Pokaż cały numer - FPN - Farmaceutyczny Przegląd Naukowy
Share Embed Flag
Download ePaper

Pokaż cały numer - FPN - Farmaceutyczny Przegląd Naukowy

Pokaż cały numer - FPN - Farmaceutyczny Przegląd Naukowy Pokaż cały numer - FPN - Farmaceutyczny Przegląd Naukowy

fpn.sum.edu.pl
from fpn.sum.edu.pl More from this publisher
29.11.2014 Views

Farm Przegl Nauk, 2010, 12 24. Belshaw R i wsp. High copy number in human endogenous retrovirus families is associated with copying mechanisms in addition to reinfection. Mol Biol Evol 2005; 22: 814-817. 25. Flockerzi A i wsp. Human endogenous retrovirus HE- RV-K14 families: status, variants, evolution and mobilization of other cellular sequences. J Virol 2005; 79: 2941-2949. data otrzymania pracy: 28.09.2010r. data akceptacji do druku: 19.10.2010r. 26. Cheng YH i wsp. Isolation and characterization of the human syncytin gene promoter. Biol Reprod 2004; 70: 694-701. Adres do korespondencji: Grzegorz Machnik Zakład Biotechnologii i Inżynierii Genetycznej Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach ul. Narcyzów 1 41-200 Sosnowiec Tel: +48 32 364 10 25 e-mail: gmachnik@sum.edu.pl 20

Farm Przegl Nauk, 2010,12, 21-26 copyright © 2010 Grupa dr. A. R. Kwiecińskiego ISSN 1425-5073 Ślina – wartościowy materiał biologiczny do oznaczania kortyzolu Saliva – the valuable biological material for cortisol determination Ewelina Dziurkowska, Marek Wesołowski Katedra i Zakład Chemii Analitycznej, Gdański Uniwersytet Medyczny Streszczenie Oznaczanie poziomu kortyzolu w płynach ustrojowych jest jednym z najszybszych sposobów diagnozowania wielu schorzeń. Krew jest materiałem badawczym najczęściej stosowanym w tym celu, jednakże prowadzone są liczne prace mające na celu określenie zależności pomiędzy poziomem kortyzolu we krwi i w innych tkankach lub płynach ustrojowych. Aktualnie najdogodniejszym z nich wydaje się być ślina, a oznaczany w niej poziom wolnego hormonu jest całkowicie wystarczający dla celów diagnostycznych. W związku z tym, w niniejszej pracy przedstawiono ostatnio publikowane doniesienia, obejmujące sposoby oznaczania poziomu kortyzolu w ślinie oraz badania zależności pomiędzy jego stężeniem w tym materiale biologicznym oraz we krwi i moczu. W artykule przedstawiono również sposoby stymulacji wydzielania kortyzolu oraz przytoczono przykłady wykorzystania śliny jako materiału do badań diagnostycznych, z uwzględnieniem sposobu jej pobierania. Słowa kluczowe: kortyzol, ślina, krew, mocz Wstęp Kortyzol jest jednym z najważniejszych hormonów steroidowych, wydzielanych przez korę nadnerczy. Jego uwalnianie kontrolowane jest bezpośrednio przez produkowany w przysadce mózgowej hormon adrenokortykotropowy (ACTH), a pośrednio przez kortykoliberynę (CRH), hormon podwzgórza. Wydzielanie kortyzolu podlega rytmowi dobowemu, podobnie jak kontrolującego jego uwalnianie ACTH. Najwyższe stężenie hormonu obserwowane jest w godzinach porannych, około godziny 8. Natomiast późnym wieczorem jego stężenie może ulec obniżeniu nawet o połowę [1, 2]. W organizmie kortyzol syntetyzowany jest z cholesterolu, a we krwi występuje głównie w postaci związanej (około 90%) z α 2 globuliną, zwaną transkortyną (CBG). Możliwość wiązania z białkiem jest ograniczona, dlatego też w przypadku zwiększonego wydzielania kortyzolu przez korę nadnerczy, transkortyna zostaje wysycona i stężenie formy wolnej hormonu szybko podwyższa się. Okres półtrwania kortyzolu wynosi około 100 min. Metabolizowany jest w wątrobie i usuwany z moczem w postaci licznych nieaktywnych metabolitów. Kortyzol działa poprzez własny receptor jądrowy. Abstract The determination of cortisol level in body fluids is one of the fastest ways in diagnosing of many diseases. Blood is a studied material used the most frequently for this purpose, however there are numerous investigations conducted, which are aimed at determination of the relation between cortisol concentration in blood and in other tissues or body fluids. Nowadays the most convenient material seems to be saliva, and the level of free hormone determined in it is sufficient enough for diagnostic purposes. Due to this, in the work the articles recently published were presented, which concern the means of determining of cortisol level in saliva, as well as the studies of a relation between its concentration in this biological material and in blood and urine. In the article, the ways of stimulating of cortisol release were given, and the examples of using of saliva as a material for diagnostic investigations with regarding of the means of its collection were presented, too. Key words: cortisol, saliva, blood, urine Przyjmuje się, iż około 10 – 20% wszystkich genów w komórce jest kontrolowanych przez glikokortykosteroidy. Kortyzol, jako główny hormon steroidowy, wraz z insuliną i glukagonem kontroluje przede wszystkim homeostazę glukozy. Podwyższa jej stężenie we krwi, co stymuluje uwalnianie insuliny. Równocześnie hamuje wychwyt oraz zużycie glukozy przez mięśnie. Poprzez wrażliwą na jego działanie lipazę powoduje lipolizę komórek tłuszczowych. Jednakże uwalniana równocześnie insulina stymuluje lipogenezę i w niewielkim stopniu hamuje lipolizę. Kortyzol wykazuje również wpływ na gospodarkę białkową. Wywołuje zwiększoną produkcję RNA oraz białek w wątrobie, równocześnie wywiera działanie kataboliczne na tkankę mięśniową. Proteoliza w mięśniach zapewnia produkcję substratów dla procesu glukoneogenezy zachodzącego w wątrobie. Hormon wykazuje supresję na układ immunologiczny poprzez wpływ na stężenie, migrację i działanie leukocytów, zwiększając ich apoptozę. Hamuje on również wydzielanie mediatorów stanu prozapalnego, takich jak cytokiny i hemokiny, co jest szeroko wykorzystywane w farmakoterapii. Kortyzol ogranicza również rozpad mastocytów i bazofili, co zapobiega uwalnianiu histaminy oraz znacznie zmniejsza przepuszczalność naczyń włosowatych 21

Farm Przegl Nauk, 2010, 12<br />

24. Belshaw R i wsp. High copy number in human endogenous<br />

retrovirus families is associated with copying<br />

mechanisms in addition to reinfection. Mol Biol Evol<br />

2005; 22: 814-817.<br />

25. Flockerzi A i wsp. Human endogenous retrovirus HE-<br />

RV-K14 families: status, variants, evolution and mobilization<br />

of other cellular sequences. J Virol 2005; 79:<br />

2941-2949.<br />

data otrzymania pracy: 28.09.2010r.<br />

data akceptacji do druku: 19.10.2010r.<br />

26. Cheng YH i wsp. Isolation and characterization of the<br />

human syncytin gene promoter. Biol Reprod 2004; 70:<br />

694-701.<br />

Adres do korespondencji:<br />

Grzegorz Machnik<br />

Zakład Biotechnologii i Inżynierii Genetycznej<br />

Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach<br />

ul. Narcyzów 1<br />

41-200 Sosnowiec<br />

Tel: +48 32 364 10 25<br />

e-mail: gmachnik@sum.edu.pl<br />

20

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!