GJ - Privredna komora Srbije

vrijednosti (na bazi postojećih analiza). Zbog skoro redovne pojave da se kod leţišta lignita u ugljenoj seriji
nalazi veliki broj proslojaka jalovine (ĉesto male debljine i razliĉitog poloţaja), dometi selektivnog rada su ĉesto
ograniĉeni, pa je homogenizacija uglja tj. miješanje uglja boljeg i lošijeg kvaliteta u cilju dobijanja
zadovoljavajućeg izlaznog kvaliteta, predstavljala do sada jedinu primjenjivanu mogućnost za usaglašavanje
interesa rudnika i termoelektrane Gacko. U geološkoj graĊi ugljene formacije leţišta uglja Gacko, javljaju se
slojevi debljine do 1m, koje karakteriše cikliĉnost u smjenjivanju proslojaka uglja i meĊuslojne jalovine malih
debljina. Obzirom da je toplotna vrijednost ovog sloja manja od 5 MJ/kg, isti se ne ukljuĉuje u proraĉun
bilansnih rezervi već se tretira kao jalovina. Kako se radi o jasnim granicama jalovine i uglja u sloju, neophodno
je sagledati mogućnost iskorišćenja toplotne energije uglja kroz tehnološki proces oplemenjivanja uglja.
KVALITATIVNE KARAKTERISTIKE UGLJA SA LEŢIŠTA GACKO
Istraţivanje uglja u leţištu Gacko traje dug period, sa kraćim ili duţim prekidima od 1954. godine. To je imalo
odreĊen (negativan) uticaj na saznanja o kvalitetu uglja iz razloga što su se metode oprobovanja znaĉajno
razlikovale u pojedinim periodima istraţivanja. Najvećim dijelom negativan efekat ovakvog naĉina rada
otklonjen je u kasnijim (najintenzivnijim) fazama doistraţivanja i prekategorizacije rezervi, tako da se podaci o
kvalitetu uglja, u cjelini posmatrano, za sada mogu smatrati validnim.
Metodologija oprobavanja uglja
Rezultati geoloških istraţivanja uglja Centralnog polja, tj. dijela budućeg PK „Gacko―, izvedenih u 2011.
godini, predstavljaju do sada najkvalitetnija izvedena istraţivanja sa aspekta kvalitativnih karakteristika uglja, jer
su u fazi terenskog rada i oprobavanja ugljenog sloja primijenjena višegodišnja iskustva geologa u toku
eksploatacionih istraţivanja na PK „Graĉanica― Gacko. Metodologija uzimanja proba znatno se razlikuje od
predhodnih. Ta razlika se ogleda u tome što je u cilju preciznog uzimanja parcijalnih, odnosno kompozitnih
proba. Laboratorijske analize na odabranim i pripremljenim uzorcima izvršene su u dvije licencirane laboratorije
(kontrola kvliteta uglja). Rezultati geoloških istraţivanja dijela Centralnog polja, PK „Gacko― biće elaborirani
posle istraţivanja izvedenih u 2012. godini, a u tekstu koji slijedi prikazane su kvalitativne karakteristike uglja,
izvedene iz rezultata geoloških istraţivanja leţišta uglja Gacko do 2011. godine.
U tabeli 1. prikazani su rezultati kvalitativnih karakteristika bilansnih rezervi „ĉistog uglja― (uglja sa proslojcima
meĊuslojne jalovine do 0,2 m) u leţištu Gacko, sa stanjem 31.12.2010. godine:
­ Tabela 1: Kvalitet „čistog″ uglja leţišta „Gacko" u cjelini
­ Parametar ­ Mjera
­ Kategorizacija rezervi ­ Prosjek
­ A ­ B ­ C 1 ­ A+B
­ A ­ B ­ C ­ D ­ E ­ F ­ G
­ A+B+C 1
­ Gruba vlaga ­ % ­ 28,13 ­ 27,56 ­ 25,76 ­ 27,91 ­ 27,68
­ Higro vlaga ­ % ­ 13,23 ­ 9,85 ­ 9,10 ­ 11,91 ­ 11,61
­ Ukupna vlaga ­ % ­ 41,36 ­ 37,40 ­ 34,86 ­ 39,81 ­ 39,29
­ Pepeo ­ % ­ 12,00 ­ 16,25 ­ 20,27 ­ 13,66 ­ 14,36
­ Isparljive materije ­ % ­ 25,48 ­ 27,67 ­ 26,81 ­ 26,34 ­ 26,39
­ Sagorive materije ­ % ­ 46,54 ­ 45,90 ­ 44,38 ­ 46,29 ­ 46,09
­ C fix ­ % ­ 21,16 ­ 18,40 ­ 18,09 ­ 20,08 ­ 19,87
­ Koks ­ % ­ 32,95 ­ 34,50 ­ 38,40 ­ 33,56 ­ 34,07
­ S-ukupan ­ % ­ 1,52 ­ 1,45 ­ 1, 55 ­ 1,49 ­ 1,50
­ GTE ­ kJ/kg ­ 11.666 ­ 11.344 ­ 11.143 ­ 11.540 ­ 11.498
­ DTE ­ kJ/kg ­ 10.639 ­ 10.071 ­ 9.830 ­ 10.417 ­ 10.355
­ Zapreminska
masa
Izvor: (Olujić i dr,2007)
­ t/m 3 ­ 1,25 ­ 1,27 ­ 1,29 ­ 1,26 ­ 1,26
115