wersja elektroniczna (pdf) - Homo communicativus - Uniwersytet im ...

Ja o sobie. Wertykalno – horyzontalny wymiar miłości własnej
39
napotykanych postaw moralnych 9 . Istotnym elementem autoprezentacji pozostaje
świadomość tożsamości, która jest związana z osobowością i samoświadomością,
ale także z relacją z otoczeniem 10 . Poprzez te scalającą aktywność dokonuje
się więc swoiste samookreślenie, zdefiniowanie własnej podmiotowości w świecie
zewnętrznym, historii, kultury, religii, tradycji 11 . Uzyskiwanie i zachowanie własnej
tożsamości należy zawsze postrzegać jako zjawisko procesualne, dynamiczne
i intencjonalne.
Nieodzownym elementem odniesienia do własnego Ja jest zdeterminowanie
wynikające z funkcjonowania człowieka w świecie materialnym. Przetwarzając
rzeczywistość zewnętrzną, człowiek może jednocześnie wzbogacać człowieczeństwo,
scalają w sobie niejako ducha z materią.
W procesie odniesienia sie jednostki wobec samej siebie nie sposób uniknąć
pytań o przyczynę własnego istnienia, jego sens i przyszłość. Pytania te towarzyszą
całej ludzkiej egzystencji i znajdują swój szczególny wyraz w sferze religijnej 12 .
W kontekście wiary chrześcijańskiej odniesienie do siebie jako istoty cielesno-
-duchowej jest ściśle związane z przekonaniem o bezwarunkowej afirmacji każdej
osoby ludzkiej ze strony Boga Stwórcy, co już u samych podstaw decyduje o pozytywnym
obrazie siebie samego. Doświadczając w ten sposób sensu swojego istnienia,
własnej celowości, człowiek jest w stanie zaakceptować siebie i być sobą.
Specyficznie chrześcijańskie spojrzenie charakteryzujące się miłowaniem siebie
w Bogu jest istotnym elementem zdrowego odniesienia do siebie. Kluczowe dla
powodzenia tego procesu autoafirmacji będzie właściwe określenie relacji między
miłością własną a miłością do bliźniego z jednej oraz miłością do Boga z drugiej
strony.
Horyzontalny wymiar miłości własnej
Uzewnętrzniając siebie, jednostka komunikuje, wypowiada się w potrójnej
relacji: do świata materialnego, do świata ludzkiego i do świata Bożego. Świat
materialny i ludzki dotyczy płaszczyzny horyzontalnej, natomiast świat sacrum
uwzględnia pionowy – wertykalny kierunek dialogu istoty ludzkiej ze Stwórcą.
Można powiedzieć, że człowiek, komunikuje na płaszczyźnie antropologicznej
i jednocześnie nadprzyrodzonej. Osoba ludzka doświadcza siebie jako określająca
siebie, a jednocześnie jako wspierana przez coś, niebędącego nią13.
Termin „miłość siebie” stanowi swego rodzaju pułapkę pojęciową, która
w znacznej mierze może być odpowiedzialna za zamieszanie w sferze moralności
9 J.P. Forgas, K. Williams, L. Wheeler, Umysł społeczny, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne,
Gdańsk 2005, s. 93.
10 M. Golka, Socjologia kultury, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2007, s. 115.
11 M. Żardecka - Nowak, Tożsamość indywidualna i zbiorowa: szkice filozoficzne, Wydawnictwo
Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2004, s. 103.
12 Jan Paweł II, Fides et ratio tekst i komentarze, Wydawnictwo KUL, Lublin 2003, nr. 1.
13 J. F. Crosby, Zarys filozofii osoby. Bycie sobą, tłum. B. Majczyna, Wydawnictwo WAM, Kraków 2007,
s. 303.