wersja elektroniczna (pdf) - Homo communicativus - Uniwersytet im ...

Zuzanna Rataj
Wykorzystywanie metod wywierania wpływu
przez żebraków
Transformacja ustrojowa wpłynęła na pojawienie się niepożądanych skutków
społecznych i ekonomicznych. Doprowadziła do likwidacji miejsc pracy w licznych
zakładach, a co za tym idzie – likwidacji hoteli robotniczych. Duża grupa
osób znalazła się bez pracy i mieszkań, co spowodowało obniżenie się poziomu
ich dotychczasowego życia, a w dalszej perspektywie ubóstwo i bezdomność.
W konsekwencji tego osoby te musiały znaleźć sobie inne zajęcie pozwalające
zdobywać środki potrzebne do życia. Nie wszyscy jednak potrafili się przekwalifikować
i znaleźć zatrudnienie w nowych gałęziach przemysłu. W skutek tego
na ulicach polskich miast zaczęły pojawiać się rzesze osób proszących o pomoc.
Współcześnie żebractwo stało się zjawiskiem powszechnym i społecznie akceptowalnym,
zwłaszcza w dużych miastach, czy metropoliach. Osoby proszące o datki
zajmują miejsca, w których łatwo spotkać dużą liczbę przechodniów – potencjalnych
ofiarodawców. Z badań prowadzonych przez K. Król wynika, że najczęściej
wybieranymi miejscami do żebraczej praktyki jest centrum miasta (w 26% przypadków),
dworce PKP i PKS (24,4%), ronda, duże skrzyżowania komunikacyjne
i place przy kościołach (odpowiednio po 15,4% i 15,2%), a także bary szybkiej
obsługi oraz parkingi przed supermarketami (po 9,1% i 9,0%) 1 .
Badacze zajmujący się problematyką żebractwa, w o parciu o wyniki badań
i obserwacji wyróżnili tzw. „figury żebracze”, które określają poszczególne cechy
charakterystyczne dla danego typu żebraka. Najszerszego ich opisu dokonali
S. Marmuszewski i J. Światłowski w artykule „Rola żebracza i jej ekspresja”.
Autorzy uznają, że figury te są przede wszystkim „postaciami”, schematami
1 K. Król, Struktura przestrzenna i społeczna zjawiska żebractwa w Polsce, [w:] FORUM o bezdomności
bez lęku Rok I, pod red. Ł. Browarczyka , Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności, Gdańsk
2008, s. 200.