Pokaż caÅy numer - FPN - Farmaceutyczny PrzeglÄ d Naukowy
Pokaż caÅy numer - FPN - Farmaceutyczny PrzeglÄ d Naukowy
Pokaż caÅy numer - FPN - Farmaceutyczny PrzeglÄ d Naukowy
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Farm Przegl Nauk, 2009,8<br />
Wykaz skrótów: DPBS (Dulbecco’s phosphate buffered<br />
saline) – sól fizjologiczna buforowana fosforanami,<br />
EGF (epidermal growth factor) – naskórkowy czynnik<br />
wzrostu, FBS (fetal bovine serum) – bydlęca surowica<br />
płodowa, MMP (matrix metalloproteinases) – metaloproteazy<br />
macierzy pozakomórkowej, MTT - bromek<br />
3-(4,5-dimetylotiazol-2-ilo)-2,5-difenylotetrazoliowy,<br />
RNAi (RNA interference) – interferencja RNA, TIMP (tissue<br />
inhibitors of matrix metalloproteinases) – tkankowe<br />
inhibitory metaloproteaz macierzy pozakomórkowej.<br />
Wstęp<br />
Badania nad białkami z grupy metaloproteaz macierzy<br />
pozakomórkowej (MMPs – matrix metalloproteinases) prowadzone<br />
są od ponad dwudziestu lat. Na ich podstawie wykazano,<br />
iż podstawowa funkcja tych enzymów, jaką jest proteolityczna<br />
degradacja i przebudowa białek macierzy zewnątrzkomórkowej,<br />
wpływa zarówno na przebieg procesów fizjologicznych,<br />
takich jak gojenie ran, przebudowa i wzrost kości,<br />
apoptoza, jak i zjawisk patologicznych, z których szczególnie<br />
ważnym jest proces nowotworzenia. Udział MMP w rozwoju<br />
nowotworu jest szczególnie ważny, gdyż uczestniczą one we<br />
wszystkich jego etapach począwszy od wzrostu guza pierwotnego,<br />
angiogenezy, poprzez etap związany z przerwaniem<br />
integralności bariery błony podstawnej, naciekaniem okolicznych<br />
tkanek i przerzutowaniem – mechanizmy związane z inwazyjnością<br />
komórek nowotworowych - aż po rozwój guzów<br />
wtórnych [1, 2, 3]. Równocześnie prowadzone są badania<br />
dotyczące inhibitorów MMP, mające na celu wprowadzenie<br />
ich do lecznictwa w terapii chorób nowotworowych. Istotą<br />
działania terapeutycznego inhibitorów MMP ma być zahamowanie<br />
funkcji enzymatycznej docelowych metaloproteaz,<br />
a w rezultacie zahamowanie rozwoju nowotworów [4, 5, 6].<br />
Ekspresję i aktywność MMP reguluje wiele czynników<br />
o charakterze endogennym, jak też coraz liczniej opisywane<br />
czynniki zewnętrzne [7]. Badania nad inhibitorami MMP<br />
o zastosowaniu terapeutycznym dotyczą małocząsteczkowych<br />
związków niebiałkowych, w tym bifosfonianów i tetracyklin,<br />
naturalnych inhibitorów o budowie peptydowej<br />
(np. TIMP – tissue inhibitors of matrix metalloproteinases),<br />
jak też prób wykorzystania metod terapii genowej (np. interferencyjnego<br />
RNA – RNAi, czy też aptamerów). Ponieważ<br />
prowadzone do tej pory próby wprowadzenia do lecznictwa<br />
leków z grupy białkowych, niebiałkowych inhibitorów oraz<br />
bifosfonianów zakończyły się niepowodzeniem, głównie<br />
z powodu poważnych działań niepożądanych występujących<br />
po zastosowaniu tych preparatów, w ostatnich latach<br />
szczególną uwagę skupiono na tetracyklinach, zarówno<br />
naturalnych, jak i ich półsyntetycznych pochodnych [8, 9].<br />
Podstawową zaletą tej grupy leków jest szerokie spektrum<br />
działania inhibitorowego - odpowiadają za hamowanie aktywności<br />
zarówno kolagenaz, jak i żelatynaz – oraz działanie<br />
na poziomie zarówno ekspresji genów, jak i aktywacji<br />
latentnych form MMPs. Istotną cechą tej grupy modulatorów<br />
jest też wysoka biodostępność po podaniu doustnym<br />
(wchłaniają się z przewodu pokarmowego w około 80%)<br />
oraz dobra penetracja tkanek - tetracykliny przenikają przez<br />
barierę krew-mózg, przez łożysko, do dróg oddechowych,<br />
moczowo-płciowych, wątroby, a nawet zębów i kości [10].<br />
Z uwagi na wielokierunkowy udział MMP w procesach<br />
nowotworzenia istnieje konieczność dokładnej charakterystyki<br />
mechanizmów ich roli w wyżej wymienionych procesach.<br />
Celem badań przedstawionych w pracy była analiza<br />
udziału metaloproteaz macierzy pozakomórkowej w inwazyjności<br />
i progresji nowotworów w modelu in vitro. W tym<br />
celu zaprojektowano schemat badań służących ocenie wpływu<br />
wybranych modulatorów z grupy tetracyklin, hamujących<br />
aktywność metaloproteaz macierzy pozakomórkowej,<br />
na efekty fenotypowe związane z inwazyjnością komórek<br />
nowotworowych niedrobnokomórkowego raka płuc (linia<br />
A549) i raka pęcherza (linia T24).<br />
Materiał i metody<br />
Warunki hodowli in vitro<br />
Badania przeprowadzono na hodowlach in vitro ludzkich<br />
linii nowotworowych A549 (ATCC: CCL-185) oraz T24<br />
(ATCC: HTB-4) wywodzących się odpowiednio z raka płuc<br />
oraz raka pęcherza. Hodowle prowadzone były w standardowych<br />
warunkach (37°C, 5% wysycenie atmosfery CO 2<br />
),<br />
w pożywce hodowlanej RPMI-1640 (PAA) z dodatkiem<br />
10% bydlęcej surowicy płodowej (FBS) (PAA) oraz gentamycyny<br />
(2 μg/ml) (PAA), w inkubatorze Hera-Cell (Heraeus).<br />
Monitoring prowadzonych hodowli (liczba komórek<br />
żywych i martwych, morfologia komórek) prowadzono metodą<br />
mikroskopii świetlnej z użyciem 0,4% roztworu błękitu<br />
trypanu w soli fizjologicznej (Sigma-Aldrich) w komorze<br />
hemocytometrycznej Neubauera przy użyciu mikroskopu<br />
odwróconego Axiovert 40CFL (Zeiss).<br />
Warunki traktowania hodowli komórkowych badanymi modulatorami<br />
ekspresji żelatynaz<br />
Komórki nowotworowe w prowadzonych hodowlach in<br />
vitro poddawano działaniu wybranych modulatorów ekspresji<br />
MMP z grupy tetracyklin: hyklatu doksycykliny (Sigma-<br />
Aldrich), chlorowodorku oksytetracykliny (Sigma-Aldrich),<br />
chlorowodorku tetracykliny (Polfa Tarchomin) i limecykliny<br />
(Galderma). Odpowiednią liczbę komórek wysiewano na płytki<br />
hodowlane 96-dołkowe lub 24-dołkowe i inkubowano przez<br />
noc. Następnego dnia usuwano pożywkę, przepłukiwano płytki<br />
2-krotnie roztworem Dulbecco PBS (DPBS), po czym dodawano<br />
świeżo przygotowaną pożywkę bez surowicy zawierającą<br />
odpowiednie stężenia badanych modulatorów. Zastosowano<br />
następujące stężenia badanych tetracyklin w kolejnych procedurach<br />
badawczych: testy MTT - 200µM, 100µM, 50µM,<br />
25µM, 12,5µM, 6µM, 3µM; zymografia, RT-PCR - 50µM,<br />
12,5µM, 3µM; badanie adhezji komórek do matriżelu, wound<br />
healing assay - 50µM, 25µM, 12,5µM, 6µM, 3µM. Czas traktowania<br />
hodowli w teście cytotoksyczności (MTT) wynosił 6h,<br />
12h i 24h; dla pozostałych badań - 24 godziny. Wyniki badań<br />
odnoszono do odpowiednich hodowli kontrolnych prowadzonych<br />
w identycznych warunkach jak hodowle badane, jednak<br />
bez dodatku żadnego z badanych modulatorów.<br />
Badanie cytotoksyczności testem MTT<br />
Liczbę żywych komórek w badanych hodowlach oceniano<br />
za pomocą testu cytotoksyczności MTT (Sigma-Aldrich).<br />
Komórki badanych linii wysiewano na płytki hodowlane 96-<br />
dołkowe (20 tys. kom./dołek). Po przeprowadzeniu inkubacji<br />
18