Pokaż caÅy numer - FPN - Farmaceutyczny PrzeglÄ d Naukowy
Pokaż caÅy numer - FPN - Farmaceutyczny PrzeglÄ d Naukowy
Pokaż caÅy numer - FPN - Farmaceutyczny PrzeglÄ d Naukowy
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Farm Przegl Nauk, 2010,12, 60-67<br />
Farmakoterapia reumatoidalnego zapalenia stawów<br />
Pharmacotherapy of rheumatoid arthritis<br />
Agnieszka Jura-Półtorak, Krystyna Olczyk<br />
Katedra i Zakład Chemii Klinicznej i Diagnostyki Laboratoryjnej, Wydział <strong>Farmaceutyczny</strong><br />
z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach<br />
Streszczenie<br />
Reumatoidalne zapalenie stawów jest przewlekłą, autoimmunologiczną<br />
chorobą tkanki łącznej, charakteryzującą<br />
się nieswoistym, symetrycznym zapaleniem stawów.<br />
W niniejszej pracy opisano najnowsze metody farmakoterapii<br />
reumatoidalnego zapalenia stawów. Przedstawiono<br />
również algorytmy farmakoterapii osób chorych na reumatoidalne<br />
zapalenie stawów, zgodne z aktualnymi zaleceniami<br />
Europejskiej Ligi do Walki z Reumatyzmem.<br />
Słowa kluczowe: reumatoidalne zapalenie stawów, niesteroidowe<br />
leki przeciwzapalne (NLPZ), leki modyfikujące<br />
przebieg choroby (LMPCh), leki biologiczne<br />
Reumatoidalne zapalenie stawów jest przewlekłą, układową<br />
chorobą tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym,<br />
charakteryzującą się symetrycznym zapaleniem wielu<br />
stawów, niszczeniem chrząstki stawowej i kości, oraz – występowaniem<br />
zmian pozastawowych i powikłań układowych<br />
[1-6]. Przebieg choroby, pomimo stosowanego leczenia ma<br />
charakter przewlekły, z nawrotami prowadzącymi do postępującego<br />
zniszczenia struktur stawowych, zniekształcenia<br />
stawów, oraz – do niepełnosprawności i przedwczesnej<br />
śmierci pacjenta [1-5].<br />
Przyjmuje się, że w Polsce na reumatoidalne zapalenie<br />
stawów choruje około 1 % dorosłej populacji, co oznacza,<br />
że choroba ta przyczynia się do niepełnosprawności i/lub inwalidztwa<br />
około 400 000 osób. Kobiety chorują na reumatoidalne<br />
zapalenie stawów 2 – 3 razy częściej niż mężczyźni.<br />
Największa zapadalność na wspomnianą chorobą przypada<br />
na 4 – 5 dekadę życia [4, 5, 7].<br />
Etiopatogeneza reumatoidalnego zapalenia stawów nie<br />
jest do końca poznana. Przyjmuje się, że znaczącą rolę<br />
w zapoczątkowaniu procesu chorobowego odgrywają predyspozycje<br />
genetyczne, czynniki środowiskowe, zakażenia<br />
wirusowe lub bakteryjne, reaktywne formy tlenu, czy też<br />
zaburzenia immunologiczne [8-14].<br />
Obecnie rozpoznanie reumatoidalnego zapalenia stawów<br />
opiera się na klinicznych, immunologicznych i radiologicznych<br />
kryteriach klasyfikacyjnych, opracowanych wspólnie<br />
przez American College of Rheumatology (ACR) i European<br />
League Against Rheumatism (ELUAR) w sierpniu 2010<br />
roku (Tabela I) [15].<br />
Aktualne kryteria klasyfikacyjne reumatoidalnego zapalenia<br />
stawów, w porównaniu z dotychczas obowiązującymi<br />
Abstract<br />
Rheumatoid arthritis is a chronic, systemic autoimmune<br />
connective tissue disease characterized by the non-specific,<br />
arthritis of symmetric joint. The paper reviews updated<br />
methods of pharmacotherapy of rheumatoid arthritis.<br />
Additionally, algorithm of rheumatoid arthritis management<br />
based on the European League Against Rheumatism<br />
recommendations is presented.<br />
Key words: rheumatoid arthritis, non-steroidal anti- inflammatory<br />
drugs, (NSAIDs), disease-modifying antirheumatic<br />
drugs (DMARDs), biologics drugs<br />
kryteriami ACR z 1987 roku [7, 16-19] pozwalają m. in. na<br />
wczesne rozpoznanie reumatoidalnego zapalenia stawów,<br />
co umożliwia szybsze wdrożenie skutecznego leczenia.<br />
Oprócz przedstawionych niżej (Tabela I) głównych<br />
kryteriów klasyfikacyjnych rozpoznania reumatoidalnego<br />
zapalenia stawów, w diagnostyce laboratoryjnej tej choroby<br />
wykonuje się również następujące badania podstawowe:<br />
morfologię krwi, OB i wskaźniki ostrej fazy, w tym stężenie<br />
białka C-reaktywnego oraz badanie moczu, rzadziej – badania<br />
płynu stawowego. W monitorowaniu stanu klinicznego<br />
osób chorych na reumatoidalne zapalenie stawów pomocne<br />
są również oznaczenia stężenia kwasu moczowego<br />
i kreatyniny we krwi – jako wskaźników czynności nerek,<br />
aktywności aminotransferaz (AST, ALT) we krwi – w celu<br />
oceny funkcji wątroby, oraz aktywności kinazy kreatynowej<br />
we krwi, jako wskaźnika uszkodzenia miocytów w przebiegu<br />
współistniejącego zapalenia mięśni. Szczególnie, ocena<br />
funkcji wątroby i nerek u pacjentów chorych na reumatoidalne<br />
zapalenie stawów jest konieczna, bowiem wiele stosowanych<br />
leków modyfikujących przebieg choroby ma silne<br />
działanie hepato- i nefrotoksyczne [20-22].<br />
Wybór odpowiedniej farmakoterapii dla osób chorych<br />
na reumatoidalne zapalenie stawów uzależniony jest przede<br />
wszystkim od czynników prognostycznych, które powinny być<br />
określone zaraz po rozpoznaniu tego schorzenia [7, 20, 23].<br />
Ocena prognostyczna, dokonywana u każdego pacjenta<br />
z rozpoznanym reumatoidalnym zapaleniem stawów ma na<br />
celu wybór najskuteczniejszej metody leczenia. Istnieje szereg<br />
kryteriów prognostycznych dla łagodnej lub agresywnej<br />
postaci reumatoidalnego zapalenia stawów (Tabela II), oraz<br />
standardów postępowania u pacjentów z tymi postaciami<br />
60
Change language