GJ - Privredna komora Srbije

Glavni cilj projekta je bio ublaţavanje ekoloških rizika koji su proizašli iz procesa vaĊenja rude u podruĉju
Mojkovac u Crnoj Gori. Taloţno jezero u blizini Mojkovca izgraĊeno je prije 30 godina, a rezultat je
prerade ruda cinka i olova. Flotaciono jezero, smješteno je na obali rijeke Tare nedaleko od grada Mojkovca.
Moguće zagaĊenje uslijed curenja sa jalovišta u rijeku Taru bi uzrokovalo ekološku katastrofu koja bi imala
uticaj na ĉitav eko sistem nacionalnog parka Durmitor koji je pod zaštitom UNESCO-a, a negativne
posljedice ovakvog dogaĊaja bi imale uticaja i na ĉitav nizvodni tok rijeke Tare, koja takoĊe pripada
Dunavskom slivu. Druge ekološke prijetnje su bile uzrokovane emisijom prašine sa jalovišta u suvim
ljetnim mjesecima, kao i izlivanje gradske kanalizacije u jalovište što je predstavljalo veliki rizik za lokalno
stanovništvo.
Tehniĉko rješenje za remedijaciju bazena je bazirano na odvodnji akumulirane vode tj. smanjenjem nivoa
vode do +802m nadmorske visine, stabilizaciji mulja metodom solidifikacije, prekrivanjem ĉitave površine
jalovišta slojem mulja pomiješanim solidifikovanim materijalom debljine 0,3 m u gornjem sloju, a koji je
vodo-nepropustan i konaĉna modifikacija pejzaţa prile polaganja sloja prirodne zemlje. Izraĉunato je da
ukupna koliĉina materijala za soldifikaciju iznosi do 497.400 m 3 .
Metoda solidifikacije je bazirana na fiziĉko-hemijskom tretmanu homogenizacijom uz korištenje
odgovarajućih vezivnih sredstava. Cilj solidifikacije je da se smanji opasnost od izluţivanja opasnih materija
inkapsuliranjem istih u kristalnim mreţama novoformiranih minerala (u sluĉaju teških metala) ili njihovo
ĉahurenja u mikro-prazninama (u sluĉaju organskih supstanci), kao i stabilizacija otpada sa teškim metalima
(npr. Pb, Cd, Co, Ni, As) sadrţaja preko dozvoljenih granica. Fiziĉke i hemijske osobine i niska vodopropustljivost
solidificiranog materijala omogućava njegovo daljnje ponovno korištenje kao materijala za
sanaciju jalovišta.
Solidifikacija omogućava konverziju mulja sa sadrţajem suve materije u ĉvrsti materijal bez ikakvog
odvajanja teĉne faze i smanjene izluţivanja teških metala, a samim tim ekološki štetnih sadrţaja na lokaciji
odlagališta. Solidifikacija takoĊe smanjuje propustljivost mulja i pretvara gu u nepropustljiv sloj u okviru
samog jalovišta.
Poslovi sanacije su bili izvršeni u 3 uzastopna koraka. Cilj koraka 1 (2005) je bio da se potvrde postojeći
podaci i da se specificiraju nedostajući, a koji su neophodni da bi se uspješno izvršili radovi na revitalizaciji
i sanaciji. Drugi korak (2006 – 2008) podrazumjeva instalaciju drenaţnog sistema i opreme za monitoring,
ispumpavanje površinske vode iz bazena, i izvoĊenje probne pilot solidifikacije. Korak 3 (2008 – 2010)
ukljuĉuje poslove solidifikacije i ureĊivanje pejzaţa da bi se postigao konaĉan dizajnirani oblik remedijacije
lokacije.
2005
Prvi korak je ukljuĉivao sledeće aktivnosti
Bušenja na lokaciji jalovišta, testovi propusnosti
Geodetski radovi, pozicioniranje novih iskopanih objekata
Uzorkovanje mulja i voda za laboratorijske testove
Mjerenja geofiziĉkim radarom (GPR)
Pilot testovi soldifikacije
Kompletna procjena radova, ukljuĉujući i procjenu rizika za planirano ispuštanje u rijeku
Taru
Cilj izvoĊenja bušenja je bila verifikacija rezultata istraţivanja koja su već završena ranije kao i dobijanje
dodatnih podataka za moguće modifikacije domena radova na samoj remedijaciji. Kako su ova bušenja bila
raĊena na podvodnim lokacijama ista su izvoĊena sa posebno dizajniranog pontonskog ĉamca. Ukupna
veliĉina buština je 84,5m, ukljuĉujući i 15,2m podvodnih bušotina. Dinamiĉna mjerenja propusnosti su
izvoĊena tokom samih bušenja. Terenska mjerenja su ukljuĉivala standardne testove propusnosti koji su
izvoĊeni u samaim bušotinama na datim dubinama i materijalima (pjeskoviti i glinasto-pjeskoviti materijal).
Bušenja su potvrdila geološki profil nataloţenog Pb/Zn mulja, njegovu dubinu kao i dubinu organskog
mulja. Testovi propusnosti su pokazali da je zemljište teĉnog sastava i/ili da je pjesak u bušotinama nakon
408