ÎšÎ±Ï„ÎµÏ Î¸ÏÎ½ÏƒÎµÎ¹Ï‚ Î ÏÎ¿Î¿Î´ÎµÏ Ï„Î¹ÎºÎ®Ï‚ Î”Î¹Î±ÎºÏ Î²Î­ÏÎ½Î·ÏƒÎ·Ï‚ - Science Stage

kef04:kef04 06/03/2009 13:59 Page 424
424 ΘΑΝΟΣ ΝΤΟΚΟΣ – ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΚΩΝΑΣ
σης του περιβάλλοντος συγκριτικά με τις στρατιωτικές απειλές, τα ζητήματα
περιβαλλοντικής ή/και οικονομικής ασφάλειας 2 απέκτησαν –και συνεχίζουν να
αποκτούν όλο και υψηλότερη θέση– στην ημερησία διάταξη δράσης των κυβερνήσεων.
Πράγματι οι πολίτες διαπιστώνουν ότι καθημερινά έρχονται αντιμέτωποι με
νέες μορφές απειλών και κινδύνων που προέρχονται τόσο από το εξωτερικό
όσο και από το εσωτερικό περιβάλλον του κράτους ενώ οι συγκρούσεις που
διεξάγονται σε όλο και περισσότερα σημεία του πλανήτη είναι περισσότερο
«ενδοκρατικές» (intra-state conflict) και λιγότερο «διακρατικές» (inter-state
conflict). Σε τέτοιο μάλιστα βαθμό που οι διεθνείς αναλυτές δεν διστάζουν να
αναφερθούν στο «τέλος των παλαιομοδίτικων πολέμων μεταξύ των κρατών». 3
Παράλληλα, ιδιαίτερα σημαντικός αναδεικνύεται και ο ρόλος των μη-κρατικών
οντοτήτων, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται ακόμη περισσότερο η όποια κατηγοριοποίηση
αλλά και η διαχείριση των αναφυόμενων κρίσεων και συγκρούσεων.
4
Αν οι παραπάνω επισημάνσεις καθιστούν μια μάλλον δύσκολη υπόθεση την
επίτευξη ασφάλειας από ένα σύγχρονο ευρωπακό κράτος, είναι εύκολο να
αντιληφθεί κάποιος γιατί για την Ελλάδα –μια «μικρή-μεσαία» χώρα, γεωγρα-
2 Για τη σχέση οικονομίας και εθνικής ασφάλειας βλέπε Richard Rosecrance,
«Economics and National Security: The Evolutionary Process» στο Richard Shultz, Roy
Godson & George Quester (επιμ.), Security Studies for the 21 st Century, Brassey’s,
Washington D.C., 1997, σελ. 209-225. Για τη σχέση οικονομίας και υψηλής στρατηγικής,
βλέπε Donald Losman, Economic Security. A National Security Folly?, CATO Institute,
Policy Analysis, No. 409, August 2001.
3 Βλέπε Mary Kaldor, New and Old Wars: Organized Violence in a Global Era, Polity
Press, Cambridge, 2001.
4 Στη μεταψυχροπολεμική εποχή το έθνος-κράτος παραμένει ο κύριος πρωταγωνιστής
στο παιγνίδι της διεθνούς πολιτικής, αλλά η επιρροή του μειώνεται, τόσο σε σχετικά
όσο και σε απόλυτα μεγέθη (ειδικά στον τομέα της οικονομίας, λόγω παγκοσμιοποίησης
και αλληλεξάρτησης). Δύσκολα μπορεί να αγνοηθεί η εμφάνιση στη διεθνή κονίστρα
και η αυξανόμενη βαρύτητα μιας σειράς διεθνικών παραγόντων, όπως περιφερειακών
ολοκληρώσεων/συσσωματώσεων, διεθνών οργανισμών, πολυεθνικών εταιριών,
Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης παγκόσμιας εμβέλειας, μη-κυβερνητικών οργανώσεων,
τρομοκρατικών οργανώσεων, παγκόσμιων «κινημάτων» και διεθνικών εγκληματικών
οργανώσεων και φαινομένων όπως η παράνομη μετανάστευση, η παγκόσμια
άνοδος της θερμοκρασίας, και η διεθνοποίηση της παραγωγής και της χρηματο-οικονομίας
που διαβρώνουν την ικανότητα ενός κράτους να ελέγχει και να διαμορφώνει το
μέλλον του. Βλέπε Peter Willetts, «Transnational actors and international organizations
in global politics» σε John Baylis & Steve Smith (επιμ.), The Globalization of World
Politics, Oxford University Press, Oxford, 2001, σ. 356-386.