Mars 2012 - Gazeta "Korça"

11
-K o r ç a-
mars 2012
pranë njëra-tjetrës, por ato i ndante një copë lëndine pak a
shumë e gjërë, ose ndonjë parcelë me drurë. Gjatë rrugës na
delnin përpara dhe shumë ferma blegtorale që dalloheshin nga
siloset e tyre të mëdha metalike, ku mbanin ushqimin e bagëtisë
dhe stallat rreth e rrotull këtyre siloseve. Gjatë kalimit për në
Norfolk, në të dy anët e rrugës kishte dhe shumë parcela të
mbjella me miser, jonxhë ose sojë. Tek – tuk të zinte syri dhe
ndonjë parcelë me patate. Por pjesa më e madhe e parcelave të
hapura nëpër pyjet e shumta, ishin kullota, ku dukeshin herë
pas here kafshë të veçuara ose grumbuj kafshësh (kryesisht
gjedhë) që kullosnin të qeta, pa e prishur terezinë e tyre. Kur
arritëm para shtëpisë na prisnin të vënë në një rresht Alketa
dhe fëmijët, Moni, Dona, Nuni dhe Niku. Ata na pritën me
duartrokitje. Zbritëm nga makina dhe u përshëndetëm me ta me
shumë mall.
Cena, është një djalë i lindur në Hot të Plavës, që gjendet në
Malin e Zi. Femijërinë dhe adoleshencën e kaloi në livadhet e
pyjet e Hotit dhe shkollën fillore dhe të mesme i kreu në
Prishtinë, ku banonte familja e tij. Pas mbarimit të shërbimit
ushtarak në Armatën Jugosllave, duke u gjendur pa punë dhe
pa asnjë perspektivë, detyrohet të emigrojë në Amerikë, ku arrin
pas shumë peripecish të udhëtimit të tij drejt këtij vendi të
mundësive të mëdha, në vitin 1988. Fillimisht kreu punë të rënda
krahu dhe më vonë punoi në një piceri në qëndër të New
Yorkut, në Manhattan. Më pas ai tërhoqi me shpenzimet e tij
dhe pjestarët e tjerë të familjes, vëllezrit, motrat dhe prindërit.
Sot të gjitha ata banojnë në Amerikë. Disa në Brooklyn, disa në
qytetet e tjera të Amerikës. Pas martesës me Alketën, ata për një
periudhë prej dy vjetësh banonin në Brooklyn, në Aveny
Ocean PkWy në Nr. 410, që ndodhet pothuajse në qëndër të
Brooklyn. Aparatamenti ku banonin ndodhej në katin e tretë të
një ndërtese pesëkatshe me tulla ngjyrë kafe. Por duke patur
vështirësi për punë dhe jetesë në vitin 1996 ata vendosen në
Rousees Point, një qytezë e vogël në verilindje të Shtetit të
New Yorkut, buzë liqenit Champlain, në kufi me Kanadanë.
Rouses Point, shtrihet gjatë një milje të Bregut Adirondack në
pjesën verilindore të shtetit të New Yorkut, Konteja Klinton dhe
Qyteza e Champlain. Ai gjendet në bregun perëndimor të
Liqenit Champlain. Ky liqen vjen i pesti nga madhësia në
SHBA, pas liqeneve të mëdhenj dhe ka sipërfaqe prej 1130 km²,
me gjatësi 180 km dhe gjërësi 19 km. E gjithë kjo hapësirë nga
kryeqyteti i shtetit të New Yorkut, Albany dhe deri në kufirin me
Kanadanë, kanë qënë banuar nga fiset indiane Mohikas dhe
Mohwak dhe fise të tjera indiane më pak të njohura. Pas
nënështrimit të këtyre fiseve nga europianët, tokat e tyre u bënë
pasuri e europianëve kolonizatorë të cilët krijuan qëndra të
shumta banimi, ashtu siç janë dhe sot. Mohikanët përbënin një
Tribu indiane të Amerikës së Veriut që do të thotë “Populli i
Lumit të Madh” dhe ishin përqëndruar në luginën e lumit
Hudson, në veri të shtetit të sotëm të New Yorkut. Qyteza ka
porta natyrale për në Kanada, Vermont dhe Shtetin e New
Yorkut me një hyrje të volitëshme për në Kanada dhe një urë
impresionuese përmes Liqenit Champlain, nga ku kalohet për në
Shtetin e Vermontit. Cena punonte si kamerjer në një lokal buzë
liqenit. Lokali kishte dy salla të vogla restoranti që lidheshin
midis tyre dhe një verandë të madhe për në verë dhe një
pishinë. Aty ata qëndruan deri në vitin 1998. Pastaj u
transferuan në një qytezë tjetër, po në tokën e Mohikanëve,
Norfolk, rreth 150 km në perëndim të Rousses Point.
Norfolku është qytezë në pjesën veriore të Kontesë së Saint
Lawrence të shtetit të New Yorkut në veri të qytetit Potsdam.
Qyteti ka filluar të banohet rreth vitit 1809. Ai është formuar në
vitin 1823 nga një pjesë e qytezës së Louisville. Qyteza ka zyrën
postare, qëndër shëndetësore bashkëkohore, bankën, muzeun,
repartin e zjarrfiksave, nja dy kisha, një sallë lojrash dhe fushë
patinazhi, parqe lojrash për fëmijë dhe vende shlodhje për të
moshuarit dhe një seri njësi tregëtare të vogla. Qyteza ka dhe
një fabrikë letre që punon me lëndë të parë nga pyjet përrreth
Një darkë familjare në restorant.
qytezës. Shkolla ku përfshihen të gjitha nivelet, si fillorja,
tetëvejeçarja dhe shkolla e mesme, gjendet në pjesën
jugëlindore të qytezës dhe është sëbashku me qytezën tjetër të
afërt, Norwood.
Familja e Cenas u vendos në një shtëpi që gjendet në rrugën
kryesore të qytetit West Main Street, në pjesën perëndimore. Ai
ka blerë me kredi nga një pronar amerikan me origjinë
hungareze Restorantin “Sabad’s”. Godina ku ndodhet
restoranti dhe shtëpia janë prej druri, ashtu siç janë të gjitha
godinat në zonat rurale të Amerikës dhe rreth e rrotull saj ka
hapësirë të gjërë të blertë dhe shumë drurë dhe shkurre
dekorative.
Fillimisht puna në restorant ishte e pakët por me kalimin e
viteve ajo erdhi duke u rritur dhe tani është në gjëndje të mirë.
Në restorant përveç Cenas, që është në rolin e menaxherit,
punojnë dhe shumë amerikanë dhe amerikane, rreth 8 – 10 veta
sipas ngarkesës ditore të klientelës. Ndërtesa e restorantit
është tre katëshe, prej druri, buzë rrugës kryesore të qytetit të
Norfolkut. Restoranti kishte hyrjen nga rruga kryesore dhe dy
hyrje të tjera nga ana jugore për personelin. Në hollin e
restorantit qëndron i varur në mur flamuri shqiptar me
shqiponjën dykrenare në mes. Restoranti ka dy salla të mëdha
ngrënje me rreth 150 vënde, një sallë për party me 30 vënde dhe
Bar Bufenë me banakë dhe pije të ndryshme që konsumonin
klientët dhe një platformë druri ku qëndronin gotat prej qelqi të
formave dhe madhësive të ndryshme të vendosura me
kokëposhtë, ashtu siç i kemi parë në disa filma amerikanë me
kauboj. Në të dy anët e sallës së parë, ka ndarje të veçanta me
nga 4 vënde secila, prej druri dhe me ndenjëse kolltuku. Në
tavolinat e tyre kishte gjithmonë një shandan me qiri të ndezur,
vendosur mbi një tavolinë prej druri në ngjyrë kafe të errët.
Sallat janë të shtruara me tapet të gjelbër dhe në mure me tabllo
Grupi i çiftelive të familjes së Cenas.
(Cena, Moni dhe Nuni)
të ndryshme. Në tavane varen abazhure me ventilatorë. Sallat
janë me ajër të kondicionuar. Në bodrumet e lokalit mbahen të
vendosura në rafte, pijet e ndryshme si uiski, rume, tekila,
konjake dhe deri tek birrat, pijet freskuese etj. Restoranti
shërbente vetëm mbas dite nga ora 15ºº dhe deri vonë në
mesnate, kur ishte larguar dhe klienti i fundit. Në restorant
shërbejnë përveç Cenas, që është menaxheri i lokalit dhe
shpesh kryente dhe detyrën e guzhinierit dhe shumë punonjës
të tjerë si banakierë (Bufetierë), kamarjerë, pjatalarës, pastrues
tavolinash etj. Aty punonte me orar të reduktuar dhe Alketa, e
cila kishte për detyrë të priste klientët, t’i vendoste sipas
dëshirave dhe kërkesave të tyre nëpër tavolina dhe t’i përcillte
ata kur mbaronin darkën e tyre. Në banak shërbenin zakonisht
vajza amerikane, por shpesh shërbente dhe vetë Cena ose
Alketa. Në restorant punojnë dhe ameriaknë me origjinë
indiane, siç është rasti i Lorit, një grua simpatike, me flokë të
verdhë dhe shumë e sjellëshme, e cila është me origjinë të largët
indiane. Sigurisht që origjina e saj është nga Fisi i Mohikanëve
ose Mohawkëve. Kjo doli dhe nga një bisedë që u zhvillua në
vitin 2009, midis disa amerikanëve, klientë në restorant dhe
njerzve të Cenas, bisedë që po vërtitej rreth aftësive të njerzve
për të punuar dhe për të krijuar pasuri. Amerikanët të prekur në
sedër nga fakti që një i huaj si Cena, të vjen në mes të Amerikës,
hap biznes dhe punëson (Kupto : shfytëzon) amerikanë vëndas
dhe i komandon ata, filluan të mburren, se ata janë pronarë të
këtij vendi dhe duhet të komandojnë. Në muhabet e sipër
ndërhyn Lori, e cila shpalli se pronare e vetme këtu ishte ajo,
mbasi kishte origjinë indiane. Frekuentimi i restorantit bëhej në
bazë të porosive të klientëve qysh disa ditë, ose orë më parë,
por kishte dhe shumë klientë të rastësishëm. Kishte dhe shumë
porosi për festa shoqërore ose familjare (party) si për raste
ditëlindjesh dhe festa të ndryshme shoqërore ose familjare.
Shpesh vinin si klientë dhe Indianë që banonin në një Rezervat
Me fëmijët e Alketës në ditlindjen e Nunit.
të Indianëve, nja 20 km në verilindje të Norfolkut, të cilët
kishin qejf shumë pijet e forta dhe sidomos rakinë e manit që
e kishte Cena nga Shqipëria.
Festa e ditëlindjeve shoqëroheshin dhe nga një tortë që jepej
falas nga lokali dhe rreth tavolinës mblidheshin i gjithë
personeli i lokalit, duke çuar tortën dhe qirinjtë e ndezur mbi
të, duke i a uruar jubilarit ditëlindjen me vargjet e zakonshme :
Happy birthday to you!.Në fund të muajit shtator, në lokal
organizohet dhe dita e mbylljes së aktivitetit të Golfit. Klubi i
Golfit i qytetit ka mbi 100 antarë, mes të cilëve Cena dhe djali i
tij Moni. Me rastin e mbylljes së veprimtarisë vjetore të golfit
dhe shpalljes së rezultateve, organizohet një party në
restorantin e Cenas ku marrin pjesë të gjithë antarët e klubit,
rreth 100 veta dhe kalonin një mbasdite të gëzuar me pije, të
ngrëna, muhabet dhe muzikë. Menyja e restorantit ishte
standarte dhe ndryshonte herë pas here duke futur receta të
reja gatimi. Në përgjithësi mbizotëronte guzhina italiane dhe
hungareze, siç thoshte Cena, por në përgjithësi ato ishin
gatime standarte, që gatuheshin në shumicën e restoranteve
të zonës dhe më gjërë. Me punën e Cenas, restoranti është
bërë i njohur në të gjithë zonën dhe ka filluar të frekuentohet
sa vjen dhe më tepër. Kështu dhe në Guidën vjetore të
Kontesë së Saint Lawrence ai paraqitet me logon e vet ashtu
si dhe nja 25 qëndra të tjera prodhuese dhe të shërbimit të
kësaj Konteje. Por megjithë se i larguar për një kohë të gjatë
nga vendlindja e tij, Cena nuk e harroi për asnjë çast
dashurinë për atdheun e skllavëruar nga regjimi sërb. Ai ka
kontribuar vazhdimisht me fonde financiare për fondacionin
“Vendlindja thërret” duke derdhur rregullisht
trepërqindëshin e caktuar.. Kur filluan veprimet luftarake të
UÇK-së, në vitin 1998, ai tentoi disa herë t’u bashkohej
këtyre formacioneve, por nuk mundi për arsye të largësisë
dhe kushteve të tjera. Në mars të vitit 1999 kur sapo kishin
filluar bombardimet e NATO-s mbi Sërbi, shqiptarët e
Amerikës u mblodhën në New York dhe formuan Batalionin
e “Atlantikut” me mbi 120 luftëtarë, ndërmjet të cilëve
kishte dhe vajza. Në këtë batalion u reshtua menjëherë dhe
Cena. Pas mbrritjes në Shqipëri, batalioni hyri në luftime
në zonën e Pashtrikut, mbi Gjakovë, ku luftoi deri në
përfundim të luftës më 12 qershor 1999. Për të gjithë
veprimtarinë e tij gjatë kësaj periudhe dhe sakrificave që ai
bëri, duke lënë larg familjen me 3 fëmijë të vegjël, i është
akorduar një fletë Mirënjohje nga Qeveria e Kosovës, e
firmosur nga Ministri i Mbrojtjes së Kosovës atëhere Azem
Syla dhe një Pllakë Mirënjohje nga Fondacioni Plavë-Guci
në Amerikë.Një veprim domethënës është dhe fakti që dhe
vetë banorët amerikanë të qytetit të Norfolkut gjatë kohës që
Cena ishte në luftë në Kosovë, organizuan një meshë në
kishën e qytetit, ku luteshin për Cenan dhe luftën e tij. Ata
kanë firmosur të gjithë në këtë meshë. Kjo në shënjë
mirënjohje për një luftëtar që lufton për vendin e tij, por dhe
në shënjë mirënjohje, se me biznesin e tij, Cena kontribuon
në zhvillimin ekonomik dhe kulturor të këtij qyteti
amerikan.Cena dhe Alketa kanë 4 fëmijë, Moni, Edona,
Zenuni dhe Fisniku, për të cilët kujdesen që të rriten të
shëndetshëm dhe të mësojnë mirë në shkollë, duke i edukuar
njëkohësisht me dashurinë për vendlindjen e prindërve,
Shqipërinë e dashur dhe me zakonet e traditat më të mira të
popullit tonë. Cena s’e ndan çiftelinë nga dora, dhe tani këtë
punë bën dhe djali i madh, Moni, 17 vjeçar dhe djali i dytë
Nuni, 13 vjeçar, të cilët luajnë shumë mirë në çifteli, shumë
melodi popullore shqiptare. Për t’a mbajtur gjallë këtë frymë
patriotizmi dhe atdhedashurie ata vijnë shpesh në Shqipëri,
Kosovë e Plavë sepse kanë mall për Atdheun e tyre dhe për
njerzit e afërm, duke shprehur me zjarr patriotizmin e tyre
edhe me veshjet e tyre shqiptare.