winkrystyna, Taxol i Taxoter oraz kofeina
[8, 12]. Istnienie tej bariery pomiędzy poszczególnymi fazami
mitozy uniemożliwia jej zakończenie, ale poprzez ich
restytucję, ponowne cofanie się do interfazy. Doprowadza
to z kolei do stopniowej redukcji poziomu aktywności mitotycznej
albo do całkowitego jej wygaśnięcia. Komórki te
jednak nadal zachowują żywotność, której poziom może nawet
nagle i falowo wzrastać w momencie ponownego przeniesienia
komórek do środowiska kontrolnego. Ekstrakty
o tych stężeniach zmieniają więc metabolizm komórek nie
powodując jednak ich aberracyjnej – mutagennej dezorganizacji
ani zwiększenia ich śmiertelności. Stężenia te określane
są one jako cytostatyczne lub subletalne.
Z kolei najwyższe ze stosowanych stężeń prowadziły
do nieodwracalnych zmian morfologicznych całych merystemów
oraz daleko posuniętych morfologicznych zmian
chromatyny interfazowej i chromosomów podziałowych
polegającej na ich kondensacji i kontrakcji. Taka kondensacja
określana często jako „heterochromatynizacja” a prawidłowiej
jako kondensacja euchromatyny [13] prowadzi do
całkowitej inhibicji transkrypcji a w konsekwencji zablokowania
translacji i aktywności podziałowej oraz do totalnej
inaktywacji całej tkanki aktywnej podziałowo. Takie działanie
czynnika zmieniajacego poziom aktywności podziałowej,
określane jest jako cytotoksyczne – letalne.
Powyższe wyniki badań wskazują, zatem na pewną dwoistość
działania wodnego ekstraktu z kłącza Iris dichotoma.
Z jednej strony na działanie cytoprotekcyjne i stymulujące
a z drugiej na ich działanie inhibujące. W związku z takim
działaniem na komórki Testu Allium mamy tu analogię do
immunomodulacyjnego działania innych cytostatyków na
komórki ludzkie i zwierzęce a wyrażające się (zależnie od
stężenia) w immunostymulacyjnym lub immunosupresyjnym
działaniu [14]. Być, zatem może, że przejawiające się
dwojakie działanie ekstraktu z I. dichotomia na komórki Testu
Allium może w odniesieniu do komórek ludzkich i zwierzęcych
okazać się właśnie działaniem „immunomodulacyjnym”.
Gdyby tak było to ekstrakty z kłączy irysa mogłyby
mieć zastosowanie jako typowe roślinne preparaty wspomagające
terapię nowotworową. Właśnie ze względu na to
dwojakie działanie wodnego ekstraktu z kłączy I. dichotoma
bardzo ważnym staje się dokładne przebadanie mechanizmu
jego działania na komórki ludzkiego organizmu, oraz ustalenie
odpowiednich dawek preparatu w zależności od potrzeb tak aby
wykluczyć np.: możliwość stymulacji rozwoju choroby nowotworowej
podczas jego stosowania. Dalsze badania w tym kierunku
wydają się być bardzo celowe i powinny prowadzić do
ustalenia przeciwnowotworowych aspektów ich działania.
Reasumując dotychczasowe nasze wyniki badań możemy
stwierdzić, że:
1. Wodny wyciąg z kłączy I. dichotoma wykazuje podwójne
działanie („immunomodulujące”) na badane komórki
Testu Allium w zależności od stężenia:
A) Niższe stężenia 0,1-0,4 mg/ml działały stymulująco
na aktywność podziałową
B) Najwyższe stężenie 6,0 mg/ml działało inhibujaco na
tą aktywność.
2. Głównym czynnikiem powodującym zmianę aktywności
podziałowej był stopień kondensacji chromatyny.
3. Zmianom struktury i kondensacji chromatyny nie towarzyszyły
aberracje – wywołujące skutki mutagenne.
4. Mechanizm kondensacji chromatyny należy opracować
szerzej używając metod cytofotometrychnych, w tym
należy ustalić mechanizm zmian struktury chromatyny
przy różnych koncentracjach ekstraktu i w różnych fazach
cyklu komórkowego.
5. Oba powyższe efekty działania ekstraktu z I. dichotoma
(stymulacji i inhibicji) należy rozpatrywać z punktu widzenia
ich użyteczności w działaniach prewencyjnych i/
lub terapeutycznych walki z rakiem
Piśmiennictwo
1. Rahman A. et al. Two New Quinones from Iris bungei.
Chem Pharm Bull 2000; 48: 738-739.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Choudhary M.I. et al. Five New Peltogynoids from Underground
Parts of Iris bungei: A Mongolian Medicinal
Plant. Chem Pharm Bull 2001; 49: 1295-1298.
Choudhary M.I. et al. Four New Flavones and a New Iso-
flavone from Iris bungei. J Nat Prod 2001; 64: 857-860.
Levan A. The effect of colchicine on root mitosis in Allium.
Hereditas 1938; 24: 471-486.
Lopez-Saez, J.F., Fernandez-Gomez E. Partial mitotic
index and phase indices. Experientia 1965; 21: 591-592.
Kuraś M., Malinowska A. Influence of 1-b-D arabinofuranosylcystoine
on mitotic activity of apical meristem of onion (Allium
cepa L.) roots. Acta Soc Bot Polon 1978; 47: 173-187.
Keithtey A.M. et al. Coumarin and its 4- and 7- substi-
tuted derivates as retardants of mitoses in Allium root
promeristem. Int J Pharmacogn 1996; 34: 105-113.
Majewska, A. i wsp. Influence of extracts from schoots
of Taxus baccata var. Elegantissima on mitotic activity
of meristematic cells of Allium cepa L. roots. Acta Soc
Bot Polon 2001; 63: 185-192.
Kuraś M. i wsp. Changes in chromosome structure, mi-
9.
totic activity and nuclear DNA content from cells Allium
Test induced by bark water extract of Uncaria tomentosa
(Willd.) DC. J Ethnopharmacol 2006; 107: 211-221.
10. Woźny A., Michleda J., Ratajczak L. Podstawy biologii
komórki roślinnej. Wyd. Naukowe UAM, Poznań 2000.
11. Wierzbicka M. The effect of leads on the ultrastructural
changes in the root tip onion – Allium cepa L. Folia Histochem
Cytobiol 1986; 24: 340-341.
12. Podbielkowska M. i wsp. Effect of coumarin and its derivatives
no mitosis and ultrastructure of meristematic
cells. Int J Pharmacogn 1995; 33: 7-15.
13. Olszewska M.J. Heterochromatyna i “heterochromatynizacja”.
Post Biol Kom 2007; 34: 391-407.
14. Skopińska-Różewska E. Wpływ substancji naturalnych
na układ odpornościowy. Wyd. Fundacja Pomocy Zdrowiu
– Medycyna Naturalna, Warszawa 2002.
Adres do korespondencji:
Prof. dr hab. Mieczysław Kuraś,
ul. Miecznikowa 1, 02-096 Warszawa,
tel. 22 554-20-07,
e-mail: kuras@biol.uw.edu.pl
31