wersja elektroniczna (pdf) - Homo communicativus - Uniwersytet im ...

Nie ma mowy. Ma się gest. Teatr jako przestrzeń szansy na komunikację...
145
ne opisy akcji w formie zdań lub obrazów multimedialnych, wkomponowane
w spektakl. W ten sposób Graeae udaje się wystawiać wielosensoryczne przedstawienia,
tworząc tym samym nową jakość w teatrze. W inscenizacji Blasted
(
Zbombardowani ) 13, autorstwa Sarah Kane, obraz trójki tłumaczy języka migowego
[Sign Language Interpreters – w skrócie SLI] został „rzucony” na ekran
multimedialny, ustawiony za główną sceną. Dodatkowo aktorzy głośno opisywali
swoje czynności, posługując się notatkami Kane ze scenariusza.
Jednym z ważniejszych projektów edukacyjnych Graeae był interaktywny performance
Just Me, Bell (Po prostu ja, Bell) z 2009 r. Jego treść stanowi historia
14-letniej Bell poruszającej się na wózku, znudzonej swoim ojcem i przygotowującej
się do konkursu muzycznego14. Just Me, Bell adresowany zwłaszcza do ludzi
młodych, porusza problem uprzedzeń wobec osób nie w pełni sprawnych. Jego
teatralnemu przedstawieniu towarzyszyła debata pomiędzy aktorami a widzami.
Interaktywne widowisko pozwoliło młodzieży na sprawdzenie ich własnych
postaw wobec ludzi o odmiennej kondycji fizycznej i dodatkowo postawiło im
pytania o to, co definiuje ich, jako nastolatków. Publiczność miała możliwość
zmieniania biegu wydarzeń w końcowych momentach przedstawienia, w których
proszona była o pomoc w rozwiązaniu problemów głównych bohaterów.
Równie istotnym przedsięwzięciem brytyjskiej grupy teatralnej jest propagowanie
tzw. nowych scenariuszy [new writing] 15 , czyli tekstów przeznaczonych do
gry scenicznej, a napisanych przez i dla osób niepełnosprawnych, poruszających
w sposób nowatorski dylematy tychże. Nie brakuje w nich autoironii, bezpośredniości,
często ocierają się również o bluźnierstwo, zrywając z podziałem na
sacrum i profanum. Do „nowych scenariuszy” zalicza się The Last Freak Show,
którego fragment cytowałam na początku. Zaowocował on przedstawieniem,
z którym Graeae objechało prawie całą Anglię16. Utrzymany w klimacie dawnych
atrakcji jarmarcznych, a zarazem pełen autoironii spektakl stał się wspaniałą okazją
do „oswojenia” publiczności z wyglądem i problemami osób niepełnosprawnych,
uznawanych niejednokrotnie za „dziwaków” właśnie. The Last Freak Show
(z udziałem tłumaczy języka migowego) stał się metaforą współczesnego świata,
znudzonego „zwykłymi” opowieściami o życiu ludzi niepełnosprawnych, gotowego
pomóc tylko tym, którzy efektownie odgrywają role ofiary lub błazna.
***
Dziennikarz Roman Stachyra powiedział kiedyś: W zdarzeniach, które inspirujemy,
wskazanie innej struktury dla ludzkiej aktywności daje też możliwość innego
13 Fragmenty spektaklu w wykonaniu Graeae znaleźć można na stronie: http://www.graeae.org/
production/blasted/video [dostęp: 10.11.2010].
14 http://www.graeae.org/production/justmebell/info [dostęp: 10.11.2010].
15 Graeae Plays 1. New plays redefining disability, pod red. J. Sealey, Aurora Metro, Londyn 2002.
16 M. Kenny, Fittings: The Last Freak Show [w:] J. Sealey, Graeae Plays 1. New plays redefining disability,
Aurora Metro, Londyn 2002, s. 223-258.