GJ - Privredna komora Srbije

najkvalitetnijih sojeva za komercijalnu proizvodnju kao i kod prouĉavanje ekologije i kompetitivnih odnosa
koji vladaju u prirodnim sredinama. S obzirom na znaĉaj prouĉavanja prirodne populacije Rhizobium sp. i
nedostatak takvih podataka za naša uslove, ovim istraţivanjima zapoĉelo se sa izolacijom i identifikacijom
autohtonih sojeva u rekultivisanim deponijama jalovišta i pepelišta u Kostolaĉkom ugljenom basenu.
Identifikacija autohtonih sojeva je uvek praćena odredjenim teškoćama
Problem je što metode za diferencijaciju ĉesto vrlo srodnih sojeva, moraju istovremeno biti pouzdane,
dovoljno osjetljive i brze da se mogu primijeniti na veliki broj sojeva. Danas se primjenjuju raznovrsne
metode za identifikaciju sojeva kvrţiĉnih bakterija zasnovane na fenotipskim ili genotipskim
karakteristikama. Kovencionalne metode ukljuĉuju razliĉite serološke metode (Keyser et al. 1984, Sawada et
al. 1989, Weber et al. 1989, Leung et al. 1994); ispitivanje prirodne otpornosti na antibiotike (Josey et al.
1979, Mueller et al. 1988), prouĉavanje ukupnih ćelijskih proteina primjenom SDS- poliakrilamid gel
elektroforeze (Roberts et al. 1980, Sadowski et al. 1987, Moreira et al. 1993), utvrdjivanje osjetljivosti na
bakteriofage (Schmidt et al. 1986), produkcije rhizobitoksina (Devine et al. 1988). Pojedine metode su se s
vremenom pokazale nedovoljno specifiĉnim i osjetljivim. Zato su razvijene metode koje omogućavaju
identifikaciju baziranu na ukupnoj genetskoj konstituciji ćelija pre nego na nekoliko izabranih svojstava. U
novije vrijeme, razvijene su razliĉite tehnike koje diferenciraju sojeve na molekularnom nivou i koje se
široko primjenjuju za karakterizaciju sojeva i utvrdjivanje genetske raznolikosti i odnosa izmedju razlièitih
organizama (Caetano-Anolles et al. 1991, Hartman i Amarger 1991, de Brujin 1992, Minamisawa et al1992).
Cilj ovih istraţivanja, osim utvrdjivanja raznovsnosti sojeva Rhizobium sp. bio je i unapredjenje metoda
rekultivacije pepelišta i jalovišta. Poznato je da su bakterije sa potencijalom za simbiozu i azotofiksaciju
osetljive na ekstremne vrednosti pH podloge, povišene koncentracije soli, prisustvo nekih teških metala ili
metaloida, ekstremno viosoke i niske temperature i druge nepovoljne faktore sredine (Rice et al., 1977). To
je i razlog da se sojevi ovih bakterija ne nalaze u sveţim deponijama pepela ili se u malim koliĉinama i sa
malim potencijalom za simbiozu nalaze u deponijama jalovine. Dugogodišnji napori za rekultivacijom
deponija pepelišta i jalovišta praćeni su i humifikacijom (unošenjem plodnog zemljišta sa humiusom iz
pozajmišta). Opravdana je pretpostavka da na taj naĉin na deponije stiţu i sojevi ovih bakterija koji se posle
selekcije difirencerija na otporne, specifiĉne i originalne. Biohemiske i fizološke analize pokazuju
opravdanost ovakve pretpostavke, jer je nadjeno da devet izolata ima toleranciju i pozitivan rast na baznoj
podlozi pH 8,5. Većina izolata pokazuje pozitivan rast pri 1% NaCl pa ih smatramo umerenim halofilima,
dok izolati RL02 i RL14 pokazuju toleranciju na 2% NaCl, pa ih smatramo pravim halofilima.
Opšta preporuka ovih istraţivanja je da se u postupku setve leguminoza na pepelu i jalovini apliciraju
bakterijski preparati otpornih sojeva bakterija Rhizobium sp. time bi se znatno povećao uĉinak azotofiksacije
i gajenja leguminoza kao zelenišnog djubrenja, uštedelo vreme potrebno za rekultivaciju i smanjio utrošak
sredstava za aplikaciju azotnih djubriva.
LITERATURA
1. Caetano-Anolles G., Bassam B. J., Gresshoff P.M. (1991) DNA amplification fingerprinting using very short
arbitrary oligonucleotide primers. Biotehnology 9: 553-557
2. Chabot, R., Antoun H. and Cescas M.P.1996. Growth promotion of maize and lettuce by phosphatesolubilizing
Rhizobium leguminosarum biovar phaseoli, Plant Soil, 184: 311–321.
3. Chromosomal Types within an Indigenous Soil Population of Rhizobium leguminosarum bv. trifolii. Appl.
Environ. Microbiol. 60: 416-426
4. de Brujin F.J. (1992). Use of Repetitive (Repetitive Extragenic Palindromic and Enterobacterial Repetitive
5. Devine T.E., Kuykendall L.D., O.Neill J.J. (1988). DNA Homology Group and the Identity of Bradyrhizobial
Strains Producing Rhizobitoxine-Induced Foliar Chlorosis on Soybean. Crop Science 28: 938-941
6. ĐorĊević-Miloradović, J. , Miloradović, M., Savić, N. (2011) Mikrobiološka aktivnost deposola jalovine
spoljnog odlagališta PK Drmno-Kostolac, RUDARSTVO 2011: 556-563
7. ĐorĊević-Miloradović, J., Miloradović, M. i Savić, N. (2012) Rekultivacija i ozelenjavanje deponija jalovišta i
pepelišta u Kostolcu, PD Rekultivacija i ozelenjavanje, Kostolac, 137 p.
8. ĐorĊjević-Miloradović, J. Miloradović, M. i Savić, N. (2010) Karakteristike fitoremedijacije deponija pepela u
zavisnosti od melioracije, revegetacije i mikrobne zajednice u rizosferi II Savetovanje: Deponije pepela, šljake
i jalovine u termoelktranama i rudnicima, 145-154
9. Dreyfus, B., J. L. Garcia, and M. Gillis. 1988. Characterization of Azorhizobium caulinodans gen. nov., sp.
nov., a stemnodulating nitrogen-fixing bacterium isolated from Sesbunia rostrata. Int. J. Syst. Bacteriol. 38:89-
98.
10. Graham, P.H. (2000): Nod ule for ma tion in le gumes. In: J.Edelberg (ed.) En cy clo pe dia of mi cro bi ol
ogy., 2ed., vol.3., 407 – 417, Academyc Press. San Diego.
295