GJ - Privredna komora Srbije

ZNAĈAJ INFORMATIĈKE OBRADE GEOLOŠKIH PODATAKA I
ZNAĈAJ DOBROG IZBORA SOFTVERA
THE SIGNIFICANCE OF IT GEOLOGICAL DATA PROCESSING AND
GOOD SOFWARE CHOICE
Apstrakt
Branislav Pašajlić, Nikola Pašajlić
Pacha d.o.o Stragari
Savremeni pristup realizaciji geoloških istraţivanja i dalje eksploatacije leţišta mineralnih sirovina nemoguć je bez
visoko sofisticirane informatiĉke podrške. Ovim radom daje se uporedni prikaz obrade geoloških podataka,ruĉno
obradjenih ili obradjenih softveima za crtanje (Corel – Auto Cad ) i obrada geoloških podataka u namenskomgeološkom
Softveru-GDM-u. Da bi geolog interpretator korektno interpretirao geološke podatke iste mora savršeno
dobro da sagleda, kako bi bio u stanju da korektno definiše i poveţe litološke ĉlanove, posebno u sluĉajevima
višeslojnih leţišta bez geoloških repera. Dobrim izborom 3D geološkog Sotfvera ,navedena problematika postaje
jednostavnija ,dobijanjem jasne slike istih omogućeno je rekodiranje litoloških clanova i njihovo prostorno definisanje
i kod najsloţenijih sluĉajeva .
Kljuĉne reĉi , Obrada geoloških podataka , GDM- 3D modeliranje , interpretacija, proraĉuni, ,planiranje i
projektovanje , praćenje eksploatacije.
Abstract
Contemporary approach to the realization of geological researches so as the exploitations of ore deposits are both
impossible without sophisticated IT support. In this work the parallel between geological data processing, processed by
hand or with drawing software (CorelDraw – AutoCAD), and geological data processing by using geological software
GDM is given. In order that geologist interpreter could properly interpret geological data he has to comprehend them
well so he could properly define and link lithological units, especially in case of multilayered deposits without knowing
geological markers. With making good choice of 3D geological software, the listed issue is becoming simpler, with
making clear picture of these issues it is enabled to recode lithological units and to define them in space even in the
most complex cases.
Key words: geological data processing, GDM – 3D modeling, interpretation, calculations, planning and designing,
exploitation monitoring.
UVOD
Ţelja za pisanjem ovog rada je proistekla posle višegodišnjeg rada na modeliranju leţišta razliĉitih
mineralnih sirovina , a pre svega modeliranja leţišta istraţivanih pre više decenija , koja su već bila
obradjivana na klasiĉan naĉin – ruĉno crtanom dokumentacijom i proverena modeliranjem u dobro
odabranom geološkom softveru. Kao najkarakteristiĉnije primere uporedjivanja rezultata ruĉno obradjenih
leţišta sa rezultatima dobijenim obradom u geološkom softveru ,uzeli smo leţišta : Belo Brdo–revir Gomile ,
Rajićevu Goru , Rudnik Rudnik-Nova Jama i Piskanju kod Baljevca. Pokazalo se da su razlike jako velike i
da su proistekle, pre svega iz nemogućnosti da se kod crtanja profila, sagleda treća dimenzija i litološki
ĉlanovi korektno poveţu ,ne samo duţ profilske linije već i po dubini. Ovo je posebno teško kod višeslojnih
leţišta sa malo ili ni malo litoloških repera , kao i kod obrade paleoreljefa korišćenjem podataka jamskih
radova kao dopune i korekcije definisanih formacija.
Kao poseban problem ţelimo da naglasimo potrebu za dobrim izborom geološkog softvera. Softvera sa,pre
svega dobrim 3D prikazom i dobro rešenom komunikacijom grafiĉkog dokumenta sa bazom podataka i
obrnuto te mogućnošću brzog prekodiranja litoloških ĉlanova ,vidljivih u boji.Razliĉiti geolozi u razliĉitim
vremenskim intervalima su imali i razliĉite pristupe geološkoj problematici koji se manifestuju kako kroz
razliĉita imena za istu litološku sredinu , tako ĉesto ,neprecizno nedefinisanim opisom ,kao naprimer „
Vulkaniti prve vulkanogene faze― (tufovi – andeziti –ili kvarclatiti ? ). Kodiranje ovakvih litoloških opisa je
neophodno i zahteva veliko iskustvo. Naţalost geolozi sa velikim iskustvom obiĉno ne poznaju dovoljno
informatiku , za razliku od mladih koji uglavnom poznaju informatiku ali nemaju dovoljno geološkog
iskustva. Poveriti mladim geolozima obradu geoloških podataka u neadekvatnom softveru ( softveru za
437