GJ - Privredna komora Srbije

sistematskih istraţivanja u 1960. godini po prvi put je utvrĊeno da se u zapadnom delu Kolubarskog basena
nalazi debela ugljonosna serija.
Koristeći rezultate geoloških istraţivanja iz 1959/60. godine, uraĊena je geološka karta produktivnog dela
Kolubarskog basena u razmeri 1:50 000, koja je posluţila za projektovanje geoloških istraţivanja u periodu 1961
- 1964. godine. U periodu 1961-1964. godina na prostoru leţišta „Tamnava-Zapadno polje― je izbušeno 147
bušotina. Osnovna namena ovih istraţivanja je bila utvrĊivanje prostiranja i kvaliteta uglja. U periodu 1974/76.
god. uraĊeno je 86 bušotina. Realizacijom ovih istraţivanja severni deo leţišta „Tamnava― je pokriven mreţom
bušotina na rastojanju 250×250 m. Posle ove faze istraţivanja M. AnĊelković i Ţ. Petrović sa saradnicima su
1976. godine izradili Elaborat o rezervama uglja u leţištu „Tamnava―. Elaboratom je obuhvaćen tzv. Centralni
deo leţišta „Tamnava―.Od 1983. godine leţište „Tamnava-Zapadno polje― postaje zasebna celina. U okviru
Projekta geoloških istraţivanja koji je realizovan 1983/84. godine, uraĊeno je 143 bušotine.Po okonĉanju ove
faze geoloških istraţivanja LJ. Jakšić sa saradnicima je uradila Elaborat o rezervama lignita u leţištu „Tamnava-
Zapadno polje― sa stanjem 31.12.1984. godine.
Od poĉetka eksploatacije uglja - kraj 1995. godine pa do kraja 2004. godine, izvedena su istraţivanja za:
sanaciju klizišta u zoni groblja u Kaleniću (333,0 m u 1997. god.);
pojašnjenje geotehniĉkih uslova u zoni zapadne završne kosine severno od profila „145― (35
bušotina ukupne duţine 2.368,2 m, raĊene u periodu 1999-2002. god.);
preciziranje poloţaja i prostiranja proslojaka glina u uglju, strukturno-tektonskih odnosa u leţištu i
dr., za potrebe tekuće proizvodnje (150 bušotina ukupne duţine 5.525,9 m izvedenih u periodu
1997-2004. god.);
definisanje pozajmišta materijala za izradu vodonepropusnog sloja na budućem pepelištu za TE-
TO „Kolubara-B― (9 bušotina, duţine 516,6 m, raĊenih 2003. god.); i
zapadnu kosinu po projektu "Projekat geotehniĉkih istraţivanja zapadne završne kosine PK
„Tamnava-Zapadno polje― u zoni retenzione brane „Kladnica― (5 bušotina ukupne duţine 504,0 m
izvedenih u periodu 2004. god.).
Od 2005. godine u leţištu „Tamnava-Zapadno polje― vrše se kontinuirana detaljna i eksploataciono-operativna
istraţivanja. Ova istraţivanja prate front radova i osnovna svrha im je u prekategorizaciji rezervi i rešavanju
operativnih problema u eksploataciji. U periodu od 2005 do 2011. godine izvedeno je 194 istraţnih bušotina sa
ukupnom duţinom bušenja od 12.483,37 m' [6].
2.2 Metode istraţivanja
U cilju definisanja geološke graĊe sloţene ugljonosne serije korišćeni su sledeći metodološki postupci:
Geološko kartiranje etaţa. Geološko kartiranje etaţa vrši se za prostor gde se odvija eksploatacija. Kako je za
potrebe što efikasnije eksploatacije uglja neophodno detaljno i taĉno sagledavanje leţišnih uslova, geološko
kartiranje prostora gde se odvija eksploatacija ima svoju potpunu opravdanost (kartiranje se vrši saglasno
napredovanju rudarskih eksploatacionih radova). Na taj naĉin se dolazi do relevantnih podataka na osnovu kojih
se pristupa aţuriranju odgovarajućih geoloških podloga, u cilju poboljšanja njihove taĉnosti.
Istraţno bušenje. Za potrebe eksploatacionih istraţivanja uglja na površinskom kopu primenjuje se bušenje sa
jezgrovanjem, metodom rotacionog mašinskog bušenja srţnim cevima. Jezgro je najvaţniji produkt i izvor
neophodnih informacija. Za ova istraţivanja potreban je visok procenat jezgra koje je neoštećeno i
zadovoljavajućeg preĉnika, kako bi se dobilo dovoljno materijala za predviĊene analize, zbog ĉega se tokom
bušenja vrši prilagoĊavanje reţima bušenja i vrste pribora sredini kroz koju se buši (peskovi, gline ili ugalj).
Poĉetni preĉnik bušenja je 146 mm, a završni preĉnik bušenja 86 mm. Minimalan procenat jezgra treba da bude
90%. Jezgro se, po redosledu bušenja pakuje i ĉuva u drvenim sanducima. Drvenim oznakama se oznaĉavaju
dubine intervala (manevara) bušenja. Tamo gde nedostaje jezgro ostavlja se prazno mesto u sanduku. Po
završetku bušotine jezgro se fotografiše uz obavezno obeleţavanje jasno vidljive oznake dubine. Jezgro se
potom detaljno kartira, odrede intervali oprobavanja, a zatim se vrši uzorkovanje. Nakon završetka istraţne
bušotine vrši se geodetsko snimanje kote i koordinata usta bušotine. Kartiranje i uzorkovanje jezgra je saglasno
vaţećem Pravilniku, ali prilagoĊeno leţišnim uslovima t.j. sloţenosti graĊe ugljenih slojeva.
215