22.11.2014 Views

Intervistë exluzive me; z. Marjan Sebaj-Sopi - Famulliabinqes.com

Intervistë exluzive me; z. Marjan Sebaj-Sopi - Famulliabinqes.com

Intervistë exluzive me; z. Marjan Sebaj-Sopi - Famulliabinqes.com

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

JETA PA DASHURI DHE FLIJIM NUK KA KUPTIM<br />

Intervistë <strong>exluzive</strong> <strong>me</strong>;<br />

z. <strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong><br />

Vilson Marku; Zotëri <strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong> <strong>Sopi</strong> që në fillim të kësaj interviste ju felendrojmë<br />

përzemërsisht për kohën e juaj të vlefsh<strong>me</strong> që ndatë dhe na kushtuat që të realizojmë këtë<br />

bisedë padyshim të afërt e të dashur për gjithë ne. Edhe pse juve jeni person publik dhe<br />

shumëkush ka dëgjuar për ju dhe ka lexuar e lexon <strong>me</strong> endje veprat e shkri<strong>me</strong>t e juaja, ju<br />

lutem të na përshkruani shkurtimisht biografinë e juaj?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>, Jam i lindur në Binçë në mars të vitit 1967 nga prindërit Ndue dhe Gjylë<br />

/tash e ndjerë/ <strong>Sebaj</strong> – <strong>Sopi</strong>, lind. Gjergji. Jam fëmija i dytë nga pesë vëllezër dhe një motër.<br />

Shkollën fillore katër klasët e para i kam përfunduar në Binçë, kurse edhe katër të tjerat dmth<br />

tetvjeçarën /ashtu ishte në atë kohë/ kam përfunduar në qytetin tonë, Viti. Shkollën e <strong>me</strong>s<strong>me</strong><br />

gjimnazin klasik kam përfunduar në Suboticë të Vojvodinës. Kurse dy vitet e para në fakultetin<br />

filozofiko-teologjik përfundova në Rijekë /Kroaci/ e më pas këtë e vazhdova dhe përfundova në<br />

mënyrë private, <strong>me</strong>që qysh vitin 1987 pata përjetuar një fatkeqësi të rëndë komunikacioni, e që<br />

më la <strong>me</strong> pasoja për tërë jetën. Kjo ishte edhe arsye a ndërprerjës së studi<strong>me</strong>ve të mia për një<br />

kohë të caktuar. Por, e gjithë këtë rrugë dhe këto ngjarje si dhe të mëvonsh<strong>me</strong>t i kam pranuar<br />

<strong>me</strong> vullnet si dëshirë e Zotit i cili na krijoi dhe udhëheq në jetën tonë. Mesiguri se mos të kisha<br />

në rend të parë familjen /babë, nënë, vëllezërit e motrën si dhe familjen e gjerë/ që më<br />

përkrahu e më përkrah, pastaj popullin tim të dashur, gjithë ju, sigurisht se do e kisha shumë<br />

më vështirë në jetën ti<strong>me</strong>. Po, shihni nuk ka njeri që nuk ka kryqe, kuptohet kush më të lehta e<br />

kush më të vëshitra, por një e dimë dhe kjo na mbanë, pra, dashuria, dashuria për të tjerët,<br />

për vendlindjen për atdheun për të mirën, dhe gjithmonë të kemi parasysh këtë; vetëm për<strong>me</strong>s<br />

kryqit është shëlbimi dhe shpëtimi! Dhe si motot të jetës si<strong>me</strong> kam thënien; “Per aspera ad<br />

astra” /Për<strong>me</strong>s therave deri tek yjët/. Meqë tash e dy dekada e gjithë familja i<strong>me</strong> jeton në<br />

Gjermani, edhe unë që nga viti 2002 erdha disi “i kushtëzuar” dhe që nga atëherë jetoj e veproj<br />

në Gjermani, jetoj një jetë të qetë e të rehatsh<strong>me</strong> duke punuar e kontribouar ngapak për të<br />

mirën e përgjithsh<strong>me</strong>. Jetoj në një qytet të bukur turistik, një qytet të lashtë univerzitar dhe<br />

bregdetar, në Rosotock. Kuptohet se <strong>me</strong> dëshirë do jetoja në vendlindjen ti<strong>me</strong> të dashur, por<br />

shëndeti im nuk ma lejon një luks, apo gjë të tillë, pasi që shëndetësia këtu është në nivelin e<br />

duhur dhe shumë e avancuar, e për këtë mbikqyrje unë gjithnjë kam nevoj. Por, juve të<br />

gjithëve gjithmonë Ju kam në zemër dhe <strong>me</strong>ndje, në shpirtë dhe lutjet e mia. Jeni pjesë e<br />

pandarë e jetës si<strong>me</strong>.<br />

Vilson Marku; Në këtë askurrë nuk kemi dyshuar! Jeni nga Binça vend i lashtë dhe martir “Për<br />

fe e atdhe”, gjithë ju njohin si një njeri thuajse i dashuruar pas vendlindjes, atdhetar dhe<br />

patriot i madh! Na thuani çka nënkupton dhe do<strong>me</strong>thënë vendlindja për Ju?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; Shih, Binça përveq se ka një histori të lashtë e të dhimbësh<strong>me</strong> ajo <strong>me</strong><br />

këtë histori krenohet, sepse gjithmonë gjatë historisë së saj pati njerëz trima, të guximshëm,<br />

njerëz të fjalës dhe mirësisë, njerëz të urtisë, të dijes dhe dashurisë për vëllaun e motrën njeri,<br />

bamërisa… këto janë veti që i trashëguan edhe pasardhësit e saj. Përveq se ka një bukuri të<br />

rrallë, pejsazhe të mrekulluesh<strong>me</strong>, lu<strong>me</strong>një, fusha e male të pasura ajo si vendlindja i<strong>me</strong> për<br />

mua është gjithçka, sepse ajo më lindi, më edukoi aty mësova dhe morra hapat e parë, aty<br />

mësova shkronjat e para të ëmbëla shqipe, ky vend më frymëzoi të jam ky që jam sot, dmth<br />

më bëri, së paku ashtu <strong>me</strong>ndoj unë, njeri bujar, të afërt e të dashur…Këtë veti e kishin të parët


tanë dhe populli i sotëm. Ndoshta edhe vet ajri e lumi pranë i cili <strong>me</strong> shekuj e shekuj zgjoi <strong>me</strong><br />

lëvizjet e fërshilli<strong>me</strong>t e saj banorët e këtij fshati madhështorë, bëri atë që ky popull të jetë i<br />

qetë i afërt dhe dashur, këtë e bënë <strong>me</strong>siguri uji dhe ajëri por edhe edukata dhe shembulli i të<br />

parëve tanë martir, njerëz të popllit dhe Zotit, njerëz të lutjes dhe sakrificës... Mos të harrojmë<br />

se përveq këtyre vetive që ceka më lartë çdo fshat apo vendbanim tjetër të afërt, e të dashur,<br />

ta bëjnë edhe vet banorët në te, e kjo fshatit tonë nuk i mungon, në te ka njerëz të<br />

përshpirtshëm, të drejtë dhe puntorë, të mëdhenj, këtu theks të vaçant vë në rinin e<br />

mrekulluesh<strong>me</strong> që ka ajo, një rini shumë punëtore, shumë e afërt <strong>me</strong>s veti, shumë e dashur,<br />

shkurt e bekuar dhe shembull i mirë për rinin shqiptare kudo. Pra, më thuaj se kush nuk do e<br />

kishte dashur një vend të këtill <strong>me</strong> aq mirësi e dashuri në vete?! Vendlindja i<strong>me</strong> Kosova, Binça<br />

është sikur lumi që rrjeth nëpër te; pra është burim i freskët, burim i pashterrshëm mirësie dhe<br />

dashurie!<br />

Vilson Marku; Keni qenë fëmijë siç themi ne i gjallë dhe i dhën pas pasioneve në veçanti<br />

sporti-futbolli. Ishit fudbollist i dalluar <strong>me</strong>që edhe sot <strong>me</strong> mall ju kujtojnë dhe për<strong>me</strong>ndin shumë<br />

gjenerata, unë përsonalisht <strong>me</strong> kënaqësi pritsha ditën kur tju shoh duke lozur, shpeshherë dilja<br />

vetëm e vetëm për tju shikuar juve përsonalisht! Na tregoni diç për atë kohë e fëmijërinë e juaj<br />

si dhe bashkëmoshatarët e juaj?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; D.m.th pas sa kohe zbulova edhe një adhurues timin në futboll, të falem<br />

nderit, pak shaka! Gjithë fëmijtë dhe rinia e Binçës dhe famullisë sonë në përgjithësi kanë një<br />

edukatë të mirë fetaro kombëtare. Në këtë ndikim të madh <strong>me</strong> siguri se kanë patur në rend të<br />

parë prindërit, cilëve iu jam mirënjohës që më mësuan të dua dhe nderoj, pastaj Kisha e cila<br />

gjithnjë ka qenë çerdhe e mirësisë dhe dashurisë, çerdhe e dijës… Aty e gjithë rinia e jonë, të<br />

parët tanë, kanë gjetur frymëzim dhe inspirim për jetë. Aty kanë mësuar dhe janë përgaditur<br />

dhe kalitur për jetë. Poashtu edhe unë këtë edukim kuptohet se kam marrë në rend të parë nga<br />

prindërit pastaj edukatorët e parë, si mësuesit, dhe kushtimisht edhe rrethi ku kam jetuar. Mue<br />

më kujtohet <strong>me</strong> mallëngjim mësuesi im i parë Isufi, i cili edhe pse i rreptë, ai na edukoi dhe na<br />

dha hapat e parë për të qenë njerëz të mirë. Kurse sa i përket pyetjes në vazhdim rreth sportit,<br />

edhe këtu nuk guxoj e të mos ceki se Binça gjithmonë ka patur sportistë të mëdhenj e talent të<br />

shumë sporteve e në veçanti futbollit. Unë vetëm kam ndjek rrugën e bacit David /David<br />

Simanit/, rrugën e Tomës Gjinit /Tomë Zefi/, Lukës /Lukë <strong>Sopi</strong>/, Davidit Dodës /David <strong>Sopi</strong>/,<br />

Zefit Frokut /Zef Marku/, Don Viktorit <strong>Sopi</strong>t e don Lenc <strong>Sopi</strong>t si dhe shumë e shumë fudbollistve<br />

tjerë që pati Binça. Edhe gjenerata i<strong>me</strong> ishte një gjeneratë që donte pamasë fudbollin ngaqë<br />

edhe patëm shumë sportistë të mirë siç isha unë, pastaj Bozhë Zefi, David Marku, Brun <strong>Sopi</strong>,<br />

Pjetër <strong>Sopi</strong>, Ndue <strong>Sopi</strong>, Krista <strong>Sopi</strong>, Zef Gega, Gjon Gega e shumë të tjerë... Vend takimi ynë<br />

ishin për çdo ditë fushat e Razorës po edhe vendet tjera, po edhe rrugët e fshatit, për të lozur<br />

fudball. Ishim të pandarë <strong>me</strong> fudbollin por edhe ne shokët <strong>me</strong>s veti…Kishim vërtetë një fëmijëri<br />

të lumtur, ishim edhe nxënës të mirë edhe sportistë të dalluar në bashkinë tonë dhe të dashur<br />

nga arsimtarët dhe nga i gjithë fshati e në veçanti nga të rinjët, siç ceke edhe vet, që kishit<br />

kënaqësi të na shihni duke lozur. Këtë kënaqësi ma kthyet i dashuri Vilson më pas juve<br />

gjerneratat e reja, poashtu edhe ti ishe dhe je një sportist i madh, <strong>me</strong> këtë dëshiroj të them<br />

edhe pse deshti fati e nuk pata mundësi të lozi gjatë shkaku i fatkeqësisë si<strong>me</strong>, në shumkënd<br />

nga ju pash dhe gjeta vetjen ti<strong>me</strong> si sportist. Me kënaqësi ju kam përcjellë aq sa kam patur<br />

mundësi /si <strong>me</strong> formimin e klubit fudbollistik „KF Anton Qeta“-Binçë, <strong>me</strong> të cilin klub para luftës<br />

arritëm suksese të mrekulluesh<strong>me</strong> e të mahnitsh<strong>me</strong>/ dhe ju kam shiquar dhe kam përjetuar<br />

mo<strong>me</strong>nte gëzimi e lumturie edhe unë duke ju parë kur lozni të lumtur dhe të bashkuar si një<br />

familje. Eh sa për talent sporti e kuriozitete këto i kam në gjak dhe i konsideroj si dhuratë të<br />

Zotit. Edhe sot mirrem <strong>me</strong> sport si tenis, pastaj not etj.. Por, mos të harrojmë se kemi patur<br />

dhe kemi edhe sot shumë telentë të ndryshëm në famullinë tonë, kishim, kemi dhe <strong>me</strong>siguri se<br />

do kemi gjithnjë. Kjo është trashëgimi e lindur, por vetëm një më vie keq që askurrë nuk patëm<br />

kushte të mira për të shfaqur dhe treguar gjithë telentin tonë <strong>me</strong> të cilin <strong>me</strong>siguri se kishte për<br />

tu krenuar edhe kombi ynë. Dhashtë Zoti e gjeneratave të reja t’iu ipet rasti e të tregojnë<br />

vetjen dhe prejardhjen e tyre nga një fshat <strong>me</strong> traditë sportive. Meqë jemi këtu, <strong>me</strong>siguri se<br />

sporti është një ndër faktorët që lidhi dhe duhet lidhë rinin tonë edhe e bëri dhe bënë atë aq të<br />

bashkuar dhe unike gjatë gjithë kohës. Kemi talent të sportit, muzikës, aktrimit… <strong>me</strong> të cilët


duhet të punohet, t’iu mundësojmë kushtet e punës, duhet t’iu ipet rasti, mundësia dhe<br />

hapësira gjithë atyre…dhe doemos ti përkrahim gjithë së bashku.<br />

Vilson Marku; Planet dhe dëshirtat e juaja ndoshta u ndalën <strong>me</strong> fatkeqësinë të cilën përjatuat<br />

vitin 1987 si një djal plotë vullnet, djal energjik dhe i zoti. Na përshkruani pak këtë fatkeqësi. Si<br />

e pranoi këtë lajm bashkësia e jonë dhe juve tani në rrethana të reja jetësore, si ju pranoi rrethi<br />

dhe shoqëria e në veçanti si e pranut ju përsonalisht këtë kryq?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; Çdo njeri ka ëndërrat e tija dhe ato mundohet ti bëjë realitet e ti relizoj<br />

<strong>me</strong> kohë dhe në mo<strong>me</strong>nte të caktuara, mirëpo shpeshherë nuk del ashtu siç e <strong>me</strong>ndojmë dhe<br />

dëshirojmë ne, më kujtohet kur babgjyshi im thoshte; „Çka <strong>me</strong>ndon te shtëpia nuk të del edhe<br />

në treg /Pazar/!“ Pra, edhe unë qysh i ri kisha planet e mia, plane të mira të cilat <strong>me</strong>ndoja ti<br />

realizoja e të jem në shërbim tërë jetën popullit dhe Zotit, <strong>me</strong> tërë qenien ti<strong>me</strong>. Por, planet<br />

„dështuan“, kjo është pakës fjalë e vrazhët por ja deshti Zoti dhe e gjithë shkoj si shkoi. Më e<br />

rëndësishmja është se njeriu pamvarësisht dëshirave të tija, ai duhet të pajtohet <strong>me</strong> fatin, ta<br />

gjej vetjen e tij në kushte e rrethana në të cilat gjindet, dhe <strong>me</strong> gjitha baticat e zbaticat të<br />

shkoj përpara. Dhe kudo të jetë mos të harroj të mirat e popullit të vet, por në një mënyrë ato<br />

sadopak të mundohet e ti kthej <strong>me</strong> kujdes dhe dashuri për vendin dhe popullin e tij.<br />

Unë asnjë herë nuk kam folur publikisht /edhe pse deri më tani kam patur intervista të shumta<br />

në mjetet e informimit në ato pamore-dëgjimore/ e në detaje për fatkeqësinë ti<strong>me</strong> të<br />

komunikacionit e nga e cila fatkeqësi ja tani e 24 vite lëvizi e jam në karrocë invalidore, por për<br />

ju do shpalosi të gjithat.<br />

Unë si djal i ri 20 vjeçar, si student i teologjisë për çdo vit vizitoja për pushi<strong>me</strong> familjen ti<strong>me</strong>,<br />

fshatin tim. Me kënaqësi pritja ditët e pushi<strong>me</strong>ve vjetore. Sa i lumtur që ndihesha pranë<br />

njerëzve më të dashur në famulli. Ishte kënaqësi të jesh në fshat ato ditë vere e pushimi. Neve<br />

atë kohë ishim shumë student të teologjisë e që studijonim anë a mbarë jugosllavisë së<br />

atëhersh<strong>me</strong>, dhe pushimi ishte mo<strong>me</strong>nti kur takoheshim dhe kalonim tre muaj s’bashku duke<br />

shkëmby secili përvojat e tija. Pas përfundimit të vitit dytë kishim të lejuar të dilnim si student<br />

jashtë atdheut, të dilnim e të fitonim pak për të mundësuar vetjës lehtësimin e studi<strong>me</strong>ve të<br />

mëtutjesh<strong>me</strong>, e për të mësuar gjuhë të huaja. Këtë nevoj e kisha edhe unë. Mendova të dal<br />

pak në Gjermani për<strong>me</strong>s disa lidhjeve të disa motrave të nderit nga Rijeka, që dërgonin<br />

studentët e tyre për të punuar e fituar pak për studi<strong>me</strong>. Ishte atje në Neuss të Gjermanisë një<br />

spital të cilin mbanin një rregull katolik dhe që pranonte student puntorë sezonal. Mendova të<br />

shkoj e të fitoj edhe unë pak për tia lehëtsuar sadopak barrën familjes si<strong>me</strong> shumëantarshe.<br />

Dhe deshti Zoti e gjatë këtij udhëtimi pata fatkeqësi komunikacioni ku pësova shumë rënd,<br />

lëndim i boshtit kurrizor. Neve në auto ishim katër veta, një familje e mirë dhe e ndersh<strong>me</strong> nga<br />

Wiena /Austri/ e cila dëshiroi të më bëjë nderin dhe shërbimin e të më afroj deri në Munich, por<br />

ja ndodhi ajo të cilën nuk e prita as nuk e dëshirova as unë e askush.<br />

Fatkeqësia ndodhi afër qytetit Salzburg të Austrisë /qytet kufitar Austri-Gjermani/. Pësova<br />

vetëm unë, dhe falenderoj Zotin që pësova vetëm unë, pasi ajo familje nga Austria të cilët i<br />

njihja <strong>me</strong> kohë /<strong>me</strong>që vinin në pronat e argjipeshkvisë së Rijekës për çdo vit për pushi<strong>me</strong>/ dhe<br />

që u patëm miqësua, deshi të më bëjë një të mirë e të më ofroj sa më afër vendit destinimit<br />

për ku isha nisur. Me këtë familje gjithmonë dhe ende kemi kontakte të mira miqësore.<br />

Më vonë e di dhe kam parë se fatkeqësia i<strong>me</strong> përveq që tronditi thellë dhe theu rënd zemrat e<br />

familjes si<strong>me</strong> në rend të parë, të babës e nanës si<strong>me</strong>, vëllezërve e motrës si<strong>me</strong> të dashur, si<br />

dhe gjithë farë e fisit tim, kjo fatkeqësi më duket dhe shihja e ndjeja atë se tronditi thellë<br />

zemrat e gjithë famullisë sonë e më gjerë. Më kujtohen vizitat e pandrëprera dhe fjalët<br />

ngushëlluese dhe përkrehjeje nga të gjithë njerëzit tanë, të Binçës, Kabashit, Vitisë, Stubllës e<br />

gjetiu. Më përkrahnin e ndihmonin në çdo mënyrë, sidomos <strong>me</strong> lutjet e tyre. Forcë e fuqi të<br />

madhe si dhe përkrahje në të cilën hasa <strong>me</strong>njëherë ishte dhe gjeta padyshim në rinin tonë të<br />

mrekulluesh<strong>me</strong>, plotë jetë dhe dashuri, gjithë më ishin të pandarë ditë e natë në çdo çast e<br />

rast, e në veçanti I riu Tomë Marku, po dhe gjithë tjerët…Gjithnjë ishin <strong>me</strong> mua, gjithçka bënin,<br />

bënin për të më përkrahuar dhe lumturuar mua, asnjë mo<strong>me</strong>nt nuk më lanë të vetëm e në<br />

vetmi. Për mua flijuan kohën e tyre, derdhën shumë mund e ndjerëz duke dalur e shetitur <strong>me</strong><br />

mua, <strong>me</strong> një fjalë nuk kursyen asgjë…Dëshira e tyre ishte që të më shohin të lumtur gjithnjë<br />

dhe sa më parë të shëruar e në këmbë, por këtë e dija unë se vështirë që mund ta arrijë, por ja<br />

dëshira e tyre e flakët ishte të përvonin e bënin gjithçka për mua dhe shëndetin tim, <strong>me</strong>që <strong>me</strong>


një rast edhe më preku një fjali e të riut Tomë Marku i cili më tha; “…kisha <strong>me</strong> dhënë dorën<br />

ti<strong>me</strong> për të të parë ty në këmbë e të shëruar”... Është gjë e kuptuesh<strong>me</strong> se në fillim nuk e pata<br />

edhe lehtë të pranoj këtë realitet të ri. Ishte vështirë që nga një djal i ri, energjik, gjithnjë në<br />

lëvizje e kërkim, tani për një mo<strong>me</strong>nt të gjindesh i lidhur për shtrati në <strong>me</strong>s jetës dhe vdekjës,<br />

por deshti Zoti e sipas planit të tij dhe përkujdesjës së madhe të mjekëve e gjithë atyre<br />

njerëzve rreth <strong>me</strong>je dhe më la në jetë. Vështirë e pata por edhe më vështirë do e kisha<br />

<strong>me</strong>siguri po mos të kisha dashurinë familjiare, dashurinë dhe përkrahnjen e juaj, të famullisë<br />

dhe popullit tim të dashur shqiptar kudo që ishte dhe takova, sepse kudo shkova ata më ishin<br />

pranë. Me ta mësova edhe më tepër artin e jetës, dashurinë dhe flijimin për të tjerë. Për këtë<br />

gjithmonë i jam mirënjohës famullisë sonë, ipeshkvisë, pastaj gjithë miqëve të mi e në veçanti<br />

sot e gjithmonë një falenderim i madh që jam në jetë dhe moralisht i fortë i shkon rinisë sonë.<br />

Pa ju e pa mbështetjen e popullit tim, unë gjithnjë them se nuk do ia kisha dal, nuk do kisha<br />

ditur të konceptoj jetën ti<strong>me</strong>. Ju më ishit frymëzim dhe inspirim, forcë e energji që edhe në këtë<br />

gjendje të vazhdoj për të jetuar e punuar. Pashë se rinia ka nevoj për mua dhe unë për ta,<br />

prandaj dëshirova të mos i mbesë borxh kësaj rinie të mrekullueshëm që kemi. Mos të<br />

dorëzohem <strong>me</strong>që ata më donin. Lutjet e juaja bërën që të tejkaloj dhe përballoj 14 operi<strong>me</strong> /e<br />

interveni<strong>me</strong> tjera/ të rënda tjera që më erdhën në jetë dhe gjithë kuptohet si pasojë e<br />

fatkeqësisë së komunikacionit të parë vitin 1987 dhe fatkeqësisë së dytë që pësova vitin 2002<br />

dhe e cila fatkeqësi edhe më largoi detyrimisht nga vendlindja i<strong>me</strong> e dashur. Pranë të gjithave<br />

falenderoj Zotin që më mundësoi të jetoj, <strong>me</strong> këtë falenderoj ju dhe gjithë popullin shqiptar që<br />

më dha kurajo, mbështetje e më përkrahu <strong>me</strong> lutje e beki<strong>me</strong>, frytet e së cilës po shihen sot e<br />

për çdo ditë, <strong>me</strong>që tani e disa kohë jam stabilizuar <strong>me</strong> shëndet e mirë jam. Por çkado të sjellë<br />

jeta, jam i gatshëm të pranoj si vullnesë të Zotit dhe të barti kryqin deri në fund. Nuk dëshiroj<br />

të dëshpëroj askend askurrë, besoj se do kam edhe më tutje ndihmon e Zotit dhe përkrahjen e<br />

mbështetjen e gjithë juve si deri më tani. Nuk u ndala së punuari, por kuptohet tani në kushte e<br />

rrethana tjera.<br />

Vilson Marku; Gjithësesi se kemi qenë dhe do jemi <strong>me</strong> ju kudo e përgjithmonë! Siç duket<br />

gjatë tërë jetës kryqet po ju përcjellin?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; Të dashurit e mi, kryqet nuk kanë të ndalur në jetën e askujt. Çdokush<br />

ka kryqet e tija, nuk ka njeri, nuk ka familje pa kryqe, mirëpo nëse dimë ta bartim atë, nëse e<br />

bartim <strong>me</strong> dëshirë dhe në nderë e lavd të Zotit, atëherë kryqin do e kesh më të lehtë.<br />

Përsonalisht më së vështiri në jetën ti<strong>me</strong> e pata mo<strong>me</strong>ntin kur vëllaun tim 12 vjeçar Augustinin<br />

e vrau rrufeja në fushat tona. Kjo ishte një tregjedi familjiare edhe atë fill disa muaj pas<br />

fatkeqësisë si<strong>me</strong>. Them të vërtetën se këtë kryq e sprovë të rënd e përballova <strong>me</strong> vështirësi të<br />

madhe, por prapë këtë dhimbje të madhe familjiare e përballuam të gjithë së bashku. Më vonë<br />

edhe nëna mu verbërua dhe ashtu jetoi për nëntë vite rreshtë, tani është e ndjerë dhe besoj<br />

fortë se ka <strong>me</strong>rituar dhe gëzon jetën e pasosur. Vuatjet e saja, lutjet e saja, më mbajnë mua<br />

dhe familjen ti<strong>me</strong>, vuajtjet e popullit tonë martir <strong>me</strong>siguri bëjnë që të mbijetojmë tani e <strong>me</strong><br />

shekuj nëpër kryqe të ndrysh<strong>me</strong> që patëm. Por, mos të harroj e të them se për ti përballuar<br />

gjitha këto duhet feja e gjallë dhe besim i madh të cilin e trashëguam nga të parët tanë martir.<br />

Asesi nuk guxoj e të mos ceki ndihmën dhe përkrahjen e madhe që gjeta në ipeshkvin tani të<br />

ndjerë Imzot Nikë Prela, në <strong>me</strong>shtarët tanë e në veçanti <strong>me</strong>shtarët e famullisë sonë, në motrat<br />

e nderit dhe në ish famullitarët si është don Ndue Gjergji /tani misioniar në A<strong>me</strong>rikë/, Dr.don<br />

Lush Gjergji /vikar gjeneral i ipeshkvisë/, pastaj don Damjan Kurtin, don <strong>Marjan</strong> Demajn, don<br />

Mikel <strong>Sopi</strong>n, don Tomë Pjetri, don Vink Pali, don Rroku, don Lenc e don Lush <strong>Sopi</strong>n, don <strong>Marjan</strong><br />

Marku, don Albert Demaj /famullitar aktual, një puntor dhe intelektual i madh/ si dhe të<br />

dashurin don Viktor <strong>Sopi</strong>n një <strong>me</strong>shtar dhe njeri i Madh, një njeri human, në njeri spirituoz i cili<br />

më ishte gjithmonë pranë si <strong>me</strong> lutje ashtu edhe shpirtërisht dhe materialisht. Me të gjithnjë<br />

isha i lumtur dhe hareshëm. Ai bëri shumë në tejkalimin e kryqeve që më solli jeta.<br />

Gjithë <strong>me</strong>shtarët e motrat tona ishin pranë <strong>me</strong>je gjithnjë. Nga gjithë këta mësova shumë në<br />

jetë, për atë edhe iu jam mirënjohës. Ne kemi <strong>me</strong>shtarë e motra të shenjta, kemi një popull të<br />

mrekullueshëm, shumë të përshpirtëshëm e të dashur, popull i vuajtjes, sakrificës dhe flijimit.<br />

Vilson Marku; Juve u treguat si gjithnjë i dashur dhe afërt ndaj popullit edhe gjatë periudhës<br />

më të rënd që përjetoi famullia e populli ynë, pra edhe pse ishit <strong>me</strong> probele<strong>me</strong> shëndetësore


dhe atë kohë gjindeshit në Gjermani, ju nuk e lërët popullin të vetëm, por fluturuat sikur<br />

shqiponjë dykrenarshe dhe erdhët të jeni së bashku <strong>me</strong> popullin gjatë luftës së fundit në<br />

Kosovë. Gjatë kësaj kohe ju <strong>me</strong> Dr.Don.Lush Gjergjin /atëherë famnulliar në Binçë/ e keni<br />

ndihmuar popullin shumë <strong>me</strong> prezencën e juaj, <strong>me</strong> këshille e fjalë shpresëdhënëse, kështu<br />

sadopak keni zbutur frikën dhe mjerimin në popullin e mbetur në gojë të ujkut? Ju si dëshmitar<br />

i asaj kohe të vështirë për famulli dhe popullin tonë, çka mund të na veçoni?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; Kur të don, kur të nderon e respekton populli aq shumë, kur të përkrah<br />

vite të tëra, si mund atë popull ta lash në mo<strong>me</strong>nte më të vështira në të cilat ishte ai aso<br />

kohe?! Unë vite të tëra isha në shërbim të popullit tim në Kosovë e në famulli. Kuptohet edhe<br />

pse disa ditë në atë kohë isha në perëndim /gjermani/, asesi zemra i<strong>me</strong> nuk u qetësua deri<br />

mo<strong>me</strong>ntin kur u ktheva në fshat, në famullinë tonë të dashur, në vendlindjen ti<strong>me</strong> të dashur,<br />

Kosovën martire. U ktheva nga Gjermania disa ditë pa filluar bombardi<strong>me</strong>t e NATO-s. vërtetë<br />

ato ditë ishin ditë të vështira. Çdo kund në Kosovë shihje vetëm tymë e flakë, çdo sekond<br />

arritnin laj<strong>me</strong> të t<strong>me</strong>rrsh<strong>me</strong> nga pjesë të ndrysh<strong>me</strong> të Kosovës mbi maltreti<strong>me</strong>, shpërngulje,<br />

vrasje e masakri<strong>me</strong>…<br />

Unë <strong>me</strong>ndova që <strong>me</strong> prezencën ti<strong>me</strong> në Kosovë sadopak do e zbus frikën në njerëz, <strong>me</strong> një<br />

fjalë dëshiroja të them dhe këtë e thoja në komunikim <strong>me</strong> njerëz, mos keni frikë se shihni unë<br />

nuk ika por jam këtu, u ktheva .Këtu jam lindë, këtu kam nënë e baba e këtu do qëndroj deri<br />

në fund, <strong>me</strong> ju… Nga vatrat e shtëpitë tona nuk kishim ku të shkonim. Ishte luftë pa farë<br />

rregullash, sepse e dimë që edhe lufta ka disa rregulla të saj. Fshati mbeti i boshatisur, rinia u<br />

largua <strong>me</strong>që nuk shihte rrugëdalje tjetër. Në fshat të shumtën mbetën pleq, plaka e të<br />

sëmuar…Gjithë ishim të hutuar, por falë Zotit dhe don Lush Gjergjit e në veçanti motrave të<br />

nderit që shërbenin në famulli, falë lutjeve të nënave dhe baballarëve tanë, falë urtësisë së tyre<br />

dha Zoti shpëtuam më të keqës dhe mbijetuam. Kosova doli nga lufta <strong>me</strong> shumë viktima, <strong>me</strong><br />

shumë rrëni<strong>me</strong> e të zhdukur, por gjaku i tyre bëri që neve sot po e gëzojmë lirinë dhe<br />

shtetësinë tonë, kështuqë duhet të kemi shumë kujdes e mos të përdhosim gjakun e martirve<br />

tanë të viteve 1846-48, gjakun e dëshmorve të luftës së fundit dhe shumë mund, ndjerës e gjak<br />

të derdhur gjatë historisë sonë, sepse nuk di a mund të ketë vend në trojet shqiptare e që nuk<br />

u la <strong>me</strong> gjak të pafaj.<br />

Në famullinë tonë pati frikë, pari t<strong>me</strong>rr e maltreti<strong>me</strong>, rrehje e kërcni<strong>me</strong>, pati rrëni<strong>me</strong>, djegje e<br />

plaqkitje por deshti Zoti e në luftë nuk u vra askush pos dy vëllezër nga lagjëja Shushk /Isufi<br />

dhe Jakupi/ dhe një nga fshati Kabash /Dauti/. Ndoshta edhe kjo ishte punë Zoti që unë erdha<br />

në famulli dhe qëndrova më se një muaj gjatë luftës në Kosovë, e them ndoshta për atë që të<br />

jem dëshmitar /<strong>me</strong> shkri<strong>me</strong>/ i një kohe apo periudhe të rënd historike për famullinë e popullin<br />

tonë në përgjithësi. Këtë e them <strong>me</strong>që sa isha në famulli, gjatë asaj kohe unë bëja shëni<strong>me</strong>,<br />

mbaje një lloj ditari, dhe gjitha përjeti<strong>me</strong>t, ngjarjet etj…<strong>me</strong> vë<strong>me</strong>ndje e përkushtim shënova e<br />

të cilat edhe i botova vitin 2006 si përmbledhje <strong>me</strong> titull; “Flijimi Ngadhnjyes”, pra besoj se<br />

shumica e juaj ka lexuar këtë libër. Por, shpresoj dhe e dij se kjo vepër <strong>me</strong> kohë do të fitoj në<br />

vlerë, sepse gjërat harrohen <strong>me</strong> vdekjen dhe ndërrim gjeneratash. Ja, <strong>me</strong>rrni shembull, unë<br />

shpesh shfletoj librin tim dhe thuajse 20% e më tepër të personave dhe protagonistëve të librit<br />

sot më nuk janë në <strong>me</strong>sin tonë, por për<strong>me</strong>s librit tim, ata i kujtojmë, i kujtojmë edhe atë në<br />

mo<strong>me</strong>ntet më të vështira të jetës së tyre që përjetuan. Ishin burra dhe gra të cilët qëndruan në<br />

shtëpitë e tyre, në fshat pa trembur syrin…Duket se jeta e tyre e rënd më herët i kishte mësuar<br />

në kushte pa kushte, në rreziqe dhe kohë të vështira po edhe të luftës…Shumica e tyre e panë,<br />

përjetuan dhe gëzuan sadopak lirinë e fituar, por ata nuk harrohen sepse sot mbesin të shënuar<br />

në librin tim, <strong>me</strong> këtë në <strong>me</strong>ndjen dhe zemrat tona. Ja, sa bukur është kur pasardhësit tanë<br />

mund të gjejnë shëni<strong>me</strong> për të parët e tyre, kjo është vlerë e madhe. Në libër janë të përfshirë<br />

thuaj të gjithë personat dhe ndodhit në Kosovë e në veçanti njerëz dhe përjeti<strong>me</strong> nga famullia e<br />

jonë…<br />

Unë <strong>me</strong> këtë vepër në një mënyrë dëshirova gjitha të mirat, gjitha fjalët e urta e mësi<strong>me</strong>t që<br />

morra nga jeta e njerëzve tanë, gjyshërve e baballarve tanë, në këtë mënyrë t’iu falenderohem,<br />

ti përkujtojmë <strong>me</strong> dashuri përgjithmonë, të jetë ky libër një dëshmi, një testa<strong>me</strong>nt dhe<br />

mirënjohje ndaj atyre, sepse ata bërën shumë për ne, bërën shumë për mua. Në këtë mënyrë<br />

unë sadopak u mundova ta kryej një pjesë të vogël ndaj një borxhit të madh që kemi ndaj tyre.


Vilson Marku; Keni botuar libra shumë të dobishëm për literaturën shqiptare, për<br />

historiografinë tonë, në përgjithësi për popullin dhe shumë përkthi<strong>me</strong> e shkri<strong>me</strong> tjera? Si arritet<br />

këtë gjë në një vend <strong>me</strong> kushte jo edhe aq të favorsh<strong>me</strong>?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; Unë e ceka edhe më lartë, pra, duke parë se çka bëri e bënë populli për<br />

mua, në një mënyrë dëshirova e dëshiroj këtë të mirë, këtë përkrahje e mbështetje t’ia kthej<br />

<strong>me</strong> diçka. Meqë nuk kam mundësi tjetër e vetmja mundësi më mbeti që popullit tim të dashur<br />

dhe shumë bujar t’ia kthej sadopak të mirat <strong>me</strong> shkri<strong>me</strong> e boti<strong>me</strong> të mia. Në një mënyrë<br />

për<strong>me</strong>s shkri<strong>me</strong>ve ti falenderohem. Pikërisht për atë edhe kurrë nuk kam marrë as cent nga<br />

boti<strong>me</strong>t e mia. Librin e parë “Flijimi Ngadhnjyes” /Shoqata HEKAS “Nikë Prela”-Ferizaj, 2006/<br />

e botova <strong>me</strong> mjetet e mia financiare, librin “Migrimi plagë shumëshekullore” / Shoqata<br />

Rinore “Imzot Mark <strong>Sopi</strong>” – Binçë, 2010/ e shkrova dhe ia dhash dhuratë famullisë të cilën e<br />

botoi Shoqata Rinore. Pastaj u mora edhe <strong>me</strong> përkthi<strong>me</strong>, përktheva librat të Dr. don Lush<br />

Gjergjit; “Zëri i heshtjes” /botoi Kuvendi françeskan Gjakovë-1997/, “Jeta, shërbimi,<br />

dashuria” /Kuvendi françeskan-2001/ dhe “Dashuria nuk dashurohet” /Shoqata HEKAS<br />

“Nikë Prela”-Ferizaj, 2006/ <strong>me</strong> të cilat jam marrë një kohë e që janë shumë libra të mirë<br />

<strong>me</strong>ditativ e të përshpirtshëm /, i bëra si shërbim dhe shpërblim popullit që ti ket këto vepra në<br />

gjuhën shqipe. Pastaj botova librin e autorit kroat Stjepan Balloban; “Krishterimi, Kisha dhe<br />

politika” /Misioni Katolik në Kroaci, Zagreb-Prishtinë, 2001/ poashtu këtë vepër e bëra si<br />

dhuratë për misionin Katolik Shqiptar në Zagreb, ishte dhuratë pak para zgjedhjeve të para të<br />

lira në Kosovën e lirë. Një libër ndih<strong>me</strong>së për jetën poliltike <strong>me</strong>që kemi pshtjelli<strong>me</strong> të shumta e<br />

kritika se a duhet Kisha të mirret apo jo <strong>me</strong> jetën politike, kështuqë thash le të shohin populli<br />

dhe politikajt tanë se ku jemi dhe kush duhet të jemi. Më vonë si dhurat përktheva edhe librin<br />

“Jeta e Shën Gjon Pagëzuesit /J.Gullemin/- Shoqata HEKAS “Nikë Prela”-Ferizaj, 2006 / këtë<br />

vepër ia dhurova birit të famullisë sonë don Lush <strong>Sopi</strong> i cili aso kohe shërbente në famullinë e<br />

Zllokuqanit të Klinës e Kisha e së cilës është e kushtuar pikërisht këtij shenjti dhe pajtori të<br />

kësaj famullie. Tani janë duke u botuar në Shqipëri edhe përkthi<strong>me</strong>t e qarkoreve si përmbledhje<br />

/ad usum internum/ e “Bijave të Dashurisë Hyjnore”, qarkoret e Nënës Franciskë Lechner <strong>me</strong><br />

titull; “Mbi të gjitha është dashuria” dhe “Rrugës së Nënë Franciskë”. Poashtu kam edhe<br />

disa vepra tjera të dobish<strong>me</strong> në dorëshkrim, mund të ceki këtu “Kuizin Biblik” <strong>me</strong> 777 pyetje<br />

e përgjegje si dhe lojëra enigma të ndrysh<strong>me</strong> në te. Pres që së shpejti të botohet, këtë vepër ia<br />

kam dorëzuar ipeshkëvisë, dhe disa vepra tjera që besoj se do e shohin dritën së shpejti, si psh<br />

në dorëshkrim e kam librin përkthim të don Lush Gjergjit “Të mëdhenjtë e shekullit XX”<br />

etj…<br />

Po, kam gjetur kohë të jam edhe bashkëpunorë shumvjeçar i disa revistave tona siç janë<br />

“Shpresa” /Prishtinë/ ku vite <strong>me</strong> radh kam patur rubrikën ti<strong>me</strong> dhe kam shkruar mbi jetën dhe<br />

veprën e kompozitorve botëror, shpresoj se edhe këto shkri<strong>me</strong> do botohen si një përmbledhje,<br />

pastaj herë pas here publikoj në revistën “Drita” dhe isha bashkëpuntor i kohë pas kohsh<strong>me</strong> i<br />

revistës ad usum internum të famullisë së Bistazhinit “Rrezja”, pastaj të “Bashkësia e jonë”/<br />

Gjakovë/, bashkëpuntorë i një reviste kroate <strong>me</strong> emër “Zvonik” /”Këmbana”-Suboticë/ ku kam<br />

patur poashtu rubrikën ti<strong>me</strong> dhe kam shkruar mbi “Krishterimi ndër shqiptar” ,<br />

bashkëpuntorë i revistës tonë të dashur të famullisë “Shën Antoni i Padovës” /ad usum<br />

indernum/ etj.<br />

Si arrij gjithë këtë? Po, unë gjithnjë them; nëse njeriu gjenë 100 mënyra e arsyra për të mos<br />

punuar apo vepruar, në anën tjetër egzistojnë 200 apo <strong>me</strong> mijëra arsyera tjera që të shtyjnë të<br />

punosh e fatmirësisht te unë ka fituar e mbizotëron kjo e dyta, për shumë arsyra që ceka edhe<br />

më lartë. I madhi don Lush Gjergji thot; “Nëse nuk punon ti, atëherë në ty punon dikush tjerë!<br />

Në shkri<strong>me</strong> gjithsesi e gjej vetjen ti<strong>me</strong>. Them se nuk ndiej uri për bukë, por më besoni nëse një<br />

kohë të shkurtër largohem nga shkri<strong>me</strong>t ndiej uri e etje për lexim e shkrim, këto plotësojnë<br />

jetën ti<strong>me</strong>. Pastaj, kur shoh se njerëzit <strong>me</strong> ëndje lexojnë kjo më shtynë e më jep edhe më tepër<br />

kurajo të jap nga vetje i<strong>me</strong> pjesën më të mirë të mundsh<strong>me</strong>. Por, mos të harrojmë se çdo njeri<br />

duhet të ketë rregull në jetë, të ket disciplinë. Ta rregulloj kohën e tij, kohë e cila është shumë<br />

e vlefsh<strong>me</strong> dhe e cila nëse nuk shfrytëzohet për të mirë e sa duhet, atëherë ajo të ik, shkon e<br />

nuk kthehet më. Nuk është e vërtetë kur dëgjoj njerëz që thojnë se nuk kanë kohë! Nuk e<br />

pëlqej këtë, njeriu nëse dëshiron gjenë kohë për të gjithë edhe për punë edhe për shoqëri edhe<br />

për aktivitete tjera të lira si shetitje etj…Vetëm duhet discilinë dhe koordinim. Edhe në rrethin<br />

ku jetoj, kam përkrahje të madhe nga njerëzit tanë edhe pse ata janë në një numër të vogël.


Por, gëzoj respekt dhe nderë edhe në <strong>me</strong>sin e popullit Gjerman, ky popull din të nderoj punën,<br />

din të shpërblej dhe të jetë mirënjohës pamvarësisht se në cilën gjuhë shkruan e ku kontribuon.<br />

Është popull shumë human, popull puntorë dhe falenderoj dhe lus Zotin për ta. Mua mu kanë<br />

gjindë e më gjindën shumë duke filluar nga fqinjët e më pas intstitucionet të cilat më kanë<br />

mundësuar kushte të mira jetësore.<br />

Sa i përket pyetjës suaj rreth kushteve dhe rrethanave në të cilat punova në Kosovë padyshim<br />

se ishin dhe janë të vështira për krijues të fardo lëmie apo fushe, nuk po e fajsoj shtetin nga i<br />

cili nuk kam marrë askurrë asgjë, ndoshta edhe nuk kanë mundësi për të më ndihmuar rreth<br />

boti<strong>me</strong>ve të mia. Është e vërtetë se edhe interesi për libër ka humbë pak në shoqërinë tonë që<br />

ndoshta është e natyrsh<strong>me</strong> kur shohim se <strong>me</strong> farë proble<strong>me</strong> të shumta është ende duke u<br />

ballafaquar, por shpresojmë që t’ia dalim së bashku duke punuar e ndriçuar të kaluarën, duke<br />

punuar tash për një të ardh<strong>me</strong> më të mirë, ndritur e të lumtur për ne dhe gjeneratat e<br />

ardhsh<strong>me</strong> tonat.<br />

Vilson Marku; Në librin e juaj të botuar një vit më parë /2010/ <strong>me</strong> titull; “Migrimi plagë<br />

shumëshekullore” në mënyrë të shkëlqyer paraqitni dhe rrahni tema rreth një plage të rënd e ky<br />

është emigrimi i popullit tonë gjatë shekujve në pika të shkurtëra e në veçanti emigrimin dhe<br />

migrimin e famullisë sonë në detaje dhe <strong>me</strong> emëra e mbiemëra të çdo familje që gjindet në<br />

diasporë, është kjo një punë dhe vepër që nuk paguhet. Na thuani se çfarë ndjeni juve lidhje<br />

<strong>me</strong> këtë problem që po e bartim si popull dhe bashkësi e jonë?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; Çdo migracion /shpërngulje e dëtyruesh<strong>me</strong>/ është i dhimbshëm sepse ai<br />

bëhet në kushte e rrethana të caktuara dhe të vështira. Populli shqiptar ka një fat të keq çka i<br />

përket migrimit, sepse kjo dukuri neve po na përcjell si popull <strong>me</strong> shekuj, që nga koha e<br />

<strong>me</strong>sjetës e deri në ditët e sot<strong>me</strong>. Por, përveq rrethanave në të cilat ishim /përsekuti<strong>me</strong> të<br />

ndrysh<strong>me</strong>, kërcni<strong>me</strong>, rreziqe dhe luftëra/ edhe globalizmi dhe industrializimi e bënë të vetën.<br />

Njerëzit dëshirojnë të jetojnë një jetë më të mirë dhe dinjitetsh<strong>me</strong>, gjithnjë në kërkim të<br />

kushteve më të mira nëse atë nuk e kanë në vendin e tyre. Sot bota është bërë e vogël, një<br />

kopshtë dhe sado që migrimi është i dhimbshëm sepse nuk është lehtë të braktisësh<br />

vendlindjen, të afërmit e të dashurit <strong>me</strong> të cilët je rritur etj…mëkati edhe më i madh do të ishte<br />

që ata cilët janë jashtë atdheut të lihen e të harrohen nga vendlindja. Ne e dimë se diaspora<br />

askurrë nuk e ka harruar vendlindjen, kësaj gjithmonë i ka dal në ndihmë e zot në rrethana të<br />

ndysh<strong>me</strong> e <strong>me</strong> ndihma të llojllojsh<strong>me</strong>. Për atë një komunikim sa më i afërt <strong>me</strong>s vendlindjes dhe<br />

diasporës do jetë më se i nevojshëm dhe dobishëm për shoqërinë, për popullin tonë. Sot kemi<br />

mundësinë e komunikimit reciprok sepse këtë na mundësojnë mjetet e informimit, teknologjia e<br />

re dhe gjithnjë e më e avansuar, kështuqë do ishte dëmë i madh mos të shfrytëzohen këto të<br />

mira e për të mirë të përbashkët. Jemi popull i lashtë <strong>me</strong> një kulturë e traditë të lashtë e të<br />

mirë dhe <strong>me</strong> vlera të larta. Pse mos të jemi edhe popull i madh numërikisht. Pse të mos jemi sa<br />

më të bashkuar, kur e dimë se bashkimi bënë fuqinë. Mjaft kemi patur përqarje e ndarje, është<br />

koha e bashkimit dhe përparimit. Mua më ka ra si i ri të dal jashtë vendlindjes dhe më besoni se<br />

edhe balta e vendlindjes të duket më e emël se mjalti i shtetit në të cilin jeton mërgata e jonë.<br />

Të mundohemi ju në vendlindje dhe ne këtu, në veçanti klasa apo shtresa intelektuale /që kemi<br />

mjaft të tillë edhe në diasporë/ ti koordinojmë vepri<strong>me</strong>t dhe në çdo mënyrë ta ruajmë diasporën<br />

nga asimilimi, të ruajmë brezat e ri të cilët gjithë e më tepër shkollohen e arsimohen në<br />

univerzistete e fakultete të ndysh<strong>me</strong>, të shfrytëzojmë diturinë e tyre për të mirën e vendit tonë<br />

të cilit po e përsërisë ia kemi borxh.<br />

Sa më gëzon puna e juaj në famulli rrethë afërisë së diasporës, keni organizuar këshille anë e<br />

mbarë botës ku kemi mërgatën tonë, <strong>me</strong> ta keni taki<strong>me</strong> e komuniki<strong>me</strong> të shpeshta, më pas për<br />

ta çdo vit organizoni një ditë takimi, ku ç<strong>me</strong>llemi të gjithë së bashku për<strong>me</strong>s këngës, valleve e<br />

progra<strong>me</strong>ve tjera kulturo artistike. Më besoni se kjo e gjitha ofron rinin, fëmijtë e lindur në<br />

diasporë, <strong>me</strong>siguri këtë e keni vërejtur edhe juve gjatë pushi<strong>me</strong>ve, shihni sa njeri vjen tani në<br />

Kosovë?! Dhe më tepër më gëzon fakti që të rinjët /ata të lindur këtu/ <strong>me</strong> gëzim presin<br />

pushimin dhe ditën kur do shkojnë në Kosovë. Mua më brengosë vetëm një gjë; ndoshta<br />

familjet tona duhet më tepër ti kushtojnë kujdes edukimit dhe arsimimit të fëmijve tanë në<br />

gjuhë amtare. Të dërgojnë fëmijtë e tyre në kurse e orët të ndrysh<strong>me</strong> plotësusese /kuptohet<br />

aty ku egziston mundësia/ në gjuhën shqipe etj. Sepse <strong>me</strong> ruajtjen dhe kultivimin e gjuhës,<br />

kulturës, traditës do ruhemi nga asimilimi i cili na kërxnohet për çdo ditë <strong>me</strong>që jetojmë në


vende, gjuhë e kultura tjera. Me hyrjen në bashkimin evrpopian sa më parë, <strong>me</strong>ndoj se do i<br />

shpëtojmë asimilimit të shpejt, sepse atëherë edhe komunikimi i ndërsjellët vendlindje-diasporë<br />

dhe anasjelltas do jetë më i lehtë dhe shpeshtë, kështuqë atëherë çdo gjë do jetë më e lehtë.<br />

Libri im në fjalë është libër monografik, dhe këtë e kam bërë që ta kemi si doku<strong>me</strong>nt dhe të<br />

dimë se ku kemi diasporën tonë dhe ata poashtu të lidhen <strong>me</strong>s veti, kjo që ishte edhe ide e juaj<br />

në kry <strong>me</strong> famullitarin tonë në famulli. Unë para do dite nga një djalë u informova se kanë<br />

arritur për<strong>me</strong>s librit të bijnë në kontakt <strong>me</strong> disa familje që i kishin patur shumë afër /dike 60<br />

km/ e që nuk e kanë ditur se jetojnë aty. Një ditë më falenderoi dhe tha; për<strong>me</strong>s librit jemi<br />

takuar e që tani kemi hyrje e dalje të shpeshta <strong>me</strong>s veti… Dhe më besoni se ky fakt më gëzoi<br />

pamasë. Këtë libër e bëra edhe <strong>me</strong> qëllim që të marrin mësim edhe fshatërat e vendbani<strong>me</strong>t<br />

tjera e të bëjnë të njejtën gjë. E çka ndiej rreth kësaj dukurie tregon edhe vet titulli të cilin ia<br />

dhashë kësaj vepreje; …plagë shumëshekullore, por të mundohemi sa më shumë që këtë plagë<br />

ta shërojmë.<br />

Vilson Marku; Sigurisht se kur shkruani dhe botoni ndien kënaqësi shpirtërore. Veprat e juaja<br />

lexohe <strong>me</strong> ëndje sepse janë vërtetë interesante dhe mbresëlënëse, e them se neve mburremi e<br />

krenohemi që ju kemi! Ju them se keni arsye të ndiheni edhe ju krenar, sepse veprat e juaja<br />

kanë ndikuar shumë pozitivisht në popull. Çfarë pëqeni më së shumti në veprat tuaja?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; Po, vërtetë unë edhe krenohem <strong>me</strong> veprat e mia që jeni vet ju,<br />

krenohem <strong>me</strong> popullin tim, <strong>me</strong> rininë e mrekulluesh<strong>me</strong> tonën. Jam krenar sepse në veprat e<br />

mia juve të gjithë jeni protagonistët kryesor aty, mos të ishit ju nuk do isha as unë e as veprat<br />

e mia. A më pëlqejnë dhe cilat më pëlqejnë më së tepëri?! Shihni, kjo është sikur të pyetët<br />

baba, apo prindi se cilin fëmijë e ka më të mirin dhe cilin e do, <strong>me</strong>siguri se përgjigja e tij do<br />

ishte; të gjithë njësoj!<br />

Gjitha veprat e mia normal se i pëlqej, gjithësesi se gjithmonë egziston mundësia të krijojmë<br />

mirë e më mirë. Në çdo vepër apo punë <strong>me</strong>siguri se ka vend gjithmonë edhe për lavdata por<br />

edhe për kritika, shihni nuk ka libër apo vepër të përkryer, prandaj gjithmonë duhet punuar për<br />

të mirë dhe në dobi të popullit tonë, jo për nevoja personale. Unë gjithë them, po ta bëja një<br />

vepër të përkryer atëherë më nuk do të shkruaja, <strong>me</strong> atë do përfundoja gjithçka. Vërtetë mua<br />

më tepër më gëzon fakti kur këto vepra të mia modeste dinë ti vlerësojnë dhe i lexojnë e<br />

pëlqejnë të tjerët. Doemos nga veprat e mia mund të veçoj si kryevepër një dramë që titullohet<br />

“Për fe e atdhe” /vrasja e atë Luigj Palaj, ngjarje e vërtetë dhe i cili është në procedurë të<br />

beatifikimit/ është një ngjarje e vërtetë që ndodhi vitin 1913 nga ra martir ky frat i Madh i<br />

kombit, është kjo dramë të cilën e kam shkurar diku vitin 1997 por që e kam shfaqur <strong>me</strong> rinin<br />

tonë vitin 2002 /premierë/ dhe pastaj në kërkesë të shumëve edhe vitin 2010.<br />

Vilson Marku; Përveq se jeni shkrimtar dhe përkthyes, mund të them e këtë e keni dëshmuar<br />

se jeni edhe regjisor dhe njeri <strong>me</strong> frymë artisti. Populli dhe shumë të rinjë shpeshherë më kanë<br />

thënë se askurrë nuk do I harrojnë mo<strong>me</strong>ntet e shfaqjës së mrekulluesh<strong>me</strong> “Për fe e atdhe”.<br />

Një grup I të rinjëve tanë janë <strong>me</strong> kënaqësi presin vepra të tilla në të cilat do marrin pjesë si<br />

artist amator. Jeni krenar <strong>me</strong> ta dhe punë e tyre në këtë lëmi?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; Si mos të krenohem <strong>me</strong> një rini aq të talentuar e këtë e ceka edhe më<br />

lartë. Më besoni se edhe unë <strong>me</strong> mall i kujtoj ushtri<strong>me</strong>t <strong>me</strong> orë të tëra, <strong>me</strong> javë e muaj që<br />

kishim së bashku. Sa kënaqësi e mo<strong>me</strong>nte nganjëherë edhe komike dilnin gjatë ushtri<strong>me</strong>ve.<br />

Rinia e jonë ka telent për art, artin e don shumë dhe mëkat që nuk kemi student të aktrimit, e<br />

kuptoj se ky profesion tek ne nuk paguhet e nuk ka përspektivë por është mëkat i madh që ata<br />

të mbesin vetëm në telenta dhe aktor të mëdhenj, por lokal. Unë duhet dhe jam krenar <strong>me</strong><br />

punën e atij grupi që mori pjesë në këtë vepër ti<strong>me</strong>n dhe tonën, sepse më besoni ka ndodhë<br />

pas shfaqëjës por edhe pas shfaqjes në tv lokale siç është tv iliria, ka ndodhë e më kanë pyetur<br />

njerëz të kulturës, më kanë pyetura për ju se; a ishin ata aktor të teatrit të Gjilanit apo<br />

Prishtinës? Iu kam përgjigjur; jo besa, por aktor të trupës teatrale të famullisë Binçës, dhe më<br />

besoni se kanë mbetur gojë hapur dhe të habitur! Kemi marrë lavdata të shumta edhe në<br />

shkri<strong>me</strong>t ditore e tv si rtk, kemi marrë lavdata edhe në vende tjera ku shfaqëm këtë dramë si<br />

<strong>me</strong> rastin e fundit në Novosellë të Gjakovës /pikërisht afër vendit ku edhe u vra frati nga serbo<br />

malazezës/. Shumica e tyre më porositën që mos të ndalemi së shfaquri këtë dramë, dhe ishim


të ftuar në shumë vende për ta shfaqur por koha e kushtet nuk na lejuan këtë ta bënim, <strong>me</strong>që<br />

konsideroj se shumicës ia kemi borxh këtë kënaqësi. Mua më pëlqen shumë vendosshmëria e<br />

juaj, e rinisë sonë, pra kur të marrin diç për sipër atë e zbatojnë në përpikëri dhe mënyrë<br />

profesionale si <strong>me</strong> rastin e kësaj dra<strong>me</strong>. Më duket se gjithë aktorët e përjetuan dhe u<br />

mishëruan <strong>me</strong> dramën dhe rolet që kishin. Vërtetë edhe mua mu duke sikur të mos ishin këta<br />

aktor por vet protagonistët e kësaj ngjarjeje, shkurt saherë e shiqoj në cd këtë shfaqje kthehem<br />

në ato vite të vështira por krenare të popullit tonë. Për<strong>me</strong>s jush u ngjall frati dhe njerëzit e asaj<br />

kohe, <strong>me</strong> këtë ata mbesin të pavdekshëm.<br />

Nuk po them asgjë më tepër veçse më besoni se ëndërroj ditën kur do e realizojmë këtë dramë<br />

në cd dhe për opinjonin e gjerë, kur kjo dramë do shfaqet si film apo dramë televizive. Po, kjo<br />

kërkon shumë mjete materiale, mund e ndjerës, por një e di se përkrahje do kemi si zakonisht<br />

kurse sa i përket vullnetit dhe dashurisë për artin ajo egziston gjithmonë në zemrat dhe<br />

shpirtërat tuaj. Nuk do veçoj asnjë aktor sepse të gjithë kryet punën e juaja në mënyrë<br />

profesionale, por mos të harrojmë se në te pati edhe talent të ri siç ishte Patrik Marku e disa<br />

fëmijë të tjerë e kjo më gëzon se kemi ardhmëri që do e mbanë artin dhe kulturën gjallë. Ishte<br />

dhe është kënaqësi të punohen veprat e tilla <strong>me</strong> një rini aq të talentuar dhe artdashëse.<br />

Prandaj nga zemra të gjithve flm për kohën, për mundin dhe punën e madhe. Shpresoj që këtë<br />

dramë të e shfaqim edhe jashtë vendlindjes…Dhe mos të harroj një fakt se tërë pregaditjet, si<br />

skenën, garderobën dhe gjërat tjera të nevojsh<strong>me</strong> për një shfaqje të madhe i bërëm vet dhe<br />

bashkërisht <strong>me</strong> mund të madh, por ia dolëm dhe të bashkuar do ia dalim gjithmonë.<br />

Vilson Marku; Zotëri <strong>Marjan</strong>, ju falem nderi për këto fjalë të mëdha, fjalë kurajoje, fjalë të<br />

mira dhe për lavdata që na bëni. Dhe se fundi një <strong>me</strong>sazh për lexusit e kësaj fletushke e<br />

sidomos per rinin tonë?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; Nuk janë fjalë të mëdha, sepse puna dhe veprat tuaja janë edhe më të<br />

mëdha e të dobish<strong>me</strong> për gjithë ne. Kurse porosia e i<strong>me</strong> për gjithë ju do ishte; Popull i dashur,<br />

famulli e dashur e në veçanti rini e dashur dhe mrekulluesh<strong>me</strong>, vazhdoni të punoni për të mirë<br />

të përbashkët të famullisë dhe kombit tonë, për të mirë e në të mirë të ardhmërisë. Qëndroni të<br />

lidhur gjithmonë <strong>me</strong>s veti në shpresë, fe dhe dashuri… Ju jeni drita e botës! Mos u ndalni së<br />

kontribuari sepse <strong>me</strong> këtë ndihmoni vetvetën, vazhdoni të shkruani në fletushkën e dashur dhe<br />

të nderuarën tuajën, sepse shoh që edhe në te kemi talent të mëdhenj të shkrimit, le të<br />

kultivojnë dhe shfaqin ata aftësitë e tyre këtu. Keni bërë deri më tani punë e vepra të mëdha,<br />

vazhdoni edhe më tutje njësoj dhe kini kujdesë nga ngashnji<strong>me</strong>t e kësaj bote, ruanu nga gjitha<br />

rreziqet që i kanosën rinisë sonë. Nga një rini e pastër shpirtërisht kanë dobi të gjithë, <strong>me</strong> këtë<br />

do kemi familjet e mira, famullinë e mirë, do kemi edhe shtetin dhe ardhmërinë e mirë… Më<br />

gëzon edhe kjo kur shoh që çdo ditë e më shumë kemi student, njerëz të dijës e kulturës e kjo<br />

është gjë e mirë për një të ardh<strong>me</strong> ambicioze dhe prosperuese, për familjet, famullinë dhe<br />

vendin tonë.<br />

Prandaj, shfrytëzoj rastin edhe një herë tju falenderoj për bashkëpunimin tuaj reciprok, për<br />

përkrahjen dhe mbshtetjen që bëni mua dhe njeri tjetrit. Kemi fatin që gjithmonë patëm<br />

<strong>me</strong>shtar e motra të dashura dhe të afërta, të cilët punojnë shumë <strong>me</strong> fëmijë, rini e popull. Dhe<br />

ta kemi në <strong>me</strong>ndje gjithmonë këtë fjali të urtë; Bukuria e jetes nuk varet nga fakti se sa i<br />

lumtur je ti, por se sa të lumtur mund të jenë të tjerët për shkakun tënd.<br />

Edhe unë këtë intervistë do e përfundoja <strong>me</strong> fjalët e ipeshkëvit tonë të ndjerë Imzot Mark<br />

<strong>Sopi</strong>t; Popull i dashur, rini e dashur ju kam për zemre dhe ju dua shumë!<br />

Shfrytëzoj rastin dhe të gjithë famullisë dhe diasporës sonë; URIME E PËR SHUMË MOT<br />

PASHKËT!<br />

Intervistoi;<br />

Vilson /Zef/ Marku<br />

Prill’2011

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!