GJ - Privredna komora Srbije

su niţeg nivoa po intenzitetu od kasnijih nailazaka uzrokovanih od strane reflektovanih zvuĉnih talasa sa
vještaĉkih granica u stjenskom masivu koje obrazuju stari rudarski radovi od prethodno provedene jamske
eksploatacije predmetnog leţišta mrkog uglja. Prostorna dispozicija granica refleksija zraĉnih talasa u
stjenskom masivu radne sredine u odnosu na poloţaj primarnog nastanka zvuĉnih talasa, odnosno mjesta
miniranja, utiĉe na broj ponavljanja „pikova― buke u ovisnosti od uslova i stepena njihove ispunjenosti za
obrzovanje vrsta prelamanja zvuĉnih talasa tipa „jeka„ ili „odjeka― u stjenskom masivu radne sredine i sl.
Analiza spektrograma na vibrogramima buke ukazala je na ĉinjenicu da „pikovi― buke nisu monotone
funkcije, već se nivo intenziteta buke ispoljava kao harmonijska funkcija sa veoma niskom frekvencijom
izmeĊu harmonika razliĉitog intenziteta buke - ispod 10 Hz, odnosno sa frekvencijama bliskim donjoj granici
ĉujnosti za ĉovjeka. Registrovano prisustvo niskih tonova (basovski tonovi) buke sa efektom veoma
neugodnog ―vibraranja―, i intenziteti buke bliski granici od 85 dB iznad koje se buka kategoriše u treći
stepen štetnosti po ljudski organizam, a obzirom na ĉinjenice da buka u urbanim zonama izazvana
miniranjima nastupa iznenada – efekat ―plašenja―, te da izvor buke dolazi iz „zemlje―, odnosno „ispod nogu
- efekti podrhtavanja tla i intezivnog potmulog „tutnjanja― pod nogama, to krajnji rezultat ovako višestrukih
manifestaciji izuzetno negativnog dejstva buke na ljudski organizam, izaziva veoma neugodan osjećaj kod
stanovništva u ugroţenim segmentima urbanih zona koje neposredno gravitiraju eksploatacionom polju PK
―Vrtlište―.
Visok nivo ispoljenog negativnog dejstva tehnologije miniranja na ţivotnu sredinu u vidu buke ĉiji je nosilac
od mjesta primarnog nastanka, odnosno mjesta miniranja zvuĉni talas koji se rasprostire kroz stjenski masiv i
koja se u urbanim zonama emituje u zraĉni prostor – atmosferu, gdje njeno veoma negativno psihiloško
dejstvo na stanovništvo uzrokuje njihove veoma oštre reakcije u vidu protesta i revolta, koje ne rjetko
kulminiraju do te mjere da se privremeno blokira kompletan proizvodni proces u segmentima
eksploatacionog polja kopa koja gravitiraju ugroţenim urbanim zonama.
Literatura:
1. Arsenović Ţ., Arsenović S. i dr. Elaborat negativnih efekata tehnologije miniranja na PK
―VRTLIŠTE― ZD RMU ―KAKANJ― u cilju zaštite stambenih graĊevinskih objekata lociranih u
gravitirajućim segmentima urbanih zona naseljenih mjesta eksploatacionom polju površinskog kopa,
―CTU-IPKIN― d.o.o. Bijeljina, Bijeljina, Septembar 2011. godine.
2. Arsenović Ţ., Disertacija – Dinamiĉke metode istraţivanja u cilju potpunijeg iskorištenja energije
eksplozije kod miniranja u sloţenim inţinjerskogeološkim i geomehaniĉkim uslovima radne sredine,
Tuzla, 1991. Godine
362