wersja elektroniczna (pdf) - Homo communicativus - Uniwersytet im ...

102 Zuzanna Rataj
na dworcach kolejowych i autobusowych, w pociągach, a także centrach miast.
Wchodzi on w bezpośrednie relacje, podchodząc do potencjalnego jałmużnika
w kilku słowach informuje go o powodach swojej prośby i jej rodzaju. Przyczyny
prośby zawsze argumentuje, by wydała się ona przechodniowi logiczna i spójna.
Przykładem takiej prośby może być stwierdzenie: „proszę o pieniądze na powrót
do domu – zostałem okradziony”.
Społeczny dowód słuszności
Zasada społecznego dowodu słuszności głosi, że o tym, czy coś jest poprawne,
czy nie decydujemy poprzez odwołanie się do tego, co myślą na dany temat inni
ludzie. W szczególności ta zasada obowiązuje przy określaniu, jakie postępowanie
jest poprawne, a jakie nie. Uważamy dane zachowanie w jakieś sytuacji za
poprawne, o ile widzimy innych, którzy tak właśnie się zachowują 14 .
Metoda opisana powyżej wykorzystywana jest przez żebraków bardzo często,
niemalże każdego dnia. Polega ona na tym, że przystępując do procederu żebrania
osoby takie same wrzucają do swoich pojemników na datki po kilka monet,
i zawsze kilka z nich zostawiają, by przekonać przechodniów, że inni już wspomogli
proszącego oraz, że takie zachowanie jest właściwe.
Przedstawione przez autorkę figury żebracze, sposoby autoprezentacji oraz
metody wywierania wpływu wykorzystywane przez proszących wskazują, że żebracy
znajdujący się na ulicach polskich miast stosują wiele technik manipulacji
i mają opracowane liczne sposoby wzbudzania litości w celu uzyskania datku.
Jest to wynikiem procesu przystosowawczego do roli żebraczej, o czym należy
pamiętać. Dlatego też należy zwrócić uwagę na ich autentyczność, a zamiast pomocy
pieniężnej oferować pomoc materialną. Ofiarodawcy powinni pamiętać, że
w sytuacji spowszednienia procederu żebractwa, ludzie nim zajmujący się będą
uciekać się do nowych, niekiedy szokujących zachowań, które pomogą przekonać
potencjalnych jałmużników do udzielenia im wsparcia.
14 R. Cialdini, op. cit, s. 113-114.