GJ - Privredna komora Srbije
GJ - Privredna komora Srbije GJ - Privredna komora Srbije
Sa Slike 3 se moţe videti da je i kod prirodnog zeolita i bentonita adsorpcija zearalenona niska (32.5% - prirodni zeolit, 21% - bentonit). Zapaţa se da i kod organozeolita i kod organobentonita, adsorpcija zearalenona raste sa porastom sadrţaja organske faze u mineralima. Visok indeks adsorpcije zearalenona (100%) je postignut kod organozeolita sa sadrţajem organske faze 3 meq/100g, dok je kod organobnetonita za isti indeks adsorpcije ovog toksina bilo potrebno 30 meq/100g organske faze. Na osnovu ovih ispitivanja zakljuĉuje se da se organskom modifikacijom i zeolita i bentonita postiţe efiksno uklanjanje ovog slabo polarnog molekula. U odnosu na organobentonit, maksimum adsorpcije zearalenona na organozeolitu je postignut sa 10 puta niţim sadrţajem organske faze [12]. Zakljuĉak I pored toga što postoje brojne tehnike za uklanjanje kako razliĉitih zagaĊivaĉa iz voda, tako i za uklanjanje mikotoksina prisutnih u stoĉnoj hrani, njihova adsorpcija na prirodnim alumosilikatnim mineralima se najĉešće koristi. Osnovna prednost alumoslikatnih minerala (prirodni zeolit – klinoptilolit i bentonit – montmorilonit), kao adsorbenata razliĉitih zagaĊivaĉa, jeste njihova niska cena i ogromne raspoloţive rezerve ovih sirovina u svetu i u našoj zemlji. Razliĉitim modifikacijama prirodnog zeolita i bentonita je moguće povećati efikasnost ovih alumosilikatnih minerala prema specifiĉnom zagaĊivaĉu. Tako, modifikacijama prirodnog zeolita jonima gvoţĊa je moguće postići viši stepen uklanjanja katjona teških metala (na primer olova), i neorganskih anjona (na primer arsenata), dok se organskim modifikacijama minerala klinoptilolita i montmorilonita moţe povećati efikasnost uklanjanja slabo polarnih molekula mikotoksina (na primer zearalenona). Ipak, odnosu na organobentonit, maksimum adsorpcije zearalenona na organozeolitu je postignut sa 10 puta niţim sadrţajem organske faze Literatura [1] J. Lemić, A. Vujaković, M. Đuriĉić, T. Stanić, M. Tomašević-Ĉanović: Zeoliti, prirodni i modifikovani u preĉišćavanju zagaĊenih voda. Ekološki problemi gradova, Zbornik radova, Beograd 22-23. april 2004, 377- 385, 2004 [2] M. R. Barrer, Natural Zeolites, Occurrence, Properties, Use, Perganmon Press, 385-395, 1978 [3] G. Borchardt, Smectites, Minerals in Soil Environments, Soil Science Society of America, Medison, Wisconsin, USA, 675-718, 1989 [4] M. Panayotova, B. Velikov, Kinetics of heavy metal ions removal by use of natural zeolite, J. Environ. Sci. Health A 37, 139–147, 2002. [5] A. Cincotti, N. Lai, R. Orru, G. Cao Sardinian natural clinoptilolites for heavy metals and ammonium removal: experimental and modeling, Chem. Eng. J. 84, 275–282, 2001. [6] V. Inglezakis, M. Loizidou, H. Grigoropoulou, Equilibrium and kinetic ion exchange studies of Pb 2+ , Cr 3+ , Fe 3+ and Cu 2+ on natural clinoptilolite, Water Res. 36, 2784–2792, 2002. [7] M. Kragović, A. Daković, Ţ. Sekulić, M. Trgo, M. Ugrina, J. Perić, G. D. Gatta, Removal of lead from aqueous solutions by using the natural and Fe(III)-modified zeolite, Appl. Surf. Sci., [8] T. Stanić, Magistarska teza, Fakultet za fiziĉku hemiju, Univerzitet u Beogradu, 2008 [9] T. Stanić, A. Daković, A. Ţivanović, M. Tomašević-Ĉanović, V. Dondur, S. Milićević, Adsorption of arsenic (V) by iron (III)-modified natural zeolitic tuff, Environ. Chem. Lett. 7, 161-166, 2009. [10] A. D. Vujaković, M. R. Tomašević-Ĉanović, A. S. Daković, V. T. Dondur, Appl. Clay Sci., 17, 265- 277, 2000 [11] M. Tomašević-Ĉanović, A. Daković, O. Vukićević, M. Adamović, A. Boĉarov-Stanĉić, G. Rottinghaus, Površinski modifikovani klinoptilolit-novi efikasni adsorbent mikotoksina, XV Savetovanje Agronoma, Veterinara i Tehnologa, Zbornik radova, Beograd, 13-15 februar, 2001, 291-297, 2001 [12] A.Daković, M.Tomašević-Ĉanović, V.Dondur, D.Stojšić, G.Rottinghaus: In vitro adsorption of zearalenone by octadecyl dimethyl benzyl ammonium-exchanged clinoptilolite-heulandite tuff and bentonite. In A. Galarneau, F. Di Renzo, F. Fajula, J. Verdina (Eds.) Zeolites and Mesoporous Materials at the Down of 21th Century, Proceedings of 13 th International Zeolite Conference, Montpellier, France, 8-13 July, Stud. Surf. Sci. Catal. Vol. 135, 5276-5283, 2001 511
INŢENJERSKOGEOLOŠKI I HIDROGEOLOŠKI USLOVI U PADINI STIJENSKOG MASIVA „KUKOVI“ ENGINEERING-GEOLOGICAL AND HYDROGEOLOGICAL CONDITIONS IN THE ROCK MASS SLOPE "KUKOVI” E. Mandţić*, Đ. Ćerimagić**, K.Mandţić***, E.Babajić**** Rudarsko-geološko-graĎevinski fakultet Univereziteta u Tuzli Tuzla *Rud.-goel.-graĎ. fakultet Univereziteta u Tuzli,** GraĎevinski fakultet Univerziteta u Sarajevu, Rud.-geol.- graĎ. fakultet Univerziteta u Tuzli, **** Rud.-geol.-graĎ. fakultet Univerziteta u Tuzli REZIME Padina „Kukovi― nalazi se iznad vještaĉke akumulacije tz. Jablaniĉkog jezera na putu Konjic – Jablanica. U podruĉju ograniĉenom nazivom „Kukovi― nalazi se dugaĉki tunel magistralne ceste, ĉetiri ţeljezniĉka tunela i ĉetiri ţeljezniĉka mosta. Podruĉje „Kukovi― od 1956. godine definisano je kao potencijalno klizište koje zahvata površinu od oko 10 hektara. Razliĉita istraţivanja koja su provoĊena od 1956. do 2011. godine pokazala su da je masiv „Kukovi― veoma sloţene graĊe po mnogim elementima koji mogu biti uzrok nastanka klizišta. U radu su prikazana provedena inţenjerskogeološka i hidrogeološka istraţivanja površine padine koja je ograniĉena kao potencijalno klizište. Kljuĉne rijeĉi: klizište, inţenjerskogeološka istraţivanja, hidrogeološka istraţivanja SUMMARY Hillside "Kukovi" is located above the artificial reservoir, so called Jablanica lake, on the road Konjic-Jablanica. The area delineated as "Kukovi", there is a long tunnel, highway, railway tunnels and four railway bridge. Area ―Kukovi‖ is, since 1956. defined as a potential landslide which covers about 10 acres. Different studies which have been conducted since 1956. until 2011. showed that the massive "Kukovi" is a very complex structure in which many elements can be the cause of the landslide. The work presents conducted engineering and hydrogeological study of the slope area that is restricted as a potential landslide. Key words: landslide, ingineering-geological research, hidrogeological research Uvod Nastanak naziva „klizište Kukovi― vezuje se za prvo punjenje vještaĉke akumulacije 1956. godine, koju ĉini Jablaniĉko jezero nakon izgradnje betonske brane na rijeci Neretvi, nedaleko od grada Jablanica. Od 1956. godine do danas, „klizište Kukovi― postoji kao neriješen problem po svi elementima koji definišu klizište: ĉelo otkidanja, rubne zone smicanja, noţica sa nakupljanjem masa, uslovi klizanja, naĉin aktiviranja i smirivanja (progesivno-regresivno-progresivni tok), i dr. Noţica „klizišta Kukovi― je potopljena vodom vještaĉke akumulacije. „Klizište Kukovi― ima oblik trapeza sa duţinom strane u vršnom dijelu oko 400 m i u noţiĉnom dijelu oko 1.000 m. Duţina „klizišta Kukovi― je oko 1.100 m sa visinskom razlikom od 440 m. Na istoĉnom dijelu je ograniĉeno rasjednom zonom kontakta kreĉnjaka i škriljca. Duţ tog kontakta duboko je usjeĉeno korito potoka Crnaja. Na zapadnoj strani granicu ĉini usjeĉeno korito potoka Gradišće. U geološkoj graĊi podruĉja „klizišta Kukovi― u glavnom uĉestvuju škriljave stijene koje ĉine masiv škriljaca razliĉite boje. Teren od vrha klizišta prema Jablaniĉkom jezeru je padina sa livadama i djelimiĉno sa šumom. Od polovine duţine klizišta, prema niţim kotama, teren je izbrazdan usjecima 4 povremena potoka, što ĉini specifiĉnu morfološku strukturu tog terena. Potreba za istraţivanjem „klizišta Kukovi“ i istorijat istraţivanja Potreba za istraţivanjem podruĉja „klizišta Kukovi― pojavila se već 1956. godine kada je prvi puta napunjena vještaĉka akumulacija vode iza betonske brane hidroelektrane Jablanica. Indicirano kao potencijalno klizište, koje bi u sluĉaju aktiviranja moglo unijeti u vodnu akumulaciju oko 15.000.000 m³ mase stijena, postalo je predmet istraţivanja. Tome je doprinijela i ĉinjenica da je kasnije u tijelu klizišta izraĊen i magistralni put sa dugaĉkim cestovnim tunelom (550m), zatim ţeljezniĉka pruga sa ĉetiri tunela i ĉetiri mosta, da je u tijelu klizišta poloţen i optiĉki kabl koji povezuje sjeverni i juţni dio Bosne i 512
- Page 462 and 463: Ci Ce 100 (1) Ci gde je: α - s
- Page 464 and 465: iz rastvora Cu(NO 3 ) 2 ostvaren za
- Page 466 and 467: a) b) Slika 2. Desorpcija jona (a)
- Page 468 and 469: ADSORPCIJA JONA Pb 2+ IZ SINTETIĈK
- Page 470 and 471: 2.3. Metode analize Za odreĊivanje
- Page 472 and 473: a) Slika 4. a) Adsorpciona izoterma
- Page 474 and 475: UVOĐENJE KOMERCIJALNOG POSTROJENJA
- Page 476 and 477: Slika 2. Šemtski prikaz luţenja g
- Page 478 and 479: MS x +Fe 3+ Hemijski M x+ +Fe 2+
- Page 480 and 481: Literatura [1] Johnson D.B., Biohyd
- Page 482 and 483: spaljena a potom ţarena na 815°C.
- Page 484 and 485: Slika 3. Kinetiĉki model pseudo-dr
- Page 486 and 487: TEHNIĈKA REKULTIVACIJA DEGRADIRANI
- Page 488 and 489: Slika 2. Poprečni profili 1 -5 i
- Page 490 and 491: Tabela 4 - Granulometrijska analiza
- Page 492 and 493: 3. R.Lekovski, M.Mikić, M.Martinov
- Page 494 and 495: ANDENZITSKI PRST ISTOĈNO ODLAGALI
- Page 496 and 497: Slika 3. 3D prikaz Istoĉnog odlaga
- Page 498 and 499: Površine flotacijskog jalovišta
- Page 500 and 501: HIDROGEOLOŠKE KARAKTERISTIKE LEŢI
- Page 502 and 503: podzemnih voda. Kada se eksploataci
- Page 504 and 505: leţišta gde je kreĉnjaĉka stens
- Page 506 and 507: Slika 10 - Uprošćena geološka ka
- Page 508 and 509: NEMETALIĈNE MINERALNE SIROVINE - P
- Page 510 and 511: Kolicina adsorbovanog aresenata, mg
- Page 514 and 515: Hercegovine. Pomijeranjem masa u kl
- Page 516 and 517: Slika 4. Velika livada u vršnom di
- Page 518 and 519: površinskom dijelu, stijene ovog k
- Page 520 and 521: FORMIRANJE SIROVINSKE DEPONIJE OPTI
- Page 522 and 523: Sirovinski deo obuhvata les, glinu,
- Page 524 and 525: 14,65 9,1 3,6 7,84 min 19,88 17,2 3
- Page 526 and 527: sadrţaja CaCO 3 od 13,26% (vrednos
- Page 528 and 529: REZULTATI HIDROGEOLOŠKIH I INŢENJ
- Page 530 and 531: deponija je formirana u uvali nasta
- Page 532 and 533: STRATEGIJA SMANJENJA GLOBALNOG ZAGR
- Page 534 and 535: 3. Kjoto protokol Slika 2. Odstupan
- Page 536 and 537: Krive graniĉnog troška kontrole M
- Page 538 and 539: Tabela 1. Terminski ugovor Datum tr
- Page 540 and 541: METODOLOŠKI OKVIR IDENTIFIKACIJE A
- Page 542 and 543: 2.3. Opis proizvodnog procesa i nje
- Page 544 and 545: 3.2.1. Matriĉni metod procene rizi
- Page 546 and 547: 4.2. Princip vrednovanja stvarnih i
- Page 548 and 549: 5. ZAKLJUĈAK Iz priloţenih istra
- Page 550 and 551: Sl.1 Geografski poloţaj kamenoloma
- Page 552 and 553: Srednji koeficijent otkrivke iznosi
- Page 554 and 555: Prednost projektovanja u 3D okruţe
- Page 556 and 557: THE POSSIBLE USE OF FLY ASH FROM TH
- Page 558 and 559: Treći vid primene je u izradi gra
- Page 560 and 561: G L A V N E S T R U K T U R E D I N
Sa Slike 3 se moţe videti da je i kod prirodnog zeolita i bentonita adsorpcija zearalenona niska (32.5% -<br />
prirodni zeolit, 21% - bentonit). Zapaţa se da i kod organozeolita i kod organobentonita, adsorpcija<br />
zearalenona raste sa porastom sadrţaja organske faze u mineralima. Visok indeks adsorpcije zearalenona<br />
(100%) je postignut kod organozeolita sa sadrţajem organske faze 3 meq/100g, dok je kod organobnetonita<br />
za isti indeks adsorpcije ovog toksina bilo potrebno 30 meq/100g organske faze. Na osnovu ovih ispitivanja<br />
zakljuĉuje se da se organskom modifikacijom i zeolita i bentonita postiţe efiksno uklanjanje ovog slabo<br />
polarnog molekula. U odnosu na organobentonit, maksimum adsorpcije zearalenona na organozeolitu je<br />
postignut sa 10 puta niţim sadrţajem organske faze [12].<br />
Zakljuĉak<br />
I pored toga što postoje brojne tehnike za uklanjanje kako razliĉitih zagaĊivaĉa iz voda, tako i za uklanjanje<br />
mikotoksina prisutnih u stoĉnoj hrani, njihova adsorpcija na prirodnim alumosilikatnim mineralima se<br />
najĉešće koristi. Osnovna prednost alumoslikatnih minerala (prirodni zeolit – klinoptilolit i bentonit –<br />
montmorilonit), kao adsorbenata razliĉitih zagaĊivaĉa, jeste njihova niska cena i ogromne raspoloţive<br />
rezerve ovih sirovina u svetu i u našoj zemlji. Razliĉitim modifikacijama prirodnog zeolita i bentonita je<br />
moguće povećati efikasnost ovih alumosilikatnih minerala prema specifiĉnom zagaĊivaĉu. Tako,<br />
modifikacijama prirodnog zeolita jonima gvoţĊa je moguće postići viši stepen uklanjanja katjona teških<br />
metala (na primer olova), i neorganskih anjona (na primer arsenata), dok se organskim modifikacijama<br />
minerala klinoptilolita i montmorilonita moţe povećati efikasnost uklanjanja slabo polarnih molekula<br />
mikotoksina (na primer zearalenona). Ipak, odnosu na organobentonit, maksimum adsorpcije zearalenona na<br />
organozeolitu je postignut sa 10 puta niţim sadrţajem organske faze<br />
Literatura<br />
[1] J. Lemić, A. Vujaković, M. Đuriĉić, T. Stanić, M. Tomašević-Ĉanović: Zeoliti, prirodni i modifikovani u<br />
preĉišćavanju zagaĊenih voda. Ekološki problemi gradova, Zbornik radova, Beograd 22-23. april 2004, 377-<br />
385, 2004<br />
[2] M. R. Barrer, Natural Zeolites, Occurrence, Properties, Use, Perganmon Press, 385-395, 1978<br />
[3] G. Borchardt, Smectites, Minerals in Soil Environments, Soil Science Society of America, Medison,<br />
Wisconsin, USA, 675-718, 1989<br />
[4] M. Panayotova, B. Velikov, Kinetics of heavy metal ions removal by use of natural zeolite, J. Environ.<br />
Sci. Health A 37, 139–147, 2002.<br />
[5] A. Cincotti, N. Lai, R. Orru, G. Cao Sardinian natural clinoptilolites for heavy metals and ammonium<br />
removal: experimental and modeling, Chem. Eng. J. 84, 275–282, 2001.<br />
[6] V. Inglezakis, M. Loizidou, H. Grigoropoulou, Equilibrium and kinetic ion exchange studies of Pb 2+ ,<br />
Cr 3+ , Fe 3+ and Cu 2+ on natural clinoptilolite, Water Res. 36, 2784–2792, 2002.<br />
[7] M. Kragović, A. Daković, Ţ. Sekulić, M. Trgo, M. Ugrina, J. Perić, G. D. Gatta, Removal of lead from<br />
aqueous solutions by using the natural and Fe(III)-modified zeolite, Appl. Surf. Sci.,<br />
[8] T. Stanić, Magistarska teza, Fakultet za fiziĉku hemiju, Univerzitet u Beogradu, 2008<br />
[9] T. Stanić, A. Daković, A. Ţivanović, M. Tomašević-Ĉanović, V. Dondur, S. Milićević, Adsorption of<br />
arsenic (V) by iron (III)-modified natural zeolitic tuff, Environ. Chem. Lett. 7, 161-166, 2009.<br />
[10] A. D. Vujaković, M. R. Tomašević-Ĉanović, A. S. Daković, V. T. Dondur, Appl. Clay Sci., 17, 265-<br />
277, 2000<br />
[11] M. Tomašević-Ĉanović, A. Daković, O. Vukićević, M. Adamović, A. Boĉarov-Stanĉić, G. Rottinghaus,<br />
Površinski modifikovani klinoptilolit-novi efikasni adsorbent mikotoksina, XV Savetovanje Agronoma,<br />
Veterinara i Tehnologa, Zbornik radova, Beograd, 13-15 februar, 2001, 291-297, 2001<br />
[12] A.Daković, M.Tomašević-Ĉanović, V.Dondur, D.Stojšić, G.Rottinghaus: In vitro adsorption of<br />
zearalenone by octadecyl dimethyl benzyl ammonium-exchanged clinoptilolite-heulandite tuff and bentonite.<br />
In A. Galarneau, F. Di Renzo, F. Fajula, J. Verdina (Eds.) Zeolites and Mesoporous Materials at the Down of<br />
21th Century, Proceedings of 13 th International Zeolite Conference, Montpellier, France, 8-13 July, Stud.<br />
Surf. Sci. Catal. Vol. 135, 5276-5283, 2001<br />
511
Change language