Pokaż cały numer - FPN - Farmaceutyczny Przegląd Naukowy

Pokaż cały numer - FPN - Farmaceutyczny Przegląd Naukowy Pokaż cały numer - FPN - Farmaceutyczny Przegląd Naukowy

fpn.sum.edu.pl
from fpn.sum.edu.pl More from this publisher
29.11.2014 Views

Farm Przegl Nauk, 2010, 12 no w stawach, jak i innych narządach, w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów [35]. Rituksymab jest chimerycznym przeciwciałem monoklonalnym przeciwko CD20, będącym immunoglobuliną IgG1k, której cząsteczka składa się z łańcuchów lekkich mysich i łańcuchów ciężkich pochodzenia ludzkiego. Stosowanie tego preparatu u osób chorych na reumatoidalne zapalenie stawów powoduje zmniejszenie aktywności procesu zapalnego w stawach. Rituksymab może być stosowany zarówno w monoterapii, a także w skojarzeniu z metotreksatem lub cyklofosfamidem [28, 34, 40]. Abatacept, określany również jako CTLA-4lg to nowy lek klasy selektywnych modulatorów kostymulacji limfocytów T. Lek ten jest rozpuszczalnym rekombinowanym białkiem fuzyjnym, które wpływa hamująco na interakcje kostymulujące pomiędzy receptorem CD28 i ligandami CD80/ CD86, co przeciwdziała aktywacji limfotytów T. Abatacept – w odróżnieniu od inhibitorów TNF-α – nie neutralizuje bezpośrednio cytokin prozapalnych, ale swoiście hamuje aktywację limfocytów T. Wskazaniem do podania abataceptu jest umiarkowana lub ciężka postać reumatoidalnego zapalenia stawów, z niedostateczną odpowiedzią na jeden lub więcej leków modyfikujących przebieg choroby, takich jak metotreksat lub inhibitor TNF-α. Abatacept zmniejsza przede wszystkim progresję zmian strukturalnych w stawach [39, 41]. Podsumowanie Odpowiednio dobrana i wcześnie włączona terapia lekami modyfikującymi przebieg choroby skutecznie hamuje proces zapalny, powstawanie nadżerek oraz zapobiega uszkodzeniu tkanek i niepełnoprawności w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów. W 2010 roku Europejska Liga do Walki z Chorobami Reumatycznymi opracowała nowe zalecenia dotyczące leczenia osób chorych na reumatoidalne zapalenie stawów klasycznymi (syntetycznymi) i biologicznymi lekami przeciwreumatycznymi modyfikującymi przebieg choroby (Ryc. 1) [42, 43]. W zaleceniach tych zwrócono szczególną uwagę na rozpoczęcie leczenia osób chorych na reumatoidalne zapalenie stawów syntetycznymi LMPCh, niezwłocznie po rozpoznaniu tej choroby. Grupa ekspertów ELUAR stwierdziła, że każde opóźnienie w zażywaniu leków modyfikujących przebieg choroby u pacjentów chorych na reumatoidalne zapalenie stawów pogarsza ich rokowania [42, 43]. W aktualnych zaleceniach Europejskiej Ligi do Walki z Chorobami Reumatycznymi zwrócono również szczególną uwagę na metotreksat, jako lek tzw. pierwszego rzutu, zarówno w monoterapii, jak i leczeniu skojarzonym, co wynika ze skuteczności i względnego bezpieczeństwa stosowania tego leku [43]. Piśmiennictwo 1. 2. Lee DM, Weinblatt ME. Rheumatoid arthritis. Lancet 2001; 358: 903-911. Olewicz-Gawlik A, Hrycaj P. Jakość życia chorych na reumatoidalne zapalenie stawów – badania własne i przegląd literatury. Reumatologia 2007; 45(6): 346-349. 3. Wisłowska M, Jakubicz D, Olczyk-Wrochna K. Znaczenie układu OPG/RANKL/ RANK w destrukcji kości w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów. Reumatologia 2009; 47(2): 67-74. 4. Filipowicz-Sosnowska A, Stanisławska-Biernat E, Zubrzycka-Sienkiewicz A. Reumatoidalne zapalenie stawów. Reumatologia 2004; 42: 1-16. 5. Tłustochowicz W i wsp. Stanowisko Zespołu Ekspertów Konsultanta Krajowego ds. Reumatologii w sprawie diagnostyki i terapii reumatoidalnego zapalenia stawów. Reumatologia 2008; 46: 111-114. 6. Onozaki K. Etiological and biological aspects of cigarette smoking in rheumatoid arthritis. Inflamm Allergy Drug Targets 2009; 8(5): 364-368. 7. Barancewicz-Łosek M, Berny-Moreno J. Zmiany skórne w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów. Post. Derm. Alergol XXI 2004; 6: 300-305. 8. Tobón GJ, Youinou P, Saraux A. The environment, geoepidemiology, and autoimmune disease: Rheumatoid arthritis. J Autoimmun. 2010; 9: A288-A292. 9. Trefler J, Paradowska-Gorycka A, Matyska-Piekarska E, Rell-Bakalarska M, Wojciechowska B, Łącki JK. Wpływ czynników genetycznych na rozwój i ciężkość przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów – część I. Pol Merk Lek 2009; 27 (158): 157-160. 10. Trefler J, Paradowska-Gorycka A, Łącki JK. Wpływ czynników genetycznych na rozwój i ciężkość przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów – część II. Pol Merk Lek 2009; 27(158): 161-165. 11. Alamanos Y, Drosos AA. Epidemiology of adult rheumatoid arthritis. Autoimmun Rev 2005; 4(3): 130-136. 12. Orozco G, Rueda B, Martin J. Genetic basis of rheumatoid arthritis. Biomed Pharmacother 2006; 60(10): 656-662. 13. Orozco G, Barton A. Update on the genetic risk factors for rheumatoid arthritis. Expert Rev Clin Immunol. 2010; 6(1): 61-75. 14. Matyska-Piekarska E, Łuszczewski A, Łącki J, Wawer I. Rola stresu oksydacyjnego w patogenezie reumatoidalnego zapalenia stawów. Postepy Hig Med Dosw 2006; 60: 617-623. 15. Aletaha D et al. 2010 rheumatoid arthritis classification criteria: an American College of Rheumatology/European League Againts Rheumatism collaborative initiative. Ann Rheum Dis 2010; 69: 964-975. 16. Filipowicz-Sosnowska A, Przygodzka M. Diagnostyka wczesnego reumatoidalnego zapalenia stawów (rzs) w świetle współczesnych danych. Przew Lek 2001; 4(4): 12-18. 17. Saraux A et al. Ability of the American College of Rheumatology 1987 criteria to predict rheumatoid arthritis in patients with early arthritis and classification of these patients two years later. Arthritis Rheum 2001; 44(11): 2485-2491. 18. Arnett FC et al. The American Rheumatism Association 1987 revised criteria for the classification of rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum 1988; 31(3): 315-324. 19. Banal F, Dougados M, Combescure C, Gossec L. Sensitivity and specificity of the American College of Rheumatology 1987 criteria for the diagnosis of rheumatoid arthritis according to disease duration: a systematic literature review and meta-analysis. Ann Rheum Dis 2009; 68(7): 1184-1191. 66

copyright © 2010 Grupa dr. A. R. Kwiecińskiego ISSN 1425-5073 20. Filipowicz-Sosnowska A, Stanisławska-Biernat E, Zubrzycka-Sienkiewicz A. Reumatoidalne zapalenie stawów. Reumatologia 2004; 42(1): 1-16. 21. Zimmermann-Górska I. Reumatologia kliniczna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2008. 22. Kuligowska M, Odrowąż-Sypniewska G. Nowe standardy laboratoryjne w diagnostyce i monitorowaniu progresji zmian kostno-stawowych w reumatoidalnym zapaleniu stawów. Voice 2007; 2(16): 14-19. 23. Filipowicz-Sosnowska A. Reumatoidalne zapalenie stawów (rzs) – współczesne leczenie. Przew Lek 2002; 5(10): 32-41. 24. Ringold S, Singer NG. Measures of disease activity in rheumatoid arthritis: a clinician’s guide. Curr Rheum Rev 2008; 4: 259-265. 25. Wisłowska M, Kalińska I, Olczyk-Kwiecień B. Stare i nowe metody oceny aktywności choroby, stopnia uszkodzenia tkanek i utraty funkcji w reumatoidalnym zapaleniu stawów. Prob Lek 2006: 45(2): 52-56. 26. Ranganath VK, Khanna D, Paulus HE. ACR remission criteria and response criteria. Clin Exp Rheumatol 2006; 24(6): S-14-21. 27. Mäkinen H, Kautiainen H, Hannonen P, Sokka T. Is DAS28 an appropriate tool to assess remission in rheumatoid arthritis? Ann Rheum Dis 2005; 64(10): 1410-1413. 28. Pluta R, Jankowski A, Han S. Ketoprofen jako lek z wyboru w reumatoidalnym zapaleniu stawów. Farm Przeg Nauk 2008; 11-12: 14-17. 29. Zimmermann-Górska I. Współczesne podejście do leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów. Alerg Astma Immun 1999; 4: 83-90. 30. Minaur NJ, Jefferiss C, Bhalla AK, Beresford JN. Methotrexate in the treatment of rheumatoid arthritis. I. In vitro effects on cells of the osteoblast lineage. Rheumatology (Oxford) 2002 ; 41(7): 735-740. 31. Katchamart W, Trudeau J, Phumethum V, Bombardier C. Methotrexate monotherapy versus methotrexate combination therapy with non-biologic disease modifying anti-rheumatic drugs for rheumatoid arthritis. Cochrane Database Syst Rev 2010; 14 (4): 495-502. data otrzymania pracy: 30.11.2010 r. data akceptacji do druku: 06.12.2010 r. 32. Katchamart W, Trudeau J, Phumethum V, Bombardier C. Efficacy and toxicity of methotrexate (MTX) monotherapy versus MTX combination therapy with non-biological disease-modifying antirheumatic drugs in rheumatoid arthritis: a systematic review and meta-analysis. Ann Rheum Dis 2009; 68(7): 1105-1112. 33. Sharp JT, Strand V, Leung H, Hurley F, Loew-Friedrich I. Treatment with leflunomide slows radiographic progression of rheumatoid arthritis: results from three randomized controlled trials of leflunomide in patients with active rheumatoid arthritis. Leflunomide Rheumatoid Arthritis Investigators Group. Arthritis Rheum 2000; 43(3): 495-505. 34. Zimmermann-Górska I. Zastosowanie leków biologicznych w chorobach reumatycznych. Przew Lek 2007; 3: 40-47. 35. Zimmermann-Górska I. Postępy w diagnostyce i terapii w reumatologii. Przew Lek 2008; 1: 124-128. 36. Głuszko P. Wpływ leczenia biologicznego na metabolizm kostny chorych na reumatoidalne zapalenie stawów i zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa. Pol J Endocrinol 2009; 60(2): 115-122. 37. Kay J, Rahman MU. Golimumab: a novel human anti-TNF-alfa monoclonal antibody for the treatment of rheumatoid arthritis, ankylosing spondylitis, and psoriatic arthritis. Core Evid 2010; 15(4): 159-170. 38. Mittal M, Raychaudhuri SP. Golimumab and certolizumab: the two new anti-tumor necrosis factor kids on the block. Indian J Dermatol Venereol Leprol 2010; 76(6) 602-608. 39. Maxwell L, Singh JA. Abatacept for rheumatoid arthritis: a Cochrane systematic review. J Rheumatol 2010; 37(2): 234-245. 40. Bagust A et al. Rituximab for the treatment of rheumatoid arthritis. Health Technol Assess 2009; 13(2): 23-29. 41. Wiland P, Kowalewska B, Roszkowska E, Szechińska J. Rola abataceptu w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów. Reumatologia 2007; 45(4): 205-214. 42. Smolen J S et al. ELUAR recommendations for the management of rheumatoid arthritis with synthetic and biological disease-modifying antirheumatic drugs. Ann Rheum. Dis 2010; 69: 964-975. 43. Smolen J S et al. Treating rheumatoid arthritis to target: recommendations of an international task force. Ann Rhum Dis 2010; 69: 631-637. Adres do korespondencji: dr n. med. Agnieszka Jura-Półtorak Katedra i Zakład Chemii Klinicznej i Diagnostyki Laboratoryjnej Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach ul. Jedności 8 41-200 Sosnowiec Tel. +48 32 364 11 50 e-mail: ajura@sum.edu.pl 67

copyright © 2010 Grupa dr. A. R. Kwiecińskiego ISSN 1425-5073<br />

20. Filipowicz-Sosnowska A, Stanisławska-Biernat E, Zubrzycka-Sienkiewicz<br />

A. Reumatoidalne zapalenie stawów.<br />

Reumatologia 2004; 42(1): 1-16.<br />

21. Zimmermann-Górska I. Reumatologia kliniczna. Warszawa:<br />

Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2008.<br />

22. Kuligowska M, Odrowąż-Sypniewska G. Nowe standardy<br />

laboratoryjne w diagnostyce i monitorowaniu<br />

progresji zmian kostno-stawowych w reumatoidalnym<br />

zapaleniu stawów. Voice 2007; 2(16): 14-19.<br />

23. Filipowicz-Sosnowska A. Reumatoidalne zapalenie<br />

stawów (rzs) – współczesne leczenie. Przew Lek 2002;<br />

5(10): 32-41.<br />

24. Ringold S, Singer NG. Measures of disease activity in<br />

rheumatoid arthritis: a clinician’s guide. Curr Rheum<br />

Rev 2008; 4: 259-265.<br />

25. Wisłowska M, Kalińska I, Olczyk-Kwiecień B. Stare<br />

i nowe metody oceny aktywności choroby, stopnia<br />

uszkodzenia tkanek i utraty funkcji w reumatoidalnym<br />

zapaleniu stawów. Prob Lek 2006: 45(2): 52-56.<br />

26. Ranganath VK, Khanna D, Paulus HE. ACR remission<br />

criteria and response criteria. Clin Exp Rheumatol 2006;<br />

24(6): S-14-21.<br />

27. Mäkinen H, Kautiainen H, Hannonen P, Sokka T. Is DAS28<br />

an appropriate tool to assess remission in rheumatoid arthritis?<br />

Ann Rheum Dis 2005; 64(10): 1410-1413.<br />

28. Pluta R, Jankowski A, Han S. Ketoprofen jako lek z wyboru<br />

w reumatoidalnym zapaleniu stawów. Farm Przeg<br />

Nauk 2008; 11-12: 14-17.<br />

29. Zimmermann-Górska I. Współczesne podejście do leczenia<br />

reumatoidalnego zapalenia stawów. Alerg Astma<br />

Immun 1999; 4: 83-90.<br />

30. Minaur NJ, Jefferiss C, Bhalla AK, Beresford JN. Methotrexate<br />

in the treatment of rheumatoid arthritis. I. In<br />

vitro effects on cells of the osteoblast lineage. Rheumatology<br />

(Oxford) 2002 ; 41(7): 735-740.<br />

31. Katchamart W, Trudeau J, Phumethum V, Bombardier<br />

C. Methotrexate monotherapy versus methotrexate<br />

combination therapy with non-biologic disease<br />

modifying anti-rheumatic drugs for rheumatoid arthritis.<br />

Cochrane Database Syst Rev 2010; 14 (4):<br />

495-502.<br />

data otrzymania pracy: 30.11.2010 r.<br />

data akceptacji do druku: 06.12.2010 r.<br />

32. Katchamart W, Trudeau J, Phumethum V, Bombardier<br />

C. Efficacy and toxicity of methotrexate (MTX) monotherapy<br />

versus MTX combination therapy with non-biological<br />

disease-modifying antirheumatic drugs in rheumatoid<br />

arthritis: a systematic review and meta-analysis.<br />

Ann Rheum Dis 2009; 68(7): 1105-1112.<br />

33. Sharp JT, Strand V, Leung H, Hurley F, Loew-Friedrich I.<br />

Treatment with leflunomide slows radiographic progression<br />

of rheumatoid arthritis: results from three randomized controlled<br />

trials of leflunomide in patients with active rheumatoid<br />

arthritis. Leflunomide Rheumatoid Arthritis Investigators<br />

Group. Arthritis Rheum 2000; 43(3): 495-505.<br />

34. Zimmermann-Górska I. Zastosowanie leków biologicznych<br />

w chorobach reumatycznych. Przew Lek 2007; 3: 40-47.<br />

35. Zimmermann-Górska I. Postępy w diagnostyce i terapii<br />

w reumatologii. Przew Lek 2008; 1: 124-128.<br />

36. Głuszko P. Wpływ leczenia biologicznego na metabolizm<br />

kostny chorych na reumatoidalne zapalenie stawów<br />

i zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.<br />

Pol J Endocrinol 2009; 60(2): 115-122.<br />

37. Kay J, Rahman MU. Golimumab: a novel human anti-TNF-alfa<br />

monoclonal antibody for the treatment of<br />

rheumatoid arthritis, ankylosing spondylitis, and psoriatic<br />

arthritis. Core Evid 2010; 15(4): 159-170.<br />

38. Mittal M, Raychaudhuri SP. Golimumab and certolizumab:<br />

the two new anti-tumor necrosis factor kids on the block.<br />

Indian J Dermatol Venereol Leprol 2010; 76(6) 602-608.<br />

39. Maxwell L, Singh JA. Abatacept for rheumatoid arthritis:<br />

a Cochrane systematic review. J Rheumatol 2010;<br />

37(2): 234-245.<br />

40. Bagust A et al. Rituximab for the treatment of rheumatoid<br />

arthritis. Health Technol Assess 2009; 13(2): 23-29.<br />

41. Wiland P, Kowalewska B, Roszkowska E, Szechińska J.<br />

Rola abataceptu w leczeniu reumatoidalnego zapalenia<br />

stawów. Reumatologia 2007; 45(4): 205-214.<br />

42. Smolen J S et al. ELUAR recommendations for the<br />

management of rheumatoid arthritis with synthetic and<br />

biological disease-modifying antirheumatic drugs. Ann<br />

Rheum. Dis 2010; 69: 964-975.<br />

43. Smolen J S et al. Treating rheumatoid arthritis to target:<br />

recommendations of an international task force. Ann<br />

Rhum Dis 2010; 69: 631-637.<br />

Adres do korespondencji:<br />

dr n. med. Agnieszka Jura-Półtorak<br />

Katedra i Zakład Chemii Klinicznej i Diagnostyki Laboratoryjnej<br />

Wydział <strong>Farmaceutyczny</strong> z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej<br />

Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach<br />

ul. Jedności 8<br />

41-200 Sosnowiec<br />

Tel. +48 32 364 11 50<br />

e-mail: ajura@sum.edu.pl<br />

67

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!