wersja elektroniczna (pdf) - Homo communicativus - Uniwersytet im ...

40 Joanna Rońda
właśnie na płaszczyźnie horyzontalnej. Na ogół miłość siebie utożsamiana jest
z egocentrycznym zwrotem ku sobie, a ze szkodą dla bliźnich, z egoizmem,
a więc z niepowodzeniem wszelkiej komunikacji. Znacznie rzadziej uwzględnia
się jej pozytywne konotacje, które szczególnie z teologicznego punktu widzenia,
odgrywają ważną rolę w dialogu z Bogiem i z drugim człowiekiem. Problematyka
kochania siebie jest o tyle naznaczona własną specyfiką, że w porządku psychologicznym
miłość siebie pozostaje priorytetowa, gdyż nie istnieje ludzkie działanie,
które nie zawierałoby relacji do siebie. Z tego powodu troska o siebie - aby mogła
pozostać konstruktywna - potrzebuje etycznej weryfikacji i moralnego przewodnictwa14.
Horyzontalny wymiar miłości własnej ujawnia się w trosce o siebie,
ale jednocześnie w szacunku wobec drugich. Każdy inny człowiek jest „alter ego”,
drugim Ja, obdarzonym tą samą godnością i tak samo cennym w oczach Stwórcy 15 .
W odnalezieniu właściwej miary w miłowaniu siebie, a jednocześnie respektowaniu
drugich, niezbędne jest wypracowanie stałych dyspozycji ku dokonywaniu
dobrych wyborów. Wśród tych dyspozycji, zwanych cnotami, warto zwrócić
uwagę na dwie szczególne istotne. Cnota męstwa pomaga w stawianiu sobie
ambitnych celów oraz wypełnianiu podjętych zobowiązań w życiu prywatnym
i zawodowym. Odważna, a tym samym poprawna samoocena umożliwia poznawanie
własnego wewnętrznego bogactwa, własnych zalet i wad, zdolności i ograniczeń
16 . Trud włożony w rozwój i samorealizację stanowi partycypację w planie
Bożej Mądrości. Kochać siebie w Bogu, to docenić siebie, swoje talenty i możliwości,
to dążyć do szeroko rozumianej samorealizacji do sukcesu i dobrobytu,
nie zapominając jednak o własnej kruchości i ograniczoności. Wyrazem miłości
własnej, wymagającym męstwa i dokonywania nieraz trudnych wyborów, jest realizacja
indywidualnego powołania, podjętego w wolności i odpowiedzialności.
Drugą istotną cnotą, niezbędną dla właściwego rozwoju miłości własnej
w jej horyzontalnym wymiarze jest cnota umiarkowania. Natura ludzka, osłabiona
wskutek grzechu pierworodnego, ujawnia tendencje egocentryczne, cnota
umiaru warunkuje godziwą aktywność. Respektowanie właściwej hierarchii
wartości pomaga ujarzmić nazbyt wybujałe ambicje, poskramia tendencje ukierunkowane
jedynie na bezduszne posiadanie17. Umiar, nazywany „cnotą cnót”,
nadaje relacji do samego siebie wewnętrzny ład18.
Czytelnym wyrazem poprawnej miłości siebie, jest troska o kulturę ciała,
a więc dbanie o wypoczynek, rekreację, otaczanie troską nie tylko biologiczną
14 R. Arendit – Dziurdzikowska, Kochać siebie, „Zeszyty Karmelitańskie” 1(2007), s. 71.
15 S. Ormanty, Człowiek jako istota osobowa w świetle antropologii biblijnej, „Ruch Biblijny i Liturgiczny,
1(2004), s. 36. 41. 43.
16 D. Goleman: Inteligencja emocjonalna w praktyce, tłum. A. Jankowski, Wydawnictwo Media Rodzina,
Poznań 2007, s. 94
17 R. Kempiak, Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną, refleksja biblijno – teologiczna,
Wydawnictwo Misjonarze Klaretyni „Palabra”, Warszawa – Wrocław 2003, s. 24.
18 W. Chudy, J. W. Gałkowski, Cnoty kardynalne, [w:] Katolicyzm A – Z, pod red. Z. Pawlaka,
Wydawnictwo Św. Wojciecha Poznań 1999, s. 52.