Artykuł "Noktowizory - test w Łowisku" Brać Łowiecka ... - Delta Optical

Noktowizory
– test w ∏owisku
ZBIGNIEW MAS¸OWSKI
Wielokrotnie pisa∏em, jak potrzebny jest wyraêny zapis w ustawie Prawo ∏owieckie lub
w Regulaminie polowaƒ zezwalajàcy na u˝ywanie podczas polowania noktowizyjnych
urzàdzeƒ obserwacyjnych. Argument przemawiajàcy za tym by∏ prosty: jeÊli mo˝emy
wykonywaç polowanie w nocy, to musimy dobrze widzieç, na co polujemy, a przede
wszystkim wiedzieç, czy nie strzelamy do cz∏owieka. Wreszcie, we wrzeÊniu 2010 roku,
Minister Ârodowiska znowelizowa∏ m.in. w tym kierunku Rozporzàdzenie w sprawie
szczegó∏owych warunków wykonywania polowania i znakowania tusz.
Przytocz´ fragmenty § 4 rozporzàdzenia, dotyczàce omawianej
kwestii. Ust´p 1 stanowi, ˝e „do wykonywania polowania dopuszcza
si´ u˝ywanie wy∏àcznie urzàdzeƒ optycznych, w których
obraz celu powstaje w Êwietle naturalnym i nie jest przetwarzany
przez urzàdzenia elektroniczne, przy czym znak celowniczy
w urzàdzeniu optycznym mo˝e byç podÊwietlany.
Urzàdzenie optyczne mo˝e zawieraç dalmierz”. Ust´p 2 informuje,
˝e ograniczenie, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy
lornetek u˝ywanych do obserwacji.
jak dzia∏a noktowizor
Przypomnijmy, czym jest noktowizja. Ju˝ doÊç dawno temu zauwa˝ono,
˝e gdy na powierzchni´ wykonanà z niektórych tlenków
metali padajà fotony Êwiat∏a, to wyzwalajà z niej swobod-
Fot. L. Karauda
88
Braç ¸owiecka 12/2011

Pulsar Recon
Mat. rekl.
ne elektrony. Wystarczy∏o wi´c zrobiç lamp´ elektronowà,
w której katodà (fotokatodà) jest w∏aÊnie ta powierzchnia,
a wyzwolone elektrony sà przechwytywane przez anod´. Wstawiony
pomi´dzy katod´ a anod´ uk∏ad elektroniczny (zwany
soczewkà elektrostatycznà), odpowiednio skupiajàc elektrony,
powoduje powstanie na anodzie obrazu obiektu, od którego
wys∏ane zosta∏y fotony Êwiat∏a uderzajàcego w katod´. JeÊli
anoda ma postaç ekranu fluorescencyjnego, to oko ludzkie mo-
˝e widzieç ten obraz na ekranie.
Poczàtkowo do oÊwietlenia obserwowanych przedmiotów
u˝ywano Êwiat∏a podczerwonego, ale doÊç szybko si´ przekonano,
˝e w przyrodzie istnieje wystarczajàco du˝o Êwiat∏a
rozproszonego, aby nie trzeba by∏o u˝ywaç oÊwietlaczy (emiterów
Êwiat∏a podczerwonego). Wystarczy∏o znaleêç odpowiednio
czu∏à katod´ i opracowaç dostatecznie silne wzmacnianie.
Wraz z post´pem prac uzyskiwano coraz lepsze efekty
ekspozycji na ekranie fluorescencyjnym obiektów znajdujàcych
si´ w ciemnoÊci.
Kolejne generacje noktowizorów by∏y numerowane, poczàwszy
od cyfry 1. DziÊ powszechnie pos∏ugujemy si´ sprz´tem
pierwszej lub drugiej generacji; zasadnicza ró˝nica mi´dzy nimi
tkwi w systemie powielania elektronów. W wy˝szych generacjach
stosuje si´ szczególnie czu∏e fotokatody. Trzeba pami´taç,
˝e jakoÊç optyki równie˝ ma znaczenie. Odmian noktowizorów
pojawi∏o si´ tyle, ˝e wprowadzono dalsze podzia∏y. Tak
wi´c mamy generacj´ 1, 1+, 2, 2+ itd. W s∏u˝bach mundurowych
dost´pna jest ju˝ czwarta i piàta generacja. Zresztà nie
nazwy sà istotne, ale to, co mo˝na zobaczyç z okreÊlonego
urzàdzenia przy danym zaciemnieniu.
Stosowanie bardzo czu∏ych fotokatod mo˝e spowodowaç ich
zniszczenie, jeÊli b´dà wystawione na zbyt mocne Êwiat∏o.
Wprawdzie nowoczesne rozwiàzania przewidujà u˝ycie odpowiednich
filtrów t∏umiàcych nazbyt intensywne oÊwietlenie,
ale nie wsz´dzie jest to praktykowane. Aby zatem nie zniszczyç
noktowizora, zak∏ada si´ na obiektyw przes∏on´ z ma∏ym
otworem, którà mo˝na zdjàç, gdy widocznoÊç stanie si´ s∏aba.
Obserwacja z przes∏onà jest troch´ k∏opotliwa, gdy˝ otwór
powoduje powstanie jaÊniejszej plamy na obrazie. W takich
sytuacjach lepiej pos∏ugiwaç si´ lornetkà optycznà, która
w takim Êwietle jeszcze dobrze s∏u˝y, a gdy nie daje si´ za jej
pomocà rozpoznaç przedmiotów, korzystaç z noktowizora
– wówczas na ogó∏ mo˝na ju˝ go u˝ywaç bez zas∏oni´tego
obiektywu. ‡

Niektóre noktowizory wyposa˝one sà
w emitery podczerwieni, które w wyjàtkowo
ciemne noce oÊwietlajà oglàdanà przestrzeƒ.
Jest to dobre rozwiàzanie, ale nie sprawdza
si´ podczas mg∏y, gdy˝ ca∏y obraz zostaje
zamazany wskutek odbiç
i rozproszenia Êwiat∏a. Lepsze
efekty otrzymamy wówczas
bez emitera; wprawdzie zasi´g
nieco zmaleje, ale
widocznoÊç b´dzie
dostateczna.
Ze stosowaniem
emitera wià˝à si´
pewne niedogodno-
Êci. JeÊli w pobli˝u znajdujà
si´ przeszkody, np. liÊcie, to wysy∏ana
przez niego wiàzka Êwiat∏a odbija si´ od
nich i oÊlepia obserwatora. Trzeba wi´c
zwróciç na to uwag´ przed rozpocz´ciem obserwacji.
Nale˝y równie˝ pami´taç, aby po
w∏àczeniu emitera podczerwieni nie patrzeç
w niego i nie kierowaç go na nikogo z odleg∏oÊci
(wed∏ug instrukcji) bli˝szej ni˝ 1,5
metra. MyÊl´ jednak, ˝e bezpieczniej jest
przyjàç 5 m (a najlepiej w ogóle nikogo nie
oÊlepiaç).
wyniki testu
Kilka noktowizorów dost´pnych w firmie Delta Optical zosta∏o
poddanych testowi pod kàtem zastosowania do obserwacji ∏owieckich
w ró˝nych warunkach pogodowych. Wykonywa∏y go
trzy osoby w wieku od 30 do 70 lat.
Generacja 1+
Lornetka noktowizyjna Pulsar NVB Edge 2,7x50 ma maksymalny
zasi´g detekcji 200–250 m przy szczàtkowym oÊwietleniu.
W razie braku dostatecznego Êwiat∏a, gdy widocznoÊç
znacznie spada, nale˝y wspomagaç si´ oÊwietlaczem
zintegrowanym z lunetà. Lornetka dzia∏a w temperaturze od
–20ºC do +40ºC. Zakres regulacji ostroÊci –/+ 4 dioptrie.
Kàt widzenia 13º.
Luneta noktowizyjna Pulsar NV Challenger GS 3,5x50 charakteryzuje
si´ parametrami bardzo zbli˝onymi do lornetki Pulsar,
z tym ˝e oczywiÊcie jest jednooczna. Kàt widzenia 11º. Jest
to niewàtpliwie najs∏absze z testowanych urzàdzeƒ.
Luneta noktowizyjna Yukon Exelon 4x50 ma podobny zasi´g
detekcji przy gwiaêdzistym niebie z çwiartkà ksi´˝yca; w pe∏nej
ciemnoÊci, z oÊwietlaczem zintegrowanym z lunetà, widocznoÊç
wynosi do 100 metrów. Kàt widzenia jest taki sam jak w lornetce
(13º), ale szerszy zakres temperatur w zimie: od –30ºC.
Ceny opisanych noktowizorów kszta∏tujà si´ nieco powy-
˝ej 1000 z∏otych. Przy dobrej pogodzie mo˝na by∏o za ich pomocà
zauwa˝yç myÊliwego z psem w odleg∏oÊci oko∏o 150 m od obserwatora
na tle lasu. Wyraêniej widaç ich by∏o na ∏àce.
Generacja 2+
Luneta noktowizyjna Pulsar Challenger NVS G2+ 1x21
to najmniejsza z testowanych lunet, o wadze 2,7 kg.
Maksymalna widocznoÊç wynosi do 400 m (z zastosowaniem
oÊwietlacza). Zakres regulacji dioptrii –/+ 4. Kàt
widzenia 40º. Zakres temperatur od –20ºC do +40ºC.
W temperaturach ni˝szych ni˝ –20ºC mo˝e byç u˝ywana
przez blisko dwie godziny, jeÊli wcze-
Êniej przechowywano jà w ciep∏ym
pomieszczeniu.
Luneta jest doÊç droga – ok.
9000 z∏otych.
Luneta noktowizyjna Yukon
NV MT 3x50 charakteryzuje
si´ maksymalnà widocznoÊcià
z u˝yciem oÊwietlacza do 600 m
i zakresem temperatur roboczych
od –30ºC do +40ºC. Kàt
widzenia 14,5º. Pod wzgl´dem
dok∏adnoÊci prowadzenia obserwacji
oceniam t´ lunet´ najlepiej,
choç realnie sprawdza si´ do 350 m
(na tej odleg∏oÊci mo˝na by∏o wyró˝niç
w terenie myÊliwego z psem). Na maksymalnym
dystansie nawet przy dobrej pogodzie
niewiele widzia∏em.
Ta luneta jest znacznie taƒsza, ale i tak
jej kupno to wydatek ok. 5500 z∏otych.
Luneta noktowizyjna cyfrowa Pulsar
Digital NV Recon ma maksymalny zasi´g
widzenia 250 metrów. Zakres regulacji
dioptrii –/+ 5. Dzia∏a w temperaturach
od –20ºC do +45ºC. Kàt widzenia 5,5º.
Ma regulacj´ jasnoÊci Êwiat∏a oraz mo˝liwoÊç
prowadzenia obserwacji w Êwietle
bia∏ym, czerwonym i zielonym.
Ta luneta jest dwukrotnie taƒsza od poprzedniej. Testujàcy
okreÊlili jà niemal tak dobrze jak poprzedniczk´, jeÊli chodzi
o dok∏adnoÊç rozpoznania, tyle ˝e na mniejszym dystansie – do
ok. 200 metrów.
Wszystkie noktowizory majà mo˝liwoÊç zamocowania na
statywie. Regulacja ostroÊci odbywa si´ poprzez obracanie pier-
Êcienia okularu i pierÊcienia obiektywu. Podane maksymalne
odleg∏oÊci obserwacji dotyczà wyjàtkowo dobrych warunków
pogodowych, czyli bardzo przejrzystego powietrza. Przeci´tnie
nale˝y si´ liczyç ze zmniejszeniem dok∏adnej widocznoÊci
o ok. 25 procent. Na najdalszym dystansie trudno jest dostrzec
szczegó∏y. Niemniej jednak ka˝dy opisany model spe∏ni swoje
zadanie, to znaczy pozwoli odró˝niç cz∏owieka od zwierz´cia
oraz oceniç gatunek zwierzyny. Im bli˝ej, tym dok∏adniej.
Noktowizora trzeba si´ nauczyç. Ogromny wp∏yw na mo˝liwoÊci
postrzegania ma pogoda, dlatego warto braç
na polowanie lornetk´ optycznà. W razie wieczornej
lub porannej szarówki mo˝e
si´ ona bowiem okazaç skuteczniejsza.
8
Noktowizor Pulsar Challenger
zamocowany na g∏owie
Yukon NV MT 3x50
90
Braç ¸owiecka 12/2011