22.11.2014 Views

Intervistë exluzive me; z. Marjan Sebaj-Sopi - Famulliabinqes.com

Intervistë exluzive me; z. Marjan Sebaj-Sopi - Famulliabinqes.com

Intervistë exluzive me; z. Marjan Sebaj-Sopi - Famulliabinqes.com

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

JETA PA DASHURI DHE FLIJIM NUK KA KUPTIM<br />

Intervistë <strong>exluzive</strong> <strong>me</strong>;<br />

z. <strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong><br />

Vilson Marku; Zotëri <strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong> <strong>Sopi</strong> që në fillim të kësaj interviste ju felendrojmë<br />

përzemërsisht për kohën e juaj të vlefsh<strong>me</strong> që ndatë dhe na kushtuat që të realizojmë këtë<br />

bisedë padyshim të afërt e të dashur për gjithë ne. Edhe pse juve jeni person publik dhe<br />

shumëkush ka dëgjuar për ju dhe ka lexuar e lexon <strong>me</strong> endje veprat e shkri<strong>me</strong>t e juaja, ju<br />

lutem të na përshkruani shkurtimisht biografinë e juaj?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>, Jam i lindur në Binçë në mars të vitit 1967 nga prindërit Ndue dhe Gjylë<br />

/tash e ndjerë/ <strong>Sebaj</strong> – <strong>Sopi</strong>, lind. Gjergji. Jam fëmija i dytë nga pesë vëllezër dhe një motër.<br />

Shkollën fillore katër klasët e para i kam përfunduar në Binçë, kurse edhe katër të tjerat dmth<br />

tetvjeçarën /ashtu ishte në atë kohë/ kam përfunduar në qytetin tonë, Viti. Shkollën e <strong>me</strong>s<strong>me</strong><br />

gjimnazin klasik kam përfunduar në Suboticë të Vojvodinës. Kurse dy vitet e para në fakultetin<br />

filozofiko-teologjik përfundova në Rijekë /Kroaci/ e më pas këtë e vazhdova dhe përfundova në<br />

mënyrë private, <strong>me</strong>që qysh vitin 1987 pata përjetuar një fatkeqësi të rëndë komunikacioni, e që<br />

më la <strong>me</strong> pasoja për tërë jetën. Kjo ishte edhe arsye a ndërprerjës së studi<strong>me</strong>ve të mia për një<br />

kohë të caktuar. Por, e gjithë këtë rrugë dhe këto ngjarje si dhe të mëvonsh<strong>me</strong>t i kam pranuar<br />

<strong>me</strong> vullnet si dëshirë e Zotit i cili na krijoi dhe udhëheq në jetën tonë. Mesiguri se mos të kisha<br />

në rend të parë familjen /babë, nënë, vëllezërit e motrën si dhe familjen e gjerë/ që më<br />

përkrahu e më përkrah, pastaj popullin tim të dashur, gjithë ju, sigurisht se do e kisha shumë<br />

më vështirë në jetën ti<strong>me</strong>. Po, shihni nuk ka njeri që nuk ka kryqe, kuptohet kush më të lehta e<br />

kush më të vëshitra, por një e dimë dhe kjo na mbanë, pra, dashuria, dashuria për të tjerët,<br />

për vendlindjen për atdheun për të mirën, dhe gjithmonë të kemi parasysh këtë; vetëm për<strong>me</strong>s<br />

kryqit është shëlbimi dhe shpëtimi! Dhe si motot të jetës si<strong>me</strong> kam thënien; “Per aspera ad<br />

astra” /Për<strong>me</strong>s therave deri tek yjët/. Meqë tash e dy dekada e gjithë familja i<strong>me</strong> jeton në<br />

Gjermani, edhe unë që nga viti 2002 erdha disi “i kushtëzuar” dhe që nga atëherë jetoj e veproj<br />

në Gjermani, jetoj një jetë të qetë e të rehatsh<strong>me</strong> duke punuar e kontribouar ngapak për të<br />

mirën e përgjithsh<strong>me</strong>. Jetoj në një qytet të bukur turistik, një qytet të lashtë univerzitar dhe<br />

bregdetar, në Rosotock. Kuptohet se <strong>me</strong> dëshirë do jetoja në vendlindjen ti<strong>me</strong> të dashur, por<br />

shëndeti im nuk ma lejon një luks, apo gjë të tillë, pasi që shëndetësia këtu është në nivelin e<br />

duhur dhe shumë e avancuar, e për këtë mbikqyrje unë gjithnjë kam nevoj. Por, juve të<br />

gjithëve gjithmonë Ju kam në zemër dhe <strong>me</strong>ndje, në shpirtë dhe lutjet e mia. Jeni pjesë e<br />

pandarë e jetës si<strong>me</strong>.<br />

Vilson Marku; Në këtë askurrë nuk kemi dyshuar! Jeni nga Binça vend i lashtë dhe martir “Për<br />

fe e atdhe”, gjithë ju njohin si një njeri thuajse i dashuruar pas vendlindjes, atdhetar dhe<br />

patriot i madh! Na thuani çka nënkupton dhe do<strong>me</strong>thënë vendlindja për Ju?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; Shih, Binça përveq se ka një histori të lashtë e të dhimbësh<strong>me</strong> ajo <strong>me</strong><br />

këtë histori krenohet, sepse gjithmonë gjatë historisë së saj pati njerëz trima, të guximshëm,<br />

njerëz të fjalës dhe mirësisë, njerëz të urtisë, të dijes dhe dashurisë për vëllaun e motrën njeri,<br />

bamërisa… këto janë veti që i trashëguan edhe pasardhësit e saj. Përveq se ka një bukuri të<br />

rrallë, pejsazhe të mrekulluesh<strong>me</strong>, lu<strong>me</strong>një, fusha e male të pasura ajo si vendlindja i<strong>me</strong> për<br />

mua është gjithçka, sepse ajo më lindi, më edukoi aty mësova dhe morra hapat e parë, aty<br />

mësova shkronjat e para të ëmbëla shqipe, ky vend më frymëzoi të jam ky që jam sot, dmth<br />

më bëri, së paku ashtu <strong>me</strong>ndoj unë, njeri bujar, të afërt e të dashur…Këtë veti e kishin të parët


tanë dhe populli i sotëm. Ndoshta edhe vet ajri e lumi pranë i cili <strong>me</strong> shekuj e shekuj zgjoi <strong>me</strong><br />

lëvizjet e fërshilli<strong>me</strong>t e saj banorët e këtij fshati madhështorë, bëri atë që ky popull të jetë i<br />

qetë i afërt dhe dashur, këtë e bënë <strong>me</strong>siguri uji dhe ajëri por edhe edukata dhe shembulli i të<br />

parëve tanë martir, njerëz të popllit dhe Zotit, njerëz të lutjes dhe sakrificës... Mos të harrojmë<br />

se përveq këtyre vetive që ceka më lartë çdo fshat apo vendbanim tjetër të afërt, e të dashur,<br />

ta bëjnë edhe vet banorët në te, e kjo fshatit tonë nuk i mungon, në te ka njerëz të<br />

përshpirtshëm, të drejtë dhe puntorë, të mëdhenj, këtu theks të vaçant vë në rinin e<br />

mrekulluesh<strong>me</strong> që ka ajo, një rini shumë punëtore, shumë e afërt <strong>me</strong>s veti, shumë e dashur,<br />

shkurt e bekuar dhe shembull i mirë për rinin shqiptare kudo. Pra, më thuaj se kush nuk do e<br />

kishte dashur një vend të këtill <strong>me</strong> aq mirësi e dashuri në vete?! Vendlindja i<strong>me</strong> Kosova, Binça<br />

është sikur lumi që rrjeth nëpër te; pra është burim i freskët, burim i pashterrshëm mirësie dhe<br />

dashurie!<br />

Vilson Marku; Keni qenë fëmijë siç themi ne i gjallë dhe i dhën pas pasioneve në veçanti<br />

sporti-futbolli. Ishit fudbollist i dalluar <strong>me</strong>që edhe sot <strong>me</strong> mall ju kujtojnë dhe për<strong>me</strong>ndin shumë<br />

gjenerata, unë përsonalisht <strong>me</strong> kënaqësi pritsha ditën kur tju shoh duke lozur, shpeshherë dilja<br />

vetëm e vetëm për tju shikuar juve përsonalisht! Na tregoni diç për atë kohë e fëmijërinë e juaj<br />

si dhe bashkëmoshatarët e juaj?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; D.m.th pas sa kohe zbulova edhe një adhurues timin në futboll, të falem<br />

nderit, pak shaka! Gjithë fëmijtë dhe rinia e Binçës dhe famullisë sonë në përgjithësi kanë një<br />

edukatë të mirë fetaro kombëtare. Në këtë ndikim të madh <strong>me</strong> siguri se kanë patur në rend të<br />

parë prindërit, cilëve iu jam mirënjohës që më mësuan të dua dhe nderoj, pastaj Kisha e cila<br />

gjithnjë ka qenë çerdhe e mirësisë dhe dashurisë, çerdhe e dijës… Aty e gjithë rinia e jonë, të<br />

parët tanë, kanë gjetur frymëzim dhe inspirim për jetë. Aty kanë mësuar dhe janë përgaditur<br />

dhe kalitur për jetë. Poashtu edhe unë këtë edukim kuptohet se kam marrë në rend të parë nga<br />

prindërit pastaj edukatorët e parë, si mësuesit, dhe kushtimisht edhe rrethi ku kam jetuar. Mue<br />

më kujtohet <strong>me</strong> mallëngjim mësuesi im i parë Isufi, i cili edhe pse i rreptë, ai na edukoi dhe na<br />

dha hapat e parë për të qenë njerëz të mirë. Kurse sa i përket pyetjes në vazhdim rreth sportit,<br />

edhe këtu nuk guxoj e të mos ceki se Binça gjithmonë ka patur sportistë të mëdhenj e talent të<br />

shumë sporteve e në veçanti futbollit. Unë vetëm kam ndjek rrugën e bacit David /David<br />

Simanit/, rrugën e Tomës Gjinit /Tomë Zefi/, Lukës /Lukë <strong>Sopi</strong>/, Davidit Dodës /David <strong>Sopi</strong>/,<br />

Zefit Frokut /Zef Marku/, Don Viktorit <strong>Sopi</strong>t e don Lenc <strong>Sopi</strong>t si dhe shumë e shumë fudbollistve<br />

tjerë që pati Binça. Edhe gjenerata i<strong>me</strong> ishte një gjeneratë që donte pamasë fudbollin ngaqë<br />

edhe patëm shumë sportistë të mirë siç isha unë, pastaj Bozhë Zefi, David Marku, Brun <strong>Sopi</strong>,<br />

Pjetër <strong>Sopi</strong>, Ndue <strong>Sopi</strong>, Krista <strong>Sopi</strong>, Zef Gega, Gjon Gega e shumë të tjerë... Vend takimi ynë<br />

ishin për çdo ditë fushat e Razorës po edhe vendet tjera, po edhe rrugët e fshatit, për të lozur<br />

fudball. Ishim të pandarë <strong>me</strong> fudbollin por edhe ne shokët <strong>me</strong>s veti…Kishim vërtetë një fëmijëri<br />

të lumtur, ishim edhe nxënës të mirë edhe sportistë të dalluar në bashkinë tonë dhe të dashur<br />

nga arsimtarët dhe nga i gjithë fshati e në veçanti nga të rinjët, siç ceke edhe vet, që kishit<br />

kënaqësi të na shihni duke lozur. Këtë kënaqësi ma kthyet i dashuri Vilson më pas juve<br />

gjerneratat e reja, poashtu edhe ti ishe dhe je një sportist i madh, <strong>me</strong> këtë dëshiroj të them<br />

edhe pse deshti fati e nuk pata mundësi të lozi gjatë shkaku i fatkeqësisë si<strong>me</strong>, në shumkënd<br />

nga ju pash dhe gjeta vetjen ti<strong>me</strong> si sportist. Me kënaqësi ju kam përcjellë aq sa kam patur<br />

mundësi /si <strong>me</strong> formimin e klubit fudbollistik „KF Anton Qeta“-Binçë, <strong>me</strong> të cilin klub para luftës<br />

arritëm suksese të mrekulluesh<strong>me</strong> e të mahnitsh<strong>me</strong>/ dhe ju kam shiquar dhe kam përjetuar<br />

mo<strong>me</strong>nte gëzimi e lumturie edhe unë duke ju parë kur lozni të lumtur dhe të bashkuar si një<br />

familje. Eh sa për talent sporti e kuriozitete këto i kam në gjak dhe i konsideroj si dhuratë të<br />

Zotit. Edhe sot mirrem <strong>me</strong> sport si tenis, pastaj not etj.. Por, mos të harrojmë se kemi patur<br />

dhe kemi edhe sot shumë telentë të ndryshëm në famullinë tonë, kishim, kemi dhe <strong>me</strong>siguri se<br />

do kemi gjithnjë. Kjo është trashëgimi e lindur, por vetëm një më vie keq që askurrë nuk patëm<br />

kushte të mira për të shfaqur dhe treguar gjithë telentin tonë <strong>me</strong> të cilin <strong>me</strong>siguri se kishte për<br />

tu krenuar edhe kombi ynë. Dhashtë Zoti e gjeneratave të reja t’iu ipet rasti e të tregojnë<br />

vetjen dhe prejardhjen e tyre nga një fshat <strong>me</strong> traditë sportive. Meqë jemi këtu, <strong>me</strong>siguri se<br />

sporti është një ndër faktorët që lidhi dhe duhet lidhë rinin tonë edhe e bëri dhe bënë atë aq të<br />

bashkuar dhe unike gjatë gjithë kohës. Kemi talent të sportit, muzikës, aktrimit… <strong>me</strong> të cilët


duhet të punohet, t’iu mundësojmë kushtet e punës, duhet t’iu ipet rasti, mundësia dhe<br />

hapësira gjithë atyre…dhe doemos ti përkrahim gjithë së bashku.<br />

Vilson Marku; Planet dhe dëshirtat e juaja ndoshta u ndalën <strong>me</strong> fatkeqësinë të cilën përjatuat<br />

vitin 1987 si një djal plotë vullnet, djal energjik dhe i zoti. Na përshkruani pak këtë fatkeqësi. Si<br />

e pranoi këtë lajm bashkësia e jonë dhe juve tani në rrethana të reja jetësore, si ju pranoi rrethi<br />

dhe shoqëria e në veçanti si e pranut ju përsonalisht këtë kryq?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; Çdo njeri ka ëndërrat e tija dhe ato mundohet ti bëjë realitet e ti relizoj<br />

<strong>me</strong> kohë dhe në mo<strong>me</strong>nte të caktuara, mirëpo shpeshherë nuk del ashtu siç e <strong>me</strong>ndojmë dhe<br />

dëshirojmë ne, më kujtohet kur babgjyshi im thoshte; „Çka <strong>me</strong>ndon te shtëpia nuk të del edhe<br />

në treg /Pazar/!“ Pra, edhe unë qysh i ri kisha planet e mia, plane të mira të cilat <strong>me</strong>ndoja ti<br />

realizoja e të jem në shërbim tërë jetën popullit dhe Zotit, <strong>me</strong> tërë qenien ti<strong>me</strong>. Por, planet<br />

„dështuan“, kjo është pakës fjalë e vrazhët por ja deshti Zoti dhe e gjithë shkoj si shkoi. Më e<br />

rëndësishmja është se njeriu pamvarësisht dëshirave të tija, ai duhet të pajtohet <strong>me</strong> fatin, ta<br />

gjej vetjen e tij në kushte e rrethana në të cilat gjindet, dhe <strong>me</strong> gjitha baticat e zbaticat të<br />

shkoj përpara. Dhe kudo të jetë mos të harroj të mirat e popullit të vet, por në një mënyrë ato<br />

sadopak të mundohet e ti kthej <strong>me</strong> kujdes dhe dashuri për vendin dhe popullin e tij.<br />

Unë asnjë herë nuk kam folur publikisht /edhe pse deri më tani kam patur intervista të shumta<br />

në mjetet e informimit në ato pamore-dëgjimore/ e në detaje për fatkeqësinë ti<strong>me</strong> të<br />

komunikacionit e nga e cila fatkeqësi ja tani e 24 vite lëvizi e jam në karrocë invalidore, por për<br />

ju do shpalosi të gjithat.<br />

Unë si djal i ri 20 vjeçar, si student i teologjisë për çdo vit vizitoja për pushi<strong>me</strong> familjen ti<strong>me</strong>,<br />

fshatin tim. Me kënaqësi pritja ditët e pushi<strong>me</strong>ve vjetore. Sa i lumtur që ndihesha pranë<br />

njerëzve më të dashur në famulli. Ishte kënaqësi të jesh në fshat ato ditë vere e pushimi. Neve<br />

atë kohë ishim shumë student të teologjisë e që studijonim anë a mbarë jugosllavisë së<br />

atëhersh<strong>me</strong>, dhe pushimi ishte mo<strong>me</strong>nti kur takoheshim dhe kalonim tre muaj s’bashku duke<br />

shkëmby secili përvojat e tija. Pas përfundimit të vitit dytë kishim të lejuar të dilnim si student<br />

jashtë atdheut, të dilnim e të fitonim pak për të mundësuar vetjës lehtësimin e studi<strong>me</strong>ve të<br />

mëtutjesh<strong>me</strong>, e për të mësuar gjuhë të huaja. Këtë nevoj e kisha edhe unë. Mendova të dal<br />

pak në Gjermani për<strong>me</strong>s disa lidhjeve të disa motrave të nderit nga Rijeka, që dërgonin<br />

studentët e tyre për të punuar e fituar pak për studi<strong>me</strong>. Ishte atje në Neuss të Gjermanisë një<br />

spital të cilin mbanin një rregull katolik dhe që pranonte student puntorë sezonal. Mendova të<br />

shkoj e të fitoj edhe unë pak për tia lehëtsuar sadopak barrën familjes si<strong>me</strong> shumëantarshe.<br />

Dhe deshti Zoti e gjatë këtij udhëtimi pata fatkeqësi komunikacioni ku pësova shumë rënd,<br />

lëndim i boshtit kurrizor. Neve në auto ishim katër veta, një familje e mirë dhe e ndersh<strong>me</strong> nga<br />

Wiena /Austri/ e cila dëshiroi të më bëjë nderin dhe shërbimin e të më afroj deri në Munich, por<br />

ja ndodhi ajo të cilën nuk e prita as nuk e dëshirova as unë e askush.<br />

Fatkeqësia ndodhi afër qytetit Salzburg të Austrisë /qytet kufitar Austri-Gjermani/. Pësova<br />

vetëm unë, dhe falenderoj Zotin që pësova vetëm unë, pasi ajo familje nga Austria të cilët i<br />

njihja <strong>me</strong> kohë /<strong>me</strong>që vinin në pronat e argjipeshkvisë së Rijekës për çdo vit për pushi<strong>me</strong>/ dhe<br />

që u patëm miqësua, deshi të më bëjë një të mirë e të më ofroj sa më afër vendit destinimit<br />

për ku isha nisur. Me këtë familje gjithmonë dhe ende kemi kontakte të mira miqësore.<br />

Më vonë e di dhe kam parë se fatkeqësia i<strong>me</strong> përveq që tronditi thellë dhe theu rënd zemrat e<br />

familjes si<strong>me</strong> në rend të parë, të babës e nanës si<strong>me</strong>, vëllezërve e motrës si<strong>me</strong> të dashur, si<br />

dhe gjithë farë e fisit tim, kjo fatkeqësi më duket dhe shihja e ndjeja atë se tronditi thellë<br />

zemrat e gjithë famullisë sonë e më gjerë. Më kujtohen vizitat e pandrëprera dhe fjalët<br />

ngushëlluese dhe përkrehjeje nga të gjithë njerëzit tanë, të Binçës, Kabashit, Vitisë, Stubllës e<br />

gjetiu. Më përkrahnin e ndihmonin në çdo mënyrë, sidomos <strong>me</strong> lutjet e tyre. Forcë e fuqi të<br />

madhe si dhe përkrahje në të cilën hasa <strong>me</strong>njëherë ishte dhe gjeta padyshim në rinin tonë të<br />

mrekulluesh<strong>me</strong>, plotë jetë dhe dashuri, gjithë më ishin të pandarë ditë e natë në çdo çast e<br />

rast, e në veçanti I riu Tomë Marku, po dhe gjithë tjerët…Gjithnjë ishin <strong>me</strong> mua, gjithçka bënin,<br />

bënin për të më përkrahuar dhe lumturuar mua, asnjë mo<strong>me</strong>nt nuk më lanë të vetëm e në<br />

vetmi. Për mua flijuan kohën e tyre, derdhën shumë mund e ndjerëz duke dalur e shetitur <strong>me</strong><br />

mua, <strong>me</strong> një fjalë nuk kursyen asgjë…Dëshira e tyre ishte që të më shohin të lumtur gjithnjë<br />

dhe sa më parë të shëruar e në këmbë, por këtë e dija unë se vështirë që mund ta arrijë, por ja<br />

dëshira e tyre e flakët ishte të përvonin e bënin gjithçka për mua dhe shëndetin tim, <strong>me</strong>që <strong>me</strong>


një rast edhe më preku një fjali e të riut Tomë Marku i cili më tha; “…kisha <strong>me</strong> dhënë dorën<br />

ti<strong>me</strong> për të të parë ty në këmbë e të shëruar”... Është gjë e kuptuesh<strong>me</strong> se në fillim nuk e pata<br />

edhe lehtë të pranoj këtë realitet të ri. Ishte vështirë që nga një djal i ri, energjik, gjithnjë në<br />

lëvizje e kërkim, tani për një mo<strong>me</strong>nt të gjindesh i lidhur për shtrati në <strong>me</strong>s jetës dhe vdekjës,<br />

por deshti Zoti e sipas planit të tij dhe përkujdesjës së madhe të mjekëve e gjithë atyre<br />

njerëzve rreth <strong>me</strong>je dhe më la në jetë. Vështirë e pata por edhe më vështirë do e kisha<br />

<strong>me</strong>siguri po mos të kisha dashurinë familjiare, dashurinë dhe përkrahnjen e juaj, të famullisë<br />

dhe popullit tim të dashur shqiptar kudo që ishte dhe takova, sepse kudo shkova ata më ishin<br />

pranë. Me ta mësova edhe më tepër artin e jetës, dashurinë dhe flijimin për të tjerë. Për këtë<br />

gjithmonë i jam mirënjohës famullisë sonë, ipeshkvisë, pastaj gjithë miqëve të mi e në veçanti<br />

sot e gjithmonë një falenderim i madh që jam në jetë dhe moralisht i fortë i shkon rinisë sonë.<br />

Pa ju e pa mbështetjen e popullit tim, unë gjithnjë them se nuk do ia kisha dal, nuk do kisha<br />

ditur të konceptoj jetën ti<strong>me</strong>. Ju më ishit frymëzim dhe inspirim, forcë e energji që edhe në këtë<br />

gjendje të vazhdoj për të jetuar e punuar. Pashë se rinia ka nevoj për mua dhe unë për ta,<br />

prandaj dëshirova të mos i mbesë borxh kësaj rinie të mrekullueshëm që kemi. Mos të<br />

dorëzohem <strong>me</strong>që ata më donin. Lutjet e juaja bërën që të tejkaloj dhe përballoj 14 operi<strong>me</strong> /e<br />

interveni<strong>me</strong> tjera/ të rënda tjera që më erdhën në jetë dhe gjithë kuptohet si pasojë e<br />

fatkeqësisë së komunikacionit të parë vitin 1987 dhe fatkeqësisë së dytë që pësova vitin 2002<br />

dhe e cila fatkeqësi edhe më largoi detyrimisht nga vendlindja i<strong>me</strong> e dashur. Pranë të gjithave<br />

falenderoj Zotin që më mundësoi të jetoj, <strong>me</strong> këtë falenderoj ju dhe gjithë popullin shqiptar që<br />

më dha kurajo, mbështetje e më përkrahu <strong>me</strong> lutje e beki<strong>me</strong>, frytet e së cilës po shihen sot e<br />

për çdo ditë, <strong>me</strong>që tani e disa kohë jam stabilizuar <strong>me</strong> shëndet e mirë jam. Por çkado të sjellë<br />

jeta, jam i gatshëm të pranoj si vullnesë të Zotit dhe të barti kryqin deri në fund. Nuk dëshiroj<br />

të dëshpëroj askend askurrë, besoj se do kam edhe më tutje ndihmon e Zotit dhe përkrahjen e<br />

mbështetjen e gjithë juve si deri më tani. Nuk u ndala së punuari, por kuptohet tani në kushte e<br />

rrethana tjera.<br />

Vilson Marku; Gjithësesi se kemi qenë dhe do jemi <strong>me</strong> ju kudo e përgjithmonë! Siç duket<br />

gjatë tërë jetës kryqet po ju përcjellin?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; Të dashurit e mi, kryqet nuk kanë të ndalur në jetën e askujt. Çdokush<br />

ka kryqet e tija, nuk ka njeri, nuk ka familje pa kryqe, mirëpo nëse dimë ta bartim atë, nëse e<br />

bartim <strong>me</strong> dëshirë dhe në nderë e lavd të Zotit, atëherë kryqin do e kesh më të lehtë.<br />

Përsonalisht më së vështiri në jetën ti<strong>me</strong> e pata mo<strong>me</strong>ntin kur vëllaun tim 12 vjeçar Augustinin<br />

e vrau rrufeja në fushat tona. Kjo ishte një tregjedi familjiare edhe atë fill disa muaj pas<br />

fatkeqësisë si<strong>me</strong>. Them të vërtetën se këtë kryq e sprovë të rënd e përballova <strong>me</strong> vështirësi të<br />

madhe, por prapë këtë dhimbje të madhe familjiare e përballuam të gjithë së bashku. Më vonë<br />

edhe nëna mu verbërua dhe ashtu jetoi për nëntë vite rreshtë, tani është e ndjerë dhe besoj<br />

fortë se ka <strong>me</strong>rituar dhe gëzon jetën e pasosur. Vuatjet e saja, lutjet e saja, më mbajnë mua<br />

dhe familjen ti<strong>me</strong>, vuajtjet e popullit tonë martir <strong>me</strong>siguri bëjnë që të mbijetojmë tani e <strong>me</strong><br />

shekuj nëpër kryqe të ndrysh<strong>me</strong> që patëm. Por, mos të harroj e të them se për ti përballuar<br />

gjitha këto duhet feja e gjallë dhe besim i madh të cilin e trashëguam nga të parët tanë martir.<br />

Asesi nuk guxoj e të mos ceki ndihmën dhe përkrahjen e madhe që gjeta në ipeshkvin tani të<br />

ndjerë Imzot Nikë Prela, në <strong>me</strong>shtarët tanë e në veçanti <strong>me</strong>shtarët e famullisë sonë, në motrat<br />

e nderit dhe në ish famullitarët si është don Ndue Gjergji /tani misioniar në A<strong>me</strong>rikë/, Dr.don<br />

Lush Gjergji /vikar gjeneral i ipeshkvisë/, pastaj don Damjan Kurtin, don <strong>Marjan</strong> Demajn, don<br />

Mikel <strong>Sopi</strong>n, don Tomë Pjetri, don Vink Pali, don Rroku, don Lenc e don Lush <strong>Sopi</strong>n, don <strong>Marjan</strong><br />

Marku, don Albert Demaj /famullitar aktual, një puntor dhe intelektual i madh/ si dhe të<br />

dashurin don Viktor <strong>Sopi</strong>n një <strong>me</strong>shtar dhe njeri i Madh, një njeri human, në njeri spirituoz i cili<br />

më ishte gjithmonë pranë si <strong>me</strong> lutje ashtu edhe shpirtërisht dhe materialisht. Me të gjithnjë<br />

isha i lumtur dhe hareshëm. Ai bëri shumë në tejkalimin e kryqeve që më solli jeta.<br />

Gjithë <strong>me</strong>shtarët e motrat tona ishin pranë <strong>me</strong>je gjithnjë. Nga gjithë këta mësova shumë në<br />

jetë, për atë edhe iu jam mirënjohës. Ne kemi <strong>me</strong>shtarë e motra të shenjta, kemi një popull të<br />

mrekullueshëm, shumë të përshpirtëshëm e të dashur, popull i vuajtjes, sakrificës dhe flijimit.<br />

Vilson Marku; Juve u treguat si gjithnjë i dashur dhe afërt ndaj popullit edhe gjatë periudhës<br />

më të rënd që përjetoi famullia e populli ynë, pra edhe pse ishit <strong>me</strong> probele<strong>me</strong> shëndetësore


dhe atë kohë gjindeshit në Gjermani, ju nuk e lërët popullin të vetëm, por fluturuat sikur<br />

shqiponjë dykrenarshe dhe erdhët të jeni së bashku <strong>me</strong> popullin gjatë luftës së fundit në<br />

Kosovë. Gjatë kësaj kohe ju <strong>me</strong> Dr.Don.Lush Gjergjin /atëherë famnulliar në Binçë/ e keni<br />

ndihmuar popullin shumë <strong>me</strong> prezencën e juaj, <strong>me</strong> këshille e fjalë shpresëdhënëse, kështu<br />

sadopak keni zbutur frikën dhe mjerimin në popullin e mbetur në gojë të ujkut? Ju si dëshmitar<br />

i asaj kohe të vështirë për famulli dhe popullin tonë, çka mund të na veçoni?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; Kur të don, kur të nderon e respekton populli aq shumë, kur të përkrah<br />

vite të tëra, si mund atë popull ta lash në mo<strong>me</strong>nte më të vështira në të cilat ishte ai aso<br />

kohe?! Unë vite të tëra isha në shërbim të popullit tim në Kosovë e në famulli. Kuptohet edhe<br />

pse disa ditë në atë kohë isha në perëndim /gjermani/, asesi zemra i<strong>me</strong> nuk u qetësua deri<br />

mo<strong>me</strong>ntin kur u ktheva në fshat, në famullinë tonë të dashur, në vendlindjen ti<strong>me</strong> të dashur,<br />

Kosovën martire. U ktheva nga Gjermania disa ditë pa filluar bombardi<strong>me</strong>t e NATO-s. vërtetë<br />

ato ditë ishin ditë të vështira. Çdo kund në Kosovë shihje vetëm tymë e flakë, çdo sekond<br />

arritnin laj<strong>me</strong> të t<strong>me</strong>rrsh<strong>me</strong> nga pjesë të ndrysh<strong>me</strong> të Kosovës mbi maltreti<strong>me</strong>, shpërngulje,<br />

vrasje e masakri<strong>me</strong>…<br />

Unë <strong>me</strong>ndova që <strong>me</strong> prezencën ti<strong>me</strong> në Kosovë sadopak do e zbus frikën në njerëz, <strong>me</strong> një<br />

fjalë dëshiroja të them dhe këtë e thoja në komunikim <strong>me</strong> njerëz, mos keni frikë se shihni unë<br />

nuk ika por jam këtu, u ktheva .Këtu jam lindë, këtu kam nënë e baba e këtu do qëndroj deri<br />

në fund, <strong>me</strong> ju… Nga vatrat e shtëpitë tona nuk kishim ku të shkonim. Ishte luftë pa farë<br />

rregullash, sepse e dimë që edhe lufta ka disa rregulla të saj. Fshati mbeti i boshatisur, rinia u<br />

largua <strong>me</strong>që nuk shihte rrugëdalje tjetër. Në fshat të shumtën mbetën pleq, plaka e të<br />

sëmuar…Gjithë ishim të hutuar, por falë Zotit dhe don Lush Gjergjit e në veçanti motrave të<br />

nderit që shërbenin në famulli, falë lutjeve të nënave dhe baballarëve tanë, falë urtësisë së tyre<br />

dha Zoti shpëtuam më të keqës dhe mbijetuam. Kosova doli nga lufta <strong>me</strong> shumë viktima, <strong>me</strong><br />

shumë rrëni<strong>me</strong> e të zhdukur, por gjaku i tyre bëri që neve sot po e gëzojmë lirinë dhe<br />

shtetësinë tonë, kështuqë duhet të kemi shumë kujdes e mos të përdhosim gjakun e martirve<br />

tanë të viteve 1846-48, gjakun e dëshmorve të luftës së fundit dhe shumë mund, ndjerës e gjak<br />

të derdhur gjatë historisë sonë, sepse nuk di a mund të ketë vend në trojet shqiptare e që nuk<br />

u la <strong>me</strong> gjak të pafaj.<br />

Në famullinë tonë pati frikë, pari t<strong>me</strong>rr e maltreti<strong>me</strong>, rrehje e kërcni<strong>me</strong>, pati rrëni<strong>me</strong>, djegje e<br />

plaqkitje por deshti Zoti e në luftë nuk u vra askush pos dy vëllezër nga lagjëja Shushk /Isufi<br />

dhe Jakupi/ dhe një nga fshati Kabash /Dauti/. Ndoshta edhe kjo ishte punë Zoti që unë erdha<br />

në famulli dhe qëndrova më se një muaj gjatë luftës në Kosovë, e them ndoshta për atë që të<br />

jem dëshmitar /<strong>me</strong> shkri<strong>me</strong>/ i një kohe apo periudhe të rënd historike për famullinë e popullin<br />

tonë në përgjithësi. Këtë e them <strong>me</strong>që sa isha në famulli, gjatë asaj kohe unë bëja shëni<strong>me</strong>,<br />

mbaje një lloj ditari, dhe gjitha përjeti<strong>me</strong>t, ngjarjet etj…<strong>me</strong> vë<strong>me</strong>ndje e përkushtim shënova e<br />

të cilat edhe i botova vitin 2006 si përmbledhje <strong>me</strong> titull; “Flijimi Ngadhnjyes”, pra besoj se<br />

shumica e juaj ka lexuar këtë libër. Por, shpresoj dhe e dij se kjo vepër <strong>me</strong> kohë do të fitoj në<br />

vlerë, sepse gjërat harrohen <strong>me</strong> vdekjen dhe ndërrim gjeneratash. Ja, <strong>me</strong>rrni shembull, unë<br />

shpesh shfletoj librin tim dhe thuajse 20% e më tepër të personave dhe protagonistëve të librit<br />

sot më nuk janë në <strong>me</strong>sin tonë, por për<strong>me</strong>s librit tim, ata i kujtojmë, i kujtojmë edhe atë në<br />

mo<strong>me</strong>ntet më të vështira të jetës së tyre që përjetuan. Ishin burra dhe gra të cilët qëndruan në<br />

shtëpitë e tyre, në fshat pa trembur syrin…Duket se jeta e tyre e rënd më herët i kishte mësuar<br />

në kushte pa kushte, në rreziqe dhe kohë të vështira po edhe të luftës…Shumica e tyre e panë,<br />

përjetuan dhe gëzuan sadopak lirinë e fituar, por ata nuk harrohen sepse sot mbesin të shënuar<br />

në librin tim, <strong>me</strong> këtë në <strong>me</strong>ndjen dhe zemrat tona. Ja, sa bukur është kur pasardhësit tanë<br />

mund të gjejnë shëni<strong>me</strong> për të parët e tyre, kjo është vlerë e madhe. Në libër janë të përfshirë<br />

thuaj të gjithë personat dhe ndodhit në Kosovë e në veçanti njerëz dhe përjeti<strong>me</strong> nga famullia e<br />

jonë…<br />

Unë <strong>me</strong> këtë vepër në një mënyrë dëshirova gjitha të mirat, gjitha fjalët e urta e mësi<strong>me</strong>t që<br />

morra nga jeta e njerëzve tanë, gjyshërve e baballarve tanë, në këtë mënyrë t’iu falenderohem,<br />

ti përkujtojmë <strong>me</strong> dashuri përgjithmonë, të jetë ky libër një dëshmi, një testa<strong>me</strong>nt dhe<br />

mirënjohje ndaj atyre, sepse ata bërën shumë për ne, bërën shumë për mua. Në këtë mënyrë<br />

unë sadopak u mundova ta kryej një pjesë të vogël ndaj një borxhit të madh që kemi ndaj tyre.


Vilson Marku; Keni botuar libra shumë të dobishëm për literaturën shqiptare, për<br />

historiografinë tonë, në përgjithësi për popullin dhe shumë përkthi<strong>me</strong> e shkri<strong>me</strong> tjera? Si arritet<br />

këtë gjë në një vend <strong>me</strong> kushte jo edhe aq të favorsh<strong>me</strong>?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; Unë e ceka edhe më lartë, pra, duke parë se çka bëri e bënë populli për<br />

mua, në një mënyrë dëshirova e dëshiroj këtë të mirë, këtë përkrahje e mbështetje t’ia kthej<br />

<strong>me</strong> diçka. Meqë nuk kam mundësi tjetër e vetmja mundësi më mbeti që popullit tim të dashur<br />

dhe shumë bujar t’ia kthej sadopak të mirat <strong>me</strong> shkri<strong>me</strong> e boti<strong>me</strong> të mia. Në një mënyrë<br />

për<strong>me</strong>s shkri<strong>me</strong>ve ti falenderohem. Pikërisht për atë edhe kurrë nuk kam marrë as cent nga<br />

boti<strong>me</strong>t e mia. Librin e parë “Flijimi Ngadhnjyes” /Shoqata HEKAS “Nikë Prela”-Ferizaj, 2006/<br />

e botova <strong>me</strong> mjetet e mia financiare, librin “Migrimi plagë shumëshekullore” / Shoqata<br />

Rinore “Imzot Mark <strong>Sopi</strong>” – Binçë, 2010/ e shkrova dhe ia dhash dhuratë famullisë të cilën e<br />

botoi Shoqata Rinore. Pastaj u mora edhe <strong>me</strong> përkthi<strong>me</strong>, përktheva librat të Dr. don Lush<br />

Gjergjit; “Zëri i heshtjes” /botoi Kuvendi françeskan Gjakovë-1997/, “Jeta, shërbimi,<br />

dashuria” /Kuvendi françeskan-2001/ dhe “Dashuria nuk dashurohet” /Shoqata HEKAS<br />

“Nikë Prela”-Ferizaj, 2006/ <strong>me</strong> të cilat jam marrë një kohë e që janë shumë libra të mirë<br />

<strong>me</strong>ditativ e të përshpirtshëm /, i bëra si shërbim dhe shpërblim popullit që ti ket këto vepra në<br />

gjuhën shqipe. Pastaj botova librin e autorit kroat Stjepan Balloban; “Krishterimi, Kisha dhe<br />

politika” /Misioni Katolik në Kroaci, Zagreb-Prishtinë, 2001/ poashtu këtë vepër e bëra si<br />

dhuratë për misionin Katolik Shqiptar në Zagreb, ishte dhuratë pak para zgjedhjeve të para të<br />

lira në Kosovën e lirë. Një libër ndih<strong>me</strong>së për jetën poliltike <strong>me</strong>që kemi pshtjelli<strong>me</strong> të shumta e<br />

kritika se a duhet Kisha të mirret apo jo <strong>me</strong> jetën politike, kështuqë thash le të shohin populli<br />

dhe politikajt tanë se ku jemi dhe kush duhet të jemi. Më vonë si dhurat përktheva edhe librin<br />

“Jeta e Shën Gjon Pagëzuesit /J.Gullemin/- Shoqata HEKAS “Nikë Prela”-Ferizaj, 2006 / këtë<br />

vepër ia dhurova birit të famullisë sonë don Lush <strong>Sopi</strong> i cili aso kohe shërbente në famullinë e<br />

Zllokuqanit të Klinës e Kisha e së cilës është e kushtuar pikërisht këtij shenjti dhe pajtori të<br />

kësaj famullie. Tani janë duke u botuar në Shqipëri edhe përkthi<strong>me</strong>t e qarkoreve si përmbledhje<br />

/ad usum internum/ e “Bijave të Dashurisë Hyjnore”, qarkoret e Nënës Franciskë Lechner <strong>me</strong><br />

titull; “Mbi të gjitha është dashuria” dhe “Rrugës së Nënë Franciskë”. Poashtu kam edhe<br />

disa vepra tjera të dobish<strong>me</strong> në dorëshkrim, mund të ceki këtu “Kuizin Biblik” <strong>me</strong> 777 pyetje<br />

e përgjegje si dhe lojëra enigma të ndrysh<strong>me</strong> në te. Pres që së shpejti të botohet, këtë vepër ia<br />

kam dorëzuar ipeshkëvisë, dhe disa vepra tjera që besoj se do e shohin dritën së shpejti, si psh<br />

në dorëshkrim e kam librin përkthim të don Lush Gjergjit “Të mëdhenjtë e shekullit XX”<br />

etj…<br />

Po, kam gjetur kohë të jam edhe bashkëpunorë shumvjeçar i disa revistave tona siç janë<br />

“Shpresa” /Prishtinë/ ku vite <strong>me</strong> radh kam patur rubrikën ti<strong>me</strong> dhe kam shkruar mbi jetën dhe<br />

veprën e kompozitorve botëror, shpresoj se edhe këto shkri<strong>me</strong> do botohen si një përmbledhje,<br />

pastaj herë pas here publikoj në revistën “Drita” dhe isha bashkëpuntor i kohë pas kohsh<strong>me</strong> i<br />

revistës ad usum internum të famullisë së Bistazhinit “Rrezja”, pastaj të “Bashkësia e jonë”/<br />

Gjakovë/, bashkëpuntorë i një reviste kroate <strong>me</strong> emër “Zvonik” /”Këmbana”-Suboticë/ ku kam<br />

patur poashtu rubrikën ti<strong>me</strong> dhe kam shkruar mbi “Krishterimi ndër shqiptar” ,<br />

bashkëpuntorë i revistës tonë të dashur të famullisë “Shën Antoni i Padovës” /ad usum<br />

indernum/ etj.<br />

Si arrij gjithë këtë? Po, unë gjithnjë them; nëse njeriu gjenë 100 mënyra e arsyra për të mos<br />

punuar apo vepruar, në anën tjetër egzistojnë 200 apo <strong>me</strong> mijëra arsyera tjera që të shtyjnë të<br />

punosh e fatmirësisht te unë ka fituar e mbizotëron kjo e dyta, për shumë arsyra që ceka edhe<br />

më lartë. I madhi don Lush Gjergji thot; “Nëse nuk punon ti, atëherë në ty punon dikush tjerë!<br />

Në shkri<strong>me</strong> gjithsesi e gjej vetjen ti<strong>me</strong>. Them se nuk ndiej uri për bukë, por më besoni nëse një<br />

kohë të shkurtër largohem nga shkri<strong>me</strong>t ndiej uri e etje për lexim e shkrim, këto plotësojnë<br />

jetën ti<strong>me</strong>. Pastaj, kur shoh se njerëzit <strong>me</strong> ëndje lexojnë kjo më shtynë e më jep edhe më tepër<br />

kurajo të jap nga vetje i<strong>me</strong> pjesën më të mirë të mundsh<strong>me</strong>. Por, mos të harrojmë se çdo njeri<br />

duhet të ketë rregull në jetë, të ket disciplinë. Ta rregulloj kohën e tij, kohë e cila është shumë<br />

e vlefsh<strong>me</strong> dhe e cila nëse nuk shfrytëzohet për të mirë e sa duhet, atëherë ajo të ik, shkon e<br />

nuk kthehet më. Nuk është e vërtetë kur dëgjoj njerëz që thojnë se nuk kanë kohë! Nuk e<br />

pëlqej këtë, njeriu nëse dëshiron gjenë kohë për të gjithë edhe për punë edhe për shoqëri edhe<br />

për aktivitete tjera të lira si shetitje etj…Vetëm duhet discilinë dhe koordinim. Edhe në rrethin<br />

ku jetoj, kam përkrahje të madhe nga njerëzit tanë edhe pse ata janë në një numër të vogël.


Por, gëzoj respekt dhe nderë edhe në <strong>me</strong>sin e popullit Gjerman, ky popull din të nderoj punën,<br />

din të shpërblej dhe të jetë mirënjohës pamvarësisht se në cilën gjuhë shkruan e ku kontribuon.<br />

Është popull shumë human, popull puntorë dhe falenderoj dhe lus Zotin për ta. Mua mu kanë<br />

gjindë e më gjindën shumë duke filluar nga fqinjët e më pas intstitucionet të cilat më kanë<br />

mundësuar kushte të mira jetësore.<br />

Sa i përket pyetjës suaj rreth kushteve dhe rrethanave në të cilat punova në Kosovë padyshim<br />

se ishin dhe janë të vështira për krijues të fardo lëmie apo fushe, nuk po e fajsoj shtetin nga i<br />

cili nuk kam marrë askurrë asgjë, ndoshta edhe nuk kanë mundësi për të më ndihmuar rreth<br />

boti<strong>me</strong>ve të mia. Është e vërtetë se edhe interesi për libër ka humbë pak në shoqërinë tonë që<br />

ndoshta është e natyrsh<strong>me</strong> kur shohim se <strong>me</strong> farë proble<strong>me</strong> të shumta është ende duke u<br />

ballafaquar, por shpresojmë që t’ia dalim së bashku duke punuar e ndriçuar të kaluarën, duke<br />

punuar tash për një të ardh<strong>me</strong> më të mirë, ndritur e të lumtur për ne dhe gjeneratat e<br />

ardhsh<strong>me</strong> tonat.<br />

Vilson Marku; Në librin e juaj të botuar një vit më parë /2010/ <strong>me</strong> titull; “Migrimi plagë<br />

shumëshekullore” në mënyrë të shkëlqyer paraqitni dhe rrahni tema rreth një plage të rënd e ky<br />

është emigrimi i popullit tonë gjatë shekujve në pika të shkurtëra e në veçanti emigrimin dhe<br />

migrimin e famullisë sonë në detaje dhe <strong>me</strong> emëra e mbiemëra të çdo familje që gjindet në<br />

diasporë, është kjo një punë dhe vepër që nuk paguhet. Na thuani se çfarë ndjeni juve lidhje<br />

<strong>me</strong> këtë problem që po e bartim si popull dhe bashkësi e jonë?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; Çdo migracion /shpërngulje e dëtyruesh<strong>me</strong>/ është i dhimbshëm sepse ai<br />

bëhet në kushte e rrethana të caktuara dhe të vështira. Populli shqiptar ka një fat të keq çka i<br />

përket migrimit, sepse kjo dukuri neve po na përcjell si popull <strong>me</strong> shekuj, që nga koha e<br />

<strong>me</strong>sjetës e deri në ditët e sot<strong>me</strong>. Por, përveq rrethanave në të cilat ishim /përsekuti<strong>me</strong> të<br />

ndrysh<strong>me</strong>, kërcni<strong>me</strong>, rreziqe dhe luftëra/ edhe globalizmi dhe industrializimi e bënë të vetën.<br />

Njerëzit dëshirojnë të jetojnë një jetë më të mirë dhe dinjitetsh<strong>me</strong>, gjithnjë në kërkim të<br />

kushteve më të mira nëse atë nuk e kanë në vendin e tyre. Sot bota është bërë e vogël, një<br />

kopshtë dhe sado që migrimi është i dhimbshëm sepse nuk është lehtë të braktisësh<br />

vendlindjen, të afërmit e të dashurit <strong>me</strong> të cilët je rritur etj…mëkati edhe më i madh do të ishte<br />

që ata cilët janë jashtë atdheut të lihen e të harrohen nga vendlindja. Ne e dimë se diaspora<br />

askurrë nuk e ka harruar vendlindjen, kësaj gjithmonë i ka dal në ndihmë e zot në rrethana të<br />

ndysh<strong>me</strong> e <strong>me</strong> ndihma të llojllojsh<strong>me</strong>. Për atë një komunikim sa më i afërt <strong>me</strong>s vendlindjes dhe<br />

diasporës do jetë më se i nevojshëm dhe dobishëm për shoqërinë, për popullin tonë. Sot kemi<br />

mundësinë e komunikimit reciprok sepse këtë na mundësojnë mjetet e informimit, teknologjia e<br />

re dhe gjithnjë e më e avansuar, kështuqë do ishte dëmë i madh mos të shfrytëzohen këto të<br />

mira e për të mirë të përbashkët. Jemi popull i lashtë <strong>me</strong> një kulturë e traditë të lashtë e të<br />

mirë dhe <strong>me</strong> vlera të larta. Pse mos të jemi edhe popull i madh numërikisht. Pse të mos jemi sa<br />

më të bashkuar, kur e dimë se bashkimi bënë fuqinë. Mjaft kemi patur përqarje e ndarje, është<br />

koha e bashkimit dhe përparimit. Mua më ka ra si i ri të dal jashtë vendlindjes dhe më besoni se<br />

edhe balta e vendlindjes të duket më e emël se mjalti i shtetit në të cilin jeton mërgata e jonë.<br />

Të mundohemi ju në vendlindje dhe ne këtu, në veçanti klasa apo shtresa intelektuale /që kemi<br />

mjaft të tillë edhe në diasporë/ ti koordinojmë vepri<strong>me</strong>t dhe në çdo mënyrë ta ruajmë diasporën<br />

nga asimilimi, të ruajmë brezat e ri të cilët gjithë e më tepër shkollohen e arsimohen në<br />

univerzistete e fakultete të ndysh<strong>me</strong>, të shfrytëzojmë diturinë e tyre për të mirën e vendit tonë<br />

të cilit po e përsërisë ia kemi borxh.<br />

Sa më gëzon puna e juaj në famulli rrethë afërisë së diasporës, keni organizuar këshille anë e<br />

mbarë botës ku kemi mërgatën tonë, <strong>me</strong> ta keni taki<strong>me</strong> e komuniki<strong>me</strong> të shpeshta, më pas për<br />

ta çdo vit organizoni një ditë takimi, ku ç<strong>me</strong>llemi të gjithë së bashku për<strong>me</strong>s këngës, valleve e<br />

progra<strong>me</strong>ve tjera kulturo artistike. Më besoni se kjo e gjitha ofron rinin, fëmijtë e lindur në<br />

diasporë, <strong>me</strong>siguri këtë e keni vërejtur edhe juve gjatë pushi<strong>me</strong>ve, shihni sa njeri vjen tani në<br />

Kosovë?! Dhe më tepër më gëzon fakti që të rinjët /ata të lindur këtu/ <strong>me</strong> gëzim presin<br />

pushimin dhe ditën kur do shkojnë në Kosovë. Mua më brengosë vetëm një gjë; ndoshta<br />

familjet tona duhet më tepër ti kushtojnë kujdes edukimit dhe arsimimit të fëmijve tanë në<br />

gjuhë amtare. Të dërgojnë fëmijtë e tyre në kurse e orët të ndrysh<strong>me</strong> plotësusese /kuptohet<br />

aty ku egziston mundësia/ në gjuhën shqipe etj. Sepse <strong>me</strong> ruajtjen dhe kultivimin e gjuhës,<br />

kulturës, traditës do ruhemi nga asimilimi i cili na kërxnohet për çdo ditë <strong>me</strong>që jetojmë në


vende, gjuhë e kultura tjera. Me hyrjen në bashkimin evrpopian sa më parë, <strong>me</strong>ndoj se do i<br />

shpëtojmë asimilimit të shpejt, sepse atëherë edhe komunikimi i ndërsjellët vendlindje-diasporë<br />

dhe anasjelltas do jetë më i lehtë dhe shpeshtë, kështuqë atëherë çdo gjë do jetë më e lehtë.<br />

Libri im në fjalë është libër monografik, dhe këtë e kam bërë që ta kemi si doku<strong>me</strong>nt dhe të<br />

dimë se ku kemi diasporën tonë dhe ata poashtu të lidhen <strong>me</strong>s veti, kjo që ishte edhe ide e juaj<br />

në kry <strong>me</strong> famullitarin tonë në famulli. Unë para do dite nga një djalë u informova se kanë<br />

arritur për<strong>me</strong>s librit të bijnë në kontakt <strong>me</strong> disa familje që i kishin patur shumë afër /dike 60<br />

km/ e që nuk e kanë ditur se jetojnë aty. Një ditë më falenderoi dhe tha; për<strong>me</strong>s librit jemi<br />

takuar e që tani kemi hyrje e dalje të shpeshta <strong>me</strong>s veti… Dhe më besoni se ky fakt më gëzoi<br />

pamasë. Këtë libër e bëra edhe <strong>me</strong> qëllim që të marrin mësim edhe fshatërat e vendbani<strong>me</strong>t<br />

tjera e të bëjnë të njejtën gjë. E çka ndiej rreth kësaj dukurie tregon edhe vet titulli të cilin ia<br />

dhashë kësaj vepreje; …plagë shumëshekullore, por të mundohemi sa më shumë që këtë plagë<br />

ta shërojmë.<br />

Vilson Marku; Sigurisht se kur shkruani dhe botoni ndien kënaqësi shpirtërore. Veprat e juaja<br />

lexohe <strong>me</strong> ëndje sepse janë vërtetë interesante dhe mbresëlënëse, e them se neve mburremi e<br />

krenohemi që ju kemi! Ju them se keni arsye të ndiheni edhe ju krenar, sepse veprat e juaja<br />

kanë ndikuar shumë pozitivisht në popull. Çfarë pëqeni më së shumti në veprat tuaja?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; Po, vërtetë unë edhe krenohem <strong>me</strong> veprat e mia që jeni vet ju,<br />

krenohem <strong>me</strong> popullin tim, <strong>me</strong> rininë e mrekulluesh<strong>me</strong> tonën. Jam krenar sepse në veprat e<br />

mia juve të gjithë jeni protagonistët kryesor aty, mos të ishit ju nuk do isha as unë e as veprat<br />

e mia. A më pëlqejnë dhe cilat më pëlqejnë më së tepëri?! Shihni, kjo është sikur të pyetët<br />

baba, apo prindi se cilin fëmijë e ka më të mirin dhe cilin e do, <strong>me</strong>siguri se përgjigja e tij do<br />

ishte; të gjithë njësoj!<br />

Gjitha veprat e mia normal se i pëlqej, gjithësesi se gjithmonë egziston mundësia të krijojmë<br />

mirë e më mirë. Në çdo vepër apo punë <strong>me</strong>siguri se ka vend gjithmonë edhe për lavdata por<br />

edhe për kritika, shihni nuk ka libër apo vepër të përkryer, prandaj gjithmonë duhet punuar për<br />

të mirë dhe në dobi të popullit tonë, jo për nevoja personale. Unë gjithë them, po ta bëja një<br />

vepër të përkryer atëherë më nuk do të shkruaja, <strong>me</strong> atë do përfundoja gjithçka. Vërtetë mua<br />

më tepër më gëzon fakti kur këto vepra të mia modeste dinë ti vlerësojnë dhe i lexojnë e<br />

pëlqejnë të tjerët. Doemos nga veprat e mia mund të veçoj si kryevepër një dramë që titullohet<br />

“Për fe e atdhe” /vrasja e atë Luigj Palaj, ngjarje e vërtetë dhe i cili është në procedurë të<br />

beatifikimit/ është një ngjarje e vërtetë që ndodhi vitin 1913 nga ra martir ky frat i Madh i<br />

kombit, është kjo dramë të cilën e kam shkurar diku vitin 1997 por që e kam shfaqur <strong>me</strong> rinin<br />

tonë vitin 2002 /premierë/ dhe pastaj në kërkesë të shumëve edhe vitin 2010.<br />

Vilson Marku; Përveq se jeni shkrimtar dhe përkthyes, mund të them e këtë e keni dëshmuar<br />

se jeni edhe regjisor dhe njeri <strong>me</strong> frymë artisti. Populli dhe shumë të rinjë shpeshherë më kanë<br />

thënë se askurrë nuk do I harrojnë mo<strong>me</strong>ntet e shfaqjës së mrekulluesh<strong>me</strong> “Për fe e atdhe”.<br />

Një grup I të rinjëve tanë janë <strong>me</strong> kënaqësi presin vepra të tilla në të cilat do marrin pjesë si<br />

artist amator. Jeni krenar <strong>me</strong> ta dhe punë e tyre në këtë lëmi?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; Si mos të krenohem <strong>me</strong> një rini aq të talentuar e këtë e ceka edhe më<br />

lartë. Më besoni se edhe unë <strong>me</strong> mall i kujtoj ushtri<strong>me</strong>t <strong>me</strong> orë të tëra, <strong>me</strong> javë e muaj që<br />

kishim së bashku. Sa kënaqësi e mo<strong>me</strong>nte nganjëherë edhe komike dilnin gjatë ushtri<strong>me</strong>ve.<br />

Rinia e jonë ka telent për art, artin e don shumë dhe mëkat që nuk kemi student të aktrimit, e<br />

kuptoj se ky profesion tek ne nuk paguhet e nuk ka përspektivë por është mëkat i madh që ata<br />

të mbesin vetëm në telenta dhe aktor të mëdhenj, por lokal. Unë duhet dhe jam krenar <strong>me</strong><br />

punën e atij grupi që mori pjesë në këtë vepër ti<strong>me</strong>n dhe tonën, sepse më besoni ka ndodhë<br />

pas shfaqëjës por edhe pas shfaqjes në tv lokale siç është tv iliria, ka ndodhë e më kanë pyetur<br />

njerëz të kulturës, më kanë pyetura për ju se; a ishin ata aktor të teatrit të Gjilanit apo<br />

Prishtinës? Iu kam përgjigjur; jo besa, por aktor të trupës teatrale të famullisë Binçës, dhe më<br />

besoni se kanë mbetur gojë hapur dhe të habitur! Kemi marrë lavdata të shumta edhe në<br />

shkri<strong>me</strong>t ditore e tv si rtk, kemi marrë lavdata edhe në vende tjera ku shfaqëm këtë dramë si<br />

<strong>me</strong> rastin e fundit në Novosellë të Gjakovës /pikërisht afër vendit ku edhe u vra frati nga serbo<br />

malazezës/. Shumica e tyre më porositën që mos të ndalemi së shfaquri këtë dramë, dhe ishim


të ftuar në shumë vende për ta shfaqur por koha e kushtet nuk na lejuan këtë ta bënim, <strong>me</strong>që<br />

konsideroj se shumicës ia kemi borxh këtë kënaqësi. Mua më pëlqen shumë vendosshmëria e<br />

juaj, e rinisë sonë, pra kur të marrin diç për sipër atë e zbatojnë në përpikëri dhe mënyrë<br />

profesionale si <strong>me</strong> rastin e kësaj dra<strong>me</strong>. Më duket se gjithë aktorët e përjetuan dhe u<br />

mishëruan <strong>me</strong> dramën dhe rolet që kishin. Vërtetë edhe mua mu duke sikur të mos ishin këta<br />

aktor por vet protagonistët e kësaj ngjarjeje, shkurt saherë e shiqoj në cd këtë shfaqje kthehem<br />

në ato vite të vështira por krenare të popullit tonë. Për<strong>me</strong>s jush u ngjall frati dhe njerëzit e asaj<br />

kohe, <strong>me</strong> këtë ata mbesin të pavdekshëm.<br />

Nuk po them asgjë më tepër veçse më besoni se ëndërroj ditën kur do e realizojmë këtë dramë<br />

në cd dhe për opinjonin e gjerë, kur kjo dramë do shfaqet si film apo dramë televizive. Po, kjo<br />

kërkon shumë mjete materiale, mund e ndjerës, por një e di se përkrahje do kemi si zakonisht<br />

kurse sa i përket vullnetit dhe dashurisë për artin ajo egziston gjithmonë në zemrat dhe<br />

shpirtërat tuaj. Nuk do veçoj asnjë aktor sepse të gjithë kryet punën e juaja në mënyrë<br />

profesionale, por mos të harrojmë se në te pati edhe talent të ri siç ishte Patrik Marku e disa<br />

fëmijë të tjerë e kjo më gëzon se kemi ardhmëri që do e mbanë artin dhe kulturën gjallë. Ishte<br />

dhe është kënaqësi të punohen veprat e tilla <strong>me</strong> një rini aq të talentuar dhe artdashëse.<br />

Prandaj nga zemra të gjithve flm për kohën, për mundin dhe punën e madhe. Shpresoj që këtë<br />

dramë të e shfaqim edhe jashtë vendlindjes…Dhe mos të harroj një fakt se tërë pregaditjet, si<br />

skenën, garderobën dhe gjërat tjera të nevojsh<strong>me</strong> për një shfaqje të madhe i bërëm vet dhe<br />

bashkërisht <strong>me</strong> mund të madh, por ia dolëm dhe të bashkuar do ia dalim gjithmonë.<br />

Vilson Marku; Zotëri <strong>Marjan</strong>, ju falem nderi për këto fjalë të mëdha, fjalë kurajoje, fjalë të<br />

mira dhe për lavdata që na bëni. Dhe se fundi një <strong>me</strong>sazh për lexusit e kësaj fletushke e<br />

sidomos per rinin tonë?<br />

<strong>Marjan</strong> <strong>Sebaj</strong>-<strong>Sopi</strong>; Nuk janë fjalë të mëdha, sepse puna dhe veprat tuaja janë edhe më të<br />

mëdha e të dobish<strong>me</strong> për gjithë ne. Kurse porosia e i<strong>me</strong> për gjithë ju do ishte; Popull i dashur,<br />

famulli e dashur e në veçanti rini e dashur dhe mrekulluesh<strong>me</strong>, vazhdoni të punoni për të mirë<br />

të përbashkët të famullisë dhe kombit tonë, për të mirë e në të mirë të ardhmërisë. Qëndroni të<br />

lidhur gjithmonë <strong>me</strong>s veti në shpresë, fe dhe dashuri… Ju jeni drita e botës! Mos u ndalni së<br />

kontribuari sepse <strong>me</strong> këtë ndihmoni vetvetën, vazhdoni të shkruani në fletushkën e dashur dhe<br />

të nderuarën tuajën, sepse shoh që edhe në te kemi talent të mëdhenj të shkrimit, le të<br />

kultivojnë dhe shfaqin ata aftësitë e tyre këtu. Keni bërë deri më tani punë e vepra të mëdha,<br />

vazhdoni edhe më tutje njësoj dhe kini kujdesë nga ngashnji<strong>me</strong>t e kësaj bote, ruanu nga gjitha<br />

rreziqet që i kanosën rinisë sonë. Nga një rini e pastër shpirtërisht kanë dobi të gjithë, <strong>me</strong> këtë<br />

do kemi familjet e mira, famullinë e mirë, do kemi edhe shtetin dhe ardhmërinë e mirë… Më<br />

gëzon edhe kjo kur shoh që çdo ditë e më shumë kemi student, njerëz të dijës e kulturës e kjo<br />

është gjë e mirë për një të ardh<strong>me</strong> ambicioze dhe prosperuese, për familjet, famullinë dhe<br />

vendin tonë.<br />

Prandaj, shfrytëzoj rastin edhe një herë tju falenderoj për bashkëpunimin tuaj reciprok, për<br />

përkrahjen dhe mbshtetjen që bëni mua dhe njeri tjetrit. Kemi fatin që gjithmonë patëm<br />

<strong>me</strong>shtar e motra të dashura dhe të afërta, të cilët punojnë shumë <strong>me</strong> fëmijë, rini e popull. Dhe<br />

ta kemi në <strong>me</strong>ndje gjithmonë këtë fjali të urtë; Bukuria e jetes nuk varet nga fakti se sa i<br />

lumtur je ti, por se sa të lumtur mund të jenë të tjerët për shkakun tënd.<br />

Edhe unë këtë intervistë do e përfundoja <strong>me</strong> fjalët e ipeshkëvit tonë të ndjerë Imzot Mark<br />

<strong>Sopi</strong>t; Popull i dashur, rini e dashur ju kam për zemre dhe ju dua shumë!<br />

Shfrytëzoj rastin dhe të gjithë famullisë dhe diasporës sonë; URIME E PËR SHUMË MOT<br />

PASHKËT!<br />

Intervistoi;<br />

Vilson /Zef/ Marku<br />

Prill’2011

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!