Korrik 2011 - Gazeta "Korça"
Korrik 2011 - Gazeta "Korça" Korrik 2011 - Gazeta "Korça"
8 -K o r ç a- korrik 2011 GJARPËRINJTË MITI DHE MISTERI I TYRE, DALLIMI I GJARPËRINJVE HELMUES NGA ATA JOHELMUES. Meqënëse po futemi në një sezon mjaft aktiv për njerëzit dhe kafshët në të cilën kemi një ekspansion të madh të njerëzve drejt natyrës si psh; shkuarja e njerëzve për pushimeve verore brenda dhe jashtë vendit në det apo zona malore,shtimi i grupeve shkollore që kryejnë ekskursioneve nëpër vende malore , intesifikimi i shtegëtimeve të bagëtive në zonat malore, afrimi i sezonit të gjuetisë etj , mbrojtja dhe kujdesi nga kafshimi i gjarpërinjve bëhet më eminent ,prandaj mendova të trajtoj gjerësisht këtë çështje jo pak jetike por pak e njohur nga njerëzit e zakonshëm. Arben Qafëzezi Farmacist - veteriner Korçë cel: +355682059749 Kulti i gjarpërit në Shqipëri e më tej. 12345678901234567890123456789012123456789012345 12345678901234567890123456789012123456789012345 12345678901234567890123456789012123456789012345 12345678901234567890123456789012123456789012345 12345678901234567890123456789012123456789012345 12345678901234567890123456789012123456789012345 12345678901234567890123456789012123456789012345 12345678901234567890123456789012123456789012345 12345678901234567890123456789012123456789012345 12345678901234567890123456789012123456789012345 Gjarpri, ky zvarranik me shek VI-V para e.s.Rruga aftësi të çuditshme, ka mitologjike e kultit të gjarprit luajtur një rol të rëndësishëm në mitologjinë ilire. në Azinë e Vogël dhe këtej në fillon në Mesopotami, përcillet Kulti i gjarprit, është evident botën mesdhetare,nga ku egjeanët dhe fenikasit tregtarë e edhe te shumë popuj të botës që nga Azia Lindore e përcollën në Perëndim.Kulti i deri në Amerikë.Kulti i gjarprit,në rrafshin botëror,da- familjeve mbretërore.Kështu gjarprit respektohej edhe prej ton prej kufirit paleolitik dhe Olimbia,bashkëshortja e Filipit vjen deri në ditët tona,ndërsa dhe nëna e Aleksandrit të në trevat ilire ai evidentohet Madh të Maqedonisë,e cila qysh nga koha e neolitit.Megjithatë, nga epoka e neolitit disa herë ishte parë të mbësh- ishte e bija e mbretit të Epirit, e deri në epokën e hekurit, tillte rreth trupit gjarpërinj të arkeologët ende nuk kanë gjallë.Autorët antikë dhe kujtesa popullore na ofrojnë edhe zbuluar një simbol të qartë të këtij kulti.Ky fakt arkeologjik i ka shtyrë studiuesit dhe në vendin tonë, prej të legjenda të tjera për gjarprin albanologë të mendojnë se cilave po veçoj legjendën e fizionomia e plotë e këtij kulti gjarprit të Bistricës.Në zonën i takon periudhës së hekurit, e Delvinës në lashtësi ishte një gjarpër i madh (Kuçedra), i cili ishte bërë tmerri i zonës, sepse, ai jo vetëm kishte zënë burimet, por edhe hante çdo gjë, madje edhe njerëzit. Shumë orvatje ishin bërë për ta vrarë gjarpërin por, kishin dështuar.Më në fund funksionoi plani i një plaku të urtë. Ai ngarkoi një gomar me eshkë dhe qymyr.Kur përbindëshi ishte në gjumë, plaku e shpuri gomarin në vendin ku flinte dhe ndezi eshkën.Gjarpri, pasi e hetoi gomarin e gllabëroi në bark, por eshka vazhdonte të digjej brenda tij dhe bashkë me të edhe gjarpëri.Meqënëse nuk i duronte dot dhimbjet i kërkoi ndihmë perëndisë së detit dhe Bistricës.“Ku je, o nëna ime Bistricë dhe ti motra det?”Bistrica nxori 18 burimet e Syrit të Kaltër, por kjo nuk i mjaftonte gjarprit që të shuhej, i cili e kuptoi gabimin dhe thirri: “Ku je,nëna ime det dhe ti motra Bistricë?”Deti erdhi vonë deri në Finiq, por nuk arriti ta shuante. Që të shpëtonte nga dhimbjet gjarpri lëvizi me shpejtësi në shpatin e malit mbi Delvinë.Nga lëvizja u formua një vijë e drejtë, ku nuk mbin bari.Këtë vijë vendasit e quajnë:“rruga e gjarprit”,atje, ku sot gjendet një dukuri komplekse natyrore me origjinë gjeologjike, në të dyja anët e së cilës ka mbirë valanidh.Me kockat e gjarprit, u ngrit, thotë legjenda,Manastiri i Mesopotamit. Në pjesën e poshtme të murit të tij, gjendet një gjarpër i gëdhendur në gur, me krahë dhe me bisht të përdredhur, i cili mendohet e motivohet edhe si dragoi shqiptar... Forma e gjarprit gjendet në shumë figura, skulptura, objekte zbukurimi e stoli të ndryshme, varëse në përmendoret e periudhës romake etj. Në luginën e Vjosës, gjarpri është prezent në skulpturën e një femre, e cila është gjendur në fshatin Qesarat të rrethit të Tepelenës.Skulptura është prej guri gëlqeror dhe ka një lartësi 0.98 m. Në të paraqitet një femër me një shportë të mbushur me fruta në dorën e majtë, rreth së cilës është mbështjellë një gjarpër, koka e të cilit drejtohet për nga frutat në shportë.Disa arkeologë shqiptarë, janë të mendimit se këtu gjarpri simbolizon bollëkun e prodhimit.Gjarpri ishte një figurë, i cili adhurohej shumë në gjithë luginën e poshtme të Vjosës gjatë antikitetit. Ai është prezent edhe në monedhat e Bylisit, Amanties dhe Apolonisë.Një element tjetër, i cili dëshmon për kultin e gjarprit në trojet shqiptare, është njoftimi i autorëve të antikitetit se në Iliri kishte pyje të posaçme, ku rriteshin gjarpërinjtë, të cilët ushqeheshin një herë në vit prej tri femrave, që shkonin atje nudo. Nëse pranohej ose jo ushqimi, priftërinjtë bënin parashikimin e ecurisë së motit, prodhimit, mënyrës së qeverisjes, mundësisë së zhvillimit të luftërave etj. Figura e gjarprit gjendet e skalitur edhe në portat e shtëpive, zbukurimet e ndryshme me gdhendje druri, si në: tavane, musëndra, dyer, furka tjerjeje,cula dyjare, çifteli, kërraba, në përmendoret e varreve etj.,duke përfshirë një areal të gjerë në zona të ndryshme të vendit si në: Përmet, Labëri, Çamëri, Malësi e Madhe, Dukagjin, Kosovë, Malësi e Tiranës etj.Mark Tirta, gjatë studimit të dokeve dhe zakoneve të Malësisë së Tiranës, konfirmon se koka dhe lëkura e gjarprit përdoreshin në këtë trevë si hajmali për fëmijët, për t’u mbrojtur nga syri i keq dhe sëmundjet e ndryshme. Prania e kultit të gjarprit edhe në ditët tona, me një shtrirje në të gjitha trevat shqiptare, dëshmon për një kult të përbashkët shqiptar, i cili u ka rezistuar dogmave të besimeve të ndryshme. Legjenda thotë: Besohet se çdo shtëpi ka gjarpërin e vet.Ata zakonisht janë të qetë.Ndodh që gjatësia e tyre të jetë mbi dy metra, por populli i quan “gjarpërinjtë e shtëpisë”. Ata lëvizin apo ecin nëpër shtëpi lirisht dhe askush nuk guxon t’i ngacmojë,kështu që shpesh herë i gjejmë nëpër teshat apo mbulesat e fletjes,nën jastëkët,në djepat e foshnjave,e kështu me radhë. Thuhet nëse e mbysim gjarpërin,atëherë ai ndëshkon saqë në atë shtëpi ndodhin ngjarje të kobshme, u digjet shtëpia, mund të vdesë Gjarpëri i shtëpisë kulti dhe e vërteta rreth tij. 12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890 12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890 12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890 12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890 12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890 12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890 12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890 dikush prej anëtarëve të familjes,etj”Është interesant të përmendet rasti i mbrojtjes nga magjia” nëpërmjet kokës së gjarpërit. Vajzat e bukura dhe nuset,me qëllim që të mbroheshin nga magjia, e mbanin në qafë dhe midis gjinjëve kokën e gjarpërit.Në fakt, kur dikush rastësisht gjatë punës së përditshme në fushë mbyste ndonjë gjarpër, ia merrte kokën, të cilën sipas nevojës më vonë mund ta mbante një vajzë ose nuse e shtëpisë. Koka e gjarpërit e mbajtur në trup ishte një ritual i trashëguar që nga ilirët, të cilët besonin në forcën mbrojtëse të tij. Gjarpëri edhe sot e kësaj dite tek shqiptarët konsiderohet si “roje i shtëpisë” dhe mendohet se secila shtëpi diku në themelet e saja e ka gjarpërin e vetë i cili e mbron atë. Prandaj kur ai paraqitet në oborrin e shtëpisë as nuk mbytet e as nuk ngacmohet, por lihet i qetë.Pra, koka e gjarpërit tek shqiptarët e ka patur kuptimin e një objekti sigurie për individin dhe shtëpinë.Eshtë e rëndësishme të kuptohet se gjarpërinjtë luajnë një rol të rëndësishëm në ekosistem, ashtu si çdo qenie tjetër që është krijuar dhe gjarpëri është krijuar për një qëllim. Shumica e gjarpërinjve të shtëpisë në botë e sidomos në vendin tone janë johelmues.Prania e tyre tregon se rreth shtëpisë tuaj do të ketë me shumicë ushqime të bollshme që tërheqin kafshë me të cilat ushqehet ai,si hardhuca,minj,bretkoca etj, kështu që kur vret gjarpërin pa dashur ke ftuar miun në shtëpi dhe ke prishur ekuilibrin natyror. P.sh një herë në një pronë të madhe të pyllëzuar në USA ,e pasur me shumë gjarpërinj, një fermer vendosi të fillojnë vrasjen e të gjithë gjarpërinjve me çdo mjet, por pas një viti rezultati që ishte shtimi me bretkoca të neveritshme,hardhuca, salamandra, minj etj. Pranverën e ardhshme ai filloi të mblidhte gjarpërinj të atij lloji të cilët ishin johelmues për ta “populluar” përsëri zonën. Megjithse një ofidiofob (ai që ka shumë frikë gjarpërin) nuk do të zgjidhte këtë rrugë (vijon nr e ardhshëm)
9 -Korça- korrik 2011 » 25-30 prill u çel ekspozita e skulptorit të mirënjohur Z. Llazi Tili, i cili përveç punëve në qeramikë shpërfaqi dhe një sërë vizatimesh të realizuara me mjeshtëri. Ky artist është i njohur për trajtimin dhe ruajtjen e raporteve të drejta e harmonike në këtë gjini. Gjithsesi, ishin skulpturat në qeramikë, ato që tërhoqën vëmendjen e vizitorëve të shumtë. Punimet e tij, me vepra realisto-ekspresioniste të befasonin me origjinalitetin dhe nivelin e lartë artistik. Të impresiononin veçanërisht, shtjellimet alegorike të disa prej krijimeve në qeramikë.Ekspozita ndërkohë, shërbeu edhe si një homazh që artisti i bëri qytetit të tij të lindjes dhe bashkëqytetarëve të vet në prag te mbartjes për në Tiranë. *** » Pothuaj në të njëjtën kohë me ekspozitën e lartpërmendur, në ambientet e Muzeut të “Mësonjtores së parë Shqipe” u promovua edhe monografia e bashkëqytetarit, tonë Z. Ilia Karanxha, “Barleti apo Beçikemi?” Autori, megjithëse jeton dhe punon në Firence të Italisë, asnjëherë nuk ka rreshtur së studiuari dhe menduari për vendin e vet. Pikërisht fryt i këtyre studimeve është edhe vepra e lartpërmendur, e cila u realizua, jo vetëm falë pasionit të tij për shkencën e historisë, por edhe mundësisë për të shfrytëzuar arkivat e Italisë, vendit tonë fqinj. Në këtë studim, ai është orvatur të formulojë tezën e vet të re mbi autorësinë e veprave të famshme historike, “ Historia e Skënderbeut” dhe “Rrethimi i Shkodrës”, duke kontribuar kësisoj në çeljen e hapësirave të reja për sa i përket të vërtetës mbi këtë çështje. Guximi dhe kurajoja intelektuale, por edhe pasioni i jashtëzakonshëm për të vërtetën, e shtynë atë të tentojë rishikimin e një prej çështjeve më intriguese dhe të rëndësishme të historisë dhe kulturës sonë në përgjithësi. Shpesh pastrimi i historisë prej shtrembërimeve të qëllimshme, apo qëllimeve të errëta ka krijuar klishe, që e kanë shtrembëruar të vërtetën, duke e manipuluar, apo falsifikuar atë. Pikërisht këtë ka synuar autori, me hulumtimet dhe hamendësimet e kësaj monografie, e cila na lejon të pohojmë se kontributi i korçarëve vazhdon edhe sot t’u ndihë zhvillimeve, jo vetëm në art, por edhe në historiografi e gjetkë, duke tentuar kështu sjelljen e vlera të reja në kulturën tonë kombëtare. Kronikë Kulturore Kohët e fundit L.Sh.A. Qarku Korçë, ka mbështetur dhe realizuar një varg aktivitetesh kulturore-artistike, të cilat përveçse e kanë gjallëruar jetën e qytetit, por edhe kanë evidentuar veprat më të spikatura, në gjini të ndryshme të artit e krijimtarisë. » 1-9 maj 2011 u çel ekspozita e përbashkët e skulptorit dhe qeramistit Vasillaq Kolevica dhe e piktorit Roland Karanxha, e cila solli pa dyshim, risi dhe vlera të spikatura, në fushën e arteve pamore. Këta dy artiste, që tashmë ndodhen në periudhën më kreative të jetës së tyre u paraqitën përpara artdashësve dhe kolegëve, me një sërë realizimesh të kohëve të fundit, sa të arrira aq edhe dinjitoze. Fryma e përbashkët e të dy artistëve ishte trajtimi modern i imazheve dhe njëkohësisht, pasqyrimi i thelbit identitar të trevës sonë. Kjo vihej re sidomos në punimet në gur e në qeramikë të skulptorit Vasillaq Kolevica. Pasurimi i traditës me mjete të reja të shprehjes artistike, përdorimi i teknikave bashkëkohore dhe ngarkesa ideo-emocionale e krijimeve të tij ishin vërtet të veçanta. Të njëjtën gjë mund të pohojmë edhe për krijimet e piktorit të talentuar Roland Karanxha. Karakteristikë e hershme e këtij artisti ka qënë trajtimi me dinamizëm i imazhit, e mbartur kjo që nga realizimet e tij të para në grafikë dhe e konsoliduar më tej, në peisazhet dhe kompozimet e kohëve të fundit, të cilat ai i trajton me shumë ekspresivitet. *** ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ » Ndërkohë edhe promovimi i librit “Misteri hyjnor i Monalizës” i autoreve,Mimoza Munushtiri dhe Rajmonda Munushtiri, ishte objekt i një diskutimi konstruktiv, ndërmjet krijuesve të L.Sh.A-së. Në këtë vepër autoret përmes konceptesh dhe arsyetimesh, filozofiko-psikologjike ku ndjehej tepër prezenca e Niçes dhe e Jungut, përpiqen të depërtojnë në botën e errët të subkoshiencës njerëzore, duke mëtuar kështu, kontributin e tyre modest, për sa i përket deshifrimit të mistereve që fshihen brenda gjithsecilit prej nesh. Me një lloj erudicioni dhe trajtimi aspak të zakonshëm dhe përmes një shtjellimi tepër sintetik, libri është një orvajtje për shpjegimin metafizik të frymës dhe efekteve të saj brënda nesh. Gjithsesi, është një libër që kërkon një lexues elitar dhe tepër të specializuar në këtë fushë, ndaj kjo është një arsye më tepër për tu evidentuar si një vepër e guximshme dhe intriguese, njëkohësisht. » 11-14 maj për të inkurajuar talentet e reja, në ambientet e Muzeut të Arsimit Kombëtar “Mësonjtorja e Parë Shqipe” u çel ekspozita me piktura, e nxënësve të Liceut Artistik “Tefta T. Koço”, dega e pikturës. Ekspozita, jo vetëm që kishte krijime të larmishme dhe shumllojshmëri tematike, por fliste edhe për një punë serioze dhe me përkushtim të pedagogëve të kësaj shkolle. Spikatnin veçanërisht, ndërmjet të tjerave, vizatimet e nxënësve të vitit të parë të liceut, të cilët të inkurajuar nga vlerësimet pozitive që vizitorët dhanë për to, vendosën të çelin një ekspozitë të vecantë me krijimet e tyre. Dhe pikërisht, ekspozita e çelur më dt 9- 6-2011 dëshmoi për një hop cilësor për sa i përket prurjeve të reja të këtyre nxënësve. Mbi 50 punime në vizatim dhe teknika të tjera në pikturë, flisnin për një punë serioze dhe me përkushtim të artistëve të rinj, gjë e cila u vlerësua edhe prej Drejtorit të Drejtorisë Arsimore të Qarkut Z. Arben Belba dhe vizitorëve të tjerë. Dalloheshin sidomos, krijimet e nxënësve të talentuar, Shirli Treska, Stavri Sotiri dhe Stivi Rrapo, të cilët me një finesë dhe art të veçantë, kishin ngjizur imazhe me parametra mjeshtërorë. Është për t’u vlerësuar sidomos puna plot pasion e pedagogëve të tyre, Znj.Anjeza Kolevica dhe Z.Ervin Tili nën udhëheqjen e të cilëve po formohen dhe përgatiten këta nxënës, të cilët pa dyshim do jenë artistët e ardhshëm të qytetit tonë, tepër të përmendur në fushën e arteve figurative. Vladimir Toroveci Kryetar i L.Sh.A-së Korçë Napoleon Bonaparti Më 2-2-1836 vdiq në Romë në pallatin e saj gruaja që kishte sjellë në dritë Napoleonin e Madh,ishte 85 vjeçe. Napoleoni theshte gjithnjë, “Nënës time ia detyroj të gjitha.Vetëm asaj,dhe parimeve serioze,ia detyroj fatin tim dhe shkollën që arrita… ”Angjella Maria Ramolino bijë e një familje Kusarësh të Korsikës,Babai i saj,nuk flinte pa e pasur dyfekun pranë.Ajo martoi vajzën 14- vjeçare Letiçia me Karlo Bonapartin 18-vjeçar i cili përkrahte lirimin e Korsikës. Kjo ngjan me 1760.Korsika ishte mollë sherri midis Gjenovës dhe Francës.Duke qenë ambicioz Karloja ëndërronte të kurorëzohej mbret i Korsikës së lirë dhe së bashku me Letiçian,e cila ishte gruaja më e bukur e nisisë.Ajo kishte me të vërtetë një trup mbretëreshe. I shoqi i saj, me të vërtetë -E ëma e Napoleonit të madh -Dashuria e madhe e nënës 123456789012345678901234567890121234567890123456 123456789012345678901234567890121234567890123456 123456789012345678901234567890121234567890123456 123456789012345678901234567890121234567890123456 123456789012345678901234567890121234567890123456 123456789012345678901234567890121234567890123456 123456789012345678901234567890121234567890123456 123456789012345678901234567890121234567890123456 123456789012345678901234567890121234567890123456 123456789012345678901234567890121234567890123456 123456789012345678901234567890121234567890123456 ishte shumë trim dhe e deshte shumë gruan e tij. Ai luftoi me francezët në nisinë e tij që kishte filluar Kryengritjen.Këtu midis betejave të të shoqit lindi fëmijën e parë dhe pak më vonë fëmijën e dytë. Ajo luftonte bashkë me burrin e saj,me shokët e tij, flinte jashtë në male si të gjithë.Merrte pjesë në çdo mundim dhe me vetemohimin e saj lartësonte emrin e saj, entuziazmin e bashkëluftëtarëve të të shoqit. Thoshte Napoleoni për nënën e tij:”-Mbi trupin e një gruaje kishte kokën e një burri”.Kur lindi Napoleoni më 1769 Korsika ishte zaptuar nga francezët.Kryengritja kishte dështuar.Letiçja lindi 7 fëmijë. Ajo mori në duart e saj edhe detyrat e babait. Ajo mbi çdo gjë, mbi çdo plan, bile edhe kur i biri u bë Perandor i Francës, vinte familjen. Edhe kur vëllezërit e Napoleonit,motrat e tij, shkaktonin skandale, ajo gjithmonë i këshillonte. Dhe Napoleoni, i cili edhe ai e kishte të zhvilluar ndjenjën e familjes, shumë të rralla kanë qenë Jotë kundrejt nënës. Shumë e kursyer në të holla. Famijla e saj e madhe ia detyronte këtë.Por edhe kur i biri u bë imperator,dhe vëllezërit e motrat mbretër e princesha,ajo nuk prishte asgjë kot së koti. Kujtonte gjithmonë ditët e mjerueshme.Kurrë nuk u deh nga triumfi i të birit, duke mbajtur gjithmonë gjykimin e mirë.Dhe kur i biri me sukseset e tij, që ngjisnin më shum me një përrallë,arritën majat, ajo gjithmonë vëzhgonte kurdoherë me dyshim dhe thoshte: ”Mjafton që të gjitha këto të vazhdojnë…” Ajo gjykoi që në fillim me një mendje të kthjellët dhe parashikuese se, e ardhmja dhe interesi i Korsikës ishte ta kishte mirë me Francën. Ajo dërgoi dy fëmijët e mëdhenj 9 dhe 10 vjeç për studime në Francë.Dhe me influencën e të atit të tyre i studioi gratis, por bashkëshorti i saj sëmuret dhe vdes.Ajo harrxhoi edhe lekun e fundit për ta shëruar, por më kot.Dhe ishte 40 vjeç.Djali i madh ishte 17 vjeç dhe Napoleoni 16.Napoleoni në qershor 1793,si oficer i ushtrisë franceze shkon me gjithë familjen nga Korsika. Kishte filluar një Kryengritje nga plaku Pavli kundër francezëve.Ata djegin shtëpinë e Karlo Bonapartit,por s’gjetën gjë.Nga Tuloni në Marsejë ishte koha e kryengritjes historike.Më 1895 Napoleoni ishte gjeneral,filloi kariera e tij ushtarake.Dhe kur u mund në Rusi,e ëma i dha gjithë kursimet e saj, afro 1 milion franga për të organizuar një ushtri të re. Por ai s’pranonte asgjë,bile dhe në kohën e internimit të tij në “Shën Elenë”,ai nuk e pranoi pranë të jëmën.Por në internimin e parë ajo se la rehat. Shpiku çdo marifet,fliste çdo gjë gjersa e bindi të pranonte edhe atë në Elbë. Kjo grua fantastike pati fatin më të keq për një nënë kur shikonte të vdisnin fëmijët e saj.Dhe vetë vdiq e verbër dhe e paralizuar. Napoleoni bëri gabim!... Megjithëse nuk ekziston një argument i fortë dhe i qartë të gjithë mendonin se kjo luftë do të ishte e fundit e tij.Lufta e Vaterlosë.Gjithë pregatitjet bëheshin për të.Napoleoni ishte kthyer nga Elba.Shumë ushtarë të vjetër, me zemër veç për të filluan të mblidhen rreth tij.Midis tyre ishte edhe druvari Alsasien Franc Lobel,ai që ka pasur fat të stoliste gjoksin e imperatorit me dekorata.Ai s’dinte asnjë fjalë fërngjisht veçse Rroftë Perandori!Nga plagët që kishte marrë ai ishte nxjerrë i paaftë,por sapo mësoi ardhjen e Napoleonit përnjëherësh rendi tek ai duke udhëtuar veç më këmbë.Duke mbledhur edhe fshatarë të tjerë rreth vetes dhe drejte në Vaterlo.Lobeli futet në ushtri.Ai gëzohej vetëm si fëmijë por e brente një merak.Si do të përgjigjej në qoftë se Perandori i fliste atij…?Sepse Napoleoni iu fliste të gjithë ushtarëve dhe i njhte ata shumë mirë. Një kapiten i ushtrisë i mëson 3 përgjigje të 3 pyetjeve të cilat mund ti drejtohej Napoleoni. -Sa vjeç jeni? - 45. -Sa vjet kini që keni hyrë në ushtri? - porsa mbaruam 2 muaj. -Kush të ka dekoruar? - Juve jeni, Madhëri. Filloi inspektimi i Perandorit dhe siç ishte parashikuar filloi edhe t’iu fliste ushtarëve. Vjen rradha e ushtarit Lobel.Ushtari e kishte mësuar përmendësh rradhën e pyetjeve, por fatkeqësia ishte se vetë Napoleoni ngatërroi pyetjet e tija. -Sa vjet kini që ke hyrë në ushtri? -45 -Çudi e madhe, po që kur ke lindur ti? - Porsa mbaruan 2 muaj. -E mora vesh. Ti qënke i çmendur - Juve jeni Madhëri…
- Page 1 and 2: 12345678901234567890123456789012123
- Page 3 and 4: 3 -Korça- korrik 2011 -Liqenet nuk
- Page 5 and 6: 5 -Korça- korrik 2011 DREJTORIA E
- Page 7: 7 -K o r ç a- korrik 2011 KARTA E
- Page 11 and 12: 11 -Korça- Ç’duhet të bëni p
9 -Korça- korrik <strong>2011</strong><br />
» 25-30 prill u çel ekspozita e skulptorit të mirënjohur<br />
Z. Llazi Tili, i cili përveç punëve në qeramikë<br />
shpërfaqi dhe një sërë vizatimesh të realizuara me<br />
mjeshtëri. Ky artist është i njohur për trajtimin dhe<br />
ruajtjen e raporteve të drejta e harmonike në këtë<br />
gjini. Gjithsesi, ishin skulpturat në qeramikë, ato që<br />
tërhoqën vëmendjen e vizitorëve të shumtë. Punimet<br />
e tij, me vepra realisto-ekspresioniste të befasonin me<br />
origjinalitetin dhe nivelin e lartë artistik. Të<br />
impresiononin veçanërisht, shtjellimet alegorike të disa<br />
prej krijimeve në qeramikë.Ekspozita ndërkohë,<br />
shërbeu edhe si një homazh që artisti i bëri qytetit të<br />
tij të lindjes dhe bashkëqytetarëve të vet në prag te<br />
mbartjes për në Tiranë.<br />
***<br />
» Pothuaj në të njëjtën kohë me ekspozitën e<br />
lartpërmendur, në ambientet e Muzeut të “Mësonjtores<br />
së parë Shqipe” u promovua edhe monografia e<br />
bashkëqytetarit, tonë Z. Ilia Karanxha, “Barleti apo<br />
Beçikemi?” Autori, megjithëse jeton dhe punon në<br />
Firence të Italisë, asnjëherë nuk ka rreshtur së studiuari<br />
dhe menduari për vendin e vet. Pikërisht fryt i këtyre<br />
studimeve është edhe vepra e lartpërmendur, e cila u<br />
realizua, jo vetëm falë pasionit të tij për shkencën e<br />
historisë, por edhe mundësisë për të shfrytëzuar arkivat<br />
e Italisë, vendit tonë fqinj. Në këtë studim, ai është<br />
orvatur të formulojë tezën e vet të re mbi autorësinë e<br />
veprave të famshme historike, “ Historia e Skënderbeut”<br />
dhe “Rrethimi i Shkodrës”, duke kontribuar kësisoj në<br />
çeljen e hapësirave të reja për sa i përket të vërtetës mbi<br />
këtë çështje. Guximi dhe kurajoja intelektuale, por edhe<br />
pasioni i jashtëzakonshëm për të vërtetën, e shtynë atë<br />
të tentojë rishikimin e një prej çështjeve më intriguese<br />
dhe të rëndësishme të historisë dhe kulturës sonë në<br />
përgjithësi. Shpesh pastrimi i historisë prej<br />
shtrembërimeve të qëllimshme, apo qëllimeve të errëta<br />
ka krijuar klishe, që e kanë shtrembëruar të vërtetën,<br />
duke e manipuluar, apo falsifikuar atë. Pikërisht këtë ka<br />
synuar autori, me hulumtimet dhe hamendësimet e kësaj<br />
monografie, e cila na lejon të pohojmë se kontributi i<br />
korçarëve vazhdon edhe sot t’u ndihë zhvillimeve, jo<br />
vetëm në art, por edhe në historiografi e gjetkë, duke<br />
tentuar kështu sjelljen e vlera të reja në kulturën tonë<br />
kombëtare.<br />
Kronikë Kulturore<br />
Kohët e fundit L.Sh.A. Qarku Korçë, ka mbështetur<br />
dhe realizuar një varg aktivitetesh kulturore-artistike,<br />
të cilat përveçse e kanë gjallëruar jetën e qytetit, por<br />
edhe kanë evidentuar veprat më të spikatura, në gjini<br />
të ndryshme të artit e krijimtarisë.<br />
» 1-9 maj <strong>2011</strong> u çel ekspozita e përbashkët e skulptorit dhe<br />
qeramistit Vasillaq Kolevica dhe e piktorit Roland Karanxha,<br />
e cila solli pa dyshim, risi dhe vlera të spikatura, në<br />
fushën e arteve pamore. Këta dy artiste, që tashmë ndodhen<br />
në periudhën më kreative të jetës së tyre u paraqitën përpara<br />
artdashësve dhe kolegëve, me një sërë realizimesh të kohëve<br />
të fundit, sa të arrira aq edhe dinjitoze. Fryma e përbashkët e<br />
të dy artistëve ishte trajtimi modern i imazheve dhe<br />
njëkohësisht, pasqyrimi i thelbit identitar të trevës sonë. Kjo<br />
vihej re sidomos në punimet në gur e në qeramikë të skulptorit<br />
Vasillaq Kolevica. Pasurimi i traditës me mjete të reja të<br />
shprehjes artistike, përdorimi i teknikave bashkëkohore dhe<br />
ngarkesa ideo-emocionale e krijimeve të tij ishin vërtet të<br />
veçanta. Të njëjtën gjë mund të pohojmë edhe për krijimet e<br />
piktorit të talentuar Roland Karanxha. Karakteristikë e<br />
hershme e këtij artisti ka qënë trajtimi me dinamizëm i imazhit,<br />
e mbartur kjo që nga realizimet e tij të para në grafikë dhe e<br />
konsoliduar më tej, në peisazhet dhe kompozimet e kohëve<br />
të fundit, të cilat ai i trajton me shumë ekspresivitet.<br />
***<br />
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○<br />
» Ndërkohë edhe promovimi i librit “Misteri hyjnor i<br />
Monalizës” i autoreve,Mimoza Munushtiri dhe Rajmonda<br />
Munushtiri, ishte objekt i një diskutimi konstruktiv, ndërmjet<br />
krijuesve të L.Sh.A-së. Në këtë vepër autoret përmes<br />
konceptesh dhe arsyetimesh, filozofiko-psikologjike ku ndjehej<br />
tepër prezenca e Niçes dhe e Jungut, përpiqen të depërtojnë<br />
në botën e errët të subkoshiencës njerëzore, duke mëtuar<br />
kështu, kontributin e tyre modest, për sa i përket deshifrimit<br />
të mistereve që fshihen brenda gjithsecilit prej nesh. Me një<br />
lloj erudicioni dhe trajtimi aspak të zakonshëm dhe përmes<br />
një shtjellimi tepër sintetik, libri është një orvajtje për shpjegimin<br />
metafizik të frymës dhe efekteve të saj brënda nesh. Gjithsesi,<br />
është një libër që kërkon një lexues elitar dhe tepër të<br />
specializuar në këtë fushë, ndaj kjo është një arsye më tepër<br />
për tu evidentuar si një vepër e guximshme dhe intriguese,<br />
njëkohësisht.<br />
» 11-14 maj për të inkurajuar talentet e reja, në<br />
ambientet e Muzeut të Arsimit Kombëtar “Mësonjtorja e<br />
Parë Shqipe” u çel ekspozita me piktura, e nxënësve të<br />
Liceut Artistik “Tefta T. Koço”, dega e pikturës.<br />
Ekspozita, jo vetëm që kishte krijime të larmishme dhe<br />
shumllojshmëri tematike, por fliste edhe për një punë<br />
serioze dhe me përkushtim të pedagogëve të kësaj<br />
shkolle. Spikatnin veçanërisht, ndërmjet të tjerave,<br />
vizatimet e nxënësve të vitit të parë të liceut, të cilët të<br />
inkurajuar nga vlerësimet pozitive që vizitorët dhanë për<br />
to, vendosën të çelin një ekspozitë të vecantë me<br />
krijimet e tyre. Dhe pikërisht, ekspozita e çelur më dt 9-<br />
6-<strong>2011</strong> dëshmoi për një hop cilësor për sa i përket<br />
prurjeve të reja të këtyre nxënësve. Mbi 50 punime në<br />
vizatim dhe teknika të tjera në pikturë, flisnin për një<br />
punë serioze dhe me përkushtim të artistëve të rinj, gjë<br />
e cila u vlerësua edhe prej Drejtorit të Drejtorisë<br />
Arsimore të Qarkut Z. Arben Belba dhe vizitorëve të<br />
tjerë. Dalloheshin sidomos, krijimet e nxënësve të<br />
talentuar, Shirli Treska, Stavri Sotiri dhe Stivi<br />
Rrapo, të cilët me një finesë dhe art të veçantë, kishin<br />
ngjizur imazhe me parametra mjeshtërorë. Është për<br />
t’u vlerësuar sidomos puna plot pasion e pedagogëve të<br />
tyre, Znj.Anjeza Kolevica dhe Z.Ervin Tili nën<br />
udhëheqjen e të cilëve po formohen dhe përgatiten<br />
këta nxënës, të cilët pa dyshim do jenë artistët e<br />
ardhshëm të qytetit tonë, tepër të përmendur në fushën<br />
e arteve figurative.<br />
Vladimir Toroveci<br />
Kryetar i L.Sh.A-së Korçë<br />
Napoleon Bonaparti<br />
Më 2-2-1836 vdiq në Romë<br />
në pallatin e saj gruaja që<br />
kishte sjellë në dritë Napoleonin<br />
e Madh,ishte 85 vjeçe.<br />
Napoleoni theshte gjithnjë,<br />
“Nënës time ia detyroj të gjitha.Vetëm<br />
asaj,dhe parimeve<br />
serioze,ia detyroj fatin tim<br />
dhe shkollën që arrita…<br />
”Angjella Maria Ramolino<br />
bijë e një familje Kusarësh<br />
të Korsikës,Babai i saj,nuk<br />
flinte pa e pasur dyfekun<br />
pranë.Ajo martoi vajzën 14-<br />
vjeçare Letiçia me Karlo<br />
Bonapartin 18-vjeçar i cili<br />
përkrahte lirimin e Korsikës.<br />
Kjo ngjan me 1760.Korsika<br />
ishte mollë sherri midis Gjenovës<br />
dhe Francës.Duke<br />
qenë ambicioz Karloja ëndërronte<br />
të kurorëzohej mbret<br />
i Korsikës së lirë dhe së bashku<br />
me Letiçian,e cila ishte<br />
gruaja më e bukur e nisisë.Ajo<br />
kishte me të vërtetë<br />
një trup mbretëreshe.<br />
I shoqi i saj, me të vërtetë<br />
-E ëma e Napoleonit të madh<br />
-Dashuria e madhe e nënës<br />
123456789012345678901234567890121234567890123456<br />
123456789012345678901234567890121234567890123456<br />
123456789012345678901234567890121234567890123456<br />
123456789012345678901234567890121234567890123456<br />
123456789012345678901234567890121234567890123456<br />
123456789012345678901234567890121234567890123456<br />
123456789012345678901234567890121234567890123456<br />
123456789012345678901234567890121234567890123456<br />
123456789012345678901234567890121234567890123456<br />
123456789012345678901234567890121234567890123456<br />
123456789012345678901234567890121234567890123456<br />
ishte shumë trim dhe e<br />
deshte shumë gruan e tij.<br />
Ai luftoi me francezët në<br />
nisinë e tij që kishte filluar<br />
Kryengritjen.Këtu midis<br />
betejave të të shoqit<br />
lindi fëmijën e parë dhe<br />
pak më vonë fëmijën e dytë.<br />
Ajo luftonte bashkë me<br />
burrin e saj,me shokët e<br />
tij, flinte jashtë në male si<br />
të gjithë.Merrte pjesë në<br />
çdo mundim dhe me vetemohimin<br />
e saj lartësonte<br />
emrin e saj, entuziazmin e<br />
bashkëluftëtarëve të të<br />
shoqit. Thoshte Napoleoni<br />
për nënën e tij:”-Mbi<br />
trupin e një gruaje kishte<br />
kokën e një burri”.Kur<br />
lindi Napoleoni më 1769<br />
Korsika ishte zaptuar nga<br />
francezët.Kryengritja<br />
kishte dështuar.Letiçja<br />
lindi 7 fëmijë. Ajo mori në<br />
duart e saj edhe detyrat e<br />
babait. Ajo mbi çdo gjë,<br />
mbi çdo plan, bile edhe<br />
kur i biri u bë Perandor i<br />
Francës, vinte familjen.<br />
Edhe kur vëllezërit e<br />
Napoleonit,motrat e tij,<br />
shkaktonin skandale, ajo<br />
gjithmonë i këshillonte.<br />
Dhe Napoleoni, i cili edhe<br />
ai e kishte të zhvilluar<br />
ndjenjën e familjes, shumë<br />
të rralla kanë qenë Jotë<br />
kundrejt nënës. Shumë<br />
e kursyer në të holla.<br />
Famijla e saj e madhe ia detyronte<br />
këtë.Por edhe kur i biri<br />
u bë imperator,dhe vëllezërit e<br />
motrat mbretër e princesha,ajo<br />
nuk prishte asgjë kot së koti.<br />
Kujtonte gjithmonë ditët e<br />
mjerueshme.Kurrë nuk u<br />
deh nga triumfi i të birit,<br />
duke mbajtur gjithmonë gjykimin<br />
e mirë.Dhe kur i biri me<br />
sukseset e tij, që ngjisnin më<br />
shum me një përrallë,arritën<br />
majat, ajo gjithmonë vëzhgonte<br />
kurdoherë me dyshim dhe<br />
thoshte: ”Mjafton që të<br />
gjitha këto të vazhdojnë…”<br />
Ajo gjykoi që në<br />
fillim me një mendje të<br />
kthjellët dhe parashikuese<br />
se, e ardhmja dhe interesi<br />
i Korsikës ishte ta<br />
kishte mirë me Francën.<br />
Ajo dërgoi dy fëmijët e mëdhenj<br />
9 dhe 10 vjeç për studime<br />
në Francë.Dhe me influencën<br />
e të atit të tyre i<br />
studioi gratis, por bashkëshorti<br />
i saj sëmuret dhe vdes.Ajo<br />
harrxhoi edhe lekun e fundit<br />
për ta shëruar, por më<br />
kot.Dhe ishte 40 vjeç.Djali i<br />
madh ishte 17 vjeç dhe Napoleoni<br />
16.Napoleoni në qershor<br />
1793,si oficer i ushtrisë<br />
franceze shkon me gjithë<br />
familjen nga Korsika.<br />
Kishte filluar një Kryengritje<br />
nga plaku Pavli kundër<br />
francezëve.Ata djegin shtëpinë<br />
e Karlo Bonapartit,por<br />
s’gjetën gjë.Nga Tuloni në<br />
Marsejë ishte koha e kryengritjes<br />
historike.Më 1895 Napoleoni<br />
ishte gjeneral,filloi<br />
kariera e tij ushtarake.Dhe<br />
kur u mund në Rusi,e ëma<br />
i dha gjithë kursimet e saj,<br />
afro 1 milion franga për të<br />
organizuar një ushtri të re.<br />
Por ai s’pranonte asgjë,bile<br />
dhe në kohën e internimit të tij<br />
në “Shën Elenë”,ai nuk e pranoi<br />
pranë të jëmën.Por në internimin<br />
e parë ajo se la rehat.<br />
Shpiku çdo marifet,fliste çdo<br />
gjë gjersa e bindi të pranonte<br />
edhe atë në Elbë. Kjo grua<br />
fantastike pati fatin më të<br />
keq për një nënë kur shikonte<br />
të vdisnin fëmijët e<br />
saj.Dhe vetë vdiq e verbër<br />
dhe e paralizuar.<br />
Napoleoni bëri gabim!...<br />
Megjithëse nuk ekziston një argument i fortë dhe i qartë<br />
të gjithë mendonin se kjo luftë do të ishte e fundit e<br />
tij.Lufta e Vaterlosë.Gjithë pregatitjet bëheshin për<br />
të.Napoleoni ishte kthyer nga Elba.Shumë ushtarë të<br />
vjetër, me zemër veç për të filluan të mblidhen rreth<br />
tij.Midis tyre ishte edhe druvari Alsasien Franc<br />
Lobel,ai që ka pasur fat të stoliste gjoksin e imperatorit<br />
me dekorata.Ai s’dinte asnjë fjalë fërngjisht veçse<br />
Rroftë Perandori!Nga plagët që kishte marrë ai ishte<br />
nxjerrë i paaftë,por sapo mësoi ardhjen e Napoleonit<br />
përnjëherësh rendi tek ai duke udhëtuar veç më<br />
këmbë.Duke mbledhur edhe fshatarë të tjerë rreth vetes<br />
dhe drejte në Vaterlo.Lobeli futet në ushtri.Ai<br />
gëzohej vetëm si fëmijë por e brente një merak.Si<br />
do të përgjigjej në qoftë se Perandori i fliste<br />
atij…?Sepse Napoleoni iu fliste të gjithë ushtarëve<br />
dhe i njhte ata shumë mirë. Një kapiten i ushtrisë i<br />
mëson 3 përgjigje të 3 pyetjeve të cilat mund ti<br />
drejtohej Napoleoni.<br />
-Sa vjeç jeni? - 45.<br />
-Sa vjet kini që keni hyrë në ushtri? - porsa<br />
mbaruam 2 muaj.<br />
-Kush të ka dekoruar? - Juve jeni, Madhëri.<br />
Filloi inspektimi i Perandorit dhe siç ishte parashikuar<br />
filloi edhe t’iu fliste ushtarëve.<br />
Vjen rradha e ushtarit Lobel.Ushtari e kishte mësuar<br />
përmendësh rradhën e pyetjeve, por fatkeqësia ishte se<br />
vetë Napoleoni ngatërroi pyetjet e tija.<br />
-Sa vjet kini që ke hyrë në ushtri? -45<br />
-Çudi e madhe, po që kur ke lindur ti? - Porsa<br />
mbaruan 2 muaj.<br />
-E mora vesh. Ti qënke i çmendur - Juve jeni<br />
Madhëri…
Change language