wersja elektroniczna (pdf) - Homo communicativus - Uniwersytet im ...

Język młodzieżowy w powieściach Hanny Ożogowskiej i Adama Bahdaja
165
Pięć bułeczek, pani szefowo 17 .
Inaczej przedstawia się kwestia relacji rówieśniczych. Członków „Syrenki” łączą
prawdziwa przyjaźń i serdeczne koleżeństwo. Odzwierciedlają je określenia,
jakie kierują pod swoim adresem. Oto przykład rozmowy pomiędzy bohaterami
Bahdaja:
- Cześć! - przywitał ich przyjaźnie Maniuś.
- Cześć! - odpowiedzieli jak na komendę (…) rosły, wysoki [blondyn - dopisek mój
- M.D.] i niski, szczupły [piegus - dopisek mój - M.D.].
- Wakacje, bracie! - uśmiechnął się Boguś
Użyty tu wyraz „bracie” świadczy o stopniu łączącej ich zażyłości.
Omówiona kwestia wiąże się z niezwykle istotnym zagadnieniem antroponimów.
L. Tomczak odnotowuje, że
są one używane w różnych szkolno-towarzyskich sytuacjach komunikatywnych,
są bardzo częste i popularne, powstają spontanicznie (…) w mikrosytuacyjnych
kontaktach w klasie, szkole, nieraz poza nimi. Klasę tę tworzą nazwiska, imiona,
przezwiska. Ich podstawowa funkcja to indywidualizacja poszczególnych osób;
należą one także do podklasy przezwisk 18 .
Zgodnie z klasyfikacją przedstawioną przez badaczkę, można wyjaśnić jedno
z nich. Otóż pewnego dnia zawodnicy „Syrenki” obserwowali trening przeciwnej
drużyny, odbywający się na ich boisku.
Widok ten tak ich zaskoczył, że przez chwilę stali jak sparaliżowani, nie wiedząc, co
począć w tak nieprzewidzianym wypadku. Z zupełnego osłupienia wyrwał ich dopiero
Poldek Piechowiak, zwany przez chłopców z Gołębnika „Pająkiem” z powodu
nikłej budowy i nieproporcjonalnie długich kończyn (…) Teraz podszedł, kolebiąc
się na swych długich jak szczudła nogach.
Miano „Pająka” to „antroponim motywowany apelatywem, metafora powstała
wskutek fizycznego podobieństwa” 19 do zwierzęcia.
Inaczej przedstawia się sytuacja głównego bohatera. Nastolatek w ten sposób
wyjaśnia Milkowi genezę pomysłu swoich rówieśników:
Kiedyś w szkole pani pytała mnie z rachunków. „Wchodzisz do sklepu i prosisz
o dwie bułki po osiemdziesiąt groszy, dajesz kasjerce dwa złote, ile kasjerka wyda
ci reszty?”. A ja na to: „Proszę pani, kasjerka wyda mi paragon”. No i od tego czasu
nazywają mnie Paragon.
17 A. Bahdaj, Do przerwy 0:1, Nasza Księgarnia, Warszawa 1975, s. 10. W dalszym ciągu tego referatu
numery stron odnoszą się do tegoż wydania.
18 L. Tomczak, „Madżara”, „Gruba” i „Patyk” – czyli o antroponimach nieoficjalnych funkcjonujących
wśród młodzieży, [w:] Współczesna leksyka. Cz. 2, pod red. K. Michalewskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu
Łódzkiego, Łódź 2001, s. 140.
19 L. Tomczak, op.cit., s. 144 – 145.