Historia 8 - Erik Botime

Historia 8 

Libër mësuesi 

Edukata Shoqërore 7 Libër Mësuesi 

1


2

Përmbajtja 

Kreu 1 Bota në fillim të shekullit XX. Lufta e Parë Botërore 

Mësimi 3. Fillimi i Luftës së Parë Botërore..........................................................................19 

Traktatet e Paqes dhe problemet e pazgjidhura të pasluftës 

Mësimi 2. Rrjedhojat e luftës...............................................................................................22 

Diktaturat. Totalitarizmi komunist e fashist 

Mësimi 2. Tiparet e regjimeve totalitare.............................................................................. 24 

Demokracitë perëndimore në vitet 1918-1939 

Mësimi 3. Franca në vitet 1918-1939 .................................................................................27 

Vendet e Ballkanit dhe të kontinenteve të tjera në vitet 1918-1939 

Mësimi 6. Shqipëria në vitet 1918-1939..............................................................................30 

Lufta e Dytë Botërore. Ndarja e botës në dy blloqe 

Mësimi 1. Shpërthimi i përshkallëzuar i luftës. Fitoret e para të Gjermanisë SSnaziste ......33 

Material shtesë. Lëvizjet dhe Aleancat para luftës...............................................................36 

Konsolidimi i demokracisë dhe zhvillimi ekonomik i Evropës Perëndimore dhe i SHBA-së 

në vitet 1945-1990 

Mësimi 1. Britani e Madhe në vitet 1945-1974....................................................................37 

Shkenca, kultura, arti dhe problemet e botës së sotme 

Mësimi 4. Ndërvarësia ekonomike botërore.........................................................................39 

TESTE 

Kreu I. Bota në fillim të shekullit XX. Lufta e Parë Botërore .............................................42 

Kreu II. Traktatet e Paqes dhe problemet e pazgjidhura të pasluftës....................................44 

Kreu III - Diktaturat. Totalitarizmi komunist e fashist................................................................46 

Kreu 4. Demokracia Perëndimore në vitet 1918-1939.........................................................48 

Kreu V. Vendet e Ballkanit dhe të kontinenteve të tjera në vitet 1918-1939........................49 

Kreu 6. Lufta e Dytë botërore. Ndarja e botës në dy blloqe.................................................51 

Kreu 7. Konsolidimi i demokracisë dhe zhvillimi ekonomik i Evropës perëndimore dhe i 

SHBA-së në vitet 1945-1990..................................................................................53 

Kreu 8. Blloku komunist. Dështimi i komunizmit 1945-1990.............................................55 

Kreu 9. Vendet e Ballkanit dhe bota joevropiane në vitet 1945-1990...................................56 

Kreu 10. Shkenca, Kultura, Arti dhe problemet e Botës së Sotme.......................................57 


3


4

Hyrje 

Libri i mësuesit, i tekstit Historia 8, është ndërtuar në 

përputhje me tekstin e historisë sipas programit të miratuar 

nga Ministria e Arsimit dhe e Shkencës. 

Te ky libër u vihen në shërbim mësueseve të historisë 

modele orësh mësimore, duke mos prekur hapësirat që ka 

vetë mësuesi për të përcaktuar, ideuar e organizuar orën e 

mësimit. 

Në libër është paraqitur fillimisht plani mësimor i 

ndarë në kapituj e orë mësimi me objektivat kryesore sipas 

niveleve dhe mjetet e nevojshme që do të përdoren gjatë 

orës së mësimit. 

Zhvillimi i mësimit është modeluar sipas strukturës PNP 

dhe ERR. 61 tema të reja të ndara në 10 kapituj dhe 9 orë 

të lira plotësojnë programin vjetor prej 72 orësh. Çdo orë 

mësimore kalon në tre faza: 

-Faza I- Parashikimi ose evokimi. Mësuesi shkruan 

temën e re në dërrasë dhe i njeh nxënësit me objektivat që 

do të arrihen, mjetet që do të përdoren, fjalët kyçe që do të 

trajtohen. Përmes të pyeturit mësuesja nxit te nxënësit të 

kujtojnë njohuritë e marra më parë, që do t’i shërbejnë në 

fazën e dytë. Metodat që përdoren më tepër në këtë fazë 

janë: bashkëbisedimi, debati, kllasteri, krahasimi, stuhi 

mendimi etj. 

-Faza II- Ndërtimi i njohurive ose realizimi i kuptimit. 

Jepen njohuritë e reja duke nxitur te nxënësit mendimin 

kritik për njohuri, të cilat i kanë mësuar në klasat e mëparshme, 

në lëndë të tjera apo i kanë dëgjuar në mjetet e 

informimit. Mësuesja përdor metoda të tilla, si: diagram 

veni, punë në grupe, kllaster etj. 

-Faza III- Përforcim ose reflektim. Kjo fazë përfshin një 

përmbledhje të çështjeve kryesore të temës së re. Mësuesja 

shfrytëzon punën me tekstin, tabelat, komenton fotot, 

mund të zhvillojë një minitest duke përforcuar konceptet 

kryesore. 


Ju urojmë punë të mbarë! 

5


6

Plani mësimor 

Historia 8 

Nr. 

rendor 

Orët Kreu Tema Objektivat Mjetet mësimore 

1 1 Kreu I. Bota në 

fillim të shekullit 

XX. Lufta e Parë 

Botërore 

5 orë 

1. Fuqitë botërore në 

një baraspeshë të 

vështirë 

2 1 2. Epoka e bukur. 

Besimi te zhvillimi. 

Lëvizjet qytetare dhe 

punëtore. 

3 1 3. Fillimi i Luftës së 

Parë Botërore 

4 1 4. Zhvillimi i luftës. 

Fronti Perëndimor 

- të renditin ngjarjet, faktet dhe zhvillimet 

ekonomike, shoqërore e politike të Evropës gjatë 

viteve 1870; 

- të shpjegojnë nevojën e bashkëpunimit 

ndërmjet vendeve të Evropës; 

- të analizojnë vështirësitë për të arritur 

baraspeshën midis vendeve industriale dhe 

rurale. 

- të renditin disa nga ndryshimet e mëdha që 

shoqëruan vitet 1871-1914; 

- të përshkruajnë se ç’janë lëvizjet qytetare dhe 

ato punëtore; 

- të analizojnë të përbashkëtat dhe dallimet e 

tyre, si dhe rolin në shoqëri. 

- të përshkruajnë gjendjen e Evropës në vitet 

1871-1914; 

- të përshkruajnë pretekstin që i dha startin luftës 

së pashmangshme; 

- të analizojnë shkaqet që çuan në Luftën e Parë 

Botërore; 

- të përshkruajnë tablon e zhvillimit të luftës 

nëpërmjet ngjarjeve zinxhir që pasuan njëratjetrën; 

- të analizojnë betejën e Verdunit dhe atë të 

Sommas; 

- të argumentojnë pse lufta e Frontit Perëndimor 

Teksti, Harta të 

periudhës 1870, 

Tekste, materiale 

nga interneti 


nga interneti, foto të 

ndryshme 


nga interneti, Foto 

nga beteja e Vedunit; 

e Sommas 


1 

7


është quajtur lufta e transheve. 

5 1 5. Fronti Lindor dhe frontet e tjera. Përfundimi i luftës - të tregojnë synimet e Frontit Lindor dhe 

Fronteve të tjera; 

- të përshkruajnë ngjarjet që çuan në 

përfundimin e Luftës së Parë Botërore; 

- të analizojnë faktorët përcaktues të kësaj lufte. 

6 1 Kreu II. Traktatet e 1. Konferenca e Paqes - të përshkruajnë tri pikëpamjet kryesore që u 

Paqes dhe problemet në Paris dhe krijimi i shfaqën në Konferencën e Paqes në Paris; 

e pazgjidhura të Lidhjes së Kombeve - të renditin vendimet e Konferencës së Paqes; 

pasluftës 

- të shpjegojnë domosdoshmërinë e krijimit dhe 

objektivat e Lidhjes së Kombeve. 

7 1 2. Rrjedhojat e luftës - të përshkruajnë gjendjen social-ekonomike të 

3 orë 

8 1 3. Prirjet kryesore të 

zhvillimit gjatë viteve 

1918-1939 

9 1 Kreu III. Diktaturat. 

Totalitarizmi 

komunist e fashist 

1. Përmbysja e regjimit 

carist në Rusi. 

Vendosja e plotë e 

regjimit totalitar 

komunist 

10 1 5 orë 2. Tiparet e regjimeve 

totalitare 

vendeve pjesëmarrëse pasluftës; 

- të përshkruajnë dhe të analizojnë tiparet 

kryesore që karakterizuan zhvillimet e shoqërisë 

njerëzore pasluftës. 

- të përcaktojnë dhe shpjegojnë nismat që sollën 

zhvillimin ekonomik gjatë viteve 1924-1929; 

- të përshkruajnë shkaqet që çuan në krizën e 

viteve 1929-1933; 

- të japin një tablo të prirjeve politike pas Luftës 

së Parë Botërore. 

- të renditin faktorët që çuan në përmbysjen e 

regjimit carist në Rusi; 

- të përshkruajnë ngjarjet që çuan në përmbysjen 

e qeverisë së përkohshme dhe vendosjen e 

totalitarizmit komunist; 

- të analizojnë reformat që ndërmorën 

bolshevikët. 

- të tregojnë se ç’është totalitarizmi dhe cilat janë 

format e tij; 

- të përshkruajnë karakteristikat e përgjithshme 

Tekste, materiale nga 

interneti 


interneti 


interneti 


interneti 


interneti 


interneti 

2 

8

11 1 3. Italia gjatë viteve 

1918-1939. Vendosja e 

fashizmit 

12 1 4. Gjermania 

republikane dhe ardhja 

në pushtet e Hitlerit 

13 1 5. Lufta civile në 

Spanjë 

14 1 Kreu IV. 

Demokracitë 

perëndimore në vitet 

1918-1939 

4 orë 

1. SHBA në vitet ’20. 

Kursi i Ri i Ruzveltit 

15 1 2. Britania e Madhe në 

vitet 1918-1939 

të regjimeve totalitare; 

- të analizojnë të përbashkëtat dhe dallimet e 

regjimeve totalitare. 

- të përshkruajnë gjendjen e Italisë pas Luftës së 

Parë Botërore; 

- të përcaktojnë ngjarjet që çuan në vendosjen e 

diktaturës fashiste; 

- të analizojnë gjendjen e Italisë nën drejtimin e 

Musolinit. 

- të përshkruajnë gjendjen politike të Gjermanisë 

pas Luftës së Parë Botërore; 

- të renditin tiparet e nazizmit gjerman; 

- të analizojnë gjendjen ekonomike të 

Gjermanisë gjatë sundimit nazist. 

- të përshkruajnë gjendjen politike të Spanjës pas 

Luftës së Parë Botërore; 

- të analizojnë shkaqet që e çuan Spanjën në 

luftë civile; 

- të argumentojnë pse Lufta Civile në Spanjë 

mori përmasa ndërkombëtare. 

- të përshkruajnë gjendjen ekonomiko-politike të 

SHBA pas Luftës së Parë Botërore; 

- të tregojnë shkaqet që çuan në krizën e viteve 

1929-1933; 

- të analizojnë prioritetet e Kursit të Ri të 

Ruzveltit. 

- të përshkruajnë gjendjen politiko-ekonomike të 

Britanisë së Madhe pas Luftës së Parë Botërore; 

- të tregojnë shkaqet e lindjes së grevës së 

minatorëve dhe pasojat e saj; 

- të analizojnë tiparet e politikës së brendshme 

dhe të jashtme. 



interneti 


interneti 


interneti 


interneti 


interneti 

3 

9


16 1 3. Franca në vitet 

1918-1939 

17 1 4. Kultura dhe arti në 

vitet 1920-1930 

18 1 Kreu V. Vendet e 

Ballkanit dhe të 

kontinenteve të tjera 

në vitet 1918-1939 

9 orë 

1. Jugosllavia në vitet 

1918-1939 

19 1 2. Bullgaria në vitet 

1918-1939 

20 1 3. Rumania në vitet 

1918-1939 

- të përshkruajnë gjendjen ekonomike të Francës 


- të përcaktojnë tiparet e jetës politike në Francë 

dhe rolin e tyre; 

- të analizojnë ardhjen në pushtet të Leon 

Blumit dhe politikën që ndoqi ai. 

- të përshkruajnë prirjet e përgjithshme të 

kulturës dhe artit në vitet ’20-’30 të shekullit 

XX; 

- të tregojnë se ku konsiston modernizmi në 

letërsi dhe art; 

- të analizojnë të ashtuquajturën letërsi e art të 

realizmit socialist. 

- të tregojnë gjendjen politike të Jugosllavisë pas 


- të përshkruajnë kontradiktat në Monarkinë 

Jugosllave; 

- të analizojnë kushtet që çuan në vendosjen e 

diktaturës mbretërore dhe politikën që u ndoq 

gjatë saj. 

- të pasqyrojnë me anë të ngjarjeve historike 

tablonë ekonomike të Bullgarisë pas Luftës së 

Parë Botërore; 

- të tregojnë reformat që u bënë gjatë qeverisjes 

së Stamboliskit; 

- të analizojnë kushtet ekonomiko-politike që 

çuan në vendosjen e diktaturës mbretërore dhe 

politikës që u ndoq gjatë saj. 

- të tregojnë gjendjen politiko-ekonomikoshoqërore 

të Rumanisë pas Luftës së Parë 

Botërore; 

- të përshkruajnë zhvillimet politike të saj 


interneti 


interneti 


interneti 


interneti 


interneti 

4 

10

21 1 4. Greqia në vitet 

1918-1939 

22 1 5. Turqia në vitet 1918- 

1939. Republika e 

Turqisë 

23 1 6. Shqipëria në vitet 

1918-1939 

24 1 7. Vendet e Azisë në 

vitet 1918-1939 

25 1 8. Vendet e Afrikës 

1918-1939 

pasluftës; 

- të analizojnë shkaqet që çuan në vendosjen e 

diktaturës mbretërore. 

- të tregojnë gjendjen e Greqisë pasluftës dhe 

synimet e saj territoriale; 

- të përshkruajnë ngjarjet që çuan në vendosjen 

e Republikës; 

- të analizojnë shkaqet që sollën diktaturën 

fashiste në Greqi. 

- të përshkruajnë gjendjen e Turqisë pas Luftës 

së Parë Botërore; 

- të shpjegojnë faktorët që përcaktuan vendosjen 

e Republikës në Turqi; 

- të analizojnë modernitetin e reformave të 

Qemal Ataturkut për zhvillimin e Turqisë. 

- të përshkruajnë gjendjen politike të Shqipërisë 


- të analizojnë vendimet e Kongresit të Lushnjës 

dhe rëndësinë e tyre; 

- të përcaktojnë ndryshimet që pësoi Shqipëria 

gjatë Republikës dhe Monarkisë. 

- të plotësojnë tablonë e gjendjes së vendeve të 

Azisë pas Luftës së Parë Botërore; 

- të shpjegojnë karakteristikat e zhvillimit politik 

e ekonomik të Indisë, Kinës dhe Japonisë; 

- të krahasojnë veçoritë e tyre duke nxjerrë të 

përbashkëtat dhe dallimet midis tyre. 

- të përshkruajnë gjendjen e Afrikës pasluftës; 

- të përcaktojnë kahun e zhvillimit ekonomik; 

- të analizojnë karakteristikat e zhvillimit të 

Afrikës së Jugut në krahasim me pjesën tjetër të 

Afrikës. 



interneti 


interneti 


interneti 


interneti 


interneti 

5 

11


26 1 9. Vendet e Amerikës 

Latine në vitet 1918- 

1939 

- të tregojnë pse vendet e Amerikës latine 

përfituan nga lufta në Evropë; 

- të përshkruajnë gjendjen ekonomike të 

Amerikës Latine; 

- të analizojnë shkaqet e krizës ekonomike 

botërore në Amerikën Latine dhe vendosjen e 

diktaturës ushtarake. 

27 1 Kreu VI. Lufta e 1. Shpërthimi i - të përshkruajnë gjendjen politike të Azisë dhe 

Dytë Botërore. përshkallëzuar i luftës. Evropës në vitet ’30; 

Ndarja e botës në dy Fitoret e para të - të tregojnë shkaqet e fillimit të Luftës së Dytë 

blloqe Gjermanisë naziste Botërore dhe fitoret e para; 

- të tregojnë epërsinë e Britanisë së Madhe ndaj 

8 orë 

forcave gjermane. 

28 1 2. Sulmi ndaj Bashkimit - të tregojnë se cilat ishin qëllimet e Gjermanisë 

Sovjetik 

ndaj Bashkimit Sovjetik; 

- të përshkruajnë sulmet gjermane në Bashkimin 

Sovjetik dhe pasojat e tyre; 

- të shpjegojnë domosdoshmërinë e formimit të 

koalicionit antifashist. 

29 1 3. Luftimet në Ballkan - të tregojnë synimet e nazizmit në Ballkan; 

30 1 4. Disfatat e Gjermanisë 

dhe Japonisë. Mbarimi i 

Luftës së Dytë Botërore 

31 1 5. Përpjekjet për 

konsolidimin e Paqes. 

Konferenca e Paqes e 

- të renditni vendet ballkanike që ranë nën 

sundimin e agresorëve; 

- të përshkruajnë qëndresën e popujve të 

Ballkanit. 

- të tregojnë disfatat që çuan në shkatërrimin e 

bllokut fashist; 

- të përshkruajnë kapitullimin e Japonisë; 

- të analizojnë shkaqet që çuan në përfundimin e 

Luftës së Dytë Botërore. 

- të tregojnë përpjekjet diplomatike për 

konsolidimin e paqes; 

- të përshkruajnë rëndësinë e krijimit të 


interneti 


interneti 


interneti 


interneti 


interneti 


interneti 

6 

12

32 1 6. SHBA dhe Bashkimi 

Sovjetik. Fillimi i 

Luftës së Ftohtë 

33 1 7. Rindërtimi 

ekonomik. Revolucioni 

tekniko-shkencor 

34 1 8. Hapat drejt integrimit 

evropian 

35 1 Kreu VII. 

Konsolidimi i 

demokracisë dhe 

zhvillimi ekonomik i 

Evropës 

Perëndimore dhe i 

SHBA-së në vitet 

1945-1990 

9 orë 

Parisit Organizatës së Kombeve të Bashkuara; 

- të analizojnë rolin e Konferencës së Paqes së 

1. Britani e Madhe në 

vitet 1945-1974 

36 1 2. Franca në vitet 1945- 

1974 

Parisit për vendosjen e paqes. 

- të përshkruajnë rolin e SHBA-së dhe Bashkimit 

Sovjetik pas Luftës së Dytë Botërore; 

- të tregojnë se ç’është Lufta e Ftohtë dhe 

shkaqet e fillimit të saj; 

- të analizojnë ndarjen e Evropës në dy kampe. 

- të tregojnë se si u arrit rindërtimi ekonomik i 

Evropës; 

- të renditin dhe përshkruani zbulimet më të 

mëdha tekniko-shkencore; 

- të analizojnë rolin e Planit Marshall në 

rimëkëmbjen e vendeve të Evropës. 

- të tregojnë pse ishte i domosdoshëm krijimi i 

një Evrope të bashkuar; 

- të përshkruajnë hapat e para drejt integrimit; 

- të konfigurojnë strukturën organizative të 

Komunitetit Evropian. 

- të përshkruajnë gjendjen e Britanisë së Madhe 

pas Luftës së Dytë Botërore; 

- të tregojnë pse filloi të bjerë fuqia e 

Perandorisë Angleze; 

- të përcaktojnë dhe komentoni politikën e 

ndjekur gjatë viteve ’70. 

- të përshkruajnë gjendjen ekonomike e politike 

të Francës pas Luftës së Dytë Botërore; 

- të shpjegojnë krijimin e Republikave në 

Francë; 

- të analizojnë gjendjen politike gjatë Republikës 

V. 



interneti 


interneti 


interneti 


interneti 


interneti 

7 

13


37 1 3. Republika Federale 

Gjermane në vitet 

1945-1974 

38 1 4. Italia në vitet 1945- 

1974 

39 1 5. Spanja në vitet 1945 

– 1974 

40 1 6. Shtetet e Bashkuara 

të Amerikës në vitet 

1945-1974 

41 1 7. Kriza e mesit të 

viteve 1970 

42 1 8. Zhvillimet në vendet 

e tjera të Evropës 

Perëndimore 

- të përshkruajnë kushtet në të cilat u formua 

Republika Federale Gjermane; 

- të përcaktojnë faktorët që ndihmuan në 

rimëkëmbjen e Gjermanisë Perëndimore; 

- të analizojnë mënyrën e qeverisjes në 

Gjermaninë Perëndimore. 

- të tregojnë se si u vendos Republika në Itali; 

- të përshkruajnë zhvillimin ekonomik dhe 

politik të Italisë në vitet ’45-’74; 

- të analizojnë faktorët që ndihmuan në 

rimëkëmbjen e Italisë në fushën ekonomike dhe 

politike. 

- të përshkruajnë gjendjen e Spanjës pas Luftës 

së Dytë Botërore; 

- të tregojnë arritjet e vendit gjatë qeverisjes së 

Frankos; 

- të analizojnë disa nga përpjekjet për 

demokratizimin e Spanjës. 

- të tregojnë pse SHBA pas luftës pati një 

zhvillim të menjëhershëm; 

- të përshkruajnë politikën që u ndoq në SHBA 

gjatë viteve ’60; 

- të analizojnë përpjekjet për të konsoliduar të 

Drejtat e Individit. 

- të tregojnë shkaqet e krizës së viteve 1970; 

- të shkruajnë rrugët që ndoqën vendet e 

zhvilluara për kapërcimin e krizës; 

- të analizojnë degët e ekonomisë që u përfshinë 

nga kriza. 

- të përshkruajnë gjendjen social-ekonomike të 

Vendeve Nordike; 

- të tregojnë pozicionin e vendeve të Evropës 


interneti 


interneti 


interneti 


interneti 


interneti 


interneti 

8 

14

43 1 9. Hapat e tjerë në 

rrugën drejt integrimit 

evropian 

44 1 Kreu VIII. Blloku 

komunist. Dështimi i 

komunizmit 1945- 

1990 

3 orë 

1. Bashkimi Sovjetik 

gjatë viteve 1945-1990 

45 1 2. Vendet e Evropës 

Lindore nën sundimin 

komunist 

46 1 3. Revolucionet e vitit 

1989 në Evropën 

Lindore 

47 1 Kreu IX. Vendet e 

Ballkanit dhe Bota 

joevropiane në vitet 

1945-1990 

10 orë 

1. Jugosllavia në vitet 

1945-1990 

Perëndimore gjatë Luftës së Dytë Botërore; 

- të vlerësojnë karakteristikat e zhvillimit të 

Zvicrës. 

- të tregojnë domosdoshmërinë e krijimit të 

Bashkimit Evropian; 

- të renditin vendet anëtare në BE; 

- të përshkruajnë institucionet kryesore të BE. 

- të përshkruajnë gjendjen politike të Bashkimit 

Sovjetik pasluftës; 

- të tregojnë politikën që ndoqën Brezhnjevi dhe 

Gorbaçovi në drejtimin e Bashkimit Sovjetik; 

- të analizojnë shkaqet që çuan në shpërbërjen e 

Bashkimit Sovjetik. 

- të tregojnë përpjekjet e popujve për liri e 

demokraci; 

- të përshkruajnë gjendjen e Evropës Lindore pas 

Luftës së Dytë Botërore; 

- të renditin shkaqet që çuan në shpërthimin e 

kryengritjes në Hungari. 

- të përshkruajnë lëvizjet demokratike në 

Evropën Lindore; 

- të tregojnë se çfarë përfaqësonte rënia e Murit 

të Berlinit; 

- të analizojnë rrugët që u ndoqën për të rrëzuar 

komunizmin. 

- të përshkruajnë gjendjen e Jugosllavisë pas 

Luftës së Dytë Botërore dhe konfliktet shumë 

etnike të saj; 

- të interpretojnë ndryshimet në hartën politike 

të Jugosllavisë; 

- të tregojnë rrugën që u ndoq deri në shpalljen e 

pavarësisë së Kosovës. 



interneti 


interneti 


interneti 


interneti 


interneti 

9 

15


48 1 2. Bullgaria dhe 

Rumania në vitet 1945- 

1990 

49 1 3. Greqia në vitet 

1945-1990 

50 1 4. Turqia në vitet 1945- 

1990 

51 1 5. Shqipëria në vitet 

1945-1990 

52 1 6. Marrëdhëniet dhe 

bashkëpunimi midis 

vendeve të Ballkanit 

- të përshkruajnë gjendjen ekonomiko-politike të 

Bullgarisë dhe Rumanisë pas Luftës së Dytë 

Botërore; 

- të tregojnë shkaqet e krizës ekonomike në 

Bullgari; 

- të analizojnë të përbashkëtat dhe dallimet në 

zhvillimin e jetës ekonomiko-politike të këtyre 

dy vendeve. 

- të përshkruajnë gjendjen politike të Greqisë pas 


- të tregojnë shkaqet e luftës civile në Greqi dhe 

pasojat e saj; 

- të japin një tablo të përgjithshme të gjendjes 

ekonomike në vitet 1945-1990. 

- të përshkruajnë gjendjen politike të Turqisë pas 


- të tregojnë cilat ishin masat që u morën për 

rimëkëmbjen ekonomike; 

- të analizojnë veçoritë e shtetit turk gjatë viteve 

’45-’90. 

- të përshkruajnë gjendjen politike të Shqipërisë 

pas Luftës së Dytë Botërore; 

- të tregojnë sektorët që patën prioritet zhvillimi 

pas viteve 1945; 

- të analizojnë kushtet ekonomiko-politike që 

çuan në rënien e komunizmit. 

- të tregojnë marrëdhëniet midis vendeve të 

Ballkanit; 

- të shpjegojnë rolin e organizmave 

ndërkombëtare për vendosjen e paqes në 

Ballkan; 

- të vlerësojnë se si do të jetë e ardhmja e 


interneti 


interneti 


interneti 


interneti 


interneti 

10 

16

53 1 7. Ndryshimet politike 

në Azi 

54 1 8. Zhvillimet në vendet 

e tjera arabe të Lindjes 

së Mesme 

55 1 9. Lufta për liri e 

pavarësi në vendet 

Afrikane 

56 1 10. Zhvillimet politikoshoqërore 

në Amerikën 

Latine në vitet 1945- 

1990 

57 1 Kreu X. Shkenca, 

kultura, arti dhe 

problemet e botës së 

sotme 

Ballkanit. 

- të përshkruajnë formimin e shteteve të pavarura 

në Azi; 

- të tregojnë veçoritë e tyre ekonomike-politike; 

- të nxjerrin shkaqet që çuan në zhvillime të 

ndryshme të tyre. 

- të renditin karakteristikat e botës arabe; 

- të përshkruajnë krijimin e shtetit izraelit dhe 

zgjidhjen e çështjes palestineze; 

- të tregojnë rrugën që përshkoi demokratizimi 

në Iran, Afganistan e Irak. 

- të përshkruajnë formimin e shteteve të 

pavarura; 

- të tregojnë zhvillimin e vendeve ish-koloniale; 

- të komentojnë e vlerësoni luftën kundër 

racizmit 

- të përshkruajnë gjendjen politike në Kubë, 

Kili, Argjentinë, Brazil. 

- të analizojnë gjendjen ekonomike të vendeve të 

Afrikës Latine. 

1. Jeta e përditshme - të përcaktojnë disa nga fushat më të 

rëndësishme të jetës sonë; 

- të shpjegojnë lidhjen e ndërsjellë të tyre; 

- të analizojnë të mirat që sjell komunikimi i tyre 


interneti 


interneti 


interneti 


interneti 


interneti 

në zhvillimin e shumanshëm. 

58 1 5 orë 2. Zhvillimet në - të tregojnë disa nga zhvillimet në shkencë dhe Tekste, materiale nga 

shkencë dhe në teknologji; 

interneti 

teknologji 

- të përshkruajnë pasojat e teknikave në mjekësi 

e informatikë; 

- të analizojnë anët pozitive dhe negative të 

këtyre zhvillimeve. 

59 1 3. Kultura dhe arti. Feja - të tregojnë rolin e artit në jetën e njeriut; Tekste, materiale nga 


11 

17


60 1 4. Ndërvarësia 

ekonomike botërore 

61 1 5. Ballafaqimi i 

shoqërisë me sfidat për 

mbrojtjen e mjedisit 

kundër ngrohjes globale 

62 1 Orë të lira 









në Botën e sotme - të renditin disa nga artistët më të mëdhenj të 

kësaj periudhe; 

- të analizojnë rolin e fesë në botën e sotme. 

- të tregojnë se ç’do të thotë “globalizim”; 

- të përmendin dhe përshkruani fazat e 

globalizmit; 

- të analizojnë rolin që luan globalizmi në Botën 

e sotme. 

- të përcaktojnë sfidat për mbrojtjen e mjedisit; 

- të tregojnë ndikimin e njeriut mbi mjedisin dhe 

pasojat e efektit serrë; 

- të analizojnë politikën promjedisit të 

Presidentit Al Gor. 

interneti 


interneti 


interneti 

12 

18

Kreu 

1 

Bota në fillim të shekullit XX. Lufta e Parë 

Botërore 

Mësimi 3 

Fillimi i Luftës së Parë Botërore 

Në përfundim të 

mësimit nxënësit 

do të jenë të aftë: 

- të përshkruajnë gjendjen e Evropës në vitet 1871-1914; 

- të tregojnë pretekstin që i dha startin luftës së pashmangshme; 

- të analizojnë shkaqet që çuan në Luftën e Parë Botërore. 

Fjalët kyçe: modernizim i arsenaleve ushtarake; Blloku Qendror: 

Gjermani, Austro-Hungari dhe Itali; “Treshja e Antantës”: Francë, 

Rusi, Britani e Madhe; zona influence; pretekst; nacionalist. 

Metoda e përdorur: ERR 

Mjetet mësimore: teksti i historisë, harta e shteteve të përfshira në Luftën e 

Parë Botërore; foto të Franc Ferdinantit; dhe materiale nga burime të ndryshme 

në lidhje me fillimin e Luftës së Parë Botërore. 

Struktura e mësimit 

E Stuhi mendimesh, bashkëbisedim, 15 min 

R Shpjegim, punë individuale 20 min 

R Shpjegim 10 min 


Zhvillimi i mësimit 

Evokim: Bashkëbisedim, Studim mendimesh 

Mësuesja shkruan në dërrasën e zezë fjalën “Evropa 1871-1914” dhe pret 

mendimet e nxënësve. Ajo shkruan: 

19

1 

Zhvillimi ekonomik 

- modernizimi 

- mekanizimi i bujqësisë 

- ulja e papunësisë dhe 

varfërisë; 

- zbulimet e reja 

shkencore 

- shtimi i rajoneve 

qytetare industriale 

- u rrit shpresa një jetë 

më të mirë në të 

ardhmen 

Evropa 1871-1914 

Zhvillimi i lëvizjes 

qytetare dhe asaj 

punëtore 

- Liria e fjalës 

- liria e shtypit 

- liria e votës 

- liria e mbledhjes 

- liria e protestës 

- liria e arsimimit 

- liria e lëvizjeve feministe 

Mësuesja dhe nxënësit bashkëbisedojnë se si do të ndikonte kjo gjendje në 

fillimin e Luftës së Parë Botërore. Si ndikuan këto elemente në shpërthimin e 

Luftës së Madhe. 


Realizimi i kuptimit: Shpjegim, debat 

Mësuesja u drejton pyetje nxënësve: 

- Cilat ishin problemet që e shqetësonin Evropën e kësaj periudhe? Ajo pret 

përgjigje ndërkohë shkruan në dërrasën e zezë tre llojet e problemeve të kësaj 

kohe: 

Problemet 

Problemet territoriale brenda Evropës 

Probleme territoriale jashtë Evropës 

Probleme me karakter autonom 

Zgjidhja e tyre 

- Rritja e forcave ushtarake – modernizimi i flotës dhe 

i ushtrisë 

nacionalizimi i skajshëm 

- Propaganda: shovinizmi 

mbrojtja e pavarësisë dhe lirisë 

Së bashku me nxënësit analizon edhe mënyrën se si u bë zgjidhja e tyre dhe më 

pas arrijnë në përfundimin se shkaqet e fillimit të Luftës së Parë Botërore ishin: 

1. Rivaliteti mes shteteve për të vendosur hegjemoninë e tyre në kolonitë më 

të largëta; 

2. Politika agresive që ndiqnin shtetet ndaj njëri-tjetrit dhe gara e shfrenuar 

e armatimeve; 

3. Konfliktet mes shteteve për pabarazinë ekonomike dhe lindjen e ndjenjës 

së nacionalizmit. 

Më pas, nxënësit lexojnë pjesën e tretë të mësimit, që flet edhe për 

pretekstin e fillimit të kësaj lufte. Ata përcaktojnë datën e fillimit të luftës dhe 

protagonistët e saj. 

Në fund të shpjegimit të mësimit, mësuesja bën një përmbledhje të mësimit, 

suke thënë se: 

“Lufta e Parë Botërore apo Lufta e Madhe ishte lufta që përfshiu pothuajse gjithë 

20

otën, nga viti 1914 deri në vitin 1918. Kjo luftë e 

paparë ndonjëherë në historinë e njerëzimit i kushtoi 

atij humbjen e mbi nëntë milionë njerëzve. “Lufta 

e Madhe” përfshiu gjashtë kontinentet e banuara të 

lëmshit tokësor: Evropën, Azinë, Afrikën, Amerikën 

e Jugut, Amerikën e Veriut dhe Australinë. 

Lufta I Botërore nisi me vrasjen e kryedukës 

Franc Ferdinandit, trashëgimtarit të fronit të 

Perandorisë Austro-Hungareze në Sarajevë të 

Bosnjës nga kombëtaristi serbo-boshnjak Gavril 

Princip më 28 qershor 1914. 

Në këtë konflikt mbarëbotëror të armatosur u 

përballuan dy fuqi të mëdha: Perandoritë qendrore 

(Perandoria gjermanike dhe Perandoria Austro-Hungareze) dhe nga ana tjetër Pakti 

i Trefishtë (me Mbretëritë e Bashkuara, Francën dhe Rusinë). Lufta e Madhe filloi me 

28 korrik 1914. Shkaqet e luftës së 1 Botërore ishin të shumëllojshme. Britania e Madhe 

dhe Franca humbën parësinë ekonomike dhe ushtarake, kurse vendi i tyre ishte marrë 

nga forcat e reja ushtarako-ekonomike SHBA, Gjermani dhe Japonia. Ky ekuilibër i ri 

ushtarako-ekonomik, këmbëngulja për ndarje të re të botës në zona për ndikim, ndarja 

e re të tregjeve të reja dhe lëndë të parë- e gjitha kjo e komplikoi seriozisht jetën politike 

ndërkombëtare dhe krizat politike bëheshin gjithnjë me te shpeshta dhe më të rrezikshme. 

Rivaliteti midis fuqive të mëdha u theksua në Evropë, Azi dhe Afrikë. Për arritjen më 

të mirë të qëllimeve të tyre, fuqitë e mëdha evropiane formuan dy blloqe të luftarakopolitike 

ANTANTËN dhe FORCAT QENDRORE” . 

Reflektimi: Shpjegim 

Shpjegohen fjalët kyçe si dhe punohet aparati pedagogjik. Zhvillohet rubrika 

“Të diskutojmë”. 

Ngjarjet kryesore 

Në tetor të vitit 1914 Perandoria Osmane hyri në luftë kundër Antantës. 

Më 6 prill 1917 Shtetet e Bashkuara të Amerikës u futën në luftë. 

Më 3 nëntor 1918 Austria dhe Hungaria vendosën Republikën. 

Më 11 nëntor 1918 Gjermania nënshkroi kapitullimin. 


1 

21

Kreu 

2 

Traktatet e Paqes dhe problemet e 

pazgjidhura të pasluftës 

Mësimi 2 

Rrjedhojat e luftës 




- të përshkruajnë gjendjen social-ekonomike të vendeve pjesëmarrëse 

pasluftës; 

- të përshkruajnë dhe të analizojnë tiparet kryesore që karakterizuan 

zhvillimet e shoqërisë njerëzore pasluftës. 


Metoda e përdorur: PNP 

Mjetet mësimore: teksti i historisë, materiale ndihmëse për pasojat e Luftës 

së Parë Botërore, pamje filmike etj. 


Fjalët kyçe: Rrjedhojat e luftës, humbje njerëzore, rënie ekonomike, shkatërrim 

i qendrave urbane e industriale; reforma toke; dëmtim moral e psikologjik. 

P Stuhi mendimesh 15 min 

N Lexim i drejtuar 20 min 

P Shpjegim 10 min 


Parashikimi (Bashkëbisedim, Stuhi mendimesh) 

Mësuesja shkruan në dërrasën e zezë “Lufta e Parë Botërore” dhe pret mendimet 

e nxënësve, të cilat i shkruan: 

28 korrik 1914 - 11 nëntor 1918 

Solli dëme të mëdha ekonomike 

e njerëzore 

Preteksti: vrasja e Franc 

Ferdinatit 

Shkaktare e Luftës II Botërore 

Lufta I Botërore 

Përfshiu Evropën, Azinë, 

Afrikën, Amerikën e Jugut, 

Amerikën e Veriut dhe 

Australinë. 

Modernizim të armatimeve 

Shkaktoi shpërbërjen e katër 

perandorive: Perandorisë Austro- 

Hungareze, Prusisë, Perandorisë 

Osmane dhe Rusisë. 

22

Ndërtimi i njohurive (Lexim i drejtuar) 

Hapi I. Mësuesja u thotë nxënësve të lexojnë çështjen e parë të mësimit: 

“Gjendja social-ekonomik paslufte e vendeve pjesëmarrëse”. Nxënësit lexojnë dhe 

nxjerrin në fletore karakteristikat kryesore. 

Më pas një nxënës ngrihet në dërrasën e zezë dhe shkruan veçoritë socialekonomiko-politike 

të gjendjes së vendeve pjesëmarrëse në luftë. 

Gjendja sociale Gjendja ekonomike Gjendja politike 

- 8 milion të vrarë dhe 20 mijë 

të plagosur 

- rënie ekonomike - Lufta I Botërore solli 

ndryshimin e kufijve; 

- inaktivitet social - u ul prodhimi dhe u rrit - lindjen e shteteve të reja 

papunësia 

- shumë të papunë e të uritur - fabrikat ndërruan 

destinacionin e prodhimit 

- humbje e dëshirës për të 

jetuar 

- tokat bujqësore të Francës 

dhe të Britanisë ngelën pa 

punuar për shkak të luftës 

- shkatërrim i shtëpive, 

fabrikave, uzinave, 

shkollave, urave etj. 

Hapi II. Mësuesja u kërkon nxënësve nëse kanë informacione për masakrat 

që janë bërë gjatë kësaj lufte. Ajo tregon disa të dhëna me këtë luftë, si Masakra 

e Belgjikës e kryer nga gjermanët 

“Në Belgjikë, trupat gjermane, nga frika e ushtarëve guerile të Francës dhe 

Belgjikës, masakruan banorët e qytetit të Andenne (211 të vdekur), Tamines (384 të 

vdekur), dhe Dinat (612 të vdekur). Në 25 gusht 1914, gjermanët i vunë zjarrin qytetit 

Leuven, dogjën librarinë me afërsisht 230,000 libra, vranë 209 civile dhe detyruan 

42,000 të evakuoeshin. Këto veprime sollën dënim në mbarë botën”. 

Gjithashtu, mësuesja u tregon edhe disa video që përmbajnë sekuenca 

gjatë kësaj lufte. (Video të tilla mund të gjeni edhe duke përdorur këto linke: 

http://sq.wikipedia.org/wiki/Skeda:Tanks_of_WWI.ogg; 

http://sq.wikipedia.org/wiki/Skeda:Bombers_of_WW1.ogg 


2 

Hapi III. Nxënësit lexojnë çështjen e dytë të mësimit “Reflektimi ndaj rrjedhoja 

të luftës” dhe tregojnë se si u bë ky reflektim dhe si u pasqyrua. 

Reflektimi: Përforcim 

Shpjegohen fjalët kyçe si dhe punohet aparati pedagogjik. 

Zhvillohet rubrika “Të diskutojmë”. 

23

Kreu 

3 

Diktaturat. Totalitarizmi komunist e fashist 

Mësimi 2 Tiparet e regjimeve totalitare 




- të tregojnë se ç’është totalitarizmi dhe cilat janë format e tij; 

- të përshkruajnë karakteristikat e përgjithshme të regjimeve 

totalitare; 

- të analizojnë të përbashkëtat dhe dallimet e regjimeve totalitare. 



Fjalët kyçe: totalitarizëm, demokraci, diktaturë e majtë, diktaturë e 

djathtë, ideologji, propagandë, diversitet, militariste. 


Mjetet mësimore: Libër 

E Kllaster, Bashkëbisedim 10 min 

R Di, dua të di, mësoj 25 min 

R Bashkëbisedim, debat 10 min 


Evokim (kllaster, bashkëbisedim). 

Mësuesja pyet nxënësit pasi shkruan në dërrasë fjalën demokraci, për të bërë 

dallimin midis demokracisë dhe totalitarizmit. 

24

e drejta e 

besimit 

liria e 

individit 

e drejta e 

votes 

e drejta 

per t'u 

informuar 

liria e 

shtypit 

Liria e 

fjales 

3 

e drejta 

per tu 

arsimuar 

Demokraci 

ekzistenca 

e partive 

politike 

gjithcka eshte 

e censuruar 

mohimi i lirive 

dhe te drejtave 

te njeriut 

mungesa e 

lirise se 

individit 

Mohimi i se 

drejtes se 

votes 

Totalitarizem 

kontroll i plote 

ekonomi 

Mungesa e 

lirise se shtypit 

Mungesa e 

lirise se fjales 

Kontroll i 

plote politik 


Mësuesja pasi shkruan fjalët demokraci dhe totalitarizëm në dërrasën e zezë, 

drejton pyetjet: 

- Çfarë ju kujtojnë këto fjalë? 

- A ekziston demokracia në vendin tonë? 

- Cili ka qenë sistemi në vendin tonë para viteve ’90? 

- Çfarë dini par sistemet demokratike? 

- Çfarë kuptoni me totalitarizëm? 

Përmes përgjigjeve mësuesja kupton se çfarë njihet nga nxënësit dhe çfarë jo. 

Këto i shërbejnë asaj për zhvillimin e fazës së dytë. 

25

3 


Realizim i kuptimit (Di, dua të di, mësoj) 

Mësuesja pasi diskuton disa nga përgjigjet e nxënësve i fton ato të hapin tekstin 

dhe të plotësojnë rubrikat sipas njohurive. Te rubrika di njohuritë që nxënësi ka, 

te rubrika dua të di njohuritë që kërkon të marrë dhe te mësoj nxënësit do të 

shkruajnë një përmbledhje të njohurive që mësojnë nga teksti. 

Di Dua të di Mësoj 

Totalitarzimi është i 

djathtë dhe i majtë 

Vendosja e formave 

të totalitarizmit 

erdhi si rezultat i 

pakënaqësive të ndaj 

Konferencës së 

Paqes. 

Ku u vendos 

totalitarizmi i majtë 

dhe ai i djathtë? 

Çfarë propaganduan 

këto forma 

qeverisëse? 

E majtë: Rusi (Partia Bolshevike) 

Vendet e Evropës Lindore gjatë Luftës së 

Ftohtë. Shqipëria ishte një ndër to, nën 

udhëheqjen e Enver Hoxhës; 

Vietnami, nën udhëheqjen komuniste të Ho Shi 

Minit; 

Koreja e Veriut, nën diktaturën komuniste; 

Kuba, nën udhëheqjen e Fidel Kastros 

E djathtë: Itali (Partia Fashiste) 

Gjermani (Partia Naziste) 

Spanjë (Frankoja) 

Diktatura portugeze nën drejtimin e Antonio 

Salazarit 

Ato propaganduan: mirëqenie, paqe, punë e 

barazi për të gjithë. 

Ndërkohë mësuesja shpjegon edhe të përbashkëtat dhe dallimet midis regjimeve 

totalitare. 

Reflektim: (Bashkëbisedim, debat) 

Nxënësit diskutojnë përmes aparatit pedagogjik dallimet midis sistemeve 

totalitare si dhe arsyen përse ato e morën pushtetin. Në fund jepet detyra e 

shtëpisë. 

Detyrë 

Shkruani në fletore tiparet e përbashkëta dhe dallimet midis regjimeve 

totalitare sipas skemës së mëposhtme: 

Tiparet e përbashkëta 

Tiparet e veçanta 

Fashizmi 

Komunizmi 

26

Kreu 

4 

Demokracitë perëndimore në vitet 1918-1939 

Mësimi 3 Franca në vitet 1918-1939 




- të përshkruajnë gjendjen ekonomike të Francës pas Luftës së Parë 

Botërore; 

- të përcaktojnë tiparet e jetës politike në Francë dhe rolin e tyre; 

- të analizojnë ardhjen në pushtet të Leon Blumit dhe politikën 

që ndoqi ai. 


Fjalët kyçe: fituese, rimëkëmbje, Alsasa dhe Lorena; paqëndrueshmëri 

politike; demonstrata. 


Mjetet mësimore: libër, materiale të marra nga burime të ndryshme, 

simbole të Francës (kulla Eiffel, flamuri i Francës), hartë politike e Evropës. 

E Stuhi mendimi, debat 10 min 

R Diskutim, shpjegim 25 min 

R Rrjet diskutimi 15 min 


Evokim: (Stuhi mendimi, debat). 

Mësuesja vendos në dërrasën e zezë flamurin e Francës. Pyet nxënësit se kujt 

i përket ky flamur. 

Në dërrasën e zezë ajo shkruan fjalën “Francë” dhe nxënësit japin mendimin 

e tyre për ato që dinë rreth këtij shteti. 


27

4 

Mësuesja drejton pyetjet: 

- Në cilin krah u radhit Franca pas Luftës së Parë Botërore? 

- Çfarë roli luajti ajo gjatë dhe pas kësaj lufte? 

- Cilat ishin vendimet e Konferencës së Paqes së Parisit në lidhje me të? 

Ndërtimi i njohurive: (Shpjegim, debat) 

Mësuesja bën një prezantim të shkurtër të gjendjes së Francës pas Luftës së 

Parë Botërore. Së bashku me nxënësit, të cilët e kanë lexuar paraprakisht materialin, 

nxjerrin faktorët që përcaktuan rimëkëmbjen e saj. 

Faktorët që ndihmuan në rimëkëmbjen e Francës janë: 

- Ndihma ekonomike e SHBA-së. 

- Pagesa vjetore që merrte Franca si dëmshpërblim nga vendet që humbën 

luftën. 

- Marrja e dy zonave të pasura me hekur, atë të Alsasës dhe Lorenës. 


Pasi përcaktohen faktorët që ndikuan në rimëkëmbjen ekonomike, mësuesja 

hedh pyetje, të cilat do t’i hapin rrugën trajtimit të jetës politike të Francës? 

- Si paraqitej gjendja politike e Francës pas Luftës së Parë Botërore? 

- Sa parti kishte në këtë kohë? 

- Çfarë rendi politik kishte Franca? 

Leon Blumi 

Më pas kalohet në tiparet e qeverisjes së Leon Blumit: 

Zbatimi i 

programeve sociale 

java e punës 40 orë 

pagimi i ditës së festave 

u ngritën pagat 

Reforma në ekonomi 

u shtetëzuan hekurudhat 

u shtetëzuan sektorët e 

industrisë 

Reflektimi: Rrjet diskutimi 

Mësuesi/ja u drejton nxënësve një pyetje të hapur (pyetje që pranon përgjigje 

pozitive ose negative). Ai/ajo u kërkon nxënësve që të argumentojnë pse janë Pro 

ose Kundër. 

28

Pro 

A ishin reformat e ndërmarra nga qeveria e Leon Blumit 

hapa për vendosjen e komunizmit? 

Kundër 

4 

Më pas nxënësit diskutojnë aparatit pedagogjik dhe në fund jepet detyra e 

shtëpisë. 

Detyrë 

Si ndikuan ndryshimet sociale në jetën e shoqërore të Francës? 


29

Kreu 

5 

Vendet e Ballkanit dhe të kontinenteve të 

tjera në vitet 1918-1939 

Mësimi 6 

Shqipëria në vitet 1918-1939 




- të përshkruajnë gjendjen politike të Shqipërisë pas 


- të analizojnë vendimet e Kongresit të Lushnjës dhe rëndësinë e tyre; 

- të përcaktojnë ndryshimet që pësoi Shqipëria gjatë Republikës 

dhe Monarkisë. 


Fjalët kyçe: 21 janar 1920, Kongresi i Lushnjës, Tirana kryeqytet, Partia Popullore, Partia 

Përparimtare, Republikë, 17 dhjetor 1920Ahmet Zogu, Monarki, mbret i shqiptarëve, influenca italiane. 


Mjetet mësimore: libër, materiale të marra nga burime të ndryshme, simbole të Shqipërisë së 

këtyre viteve, harta politike e Shqipërisë. 

Struktura e mësimit: 


R Dora e fshehtë 25 min 

R Rrjet diskutimi 15 min 


Evokim: (Stuhi mendimi, debat). 

Mësuesja vendos në dërrasën e zezë flamurin e Shqipërisë. Pyet nxënësit se 

ç’domethënie ka flamurin për secilin shtet dhe për shqiptarët në veçanti? Çfarë 

simbolizon ai? 

30

Në dërrasën e zezë ajo shkruan fjalën “Shqipëri” dhe nxënësit japin mendimin 

e tyre për të. 

Mësuesja drejton pyetjet: 

- Në cilin krah u radhit Shqipëria pas Luftës së Parë Botërore? 

- Çfarë roli luajti ajo gjatë dhe pas kësaj lufte? 

- Cilat ishin vendimet e Konferencës së Paqes së Parisit në lidhje me të? 

- Si ishte gjendja e Shqipërisë pas Luftës së Parë Botërore? 

- Çfarë çmimi pagoi ajo? 

5 

Realizimi i kuptimit: Dora e fshehtë 

Kjo metodë kërkon një punë parapërgatitore nga mësuesi/ja pasi teksti i plotë 

copëtohet në disa pjesë. Në aq sa pjesë sa ndahet mësimi, aq nxënës zgjidhen nga 

mësuesi/ja. Çdo nxënës e lexon për një kohë të caktuar, derisa të aftësohet të thotë 

përmbajtjen e asaj që thonë shokët e klasës. 

Synimet e 

vendeve fshiqe 

Kongresi i 

Lushnjës 

Ngjarjet 

kryesore të kësaj 

periudhe 

Dy grupimet 

politike 

Shqipëria 

Republikë 

Qeveria e italiane kërkonte Vlorën dhe protektoratin mbi “shtetin 

autonom shqiptar”, që do të formohej në Shqipërinë e Mesme, siç 

parashikohej në Traktatin e Fshehtë të Londrës ose në kufijtë e vitit 1913. 

Qeveria greke kërkonte të aneksonte Korçën dhe Gjirokastrën. 

Ndryshe vepruan në fillim përfaqësuesit e mbretërisë Serbo-Kroate- 

Sllovene, të cilët, për shkak të rivalitetit italo-jugosllav në Adriatik dhe 

në Shqipëri, u shprehen për Pavarësinë e Shqipërisë në kufijtë e vitit 

1913. Në këtë mënyrë mendohej që të mos lejohej vendosja e Italisë në 

Shqipëri, dhe kjo të ishte nën ndikimin e Mbretërisë Serbo-Kroato- 

Sllovene. Por në kërkesën e kësaj të fundit, parashikohej gjithashtu që në 

rast se një shtet tjetër do t’i njihej e drejta e pushtimit, ose e protektoratit 

mbi Shqipërinë, ose mbi në pjesë të saj, atëherë edhe Mbretëria Serbo- 

Kroato-Sllovene duhej të merrte pjesën që i “takonte”. 

21-31 janar të vitit 1920, në Kongresin kombëtar, që u zhvillua në 

Lushnjë. 

1. Rishpallën pavarësinë e plotë të Shqipërisë dhe hodhën poshtë 

planet e Konferencës së Paqes për copëtimin e saj. 

2. U krijuan organet e reja të shtetit. U zgjodh Këshilli Kombëtar me 

funksionin e parlamentit. U caktua Këshilli i Lartë me katër anëtarë, që 

do të përfaqësonte kryetarin e shtetit shqiptar. 

3. U shpall rrëzimi i qeverisë së Durrësit dhe u zgjodh qeveria e re 

me Sulejman Delvinën në krye. 

11 shkurt 1920, Tirana u shpall kryeqytet i Shqipërisë 

Më 17 dhjetor 1920, Shqipëria u pranua në Lidhjen e Kombeve. 

Në nëntor të vitit 1921, Konferenca e Ambasadorëve në Paris njohu 

kufijtë territorialë të Shqipërisë me disa ndryshime në veri e verilindje në 

favor të Jugosllavisë. 

në vitet 1920-1924 kemi dy grupime të mëdha të përfaqësuara nga: 

Partia Popullore, e kryesuar nga Fan Noli dhe Partia Përparimtare. 

Më 21 janar 1925, Asambleja Kombëtare e shpalli Shqipërinë 

Republikë. 

Në krye të saj u vendos Ahmet Zogu. 

Ahmet Zogu, presidenti i parë shqiptar. 

Në mars të vitit 192531 

u miratua Statusi Themeltar i Republikës. 

27 nëntor 1926, nënshkroi me të “Paktin e miqësisë dhe të 

sigurimit”. 

Edukata Shoqërore 7 Libër Mësuesi

5 

periudhe 

Dy grupimet 

politike 

Shqipëria 

Republikë 

Shqipëria 

Monarki 

Në nëntor të vitit 1921, Konferenca e Ambasadorëve në Paris njohu 

kufijtë territorialë të Shqipërisë me disa ndryshime në veri e verilindje në 

favor të Jugosllavisë. 

në vitet 1920-1924 kemi dy grupime të mëdha të përfaqësuara nga: 

Partia Popullore, e kryesuar nga Fan Noli dhe Partia Përparimtare. 

Më 21 janar 1925, Asambleja Kombëtare e shpalli Shqipërinë 

Republikë. 

Në krye të saj u vendos Ahmet Zogu. 

Ahmet Zogu, presidenti i parë shqiptar. 

Në mars të vitit 1925 u miratua Statusi Themeltar i Republikës. 

27 nëntor 1926, nënshkroi me të “Paktin e miqësisë dhe të 

sigurimit”. 

22 nëntor 1927 u nënshkrua Pakti i dytë i Tiranës i quajtur “Aleanca 

Mbrojtëse Ushtarake”. 

1 shtator 1928, e shpalli Shqipërinë Monarki. Kështu u vendos 

monarkia me në krye Zogun I. 

U forcua shteti; 

U vendos paqja, siguria e qetësia në vend. 

U hartuan kode (civil, penal, tregtar); 

U organizua sistemi i drejtësisë. 

U forcua krenaria kombëtare. 


Pro 



pozitive ose negative). Ai/ajo u kërkon nxënësve që të argumentojnë pse janë Pro 

ose Kundër. 

Përse themi që idetë e Nolit ishin tepër 

demokratike për kohën? 

Përse nuk gjetën zbatim ato? 

Kundër 


shtëpisë. 

Detyrë 

Përcaktoni në hartë gjymtimet që ju bënë Shqipërisë në vendimet e Konferencës 

së Paqes. Sillni foto e dokumente të ndryshme në lidhje me këtë periudhë. 

32

Kreu 

6 

Lufta e Dytë Botërore. 

Ndarja e botës në dy blloqe 

Mësimi 1 

Shpërthimi i përshkallëzuar i luftës. 

Fitoret e para të Gjermanisë SSnaziste 




- të përshkruajnë gjendjen politike të Azisë dhe Evropës në vitet ’30; 

- të tregojnë shkaqet e fillimit të Luftës së Dytë Botërore dhe fitoret e para; 

- të tregojnë epërsinë e Britanisë së Madhe ndaj forcave gjermane. 

Struktura e mësimit: 

Fjalët kyçe: Lufta e Dytë Botërore, kampe kundërshtare, Boshti i Çeliktë, 1 shtator 

1939, Traktati i Mossulmimit, gjenerali Peten, Uinston Çurçill. 


Mjetet mësimore: hartë e botës, teksti, figura të Adolf Hitlerit, Uinston Çurçillit, 

Stalinit, Uillsonit, hartë memece. 


R INSERT 20 min 

R Bashkëbisedim, Debat 15 min 

Evokim: Stuhi mendimi, Debat 

Mësuesi/ja shkruan në dërrasë temën e mësimit dhe në mes të tabelës shkruan 

Lufta e Dytë Botërore dhe drejton pyetjen: 

- Çfarë ju vjen ndër mend kur themi Lufta e Dytë Botërore? 


Midis 

Aleatëve 

dhe Boshtit 

Nazist 

Angli 

Gjermani 

Lufta e 

Dytë 

Botërore 

Filloi në 

Evropë 

Përfshiu 

gjithë 

botën 

Shkaktoi 

dëme të 

mëdha 

33

6 


Mësuesja cakton se cilat janë shkaqet që sollën fillimin e Luftës së Dytë 

Botërore, në Evropë dhe në Azi. Bën një tablo të përgjithshme hyrëse, për të bërë 

kalimin më pas edhe në mësimet e tjera të këtij kapitulli. 

Shkaqet e fillimit të Luftës së Dytë Botërore 

Azi 

Evropë 

Shkaqet dhe arsyet e Luftës së Dytë Botërore 

janë: 

- rritja e nacionalizmit dhe militarizmit; 

- mos vendosja e saktë e kufijve. 

- më 1929 në Gjermani dhe Itali, filluan 

lëvizjet fashiste. 

- Depresioni i Madh i viteve 1930 i kishte ulur 

moralin popullsisë gjermane, e cila për më 

tepër vuante edhe borxhin prej 65 miliardë 

markave që i ishte imponuar për dëmet e 

shkaktuara në luftën e parë dhe kur SHBA 

vendosi që të ndalte kredinë e saj, situata u 

rëndua më shumë me Francën, që kur pa që 

Gjermania nuk mundi të paguante as këstin e 

parë dhe të dytë të borxhit, pretendoi territore 

nga shteti Gjerman. 

Me të vërtetë Gjermania kishte firmosur 

Traktatin e Versajës, por ajo nuk e kishte 

pëlqyer kurrë këtë gjë, sidomos artikullin 231 

që thoshte me pak fjalë që Gjermania pranonte 

të merrte për sipër të gjitha shpenzimet dhe 

humbjet e aleatëve, që ajo i kishte shkaktuar 

atyre kur forcat aleate përpiqeshin të 

mbroheshin. Besimi i përgjithshëm i popullit 

në Dolchstosslegende (një besim mitologjik i 

hershëm që në shqip do të thotë “thikë në 

shpinë”), si edhe Depresioni i Madh, solli në 

pushtet Partinë Socialiste Punëtore Gjermane 

(partia Naziste) me Adolf Hitlerin në krye. 

Kur marrëveshja e Versajës po humbte vlerën e 

saj, shteti Anglez dhe Francez kanë një meritë 

në këtë mes. Franca lidhi me të vërtetë kontratë 

me Anglinë dhe Italinë, por të dy këta dolën 

nga fjala. Formimi i “Stresa”, ishte formimi i 

fronteve nga ana e Italisë dhe Anglisë kundra 

Gjermanisë, por Anglia nuk iu përmbajt kësaj 

marrëveshjeje. Në atë kohë në pushtet ishte 

Chamberlein. Ky i fundit, paraardhës i 

Çurçillit, ndjente simpati për partinë e re në 

Gjermani. Ai mendonte se ata kishin vepruar 

shumë rëndë mbi Gjermaninë. Gjithashtu frika 

e një France të gjithëpushtetshme në Evropë, 

ishte një arsye tjetër që këto dy vende nuk do 

vendosnin një marrëdhënie të qëndrueshme 

34 

Politika e Japonisë imperialiste në 1930, 

ishte sunduar nga militarist. Ushtarakët që 

ishin në krye të hierarkisë së shoqërisë 

japoneze, dëshironin të realizonin ëndrrën e 

tyre për ta bërë Japoninë një vend me fuqi 

botërore. Këto ide dhe të tjera shkaqe ishin 

përfshirja e Japonisë në luftë. Në vitin 

1931, Japonia pushtoi Mançurian dhe 

Kinën në vitin 1937. Kina ishte një vend i 

pasur me burime natyrore si edhe një vend i 

mirë për të zgjeruar dhe fortifikuar pozitën 

ushtarake në Azi. Si SHBA-ja, ashtu edhe 

Anglia (kjo e fundit kishte interesat e veta 

në Kinë), reaguan duke dërguar ndihma 

ushtarake në Kinë, si instruktorë dhe avionë 

luftimi, të cilët u dërguan në Kuomintang. 

Një tjetër reagim ishte edhe embargo e 

materialeve të nevojshme lufte kundrejt 

Japonisë. Në se Japonia nuk do furnizohej 

së shpejti me këto materiale që i’u ndaluan, 

asaj padyshim që nuk do i mbeste gjë tjetër 

veç se tërheqja ose gjetja e burimeve të 

tjera që ishin të rëndësishme për ekonominë 

e saj. Pra zgjidhjet ishin të thjeshta, 

tërheqja, pushtimi i territoreve ku 

ndodheshin burimet si nafta e materiale të 

tjera ose marrja e këtyre burimeve nga 

Dutch East Indies (kompani Holandeze në 

Indonezi e formuar në shek. XIX), Malajzia 

dhe Filipinet. Duke besuar se vendet 

evropiane do të ishin shumë të zëna me 

njëra tjetrën dhe duke menduar se ShBA-ve 

do t’i duhej shumë vite para se të mund të 

organizohej në luftë (dhe edhe në se 

organizohej do i duhej shumë kohë në 

negociata), Japonia zgjodhi rrugën e 

pushtimit dhe kështu do të fillonte plani për 

pushtimin e Azisë. 

Si rrjedhojë Lufta Aziatike do të fillonte 

dhe Paqësori do të lyhej me gjak. 

Megjithatë, shkaku më i fortë që detyroi 

Amerikën të futej në luftë, ishte sulmi i 

pabesë në Pearl Harbor, në Singapor dhe në 

Filipine në 7-8 dhjetor të vitit 1941. Kjo i

midis njëri-tjetrit. Italia do vepronte me të 

njëjtën mënyrë duke e lënë Francën vetëm dhe 

fronti “Stresa” tashmë përfshinte vetëm 

mbrojtjen e dobët franceze, të ndërtuar sipas 

stilit të Luftës së Parë Botërore, që nuk i bëri 

dot ballë teknologjisë së re gjermane. 

Pakti Molotov-Ribbentrop midis gjermanëve 

dhe sovjetikëve, bëri që Gjermania të merrte e 

qetë Poloninë. Shtetet e bashkuara nuk arritën 

të vendosnin një lidhje të fortë me njëra tjetrën, 

duke i lënë Hitlerit kohë të fuqizohej. Më në 

fund Lufta e Dytë Botërore kishte filluar dhe 

tashmë nuk do të kishte më mundësi për 

negociata paqeje. 

dha shumë shpresë Gjermanisë, që kur pa 

se ShBA do të ishte shumë e zënë me 

fushatën në Paqësor, i shpalli luftë asaj në 

12 dhjetor 1941. Por SHBA do të kishte më 

shumë burime se sa mendonte Hitleri. 

6 

Realizimi i kuptimit: INSERT 

Mësuesi/ja udhëzon nxënësit të lexojnë mësimin, si dhe të nxjerrin hartën 

memece për të rifreskuar dijet. 

Gjatë kohës që nxënësit lexojnë mësimin e ditës, mësuesi ndërton në dërrasë 

të zezë, tabelën e INSERT-it dhe shpjegon përmbajtjen e saj. 

Kolona me shenjën √ ajo që nxënësi lexon, është e njohur për të. 

Kolona me shenjën + ajo që nxënësi lexon, është e re për të. 

Kolona me shenjën - ajo që nxënësi lexon, nuk përputhet me njohuritë që ai 

ka pasur më parë. 

Kolona me shenjën ? nxënësi kërkon të dijë më tepër për informacionin e marrë. 

√ + - ? 

Nxënësit plotësojnë tabelën dhe së bashku me mësuesen ndërtojnë edhe 

kronologjinë e sulmeve të para të Luftës së Dytë Botërore. 



Nxënësit diskutojnë përmes aparatit pedagogjik. Në fund jepet detyra e 

shtëpisë. 

Detyrë 

Mësuesi/ja udhëzon nxënësit të sjellin fakte dhe figura që kanë të bëjnë me 

mësimin e ditës, në formën e një katalogu ose formën e një Turi galerie. (Ai/ajo 

i udhëzon nxënësit që të kërkojnë në internet ose të shfletojnë enciklopedinë). 

35

6 

Material shtesë 

Lëvizjet dhe Aleancat para luftës 


Në fillimet e luftës, Britania dhe Franca ndoqën një politikë mos veprimi 

ndaj Gjermanisë duke dashur të ruanin paqen në Evropë. Ka mendime se kjo 

politikë u ndoq pasi këto dy fuqi të mëdha dyshonin në se popujt e tyre do të 

kishin dëshirën të luftonin një luftë tjetër madhore në kaq pak kohë. 

Me Marrëveshjen e Mynihut (Munich Agreement) në vitin 1938, u kuptua 

qartë që tashmë lufta ishte e pashmangshme, pasi pikërisht Britania e Madhe 

dhe Franca, i dhanë leje pushtimit të atyre tokave Çekosllovake, ku sipas Hitlerit 

jetonin popullsi gjermano-folëse. Çamberlain deklaroi se ky ishte një pakt që do të 

shënonte paqen në Evropë. Por në të vërtetë, Gjermania pas pushtimit të “tokave 

që i përkisnin”, në mars të 1939, do të pushtonte të gjithë Çekosllovakinë. Në më 

pak se një vit nga pushtimi i Çekosllovakisë, Britania e Madhe dhe Franca, do t’i 

deklaronin luftë Gjermanisë. 

Me pushtimin e Çekosllovakisë u pa qartë dështimi i Marrëveshjes së 

Munihut. Gjithashtu Britania e Madhe dhe Franca arritën në përfundimin se 

Hitlerit nuk i zihej besë dhe se ai kërkonte të shtrinte pushtetin në të gjithë 

Evropën, një gjë kjo që ata nuk mund ta toleronin. Polonia dhe Franca do të 

binin dakord të ndihmonin njëra tjetrën më 19 maj 1939, në rast sulmimi nga 

pala Gjermane. Britania e Madhe do të ofronte ndihmën e saj ndaj Polonisë me 

të njëjtin qëllim si Franca në Mars. Më 23 gusht 1939, pakti Gjermano-Rus i 

Molotov-Ribbentrop do të firmosej nga të dyja palët. Ky pakt ishte i fshehtë dhe 

kishte si synim kryesisht formimin e një protokolli për të realizuar ndarjen e Evropës 

qendrore, ndërmjet Nazistëve dhe Sovjetikëve. Kjo ndarje do të bëhej sipas planeve 

të interesave dypalëshe dhe gjithashtu i premtonte Bashkimit Sovjetik një pjesë 

të Polonisë. Të dy palët arritën në një marrëveshje që lejonte si Gjermaninë dhe 

Rusinë të “bridhnin” të qeta dhe të mund të kryenin veprime ushtarake në tokat 

e njëri-tjetrit. Duke kujtuar Luftën e Parë Botërore ku Anglia i kishte bllokuar 

shumë gjëra asaj duke bërë që Gjermania të vuante urinë, Gjermania dëshironte 

një kontratë me Bashkimin Sovjetik, ku ky i fundit zotohej të shiste ushqimet, 

naftën dhe produkte të tjera Gjermanisë. 

Gjermania tashmë nuk frikësohej dhe ishte gati t’i shpallte luftë Britanisë 

së Madhe, Polonisë dhe Francës. Hitleri në fillim qartësoi se ai donte thjeshtë 

të shtinte në dorë Qytetin e Danzing dhe Korridorin e Polonisë, por qëllimet e 

pushtimit të plotë të Polonisë ishin të qarta. Marrëveshja midis Britanisë së Madhe 

dhe Polonisë në 25 gusht, nuk do të ndryshonte planet e Hitlerit. 

36

Kreu 

7 

Konsolidimi i demokracisë dhe zhvillimi 

ekonomik i Evropës Perëndimore dhe i SHBAsë 

në vitet 1945-1990 

Mësimi 1 

Britani e Madhe në vitet 1945-1974 




- të përshkruajnë gjendjen e Britanisë së Madhe pas Luftës së 

Dytë Botërore; 

- të tregojnë pse filloi të bjerë fuqia e Perandorisë Angleze; 

- të përcaktojnë dhe komentoni politikën e ndjekur gjatë viteve ’70. 


Fjalët kyçe: Partia Konservatore, Partia Laburiste, Parti Popullore, koalicion i dy 

partive, zgjedhjet e 1945. 


Mjetet mësimore: teksti, materiale të kësaj periudhe 

E Kllaster, Bashkëbisedim 10 min 

R Di, dua te di, mësoj 25 min 

R Bashkëbisedim, debat 10 min 


Evokim (kllaster, bashkëbisedim). 

Mësuesja pyet nxënësit pasi shkruan në dërrasë fjalën Britani e Madhe. Ndërkohë 

ka ngjitur në dërrasë flamurin e saj. 


37

- Si ishte gjendja e Britanisë së Madhe pas Luftës së Dytë Botërore? 

- Cilat ishte partia që drejtonte Britaninë e kësaj kohe? 

7 

Përmes përgjigjeve mësuesja kupton se çfarë njihet nga nxënësit dhe çfarë jo. 

Këto i shërbejnë asaj për zhvillimin e fazës së dytë. 

Realizim i kuptimit (Di, dua të di, mësoj) 

Mësuesja pasi diskuton disa nga përgjigjet e nxënësve i fton ato të hapin tekstin 

dhe të plotësojnë rubrikat sipas njohurive. Te rubrika di njohuritë që nxënësi 

ka, te rubrika dua të di njohuritë që kërkon të marrë dhe te mësoj nxënësit do të 

shkruajnë një përmbledhje të njohurive që mësojnë nga teksti. 

Di Dua të di Mësoj 


Ndërkohë mësuesja shkruan në dërrasën e zezë karakteristikat e dy partive 

kryesore në Britaninë e Madhe. 

Partia laburiste (e majtë) 

Partia popullore 

Partia Konservatore 

(e djathtë) 

Shtresa e mesme 

dhe ajo e pasur 

Reforma sociale 

Reforma ekonomike 

Shteti i mirëqenies sociale 

liri ekonomike 

shërbime sociale 

sigurimi i popullit 

strehim 

shtetëzimi i sektorëve kryesorë 

Industri, transport, bankë, 

sektori i energjisë 

ndërhyrje minimale e 

shtetit në ekonomi 

kundër shtetëzimeve të 

ekonomisë 

shtetin e mirëqenies 

sociale nuk e ndryshuan, 

e kanë njëlloj si laburistët 


Nxënësit diskutojnë përmes aparatit pedagogjik dhe politikës së ndjekur nga 

Margaret Theçer. Në fund jepet detyra e shtëpisë. 

Detyrë 

Pse Margaret Theçer është quajtur “Gruaja e Hekurt”? 

Shkruani mendimin tuaj në trajtën e një eseje. 

38

Kreu 

10 

Shkenca, kultura, arti dhe problemet 

e botës së sotme 

Mësimi 4 

Ndërvarësia ekonomike botërore 

4 




- të tregojnë se ç’do të thotë “globalizim”; 

- të përmendin dhe përshkruajnë fazat e globalizmit; 

- të analizojnë rolin që luan globalizmi në Botën e sotme. 


Fjalët kyçe: Globalizëm, Fazat e Globalizmit; 

Metoda e përdorur: PNP 

Mjetet mësimore: teksti, materiale të ndryshme në lidhje me temën. 

P Stuhi mendimesh 15 min 

N Shpjegim, diskutim 20 min 

P Rrjet diskutimi 10 min 


Parashikimi (Bashkëbisedim, Stuhi mendimesh) 

Mësuesja pyet nxënësit pasi shkruan në dërrasë fjalën Britani e Madhe. Ndërkohë 

ka ngjitur në dërrasë flamurin e saj. 


Globalizëm 

Mësuesja bën pyetje: 

- Ç’kuptoni me globalizëm? 

- Sa llojesh është ai? 

- Si ndikon globalizmi në vlerat autentike të një vendi? 

39

10 


Evokimi i mësimit: Shpjegim, diskutim 

Mësuesja shpjegon se çfarë do të thotë globalizëm dhe shpjegon tre format e saj. 

Një tipar tjetër të viteve '90 e takojmë të koncepti i globalizimit. Kjo fjalë u fut 

shpejt në fjalorin e përgjithshëm, duke treguar lidhjen gjithnjë e më të ngushte midis 

shteteve nëpërmjet tregtisë në rritje, investimeve, shkëmbimit të informacionit, 

turizmit, ndikimit kulturore nëpërmjet medieve etj. Ekzistojnë tri forma globalizimi 

: 

1. Globalizimi i ekonomisë. Shtetet hapin kufijtë në mënyre që tregtia dhe 

investimet midis tyre të rriten. 

2. Globalizimi i kulturës. Mediet moderne dhe marketingu bëjnë që njerëzit të 

shohin vazhdimisht të njëjtat programe televizive, të veshin rrobat të së njëjtës marke, 

të dëgjojnë të njëjtën muzike dhe të rrojnë më të njëjtat ideale në gjithë boten. 

3. Globalizimi politik dhe juridik. Shteti lidhet gjithnjë e më shumë së 

bashku në një bashkëpunim politik të detyruar. Jo më pak, rrjeti i marrëveshjeve 

ndërkombëtare dhe rregullat juridike kujdesen që tregtia e lirë tradicionale të 

kufizohet. 

Emëruesi i përbashkët i këtyre tri formave të globalizimit është rritja e kontaktit 

përtej kufijve. Shumë njerëz mendojnë se kjo gjë shpie gradualisht në humbjen 

e kuptimit të kufijve, diçka që ndoshta do të zvogëloje kuptimin e shtetit në 

bashkësinë ndërkombëtare. 

Më pas shpjegohen tre fazat e Globalizmit dhe veçoritë për secilën fazë. 

Faza II: 

1800‐2000 

Globalizmi 

Faza I. 

1492 ‐ 

1800 

Faza III: 

2000 e ne 

vazhdim 

40



pozitive ose negative). Ai/ajo u kërkon nxënësve që të argumentojnë pse janë 

Pro ose Kundër. 

Pro 

A jep Globalizmi Paqe dhe Stabilitet? 

Kundër 

10 


shtëpisë. 

Detyrë 

Bëni një ese me temë: “Globalizmi dhe shoqëria shqiptare”. 


41

TESTE 

Testi Nr.1 Kreu I. Bota në fillim të shekullit XX. 

Lufta e Parë Botërore 

Shtetet kryesore në vitin 1870 ishin: 


Viti 1870 

Plotëso fjalitë: 

Gratë, të rinjtë, të varfrit dhe analfabetët ishin të përjashtuar nga 

......................................................................................................................... 

Lëvizja qytetare kishte si qëllim 

......................................................................................................................... 

Lëvizja punëtore kishte si qëllim 

......................................................................................................................... 

Në vitet 1871-1914, ........................................................................................ 

krijuan një mjedis të përshtatshëm për zhvillim. 

- Cilat ishin vendet e dy kampeve që qëndronin përballë njëra-tjetrës? 

Aleanca e trefishtë 

Treshja e Antantës 

42

Frontet kryesore ishin: 

Ato synonin: 

Cilat ishin shkaqet e fillimit të Luftës së Parë Botërore? 

Shkaqet e fillimit të Luftës së Parë 

Botërore ishin: 

Përgjigju shkurt: 

1. Cili është dallimi ndërmjet shkakut dhe pretekstit? 

2. Cilat ishin vendet pjesëmarrëse në Luftën e Parë Botërore? 

3. Përse kjo luftë përfshiu gjithë globin? 


43

Kreu II. Traktatet e Paqes dhe problemet e 

pazgjidhura të pasluftës 


1. E vërtetë apo e gabuar? 

1. Më 18 janar 1919 u mblodh Lidhja e Kombeve. 

2. Anglia në Konferencën e Paqes në Paris kërkonte kthimin e Alsasës dhe 

Lorenës. 

3. Në thelb të Lidhjes së Kombeve qëndronte plani prej 14 pikash i Presidentit 

Amerikan Uillson. 

4. Sigmund Frojd krijoi teorinë e relativitetit. 


1. Shtetet kryesore që luajtën një rol të rëndësishëm në Konferencën e Paqes 

në Paris ishin: 

........................................................................................................................... 

.............................................................................................................................. 

2. Shtetet e reja që u krijuan në Evropë më 1919 ishin: . 

........................................................................................................................... 

.............................................................................................................................. 

3. Organet kryesore të Lidhjes së Kombeve ishin: 

........................................................................................................................... 

.............................................................................................................................. 

4. Gjendja e vështirë ekonomike pas luftës solli: 

............................................................................................................................ 

.............................................................................................................................. 

5. Pas Luftës së Parë Botërore dy prirjet politike që u shfaqën ishin: 

........................................................................................................................... 

.............................................................................................................................. 

44

Plotëso: 

Anglia, Franca dhe SHBA-ja në Konferencën e Paqes në Paris kërkonin: 

Anglia 

Franca 

SHBA 

Vendimet e mara nga Konferenca e Paqes në Paris për Gjermaninë e 

Italinë ishin: 

Gjermani 

Itali 

Objektivat kryesore të Lidhjes së Kombeve ishin: 

Objektivat kryesore të 

Lidhjes së Kombeve 


Përgjigju shkurt: 

1. Cilat ishin rrjedhojat e Luftës së Parë Botërore? 

2. Cilat ishin fazat kryesore të zhvillimit ekonomik dhe politik në vitet 1918-1939? 

45

Kreu III - Diktaturat. Totalitarizmi komunist e fashist 

E vërtetë apo e gabuar: 

1. Lufta e Parë Botërore e gjeti Rusinë të zhvilluar ekonomikisht. 

2. Regjimi fashist nuk e lejonte pronën private. 

3. Në shkurt të vitit 1933 u dogj Raishtagu. 

4. Lufta civile në Spanjë nuk u kthye në një përplasje të forcave ndërkombëtare. 


Rrethoni përgjigjen e saktë: 

1. Car Nikolla II abdikoi nga pushteti më: 

a. shkurt 1917 

b. mars 1917 

c. shkurt 1918 

d. mars 1918 

2. Nacionalizimi i bankave u bë nën regjimin e: 

a. Stalinit 

b. Leninit 

c. Hitlerit 

d. Françesko Franko 

3. Në maj të vitit 1939 nënshkruhet “Pakti i Hekurt” mes: 

a. Hitlerit dhe Musolinit 

b. Hitlerit dhe Frankos 

c. Frankos dhe Stalinit 

d. Musolinit dhe Stalinit 

4. Hindenburgu ishte presidenti i: 

a. Rusisë 

b. Italisë 

c. Gjermanisë 

d. Spanjës 

46

Plotëso: 

Filozofia 

naziste 

Reformat e 

Leninit 

Të përbashkëtat e regjimeve totalitare janë: 


Regjimet totalitare erdhën në pushtet nëpërmjet 

........................................................................................................................ 

Falanga u krijua në .......................................................... e ngjashme me 

.................................................. 

Përgjigjuni shkurt: 

1. Nga ndryshonte fashizmi në Itali nga nazizmi gjerman? 

2. Cilat ishin shkaqet që çuan në fillimin e Luftës Civile në Spanjë? 

3. Cilat janë tiparet që i dallojnë dy format e regjimeve totalitare: komunizmin 

dhe fashizmin? 


47

Kreu 4. Demokracia Perëndimore në vitet 

1918-1939 

Plotëso: 

Sektorët më të prekur 

nga kriza ishin: 


Prioritetet e Kursit të Ri të 

Ruzveltit ishin: 

Përgjigjuni shkurt: 

1. Pse SHBA-ja pas Luftës së Parë Botërore pati një zhvillim më të madh se 

shtetet e tjera? 

2. Pse themi se: Britania e Madhe ishte vendi ku shihje më qartë perandorinë 

midis progresit dhe varfërisë? 

3. Cilat ishin dy drejtimet kryesore të Frontit Popullor? 

48

Kreu V. Vendet e Ballkanit dhe të kontinenteve 

të tjera në vitet 1918-1939 

E vërtetë apo e gabuar: 

1. Më 2 dhjetor 1918 u shpall krijimi i Mbretërisë Jugosllave. 

2. Kosova nuk ishte pjesë e kësaj mbretërie. 

3. Në qershor 1923 në Bullgari me grusht shteti u rrëzua monarkia dhe u 

vendos Republika. 

4. “Garda e Hekurt” ishte një organizatë ekstremiste. 

Rretho përgjigjen e saktë: 

Sa vjet zgjati lufta greko-turke: 

a. 2 vjet 

b. 3 vjet 

c. një vit 

d. as një vit 

Kur u shpall Greqia Republikë Parlamentare? 

a. 1922 

b. 1923 

c. 1924 

d. 1925 

Parulla e Gandit ishte: 

a. dhunë, bojkotim, unitet 

b. jo dhunë, bojkotim, unitet 

c. dhunë dhe përcarje 

d. asnjera prej tyre 


Kur u shpall Egjipti shtet i pavarur: 

a. 1920 

b. 1921 

c. 1922 

d. 1923 

49

Lidh me shigjetë: 

29 nëntor 1923 Shqipëria shpallet Republikë 

21 janar 1925 lufta greko-turke 

1 shtator 1928 Turqia shpallet republkë 

17 dhjetor 1920 Shqipëria u pranua në Lidhjen e Kombeve 

1920-1922 Shqipëria u shpall monarki 


Plotëso: 

Italia nëpërmjet traktateve që nënshkroi me Shqipërinë vendosi kontrollin e saj 

....................................................................................................................... 

Latifondistët në Meksikë kishin në duar 

........................................................................................................................ 

Më 6 janar 1929 Aleksandri I 

......................................................................................................................... 

“Terrori i bardhë” u vendos në 

......................................................................................................................... 

Pyetje: 

1. Cilat ishin karakteristikat e vendeve të Ballkanit në vitet 1918-1939? 

2. Nga se karakterizoheshin vendet e Amerikës Latine në këtë periudhë? 

50

Kreu 6. Lufta e Dytë botërore. 

Ndarja e botës në dy blloqe 

Lidh me shigjetë: 

Në vitin 1931 Japonia 

Në vitin 1937 Japonia 

Më 12 dhjetor 1941, Gjermania 

Më 1 shtator 1939, Gjermania 

Më 7 prill 1939 Italia 

Në tetor 1941, Italia 

i shpalli luftë SHBA-së 

sulmon Shqipërinë 

pushton Kinën 

sulmoi Poloninë 

pushtoi Mançurinë 

sulmon Greqinë 

2. Plotëso: 

Sulmet gjermane në BS 

Pasojat për secilin sulm 

1. Vendi i parë në Ballkan, që ra nën sundimin e .................................., ishte 

.............................. 

2. Në vitin 1940 ........................................... u bë aleate............................ dhe 

më 1 mars 1941 me të u bashkua dhe ..................................... 

3. Në krye të Fronteve Antifashiste qëndronin forcat .................................... 


Në konferencën e Jaltës u trajtuan 

këto çështje: 

51

Karakteristikat e Konferencave: 

Karta e Atlantikut 

U mbajt në ................... me pjesëmarrjen e ....................Pika 

më e rëndësishme ishte ................................................ 

Konferenca e Teheranit 

Konferenca e San Franciskos 

Konferenca e Potsdamit 

Përkrahësit e idesë së një Evrope të bashkuar ishin: 


Përkrahësit e idesë së një 

Evrope të bashkuar ishin: 

52

Kreu 7. Konsolidimi i demokracisë dhe zhvillimi 

ekonomik i Evropës perëndimore dhe i SHBA-së 

në vitet 1945-1990 

Plotësoni fjalitë: 

1. a. Në vitin 1956 Britania e Madhe .............................................................. 

b. Në vitin 1957 Britania u detyrua................................................................. 

c. Midis viteve 1961 dhe 1963 iu dha pavarësia............................................... 

Cilat ishin 6 vendet më të industrializuara: 

6 vendet më të 

Gjatë sundimit të tij Frankoja lejoi: 

a. pluralizmin politik 

b. një parti të vetme 

c. miratimin e kushtetutës 

d. koalicion partish 

e. demokratizim të jetës së vendit 

f. zhvillim të ekonomisë dhe investimeve të huaja 

- Karakteristikat e përgjithshme të vendeve skandinave: 


Suedi 

Norvegji 

Danimarkë 

Finlandë 

Islandë 

Zvicër 

53

- Plotësoni veçoritë e institucioneve të Bashkimit Evropian: 

Organet 

Këshilli i Evropës 

Veçoritë e tyre 

Këshilli i Ministrave 

Presidenca. 

Komisioni Evropian 

Parlamenti Evropian 

Gjykata Evropiane e Drejtësisë 

Banka Qendrore Evropiane 

Jepni mendimin tuaj në lidhje me konceptin e katër lirive: 


shkëmbimi i shërbimeve 

lëvizja e lirë e mallrave 

Koncepti i 

“Katër lirive” 

lëvizja e lirë e njerëzve 

lëvizja e lirë e kapitalit 

54

Kreu 8. Blloku komunist. 

Dështimi i komunizmit 1945-1990 

Tiparet e qeverisjes së secilit udhëheqës: 

Stalini Hrushovi Brezhnjevi Gorbaçovi 

SHBA dhe BS (1945-1991) e dominua botën në: 

SHBA dhe BS 



1. Pas luftës së Dytë Botërore në vendet e Evropës Lindore u vendos regjimi 

komunist për dy arsye: 

1........................................................................................................................ 

............................................................................................................................... 

.............................................................................................................................. 

2........................................................................................................................ 

................................................................................................................................ 

.............................................................................................................................. 

2. Vendet ku u vendos komunizmi janë: ........................................................... 

............................................................................................................................... 

.............................................................................................................................. 

55

Kreu 9. Vendet e Ballkanit dhe bota joevropiane 

në vitet 1945-1990 


Indi 

Kinë 

Japoni 


1. Asambleja Kushtetuese u zgjodh më ......................................... 

2. Kushtetuta shqiptare u zgjodh më ............................................... 

3. Një rëndësi e veçantë në fushën e ekonomisë ju dha ................................... 

4. Pakti i Stabilitetit u miratua më ................................................. 

5. Vendosja e demokratizimit në Ballkan solli bashkëpunimin ........................ 

.................................................................................................................. 

6. Organizmat ndërkombëtarë që ndihmuan për vendosjen e paqes në Ballkan ishin: 

................................................................................................................................ 

.............................................................................................................................. 

2. Vendos karakteristikat për secilin shtet: 

Indokinë 

3. Plotëso fjalitë: 

Disa nga problemet me të cilat u ndesh zhvillimi i vendeve ish-koloniale ishin: 

................................................................................................................................ 

............................................................................................................................... 

.............................................................................................................................. 

56

Kreu 10. Shkenca, Kultura, Arti dhe problemet 

e Botës së Sotme 

Besimet fetare janë: 

krishterimi 

Shteti 

Emri 

Zyrtar 

Austria 

Republika e 

Austrisë 

Belgjika 

Mbretëria e 

Belgjikës 

Bullgaria 

Republika e 

Bullgarisë 

Qipro 

Republika e 

Qipros 

Republika Republika 

Ceke Ceke 

Danimarka Mbretëria e 

Danimarkës 

Estonia 

Republika e 

Estonisë 

Finlanda 

Republika e 

Finlandës 

Franca 

Republika 

Franceze 

Gjermania 

Republika e 

Gjermanisë 

Greqi 

Republika 

Helene 

Republika e 

Anëtarësia 

Popullsia 

Territori 

(km²) 

Kryeqyteti 

1 janar 1995 8,316,487 83,871 Vjena 18 

25 mars 1957 10,584,534 30,528 Bruksel 24 

1 janar 2007 7,679,290 110,912 Sofja 18 

1 maj 2004 766,400 9,251 Nikosia 6 

1 maj 2004 10,306,709 78,866 Prag 24 

1 janar 1973 5,457,415 43,094 Kopenhagën 14 

1 maj 2004 1,342,409 45,226 Tallinn 6 

1 janar 1995 5,289,128 338,145 Helsinki 14 

25 mars 1957 63,392,140 674,843 Paris 78 

25 mars 1957 82,314,906 357,050 Berlin 99 

57 

1 janar 1981 11,125,179 131,990 Athens 24 

Anëtare të 

Parlamentit 

Evropian 

Edukata Shoqërore 7 Libër Mësuesi


Danimarka Mbretëria e 1 janar 1973 5,457,415 

Danimarkës 

43,094 Kopenhagën 14 

Estonia 

Republika e 

1 maj 2004 

Estonisë 

1,342,409 45,226 Tallinn 6 

Republika e 

Finlanda 

1 janar 1995 5,289,128 338,145 Helsinki 14 Anëtare të 

Emri Finlandës 

Territori 

Anëtarësia Popullsia 

Kryeqyteti Parlamentit 

Shteti Zyrtar 

Republika 

(km²) 

Franca 

25 mars 1957 63,392,140 674,843 Paris 78 

Evropian 

Republika Franceze e 

Austria 

Republika e 

1 janar 1995 8,316,487 83,871 Vjena 18 

Gjermania 

Austrisë 

25 mars 1957 82,314,906 357,050 Berlin 99 

Mbretëria Gjermanisë e 

Belgjika 

Republika 

25 mars 1957 10,584,534 30,528 Bruksel 24 

Greqi 

Belgjikës 

1 janar 1981 11,125,179 131,990 Athens 24 

Republika Helene e 

Bullgaria 

Republika e 

1 janar 2007 7,679,290 110,912 Sofja 18 

Hungari 

Bullgarisë 

1 maj 2004 10,066,158 93,030 Budapest 24 

Republika Hungarisëe 

Qipro 

Irlandë Irlandë 

1 maj 

janar 

2004 

1973 

766,400 

4,239,848 

9,251 

70,273 

Nikosia 

Dublin 

6 

Qipros 

13 

Republika 

Itali 

Republika 

Ceke Ceke Italiane 

125 maj mars 2004 1957 10,306,709 59,131,287 78,866 301,318 Prag Rome 24 78 

Republika e 

Danimarka Latvia 

1 maj 2004 2,281,305 

Latvias 

1 janar 1973 5,457,415 

Danimarkës 

43,094 64,589 Kopenhagën Riga 14 9 

Estonia Lituania 

Republika e e 

1 Lituanisë 

1 maj 2004 

Estonisë 

1,342,409 3,373,991 45,226 65,303 Tallinn Vilnius 613 

25 mars 

Luksenburg 

Republika 

Luksemburg 

e 

Finlanda 

1 476,200 

1957 

janar 1995 5,289,128 

Finlandës 

338,145 2,586 Helsinki Luksenburg 14 6 

Franca Malta 

Republika 

e 

1 maj 2004 404,962 

Maltës 

25 mars 1957 63,392,140 

Franceze 

674,843 316 Paris Valletta 78 5 

Gjermania Holanda 

Republika Mbretëria e 

16,372,715 41,526 

Holandës 

25 mars 1957 82,314,906 357,050 

Gjermanisë 

Berlin Amsterdam 99 27 

Greqi Polonia 

Republika 

e 

1 maj 2004 38,116,486 312,683 

Polonisë 

1 janar 1981 11,125,179 131,990 

Helene 

Athens Varshavë 24 54 

Republika 

Republika 

e 

Hungari 

e 

Portugalia 

1 maj 

janar 

2004 

1986 

10,066,158 

10,599,095 

93,030 

92,391 

Budapest 

Lisbonë 

24 

Hungarisë 

24 

Portugalisë 

Irlandë Irlandë 1 janar 1973 4,239,848 70,273 Dublin 13 

Itali Rumania Republika Rumania 

Italiane 

251 mars janar 1957 2007 59,131,287 21,565,119301,318 238,391 Rome Bukuresht 78 35 

Latvia Sllovakia 

Republika e 

11 maj maj 2004 2004 2,281,305 5,396,168 64,589 

Latvias 

49,037 

Sllovake 

Riga Bratislava 9 14 

Republika e 

Lituania Republika e 1 maj 2004 3,373,991 65,303 Vilnius 13 

Sllovenia Lituanisë 1 maj 2004 2,013,597 20,273 Lubjana 7 

Sllovenisë 

25 mars 

Luksenburg Luksemburg 476,200 2,586 Luksenburg 6 

Mbretëria e 1957 

Spanja 

1 janar 1986 45,116,894 506,030 Madrid 54 

Republika Spanjës e 

Malta 

1 maj 2004 404,962 316 Valletta 5 

Maltës 

Holanda Suedia Mbretëria e e 

1 janar 1995 9,142,817 449,964 Stokholm 

Suedisë 25 mars 1957 16,372,715 41,526 Amsterdam 

Holandës 

27 19 

Polonia 

Republika Mbretëria e e 

1 maj 2004 

Polonisë Bashkuar e 

38,116,486 312,683 Varshavë 54 

Mbretëria e Britanisë së 

1 janar 1973 

Bashkuar Madhe dhe 

60,587,300 244,820 Londër 78 

Irlandës së 

Veriut 

58

Historia 8 - Erik Botime

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?