GJ - Privredna komora Srbije
GJ - Privredna komora Srbije GJ - Privredna komora Srbije
G L A V N E S T R U K T U R E D I N A R I D A B O S N E I H E R C E G O V I N E M A I N S T R U C T U R E S O F T H E D I N A R I D E S B O S N I A A N D H E R Z E G O V I N A 0 100 km Odžak Orašje 10 Hazim Hrvatovic BIHAĆ 2 LEGEND Savsko-vardarska navlaka 1 BANJALUKA 3 TUZLA 4 Panonsko-golijska navlaka Sarajevsko-zenički basen Ofiolitna navlaka Durmitorska navlaka 9 8 5 SARAJEVO Sansko-unska navlaka Navlaka bosanskog fliša MOSTAR 6 Tektonski blok Srednjebosanskog škriljavog gorja Ključko-raduška navlaka Glamoč-Drežnica-Gacko navlaka Karstna navlaka (navlaka Visokog fliša) Glamoč-Livno-Drežnica-Stolac-Neum DUBROVNIK 7 Rasjedi 1. Unski 2. Banjalučki 3. Sprečansko-kozarački 4. Drinski 5. Sarajevski 6. Neretvanski 7. Trebinjski 8. Busovački 9. Vrbaski 10. Savski Istražna područja Slika 1: Glavne strukture Dinarida Bosne i Hercegovine sa pozicijom istraţnih podruĉja Tokom 1989. i 1990. godine intenzivirana su naftnogeološka istraţivanja i na podruĉju Dinarida gdje su istraţne radove izvodili struĉnjaci ameriĉke firme AMOCO. Od tada se istraţni radovi dijele na dva zasebna projekta: 1. Projekt istraţivanja nafte i plina na podruĉju sjeverne Bosne, 2. Projekt istraţivanja nafte i plina na podruĉju Dinarida Bosne i Hercegovine. Analizu dugogodišnjih istraţivanja na projektu Sjeverne Bosne su uradili struĉnjaci engleske firme ECL (Exploration Consultants Limited). U Studiji je pored ostalog data ocjena potencijalnosti istraţnog prostora, izvršena rejonizacija po perspektivnosti, izdvojeni najperspektivniji stratigrafski ĉlanovi, te dat orjentacioni proraĉun rezervi za izdvojena perspektivna podruĉja. Obzirom na visok stepen naftnogeološke istraţenosti sedimenata oligocena i miocena (gornja strukturna etaţa), struĉnjaci ECL-a su okarakterisali ove tzv. "kontinentalne" sedimente kao veoma perspektivne za akumulaciju znaĉajnih koliĉina ugljovodonika. Na podruĉju Šamaĉko-oraške depresije okonturena su dva prospekta s istraţenim perspektivnim strukturama–zamkama, zatim u širem podruĉju tuzlanskog bazena – podruĉja Tinje, te loparski oligomiocenski basen. Za navedene prospekte izraĊene su strukturne karte, a u nastavku daljih istraţivanja slijedi izuĉavanje i odreĊivanje lokacije za istraţno bušenje. Izvršena je djelomiĉna analiza tzv. donje strukturne etaţe koja obuhvata heterogene stijenske komplekse od donje krede do gornjeg eocena, tj. od regionalne transgresije do stvaranja molasnih sedimenata tokom gornjeg eocena. I pored toga što su ispitivanja u toku, odnosno nedovoljno definisan naftnogeološki potencijal "donje strukturne etaţe", ocjenjena je kao naftnogeološki perspektivna. Navedena konstatacija se zasniva na evidentnim pojavama nafte unutar ovih sedimenata, zatim velika promjenljivost litofacijalnih karakteristika, te strukturno tektonski sklop i neposredna veza sa sedimentima "kontinentala". 2. ISTRAŢIVANJE NAFTE I PLINA FIRME AMOCO Na bazi postojećih podataka, o potencijalu rezervoara, pokrovnih i matiĉnih stijena, dobijenih istraţnim bušenjem, interpretacijom litologije, hronostratigrafije, okoliša facija i geofizike na podruĉju FBiH, postoje perspektivni prostori za nastavak istraţivanja nafte i plina (slika 1). Na perspektivnost izdvojenih prostora za dalja istraţivanja nafte i plina ukazali su i rezultati 14 seizmiĉkih profila ukupne duţine 490 km, koji su izvedeni na podruĉju karbonatne platforme od strane ameriĉke firme AMOCO, u periodu 1989 i 1990 godine. Pored rezultata seizmiĉkih ispitivanja u interpretaciju su bili ukljuĉeni, u znatnoj mjeri, i geološki podaci.Trasa profila IAZQ-1 ispitivana je ešalonskim rasporedom seizmografa. Profil se proteţe od bušotine Glamoĉ, na jug do Livna i duga je oko 30 km. Zakljuĉci Amoc-a, vezani za ovaj profil su slijedeći: a) Sjeverni dio trase presijeca dva polja i ovaj dio pokazuje slabu refleksiju; b) bušotina Glamoĉ-1 se relativno dobro podudara sa seizmiĉkim ispitivanjem; c) Juţni dio trase pokazuje jake reflektore na svim 559
dubinama, postoje indikacije za "slane jastuke" ispod polja ili eventualno u blizini baze krovine. Ova trasa ima dobar kvalitet podataka ali ju je sa geološkog aspekta veoma teško shvatiti tako da će biti potrebno više vremena za interpretaciju (slika 2). Slika 2: Geološki profil najdublje izvedene istraţne bušotine za istraţivanje nafte u BiH: Glamoĉ-1 Trasa profila IAZQ-2 je ispitivana od Mostara u pravcu juga do Ljubuškog. Ima duţinu od oko 30 km. Na trasi je identifikovano nekoliko odvojaka (lead) koji se na geološkim kartama vide kao antiklinale. Seizmiĉki podaci se slaţu sa površinskom geologijom. Slabije refleksije, koje su uoĉene, mogle bi biti posljedica komplikovane strukture. Trasa profila IAZQ-3 ima duţinu od oko 80 km a smještena je izmedju Trebinja i Vrbe. Najveći dio trase presijeca kredne kreĉnjake i manjim dijelom karbonatni fliš gornje krede. Trasa profila IAZQ-4 je najslabijeg kvaliteta. Osnovni zadatak ispitivanja na ovoj trasi bio je dobijanje predodţbe o Sarajevsko-zeniĉkom basenu bliţe Sarajevu. Na osnovu rezultata seizmiĉkih ispitivanja interpretirano je nekoliko podruĉja moguće naftonosnosti. Za konaĉnu interpretaciju, korišteni su podaci o geološkoj starosti, litologiji, strukturi i debljini. Izmedju profila IAZQ-3 (podruĉje Trebinja) i IAZQ-2 (podruĉje Medjugorja) identifikovano je nekoliko struktura antiklinale. Dokaz o ovome su i podaci sa površinskog geološkog kartiranja (Osnovna geološka karta). Na sjevernom kraju trase IAZQ-3 identifikovane su ĉetiri imbricirane (ljušturaste) strukture koje nose klastite iz permo-trijasa. Na trasama profila IAZQ-2 i IAZQ-3 vidi se veliki rasjed (decollment) koji ustvari predstavlja Kršku navlaku. Na trasama navedenih profila "decollment" je blago ubran usljed imbrikacije u podini ili usljed diferencijalnog zgušnjavanja ili "zavjese" iznad strukturno kompetentnih slojeva kao što su karbonatne platforme. Ove strukture ukazuju na opravdanost daljeg ispitivanja na ovom podruĉju kao potencijalnog za pronalazak nafte i plina. GLAMOČ-DREŢNICA-STOLAC-NEUM (karbonatna platforma) Naftno-geološka istraţivanja koja su se izvodila na podruĉju Vanjskih Dinarida (Glamoĉ-Dreţnica-Stolac- Neum) - Projekt Dinaridi preteţno su fundamentalnog karaktera i moţemo smatrati da su tek pokrenuti istraţni radovi. Procjena geoloških osnova za naftno-geološka istraţivanja podruĉja Dreţnice kod Mostara, Glamoĉa-Livna-Duvna i Stoca-Neuma, data je na bazi tumaĉenja podataka Federalnog zavoda za geologiju iz Sarajeva i ameriĉke kompanije AMOCO. 560
- Page 510 and 511: Kolicina adsorbovanog aresenata, mg
- Page 512 and 513: Sa Slike 3 se moţe videti da je i
- Page 514 and 515: Hercegovine. Pomijeranjem masa u kl
- Page 516 and 517: Slika 4. Velika livada u vršnom di
- Page 518 and 519: površinskom dijelu, stijene ovog k
- Page 520 and 521: FORMIRANJE SIROVINSKE DEPONIJE OPTI
- Page 522 and 523: Sirovinski deo obuhvata les, glinu,
- Page 524 and 525: 14,65 9,1 3,6 7,84 min 19,88 17,2 3
- Page 526 and 527: sadrţaja CaCO 3 od 13,26% (vrednos
- Page 528 and 529: REZULTATI HIDROGEOLOŠKIH I INŢENJ
- Page 530 and 531: deponija je formirana u uvali nasta
- Page 532 and 533: STRATEGIJA SMANJENJA GLOBALNOG ZAGR
- Page 534 and 535: 3. Kjoto protokol Slika 2. Odstupan
- Page 536 and 537: Krive graniĉnog troška kontrole M
- Page 538 and 539: Tabela 1. Terminski ugovor Datum tr
- Page 540 and 541: METODOLOŠKI OKVIR IDENTIFIKACIJE A
- Page 542 and 543: 2.3. Opis proizvodnog procesa i nje
- Page 544 and 545: 3.2.1. Matriĉni metod procene rizi
- Page 546 and 547: 4.2. Princip vrednovanja stvarnih i
- Page 548 and 549: 5. ZAKLJUĈAK Iz priloţenih istra
- Page 550 and 551: Sl.1 Geografski poloţaj kamenoloma
- Page 552 and 553: Srednji koeficijent otkrivke iznosi
- Page 554 and 555: Prednost projektovanja u 3D okruţe
- Page 556 and 557: THE POSSIBLE USE OF FLY ASH FROM TH
- Page 558 and 559: Treći vid primene je u izradi gra
- Page 562 and 563: Predmetna istraţna polja spadaju u
- Page 564 and 565: KARAKTERIZACIJA KAOLINSKE GLINE IZ
- Page 566 and 567: Gubitak mase, % DTA, V Slika 7. Dif
- Page 568 and 569: TEHNOLOGIJA IZVOĐENJA BUŠAĈKO-MI
- Page 570 and 571: paralelan autoputu, širine 6m i im
- Page 572 and 573: „uklanjanja― bouldera sa trase
- Page 574: obavezan nadzor inspektora policije
dubinama, postoje indikacije za "slane jastuke" ispod polja ili eventualno u blizini baze krovine. Ova trasa<br />
ima dobar kvalitet podataka ali ju je sa geološkog aspekta veoma teško shvatiti tako da će biti potrebno više<br />
vremena za interpretaciju (slika 2).<br />
Slika 2: Geološki profil najdublje izvedene istraţne bušotine za istraţivanje nafte u BiH: Glamoĉ-1<br />
Trasa profila IAZQ-2 je ispitivana od Mostara u pravcu juga do Ljubuškog. Ima duţinu od oko 30 km. Na<br />
trasi je identifikovano nekoliko odvojaka (lead) koji se na geološkim kartama vide kao antiklinale. Seizmiĉki<br />
podaci se slaţu sa površinskom geologijom. Slabije refleksije, koje su uoĉene, mogle bi biti posljedica<br />
komplikovane strukture. Trasa profila IAZQ-3 ima duţinu od oko 80 km a smještena je izmedju Trebinja i<br />
Vrbe. Najveći dio trase presijeca kredne kreĉnjake i manjim dijelom karbonatni fliš gornje krede. Trasa<br />
profila IAZQ-4 je najslabijeg kvaliteta. Osnovni zadatak ispitivanja na ovoj trasi bio je dobijanje predodţbe<br />
o Sarajevsko-zeniĉkom basenu bliţe Sarajevu.<br />
Na osnovu rezultata seizmiĉkih ispitivanja interpretirano je nekoliko podruĉja moguće naftonosnosti. Za<br />
konaĉnu interpretaciju, korišteni su podaci o geološkoj starosti, litologiji, strukturi i debljini. Izmedju profila<br />
IAZQ-3 (podruĉje Trebinja) i IAZQ-2 (podruĉje Medjugorja) identifikovano je nekoliko struktura<br />
antiklinale. Dokaz o ovome su i podaci sa površinskog geološkog kartiranja (Osnovna geološka karta). Na<br />
sjevernom kraju trase IAZQ-3 identifikovane su ĉetiri imbricirane (ljušturaste) strukture koje nose klastite iz<br />
permo-trijasa. Na trasama profila IAZQ-2 i IAZQ-3 vidi se veliki rasjed (decollment) koji ustvari predstavlja<br />
Kršku navlaku. Na trasama navedenih profila "decollment" je blago ubran usljed imbrikacije u podini ili<br />
usljed diferencijalnog zgušnjavanja ili "zavjese" iznad strukturno kompetentnih slojeva kao što su karbonatne<br />
platforme. Ove strukture ukazuju na opravdanost daljeg ispitivanja na ovom podruĉju kao potencijalnog za<br />
pronalazak nafte i plina.<br />
GLAMOČ-DREŢNICA-STOLAC-NEUM (karbonatna platforma)<br />
Naftno-geološka istraţivanja koja su se izvodila na podruĉju Vanjskih Dinarida (Glamoĉ-Dreţnica-Stolac-<br />
Neum) - Projekt Dinaridi preteţno su fundamentalnog karaktera i moţemo smatrati da su tek pokrenuti<br />
istraţni radovi. Procjena geoloških osnova za naftno-geološka istraţivanja podruĉja Dreţnice kod Mostara,<br />
Glamoĉa-Livna-Duvna i Stoca-Neuma, data je na bazi tumaĉenja podataka Federalnog zavoda za geologiju<br />
iz Sarajeva i ameriĉke kompanije AMOCO.<br />
560
Change language