09.11.2014 Views

Y Tincer 2013 Mai 359 - Hafan gwefan gymunedol Trefeurig

Y Tincer 2013 Mai 359 - Hafan gwefan gymunedol Trefeurig

Y Tincer 2013 Mai 359 - Hafan gwefan gymunedol Trefeurig

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

PAPUR BRO GENAU’R-GLYN, MELINDWR, TIRYMYNACH, TREFEURIG A’R BORTH<br />

PRIS 75c | Rhif <strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong><br />

Mwy o<br />

Eisteddfod<br />

Penrhyn-coch<br />

t10<br />

Cymdeithas<br />

<strong>Trefeurig</strong> 60+<br />

t18<br />

Twrnament<br />

Pêl-droed<br />

t5<br />

Eisteddfod Penrhyn-Coch <strong>2013</strong><br />

Lluniau: Arvid Parry-Jones<br />

Enillwyr nos Wener - Cerys Hurford (2il) a<br />

Gwion Wilson (1af) - unawd Bl 1 a 2<br />

Eilir Pryse, Aberystwyth, yn ennill Tlws yr<br />

Ifanc (Cerddorol) am yr ail waith<br />

John Meurig Edwards, Aberhonddu yn ennill y<br />

gadair am yr ail flwyddyn yn olynol - a hynny mewn<br />

cystadleuaeth gref - roedd 27 wedi cystadlu.<br />

Llun: Y <strong>Tincer</strong><br />

Disgyblion Cylch Methrin <strong>Trefeurig</strong> yn cystadlu ar yr unawd<br />

Enillwyr nos Wener - Zoe Evans (1af), Tomos Wilson<br />

(2il), Steffan Huxtable (3ydd) - unawd Bl 5 a 6


Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />

dyddiadur<br />

dyddiadur<br />

Sefydlwyd Medi 1977<br />

Aelod o Fforwm Papurau Bro Ceredigion<br />

ISSN 0963-925X<br />

GOLYGYDD – Ceris Gruffudd<br />

Rhos Helyg, 23 Maesyrefail, Penrhyn-coch<br />

( 828017 | Rhoshelyg@btinternet.com<br />

TEIPYDD – Wendy Rattray<br />

CYSODYDD – Elgan Griffiths (832980<br />

CADEIRYDD – Elin Hefin<br />

Ynyswen, Stryd Fawr, Y Borth ( 871334<br />

IS-GADEIRYDD A THREFNYDD CYFEILLION<br />

Y TINCER – Bethan Bebb<br />

Penpistyll, Cwmbrwyno, Goginan ( 880228<br />

YSGRIFENNYDD – Anwen Pierce<br />

46 Bryncastell, Bow Street ( 828337<br />

TRYSORYDD – Hedydd Cunningham<br />

Tyddyn-Pen-y-Gaer, Llandre, Aberystwyth<br />

( 820652 hedyddcunningham@live.co.uk<br />

HYSBYSEBION – Rhodri Morgan<br />

Maes Mieri, Llandre, ( 828 729<br />

rhodrimoc@yahoo.co.uk<br />

LLUNIAU – Peter Henley<br />

Dôleglur, Bow Street ( 828173<br />

TASG Y TINCER – Anwen Pierce<br />

Rhifyn Mehefin<br />

Deunydd i law: Mehefin 7 | Dyddiad cyhoeddi: Mehefin 20<br />

MAI 12-18 Wythnos Cymorth Cristnogol<br />

MAI 18 Dydd Sadwrn Arddangosfa<br />

Clustnodau Ruth Jên Evans yn Oriel y Bont,<br />

Aberystwyth rhwng 13.00-14.30 ac yna<br />

yn Arddangosfa’r Uwchraddedigion <strong>2013</strong><br />

rhwng 3 a 6 yn Yr Ysgol Gelf, Buarth Mawr,<br />

Aberystwyth, SY23 1NG<br />

MAI 21-22 Dyddiau Mawrth a Mercher Arad<br />

Goch yn cyflwyno Cerdyn post o Wlad y Rwla<br />

yn Theatr, Canolfan y Celfyddyau am 10 ac 1.00<br />

Addas i blant 4-8 oed<br />

MAI 24 Nos Wener Noson goffi Henoed<br />

Llandre a Bow Street yn Neuadd Rhydypennau<br />

am 7.00<br />

MAI 25 Nos Sadwrn Barbeciw yn Neuadd<br />

yr Eglwys, Capel Bangor rhwng 6.00 - 8.30.<br />

Croeso cynnes i bawb.<br />

MEHEFIN 15 Dydd Sadwrn Rali CFFI<br />

Ceredigion ym Merthlwyd, Tal-y-bont<br />

MEHEFIN 15 Pnawn Sadwrn Parti yn y Parc<br />

ym Mhenrhyn-coch. Diwrnod i’r teulu i gefnogi<br />

y parc o 4.00 ymlaen. Trefnir gan PATRASA<br />

MEHEFIN 19 Dydd Mercher Taith flynyddol<br />

Cymdeithas Gymraeg y Borth - enwau i’r<br />

ysgrifennydd Llinos Evans<br />

MEHEFIN 29 Noson o Adloniant yng Ngwesty<br />

Llety Parc, Aberystwyth - gyda Wil Tân,<br />

Clive Edwards a Meibion y Mynydd am 8.00.<br />

Tocynnau £10 ar gael oddi wrth y gwesty.<br />

Holl elw’r noson tuag at Sefydliad Prydeinig y<br />

Galon.<br />

MEDI 13-15 Dyddiau Gwener i Sul.<br />

Penwythnos ddathlu 150 mlynedd Ysgol<br />

Gynradd Penrhyn-coch<br />

TREFNYDD GWERTHIANT – Bryn Roberts<br />

4 Brynmeillion, Bow Street ( 828136<br />

ABER-FFRWD A CHWMRHEIDOL<br />

Mrs Beti Daniel<br />

Glyn Rheidol ( 880 691<br />

Y BORTH – Elin Hefin<br />

Ynyswen, Stryd Fawr<br />

elin.john@yahoo.co.uk<br />

BOW STREET<br />

Mrs <strong>Mai</strong>r Lewis, 40 Maes Ceiro ( 828 102<br />

Lynn Phillips, 1 Cae’r Odyn ( 820 908<br />

Anwen Pierce, 46 Bryncastell ( 828 337<br />

Maria Owen, Swyddfa’r Post (828 201<br />

CAPEL BANGOR / PEN-LLWYN<br />

Mrs Aeronwy Lewis<br />

Rheidol Banc, Blaengeuffordd ( 880 645<br />

CAPEL MADOG, CEFN-LLWYD A CAPEL DEWI<br />

Eirian Hughes, Lluest Fach ( 880 335<br />

Elwyna Davies, Tyncwm ( 880 275<br />

Dai Evans, Fferm Fronfraith, Comins-coch<br />

( 623 660<br />

DÔL-Y-BONT<br />

Mrs Llinos Evans - Dôlwerdd ( 871 615<br />

MEHEFIN 8 Dydd Sadwrn Sioe Aberystwyth a<br />

Gogledd Ceredigion<br />

MEHEFIN 15 Dydd Sadwrn Taith Cymdeithas<br />

y Penrhyn i Sir y Fflint yng nghwmni Gron Ellis.<br />

Am fwy o fanylion cysyllter â Ceris Gruffudd<br />

(01970 828 017)<br />

Telerau hysbysebu<br />

Tudalen lawn (35 x 22 cm) £100<br />

Hanner tudalen £60<br />

Chwarter tudalen £30<br />

neu hysbyseb bach ca. 5 x 8 cm £6 y<br />

rhifyn - £40 y flwyddyn (10 rhifyn - misol<br />

o Fedi i Fehefin); mwy na 6 mis + £4 y<br />

mis , llai na 6 mis - £6 y mis. Cysyllter â<br />

Rhodri Morgan os am hysbysebu.<br />

HYDREF 11 Nos Wener Eisteddfod Papurau<br />

Bro Ceredigion yn Neuadd Felin-fach<br />

Y <strong>Tincer</strong> ar dâp<br />

Mae modd cael y <strong>Tincer</strong> ar gaset ar<br />

gyfer y rhai sydd â’r golwg yn pallu.<br />

Cysylltwch â Rhiain Lewis, Glynllifon,<br />

17 Heol Alun, Aberystwyth,<br />

SY23 3BB (( 612 984)<br />

Ymunwch â Grŵp<br />

Facebook Ytincer<br />

DOLAU<br />

Mrs Margaret Rees - Seintwar ( 828 309<br />

GOGINAN<br />

Mrs Bethan Bebb<br />

Penpistyll, Cwmbrwyno ( 880 228<br />

LLANDRE<br />

Mrs <strong>Mai</strong>r England<br />

Pantyglyn, Llandre ( 828693<br />

PENRHYN-COCH<br />

<strong>Mai</strong>rwen Jones - 7 Tan-y-berth ( 820642<br />

TREFEURIG<br />

Mrs Edwina Davies<br />

Darren Villa, Pen-bont Rhydybeddau ( 828 296<br />

Camera’r <strong>Tincer</strong><br />

Cofiwch am gamera digidol y <strong>Tincer</strong> – mae ar gael i unrhyw un yn yr ardal fydd am ei<br />

fenthyg i dynnu llun ar gyfer y papur o gyngerdd, cinio neu ddigwyddiad a gynhelir o fewn<br />

ein dalgylch. Fe’i cedwir gan Mrs <strong>Mai</strong>r Lewis, 40 Maes Ceiro, Bow Street<br />

(( 828102). Os byddwch am gael llun eich noson goffi yn Y <strong>Tincer</strong> defnyddiwch y camera.<br />

Cyhoeddir y <strong>Tincer</strong> yn fisol o Fedi i Mehefin gan Bwyllgor y <strong>Tincer</strong>. Argreffir gan y Lolfa, Tal-y-bont. Nid yw’r<br />

Pwyllgor o angenrheidrwydd yn cytuno ag unrhyw farn a fynegir yn y papur hwn. Dylid cyfeirio unrhyw<br />

newyddion i’ch gohebydd lleol neu i’r Golygydd, ac unrhyw lythyr neu ddatganiad i’r wasg i’r Golygydd.<br />

Y mae pawb sy’n ymwneud â’r <strong>Tincer</strong> yn gwneud hynny’n wirfoddol ac yn ddi-dâl er budd y gymuned<br />

leol. Nhw fel unigolion sy’n derbyn pob risg a chyfrifoldeb (cyfreithiol ac fel arall) gan dderbyn mai ar y<br />

telerau hynny y maent yn cyfrannu at y papur a’i ddosbarthiad.<br />

2


CYFEILLION Y TINCER<br />

Dyma fanylion enillwyr Cyfeillion<br />

y <strong>Tincer</strong> mis Ebrill <strong>2013</strong>:<br />

£25 (Rhif 18) W H Howells,<br />

Rhyd-y-gof, Penrhyn-coch.<br />

£15 (Rhif 237) W H Howells,<br />

Rhyd-y-gof, Penrhyn-coch.<br />

£10 (Rhif 15) Gwyn Jones, Glynteg,<br />

Bow Street.<br />

Fe dynnwyd y rhifau buddugol gan<br />

aelodau o’r tîm dosbarthu yn festri<br />

Bethlehem, Llandre pnawn Mercher<br />

Ebrill 17.<br />

Cysylltwch â’r Trefnydd, Bethan Bebb,<br />

Penpistyll, Cwmbrwyno. Goginan, os<br />

am fod yn aelod.<br />

Am restr o Gyfeillion y <strong>Tincer</strong> gweler<br />

http://www.trefeurig.org/uploads/<br />

cyfeilliontincer2009.pdf<br />

Enillydd<br />

Llongyfarchiadau i Miss Mary Jones, Tŷ<br />

Capel Pantglas, Llanilar - dyma’r ateb<br />

cyntaf a gafwyd yng nghystadleuaeth ennill<br />

y copi o gyfrol Angharad Edwards Deffro<br />

(Gomer). Yr ateb oedd - Gwen Harding yw<br />

prif gymeriad y nofel.<br />

Casgliadau gwastraff dros Ŵyl Banc y<br />

Sulgwyn (27ain o Fai)<br />

Casgliadau fel arfer yn ystod yr wythnos<br />

yma.<br />

Cofiwch fod modd i chi - ers 1 Ebrill eleniailgylchu<br />

Tetra Paks (cartonau cwyrog) a<br />

pholystyren. Rhaid iddynt fod yn lân ac yn<br />

wag o bob hylifau fel nad ydynt yn baeddu<br />

eraill. Gellir eu rhoi gyda deunydd arall yn<br />

y bagiau ailgylchu clir<br />

20 MLYNEDD YN OL<br />

Grŵp trafod llyfrau’r Borth<br />

Yr awdur William Owen gyda grŵp trafod llyfrau’r Borth ar aelwyd Mabel a John<br />

Rees, Talar Deg, Dolau<br />

Ar Ebrill 6ed cafodd y grŵp trafod llyfrau gyfle i gwrdd â William Owen, sef awdur<br />

y buont yn trafod ei lyfr yn un o’u sesiynau yn ystod y gaeaf. John a Mabel Rees,<br />

Dolau, oedd yn croesawu’r grŵp i’w cartref y tro hwn.<br />

Yn ei ddarlith dan y teitl ‘Tawelu’r Ysbrydion’ trafododd William Owen yr<br />

ysgrif bortread fel ffurf lenyddol a dansoddodd yr ysfa sydd ynom i edrych yn<br />

ôl ar oes a fu, ysfa sy’n gyffredin i nifer o ddiwylliannau. Dadleuodd mai nid<br />

sentimentaleiddiwch oedd ysgrifennu am blentyndod ond rhannu profiadau,<br />

profiadau personol ar y naill llaw ond profiadau dyniolaeth hefyd. Yna, eglurodd ei<br />

gymhellion dros ysgrifennu Y Llanc Nad Yw Mwy sy’n un o dair cyfrol am ardal ei<br />

fagwraeth ym Môn.<br />

Yn dilyn ei ddarlith cafodd aelodau’r grwp gyfle i’w holi a chafodd pob aelod gopi<br />

rhodd wedi ei llofnodi o’i gyfrol gyntaf. Paratowyd bwffet blasus ac anrhydeddus<br />

gan John a Mabel Rees gyda chymorth Mrs Tegwen Pryse, gwledd oedd yn goron ar<br />

noson gofiadwy. Edrycha’r grwp ymlaen yn awr at yr hydref pan fyddant yn trafod<br />

chwe llyfr Cymraeg arall. O’r <strong>Tincer</strong> (<strong>Mai</strong> 1993)<br />

Trist oedd clywed am farwolaeth Mabel Rees yn ddiweddar - gweler t.19<br />

Eglwys St. Pedr, Elerch<br />

Cynhelir wythfed noson noson flynyddol<br />

o Gaws, Gwin a Chân yn Eglwys Elerch<br />

ar Nos Wener, 28 Mehefin, i ddechrau am,<br />

7-00pm. Gwahoddwyd Côr Gorau Glas<br />

o ardal Powys i’n diddanu eleni, ynghyd<br />

ag artisitaid eraill. Y Llywydd fydd Mrs<br />

Carys Briddon, un o blant y pentref. Mae<br />

tocynnau ar werth gan swyddogion yr<br />

Eglwys am £7-00 (Plant: £2.00), neu, os<br />

dymunir, gellir talu wrth y fynedfa ar y<br />

noson.<br />

GWASANAETH<br />

CYFIEITHU<br />

Linda Griffiths<br />

Maesmeurig<br />

Cwmsymlog<br />

Aberystwyth<br />

Ceredigion<br />

SY23 3EZ<br />

01970 828454<br />

lindagriffiths01@btinternet.com<br />

CINIO DYDD SUL<br />

PRYDAU BAR<br />

PARTÏON<br />

BWYDLEN BWYTY<br />

ADLONIANT<br />

AR AGOR O 5:30 P.M.<br />

NOSWEITHIAU IAU A GWENER<br />

AM BRYDIAU TEULUOL<br />

Ar hyn o bryd mae gwaith atgyweirio<br />

arbenigol yn mynd yn ei flaen ar rai o<br />

ffenestri’r Eglwys, a bydd cyfle i edmygu’r<br />

ffenestri newydd adeg y cyngerdd.<br />

ytincer@googlemail.com<br />

3


Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />

LLANDRE<br />

Eglwys Llanfihangel Genau’r-glyn<br />

Gwasanaeth o Ddiolchgarwch<br />

Ar Ebrill 16eg, cynhaliwyd gwasanaeth<br />

o ddiolchgarwch yn Eglwys Llanfihangel<br />

Genau’r-glyn a dathlu cwblhau y<br />

newidiadau helaeth o fewn adain<br />

orllewinol yr adeilad. Erbyn hyn mae<br />

ystafell gyfarfod, cegin a thoiledau wedi<br />

eu hychwanegu o fewn yr Eglwys. Gwnaed<br />

anerchiad pwrpasol i gynulleidfa ac<br />

aelodau clerigol lleol gan Esgob Wyn ac fe<br />

gafwyd adroddiadau “The Vale of Llandre”<br />

ysgrifennwyd gan y Parchg Isaac Williams<br />

gan Ellen Jones ac Eisteddfod yn fy Stafell<br />

gan Anwyn Jenkins.<br />

‘Roedd y gwaith adeiladu ar newidiadau<br />

a gwblhawyd o fewn byr amser wedi<br />

creu argraff ac wedi plesio pawb oedd<br />

yn bresennol a daeth yr oedfa i ben gyda<br />

phaned a gwledd a baratowyd yn y gegin<br />

newydd gan ferched yr Eglwys.<br />

Diolchodd y Parchg Peter Jones i bawb<br />

oedd wedi bod ynghlwm â’r fenter, a chan<br />

fod Llanfihangel yn un o’r unarddeg o<br />

addoldai o fewn gogledd Ceredigion sydd yn<br />

y cynllun Llwybr Treftadaeth arfaethedig<br />

bwriedir cynnal gwasanaeth pellach yn yr<br />

Hydref.<br />

Llenor ifanc<br />

Llongyfarchiadau i Dylan Edwards am<br />

ennill Tlws Llenyddiaeth i rai dan 19 oed<br />

yn Eisteddfod Gadeiriol Talgarreg dydd<br />

Sadwrn <strong>Mai</strong> 4.<br />

Roedd 7 ymgeisydd, pob un wedi<br />

ysgrifennu dau ddarn o lenyddiaeth.<br />

Ysgrifennodd Dylan stori fer o’r enw<br />

‘Hirnos’ a cherdd yn dwyn y teitl ‘Y<br />

Sgrin’. Dywedodd y beirniad - Karina<br />

Wyn Dafis, Llanbryn-mair - fod Dylan<br />

yn amlwg wedi cael ei ddylanwadu gan<br />

y byd ffilmiau yn y ddau ddarn, a’i fod<br />

yn ysgrifennu fel cyfarwyddwr ffilm!<br />

Enillodd hefyd ddechrau <strong>Mai</strong> y wobr<br />

gyntaf yng nghystadleuaeth ar gyfer<br />

Ysgolion Uwchradd yn Eisteddfod Teulu<br />

James Pantyfedwen Pontrhydfendigaid.<br />

Yn ogystal cafodd Dylan wybod dros y Sul<br />

diwethaf iddo gael dau 2il yn Eisteddfod<br />

Gened;aethol yr Urdd - 2il am Ryddiaith<br />

Bl 12/13 ac 2il am Farddoniaeth Bl. 12/13.<br />

Llongyfarchiadau mawr iddo!<br />

Cydymdeimlad<br />

Cydymdeimlwn â Gwenda James, Lluarth,<br />

Taigwynion a’r teulu, ar farwolaeth<br />

cyfnither i Gwenda yn Nant-y-moel.<br />

Pen-blwydd arbennig<br />

Pen-blwydd hapus i Rhian Benjamin,<br />

Taigwynion, ar ddathlu pen blwydd<br />

arbennig yn ddiweddar.<br />

Dyweddïad<br />

Esgob Tyddewi Y Parchedig Wyn Evans<br />

Nos Wener 4.30-9.00<br />

Cychwyn 26 Ebrill <strong>2013</strong><br />

Gwersi Gitâr<br />

Tiwtor: Gerald Morgan, Tregaron<br />

geraldmorganguitar@hotmail.co.uk<br />

www.geraldmorganguitar.co.uk<br />

Gitâr i’r Cristion<br />

01974 299367<br />

Canolfan Merched Y Wawr<br />

Stryd yr Efail<br />

Aberystwyth.<br />

Llongyfarchiadau i Lisa Raw Rees, Tyn<br />

Parc a Colin Patterson ar eu dyweddïad ar<br />

nos Galan.<br />

Marwolaeth<br />

Trist yw cofnodi marwolaeth Camwy<br />

Williams, Llwyn, ar Ebrill 23. Estynnwn<br />

ein cydymdeimlad â Carwyn a Jemma<br />

a’r teulu oll. Cynhaliwyd yr angladd yng<br />

Nghapel Noddfa ar ddydd Mawrth Ebrill<br />

30.<br />

Cydymdeimlad<br />

Cydymdeimlwn â Dylan a Dafydd Raw-<br />

Rees ar farwolaeth eu brawd Hywel yn<br />

Aberaeron ddiwedd yr wythnos ddiwethaf..<br />

Roedd Hywel yn syrfëwr siartredig<br />

fu’n reolwr gyda’r Ymddiriedolaeth<br />

Genedlaethol yn Llannerchaeron cyn dod<br />

yn bennaeth stadau gyda Chyngor Sir<br />

Ceredigion.<br />

4


<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />

Twrnament Pêl-droed<br />

Ar benwythnos braf ond oer ar Ddydd Sadwrn a Dydd Sul Ebrill<br />

6ed a 7fed cynhaliwyd y Twrnament Pêl-droed cyntaf i blant<br />

ac ieuenctid o dan 16 oed o dan adain Clwb Pêl-droed Penrhyncoch<br />

a than oruchwyliaeth Ymddiriedolaeth Pêl-droed Cymru ar<br />

Gae Baker, Penrhyn-coch.<br />

Cynhaliwyd y twrnament er cof am Eric ac Arthur Thomas,<br />

a oedd yn hoelion wyth y Clwb Pêl-droed a phentref Penrhyncoch<br />

gyda pawb yn adnabod y ddau ac yn gwybod am eu<br />

gweithgarwch dros y blynyddoedd yn y pentref . Roeddynt yn<br />

gefnogol i bopeth ac fe fyddent wedi mwynhau gweld y plant<br />

ifanc yn cymryd rhan. Braf oedd gweld Sioned a Catrin a’r<br />

teuluoedd yn cyflwyno’r gwobrau ar y ddau ddiwrnod. Diolch<br />

iddynt am eu brwdfrydedd a’u cefnogaeth.<br />

Ar y dydd Sadwrn roedd gêmau o dan 7 oed yn yr ysgol, ac o<br />

dan 11 a dan 14 ar Gae Baker, ac ar y dydd Sul o dan 9 oed, o dan<br />

12 oed ac o dan 16 hefyd ar Gae Baker.<br />

Cafwyd dros 50 o dimoedd dros y gwahanol oedrannau gyda<br />

gêmau brwdfrydig yn cael eu chwarae o dan bob oedran o 5 a 6<br />

oed i fyny at 16. Daeth tyrfa lu i wylio y plant yn chwarae ar y<br />

ddau ddiwrnod gyda phawb yn mwynhau y bwrlwm a’r lleoliad.<br />

Chwaraewyd y gêmau yn y modd gorau gyda brwdrydedd y<br />

plant a’r ieuenctid yn dod trwodd, boed ennill neu golli.<br />

Enillwyr y gwahanol oedrannau oedd:<br />

Dan 9 oed - Bow Street<br />

Dan 11 - Tal-y-bont<br />

Dan 12 - Bont Teifi<br />

Dan 14 - Bow Street<br />

Dan 16- Penrhyn Swans gyda Chwaraewr y Twrnament yn<br />

mynd i James Morgan, Bro Dysynni.<br />

Mae ein diolch fel Clwb Pêl-droed i bawb a fu ynghlwm â’r<br />

diwrnod yma. Mae’r nifer yn ormod i enwi ac edrychwn ymlaen<br />

yn eiddgar ar gyfer twrnament 2014.<br />

Diolch<br />

Ar ran y teulu Thomas hoffwn ddweud diolch yn fawr mawr i<br />

Glwb Pêl-droed Penrhyn-coch am drefnu yr Ŵyl ac am gadw<br />

enwau Dad ac Arthur yn fyw yn y Clwb. Diolch i Gymdeithas<br />

Pêl-droed Cymru am eu mewnbwn a’u presenoldeb yn ystod<br />

y penwythnos. I’r holl chwaraewyr, rheolwyr a chefnogwyr<br />

am droi allan yn llu. I’r merched fu wrthi’n brysur yn paratoi<br />

bwyd a phaneidiau diddiwedd o de a coffi ac yn olaf - ond nid<br />

yn lleiaf - i Kevin Jenkins. Roedd Dad yn meddwl yn uchel iawn<br />

o Kev a byddai wedi bod yn hapus cael ei enw yn gysylltiedig â<br />

thwrnament mor llwyddiannus, yn enwedig efo Kev wrth y llyw.<br />

Sioned Thomas-Martin a Catrin Galbraith<br />

James Morgan o Glwb Pêl-Droed dan 16 Bro Dysynni enillodd Darian Goffa Eric a<br />

Gwenda Thomas am chwaraewr y twrnament. Fe’i gwelir yn ei derbyn gan y pedwar<br />

w^ yr a wyres - Elisa, Wil, Owen a George.<br />

5


Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />

CAPEL BANGOR / PEN-LLWYN<br />

Oedfaon Pen-llwyn<br />

<strong>Mai</strong><br />

19 10.00 Ifan Mason Davies<br />

26 10.00 Terry Edwards<br />

Mehefin<br />

2 5.00 Nicholas Bee<br />

9 10.00 Roger Thomas<br />

16 10.00Ifan Mason Davies<br />

23 5.00 Gweinidog<br />

30 10.00 Gordon MacDonald<br />

Croesawu a Ffarwelio<br />

Mae’n bleser cael croesawu Carol ac<br />

Edward Land i rif 11 Stad Pen-llwyn.<br />

Cafodd Edward ei fagu yma, ac mae ef<br />

a’i briod Carol wedi dychwelyd i’n plith.<br />

Gobeithio y byddwch eich dau yn hapus<br />

iawn yn eich cartref newydd, ac y bydd<br />

atgofion bore oes yn llifo i’r cof. Croeso<br />

cynnes yn ôl i Ben-llwyn.<br />

Wrth groesawu, rhaid hefyd ffarwelio ag<br />

Alma a Gordon Land a adawodd rhif 11 am<br />

26 Ger-y-llan, Penrhyn-coch. Ni fu Gordon<br />

yn dda ei iechyd yn ddiweddar ond da yw<br />

dweud ei fod lawer yn well erbyn hyn.<br />

Gobeithio y byddwch chwithau yn hapus<br />

iawn draw yna ym Mhenrhyn-coch, ac y<br />

cawn eich gweld yn ôl yn eich hen ardal o<br />

dro i dro. Dymuniadau gorau i chwi eich dau.<br />

Gwellhad Buan<br />

Nid yw Mr Elwyn Jones, Abercwmdolau,<br />

wedi bod yn dda ei iechyd yn ddiweddar,<br />

ac wrth fynd i’r wasg, ‘roedd yn dal yn yr<br />

ysbyty. Dymuniadau gorau iddo am wellhad<br />

buan oddi wrthom ni i gyd ym Mhen-llwyn.<br />

Amy y Bêl-droedwraig<br />

Bu Amy Dryburgh, Maesmelindwr, yn<br />

chwarae pêl-droed mewn gêm gyfeillgar<br />

y mis diwethaf, yn erbyn tîm o fechgyn<br />

ger Llandudno. Mentrodd Katy John,<br />

Rhydyfelin, hefyd efo Amy i geisio trechu<br />

y bechgyn, ond cyfartal oedd hi y tro hyn.<br />

3:3. Canlyniad gwell y tro nesaf , efallai.<br />

Daliwch ati, a phob hwyl.<br />

Cylch Meithrin Pen-llwyn<br />

Ymweliad - Fferm Cwmwythig<br />

Diolch i Catrin ac Elystan Evans a Mr a Mrs<br />

Arnold Evans, Cwmwythig, am groesawu<br />

plant Cylch Meithrin Pen-llwyn i’w fferm ar<br />

fore hyfryd ar ddydd Iau yr 2il o Fai. Gwelir<br />

Elystan ac Arnold Evans yn dangos eu lloi<br />

bach i’r plant mewn un llun ac Ania, merch<br />

Catrin ac Elystan Evans, yn arwain y plant<br />

yn y llun arall, yng nghwmni Shirley Evans<br />

a Tracy Exley o’r Cylch ac Elen Howells,<br />

un o’r mamau. Cafwyd llawer o hwyl ac<br />

addysg am waith ffarm a chael cip agos ar<br />

odro gwartheg, lloi bach, ŵyn, moch a cŵn<br />

bach ac amryw o’r plant nawr am anelu at<br />

weithio ar fferm.<br />

Er cof am Mrs Myfanwy Thomas<br />

Daeth ton o dristwch dros ardal gyfan,<br />

pan ddaeth y newyddion fod Mrs Myfanwy<br />

Thomas, Troedrhiwlwba, Capel Bangor,<br />

(Fanw fel yr adnabyddid hi) wedi huno yn<br />

<strong>Hafan</strong> y Waun, Aberystwyth yn 89 mlwydd<br />

oed.<br />

Ganwyd hi yr ieuangaf o bedair o ferched<br />

i Morgan a Mary Morris, Gwarfelin,<br />

Rhydyfelin, Aberystwyth. Priododd â’r<br />

diweddar Glynne Thomas Troedrhiwlwba,<br />

a buont yn byw yma drwy gydol eu hoes.<br />

Cawsant eu bendithio â phump o blant,<br />

Eifion, <strong>Mai</strong>r, Wynne, Trevor a Phyllis.<br />

Bu Fanw yn weithgar iawn drwy ei<br />

hoes, yn enwedig ar yr aelwyd yn ei<br />

chartref. Roedd yn aelod brwd o Sefydliad<br />

y Merched, ac hefyd yn aelod yng nghapel<br />

Moreiah.<br />

Cefnogodd bwyllgor gweithiol y neuadd<br />

am flynyddoedd pan oedd ei phriod yn<br />

gadeirydd y pwyllgor. Gwelid hi bob amser<br />

yn y gegin, yn cynorthwyo gyda’r bwyd pan<br />

cynhelid gyrfaoedd chwist, a chyngherddau<br />

ac ati. Gwireddwyd hi a’i phriod eu<br />

dymuniad, pan o’r diwedd adeiladwyd y<br />

neuadd a’i hagor ym 1972.<br />

Trist oedd y teulu pan ddirywiodd ei<br />

hiechyd a gorfod iddi ymgartrefu yn <strong>Hafan</strong><br />

y Waun, ble y cafodd pob gofal bosib.<br />

Roedd bob amser yn sionc a diolchgar o<br />

weld y teulu, a buont hwythau yn ffyddlon<br />

iawn i’w mam yn ymweld yn gyson. Hefyd<br />

byddai gwên bob amser i unrhyw un a<br />

fyddai yn ymweld â hi.<br />

Cynhaliwyd yr angladd yng nghapel Penllwyn<br />

ar 20fed o Ebrill, pan ddaeth cynifer<br />

ynghyd. Roedd y gwasanaeth yng nghofal<br />

y Parchedig Ifan Mason Davies, yn cael ei<br />

gynorthwyo gan y Parchedig ion Wyn Rhys<br />

Morris, Geoffrey Thomas a Nicholas Bee.<br />

Chwaraewyd yr organ gan Mrs Heulwen<br />

Lewis.<br />

Estynnwn ein cydymdeimlad â’r plant,<br />

yr wyrion a’r cysylltiadau oll. Coffa da am<br />

wraig hoffus.<br />

Helfa Wyau<br />

Diolch i bawb a ddaeth, ac a gyfrannodd,<br />

i ein Helfa Wyau blynyddol. Fe wnaeth<br />

yr eira a’r tywydd oer bron ein trechu ni<br />

a gorfu i ni newid y dyddiad a’r lleoliad o<br />

6


<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />

Ysgol Mynach i Ysgol Pen-llwyn, ond serch<br />

hyn cawsom brynhawn llwyddiannus gyda<br />

dros £450 yn cael ei godi. Diolch i gynllun<br />

£1 am £1 Barclays bydd y cyfanswm hyn yn<br />

codi eto i helpu coffrau’r Cylch yn ei gwaith<br />

hynod yn darparu addysg cyntaf i blant<br />

2-4 oed o ardaloedd Pen-llwyn, Mynach a<br />

Phonterwyd.<br />

Diolch i Ysgol Pen-llwyn am y croeso ac am<br />

y defnydd o’i adeilad a lle chwarae i guddio y<br />

cliwiau. Mae hefyd rhaid diolch i noddwyr ein<br />

raffl Canolfan y Celfyddydau, Siop y Pethe,<br />

Canolfan Hamdden Plas-crug, Sunbourne<br />

Leisure yn Clarach, T J Davies, McDonalds,<br />

Fferm Ffantasi Llanrhystud, Maesbangor<br />

Arms, Play Planet, New Cross Motors, Druid<br />

Inn, Argos, H20 Hayley a Christa o H20 a’n<br />

prif noddwyr Statkraft, Cwmrheidol. Diolch<br />

yn fawr iddyn nhw i gyd.<br />

Canlyniadau Clwb 200 Mis Mawrth<br />

1af Mrs Beatrice Lewis, Gyfarllwyd,<br />

Ponterwyd<br />

2il Iwan Davies, Pen y Graig, Pisgah<br />

3ydd Mike Exley, 111 Ger-y-llan,<br />

Penrhyn-coch<br />

4ydd Ania Evans, Ardwyn, Capel Bangor<br />

Llongyfarchiadau a diolch am eich<br />

cefnogaeth.<br />

Eglwys Dewi Sant<br />

Cynhaliwyd Te Pasg yr Eglwys ar<br />

brynhawn braf, ar ddydd Sadwrn, 29<br />

Mawrth <strong>2013</strong>. Un o’r gweithgareddau a<br />

drefnwyd oedd yr Helfa Wyau Pasg. Braf<br />

iawn oedd gweld cynifer dda o blant ac<br />

oedolion yn bresennol. Cychwynwyd yr<br />

helfa o Neuadd yr Eglwys gan fynd ar ein<br />

taith i gyfeiriad Pentrerhibyn. Cafwyd<br />

tipyn o hwyl wrth chwilota am yr wyau.<br />

Cynhaliwyd amrywiaeth o weithgareddau<br />

eraill yn ystod y prynhawn. Addurno Croes<br />

Pasg gyda blodau, raffl, dyfalu faint o wyau<br />

pasg oedd mewn jar, helfa drysor a llywio.<br />

Ar ddiwedd yr helfa, cafwyd te hyfryd a<br />

blasus yn y neuadd. Diolch i bawb a fu’n<br />

cynorthwyo, gan wneud y prynhawn yn<br />

llwyddiannus, a hynny mewn gwahanol<br />

ffyrdd. Diolch am eich cefnogaeth.<br />

Priodas Arian<br />

Llongyfarchiadau calonnog i Dr. Chris<br />

a Mrs. Alison Little, Brynteg ar ddathlu<br />

ohonynt eu priodas arian ar y 25ain o’r mis<br />

yma. Mae Alison yn esiampl i lawer drwy<br />

iddi feistrioli yr iaith gymraeg a’i siarad<br />

mor rhugl. Mae yn aelod brwd o Ferched<br />

y Wawr ac yn ymdoddi i weithgareddau’r<br />

ardal. Dymuniadau gorau, mwynhewch y<br />

dathlu yng nghwmni eich teulu hoff.<br />

Capel Pen-llwyn<br />

Bore Sul 5ed o Fai, cafwyd oedfa deuluol<br />

dan arweiniad ein Gweinidog, y Parch Wyn<br />

Rhys Morris.<br />

Cymerwyd y rhannau arweiniol gan blant<br />

yr Ysgol Sul a hyfryd oedd gweld eu rhieni<br />

hefyd yn y gwasanaeth arbennig hwn.<br />

Dangoswyd i’r plant luniau ar y sgrin<br />

yn egluro dameg y Ddafad Golledig. Yna<br />

aethant allan i’r festri i wneud eu taflenni<br />

gwaith ac yn ôl i’r capel i’w dangos wedi’r<br />

bregeth. Cafwyhd oedfa fendithiol iawn.<br />

Genedigaeth<br />

Llongyfarchiadau i Paul a Lowri, Manteg<br />

ar enedigaeth eu hail ferch, Anwen <strong>Mai</strong>r.<br />

‘Rwy’n siwr fod Ffion yn falch iawn o’i<br />

chwaer fach newydd. Pob dymuniad da.<br />

Priodas Aur<br />

Llongyfarchiadau cynnes i Mr. a Mrs.<br />

Maldwyn James, Afallon ar ddathlu<br />

ohonynt eu Priodas Aur ar y 10fed o Fai.<br />

Pob dymuniad da i’r dyfodol i chi eich dau<br />

oddi wrth bob un o’r ardal.<br />

Paneli Solar ar gyfer Neuadd Pen-llwyn,<br />

Capel Bangor<br />

Mae paneli solar wedi eu gosod ar do<br />

Neuadd Pen-llwyn, Capel Bangor, ers dros<br />

flwyddyn bellach. Nôl ym mis Tachwedd<br />

2011 penderfynodd Pwyllgor y Neuadd<br />

edrych ar sefyllfa defnydd a chostau ynni’r<br />

Neuadd gan bod costau trydan yn codi bob<br />

blwyddyn. Cafwyd archwiliad defnydd<br />

Alaw a Llŷr yn mwynhau yn ddiweddar yn<br />

Bluestone - gwobr ar ôl ennill<br />

cystadleuaeth fach ar Gweplyfr (Facebook).<br />

ynni’r Neuadd gan Ynni i Fynnu, menter<br />

sy’n helpu grwpiau ac adeiladau cymunedol<br />

i fod yn fwy effeithlon gyda’i defnydd o<br />

ynni. Un o’r argymhellion oedd gosod<br />

system solar a fyddai yn creu ynni a hefyd<br />

creu incwm, trwy daliadau yn ôl ar gyfer<br />

yr ynni sy’n cael ei greu. Aeth y Pwyllgor<br />

ati i ymchwilio yn fwy manwl, a chafwyd<br />

cyngor gan gwmni lleol Clear Solar ynglŷn<br />

â pha system fyddai orau o ran maint,<br />

lleoliad ag ati. Penderfynwyd mynd am<br />

system 2.4 Killowatt, sef 8 panel, mewn<br />

dwy res ar do cefn y Neuadd.<br />

Roedden yn lwcus fod y prosiect wedi ei<br />

gwblhau mewn pryd, ac wedi ei gofrestru<br />

o fewn diwrnod o’r dyddiad cau, sef 1af<br />

Mawrth 2012, er mwyn diogelu ein bod yn<br />

derbyn taliad o 45 ceiniog fesul kilowatt o<br />

ynni sy’n cael ei gynnhyrchu am gyfnod o<br />

25 mlynedd. Bu tîm Clear Solar yn hynod<br />

o broffesiynol, ac roedden yn lwcus ei bod<br />

yn cynnwys, Aled Jenkins, Pandy, fel y<br />

trydanwyr a wnaeth yn siŵr fod popeth yn<br />

gweithio mewn pryd.<br />

Cawsom gefnogaeth hael gan Cyngor<br />

Cymuned Melindwr ar gyfer y prosiect<br />

mewn cyfraniad o £3,000 tuag at gostau<br />

gosod y system. Mae’r system bellach<br />

wedi bod yn gweithredu ers dros flwyddyn<br />

bellach wedi cynhyrchu 2181 Killowatt o<br />

ynni ar gyfer y Neuadd a rhoi taliad o<br />

£1000 mewn incwm. Yn ogystal â hyn mae<br />

ein costau defnydd ynni wedi disgyn ac<br />

rydyn fel Pwyllgor yn medru cadw costau<br />

llogi’r Neuadd yn isel a gwneud yn siŵr<br />

fod y neuadd yn hunan cynhaliol ar gyfer y<br />

dyfodol.<br />

Genedigaeth<br />

Llongyfarchiadau a dymuniadau gorau i<br />

Eluned a Gareth Lewis, Brynmeirion, ar<br />

enedigaeth mab - Gryffydd Meirion - ar 11<br />

<strong>Mai</strong>; brawd bach i Sara <strong>Mai</strong>r.<br />

7


Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />

PENRHYN-COCH<br />

Suliau<br />

Horeb<br />

<strong>Mai</strong><br />

19 10.00 Oedfa ar y cyd ym Methel<br />

Gweinidog<br />

26 10.30 Oedfa bregeth Gweinidog<br />

Mehefin<br />

2 2.30 Oedfa gymun Gweinidog<br />

9 Taith i Benfforddlas<br />

16 2.30 Oedfa bregeth Gweinidog<br />

23 10.30 Oedfa bregeth Y Parchg<br />

Peter Thomas<br />

30 10.30 Oedfa bregeth Gweinidog<br />

Cinio Cymunedol Penrhyn-coch<br />

Bydd y Clwb yn cyfarfod yn Neuadd yr<br />

Eglwys dyddiau Mercher 22 <strong>Mai</strong>, 12 a 26<br />

Mehefin. Cysylltwch â Job McGauley 820<br />

963 am fwy o fanylion neu i fwcio eich<br />

cinio.<br />

Tywydd<br />

Roedd mor braf cael tywydd cynnes<br />

heulog dros ŵyl y Banc. Cofnodwyd<br />

20ºC yng Ngogerddan, amser cinio dydd<br />

Mawrth 7 <strong>Mai</strong> am 12:00. Trueni iddi<br />

newid yn wynt a glaw wedyn!<br />

Adroddiad da<br />

Llongyfarchiadau i Gylch Meithrin<br />

<strong>Trefeurig</strong> ar gael adroddiad Estyn da yn<br />

ddiweddar - gweler adroddiad misol y<br />

Cylch isod.<br />

Dathlu 150 Ysgol<br />

Bydd penwythnos o ddathlu 150 mlynedd<br />

Ysgol Penrhyn-coch ar Fedi 13-15.<br />

Cynhelir disgo yn y Clwb nos Wener,<br />

diwrnod agored yn yr Ysgol brynhawn<br />

Sadwrn 14 pan fydd hefyd arddangosfa o<br />

hen luniau yn Neuadd yr Eglwys. Os oes<br />

gan unrhyw rai luniau o’u cyfnod yn yr<br />

ysgol mae’r Pwyllgor Dathlu yn gwneud<br />

apêl i gael eu benthyg i’w hystyreid ar<br />

gyfer yr Arddangosfa. gellir eu gadael<br />

d/o Lynwen Jenkins gan nodi dyddiad lle<br />

mae’n bosibl. Nos Sadwrn bydd cyngerdd<br />

yn Neuadd y Penrhyn a gwahoddir cyn<br />

ddisgyblion a rhieni i ymuno â Chôr<br />

Eisteddfod Penrhyn-coch ar gyfer canu<br />

Y plant yn Fferm Pen-banc.<br />

yn y cyngerdd. Bydd y dathlu yn gorffen<br />

gyda ras dractors ar y bore Sul.<br />

Cylch Meithrin <strong>Trefeurig</strong><br />

Ym mis Mawrth cafodd y Cylch arolwg<br />

Estyn. Adroddodd yr arolygydd bod<br />

perfformiad presennol y lleoliad a<br />

rhagolygon gwella’r lleoliad yn dda. Mae’r<br />

holl blant yn cael eu cefnogi’n dda ac yn<br />

elwa o gwricwlwm sy’n eang, cytbwys<br />

a diddorol. Mae’r arweinydd, staff a’r<br />

pwyllgor rheoli yn rhannu gweledigaeth<br />

glir. Mae bron pob un o’r plant yn hunan<br />

hyderus wrth wybod eu bod yn cael eu<br />

cefnogi’n dda a bod ganddynt dasgau<br />

diddorol sydd wedi eu darparu ar eu cyfer.<br />

Os ydych am weld yr adroddiad cyfan,<br />

ewch i www.estyn.gov.uk. Hoffwn ddiolch<br />

i bawb wnaeth helpu yn ystod cyfnod yr<br />

arolwg.<br />

Y tymor yma rydym wedi cymryd<br />

mantais o’r tywydd braf. Ein thema yw<br />

adar ac anifeiliaid. Aethom ni am dro i<br />

Cwmbwa i weld yr hwyaid ac am dro i Penbanc<br />

i weld yr ŵyn bach. Diolch yn fawr am<br />

y croeso gawsom.<br />

Fe wnaeth nifer fawr o blant y Cylch<br />

gystadlu ar y nos Wener yn Eisteddfod<br />

Penrhyn-coch. Da iawn chi i gyd am ganu<br />

a llefaru mor dda. Yn fuddugol yn yr unawd<br />

oedd Lily-Ann, gyda Daisie May yn ail ac<br />

Osian yn drydydd. Yn y llefaru Osian oedd<br />

yn gyntaf, gyda Lily-Ann yn ail a Daisie May<br />

yn drydydd. Hefyd daeth y parti llefaru yn<br />

ail. Llongyfarchiadau i chi gyd.<br />

Merched y Wawr<br />

Nos Fawrth 10ed o Ebrill aeth y gangen<br />

i ymweld â Hyfforddiant Ceredigion yr<br />

Uned Harddwch yn Llanbadarn Fawr.<br />

Cafwyd croeso cynnes iawn gan Vanessa<br />

Evans a’i Chyd Hyfforddwyr, hefyd gan<br />

y Myfyrwyr, rhain i gyd wedi rhoi o’i<br />

noson er mwyn i ni Aelodau Merched y<br />

Wawr gael ein maldodi. Fe gafodd rhai<br />

ohonom ei gwallt wedi ei drîn, eraill<br />

eu hewinedd a’u dwylo ac un arall ei<br />

hwyneb wedi ei goluro.<br />

Cafwyd yr holl hanes sut i drîn a<br />

chadw y gwallt yn iach ac ewinedd ac<br />

yn y blaen. Yna aeth y Myfyrwyr ati i<br />

harddu bob un ohonom.<br />

Ar wahân i Vanessa yr oedd Rhian<br />

Rees a Lynwen Wells yr Hyfforddwyr<br />

eraill yn cadw llygad ar y Myfyrwyr yn<br />

eu gwahanol ystafelloedd. Ar y noson,<br />

roedd rhai or Myfyrwyr ar brawf a<br />

gorfod dangos sut oeddynt yn ymdopi<br />

a’u gwaith coleg. Fel cangen, roeddem<br />

yn falch o gael y dysgwyr yn ein plith ac<br />

yr oedd pob un ohonynt yn hapus yn ein<br />

plith ni hefyd.<br />

Chwarae teg fe wnaeth pob un ohonynt<br />

waith gwych a dymuwn yn dda iddynt yn<br />

eu gyrfa i’r dyfodol. Deallir fod yr uned<br />

yn derbyn pawb i droi i fewn i gael trin eu<br />

gwallt ac yn y blaen, unrhyw adeg. Mae’r<br />

uned hefyd yn derbyn plant ysgolion<br />

uwchradd a cholegau o Geredigion a thu<br />

fas i’r Sir i ddod i ymweld â hwy.<br />

Diolchwyd ar ran y gangen yn<br />

swyddogol gan Wendy Reynolds,<br />

diolchodd am noson ddiddorol dros ben<br />

ac am y cwpanaid a gawsom yn ystod<br />

noson. Trueni na fuasem wedi trefnu<br />

i fynd allan i rhywle i fwynhau a chael<br />

dangos yr holl harddwch. Ond gartref<br />

aeth pawb yn edrych yn ddeniadol dros<br />

ben.<br />

8


<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />

MADOG<br />

Cydymdeimlad<br />

Cydymdeimlwn â Sarah ac Emyr<br />

Evans, Megan ac Ifan, 18 Maesyrefail,<br />

ar farwolaeth tad Sarah - Trefor<br />

Humphreys, gynt o’r Borth, yn Ysbyty<br />

Bron-glais ar 7 Ebrill.<br />

Swydd newydd<br />

Llongyfarchiadau i Meleri Jones,<br />

Rhydyrysgaw, ar gael ei phenodi yn<br />

Bennaeth Cynorthwyol Ysgol Gyfun<br />

Gymraeg Llangynwyd, Maesteg.<br />

Oedfaon Madog<br />

2.00<br />

<strong>Mai</strong><br />

19 Bugail<br />

26 R W Jones<br />

Mehefin<br />

2 Bugail<br />

9<br />

16 Bugail<br />

23 Eric Greene<br />

30 Christopher Prew<br />

Rhedwraig<br />

Llongyfarchiadau i Bev Thomas, Garn<br />

Wen, am redeg Marathon Llundain<br />

mewn 5 awr 49 munud a 59 eiliad!<br />

Urddo’n Llywydd<br />

Dymuniadau Gorau i Mrs <strong>Mai</strong>rwen<br />

Jones a fydd yn cael ei hurddo’n Llywydd<br />

Senana Cymanfa Bedyddwyr Caerfyrddin<br />

a Cheredigion yng Nghyfarfodydd y<br />

Gymanfa ym Mhen-parc ganol <strong>Mai</strong> ganol<br />

<strong>Mai</strong>.<br />

Genedigaethau<br />

Llongyfarchiadau a dymuniadau gorau<br />

i Ellen ac Iwan Hywel, Tre-garth, ar<br />

enedigaeth efeilliaid ar Ebrill 23. Ganwyd<br />

Cernyw Hywel a Gerallt Hywel, brodyr<br />

i Elliw Hywel; dau ŵyr i <strong>Mai</strong>r Davies,<br />

Meurig Cottage.<br />

Llongyfarchiadau i Bryan a Ceinwen<br />

Jones, Bodorgan, ar ddod yn dad-cu a<br />

mam-gu . Ganwyd mab ym Mron-glais<br />

- Ianto Tomos Thomas i Iona a Rob<br />

Thomas, Aberaeron ar 28 Ebrill. Brawd<br />

bach i William, Ella a Lydia.<br />

Llywydd<br />

Llongyfarchiadau a dymuniadau gorau<br />

i’r Parchg Wyn Rh. Morris, Berwynfa, ar<br />

gael ei ethol yn Llywydd Sasiwn y De,<br />

Eglwys Bresbyteraidd Cymru.<br />

Croeso<br />

Croeso a dymuniadau gorau i Alma a<br />

Gordon Land sydd wedi symud o Benllwyn<br />

i 26 Ger-y-llan.<br />

Beth, pwy, ble?<br />

Diolch<br />

Dymuna Gwyneira Marshall ddiolch o<br />

galon am y cardiau, blodau, galwadau<br />

ffôn ac ymwelwyr a dderbyniodd<br />

ar ôl llawdriniaeth yn yr ysbyty yn<br />

ddiweddar.<br />

Gwellhad buan<br />

Dymunwn wellhad buan i Gwen<br />

Griffiths, Brogynin Fach, sydd ar hyn<br />

o bryd yn derbyn triniaeth yn Ysbyty<br />

Treforys.<br />

Dymuniadau gorau<br />

Dymunwn yn dda i Tirion Lewis fydd yn<br />

dilyn cwrs Cam wrth Gam sy’n rhoi cyfle<br />

i fyfyrwyr ennill cymhwyster Diploma<br />

Lefel 3 mewn Gofal, Dysgu a Datblygiad<br />

Plant yn y gweithle. Bydd yn gwneud<br />

blwyddyn o hyfforddiant yng Nghylch<br />

Meithrin <strong>Trefeurig</strong>.<br />

Cynhyrchu Doctor Who<br />

Llongyfarchiadau i Brian Minchin,<br />

River Mead, ar gael ei benodi yn<br />

gynhyrchydd gweithredol newydd y<br />

gyfres Doctor Who. Bydd yn gweithio<br />

ar y cyd â Steve Moffat. Ymunodd<br />

Brian ag Adran Ddrama BBC Cymru<br />

Wales ym 2005, cyn cychwyn fel<br />

golygydd sgriptiau ar ‘Belonging’ ac<br />

wedyn Doctor Who. Yn y llun gwelir<br />

Brian ar leoliad adeg ffilmio y gyfres<br />

ddiweddaraf o Torchwood.<br />

Ar y teledu<br />

Bu Erwyd Howells, Tŷ Capel Madog, yn<br />

sgwrsio gyda Dewi Prysor am ddynion<br />

hysbys ar y rhaglen ‘Darn bach o hanes’ yn<br />

ddiweddar.<br />

Llongyfarchiadau i Siân Mari Evans gafodd<br />

gyntaf am lefaru Dosbarth Derbyn yn<br />

Eisteddfod Gadeiriol Penrhyn-coch nos<br />

Wener 26 Ebrill.<br />

Brian Minchin<br />

Lluniau: Arvid Parry-Jones<br />

9


Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />

Eisteddfod Gadeiriol Penrhyn-Coch <strong>2013</strong><br />

Llun: Arvid Parry-Jones<br />

Parti Delyth - 1af yn y Parti Llefaru<br />

Cynhaliwyd Eisteddfod Gadeiriol Penrhyncoch<br />

yn Neuadd y Penrhyn nos Wener a<br />

dydd Sadwrn 26-27 Ebrill.<br />

Cafwyd cystadlu o safon uchel yng<br />

nghyfarfod nos Wener - mae’n diolch yn<br />

fawr i brifathro, staff , rhieni a disgyblion<br />

Ysgol Penrhyn-coch am fod mor gefnogol yn<br />

flynyddol. Yr arweinyddion oedd Gregory<br />

Vearey-Roberts, Rhian Gareth, Cemlyn<br />

Davies ac Emyr Pugh-Evans.<br />

Beirniaid eleni oedd: Nos Wener: Cerdd:<br />

Pete Leggett, Dolau; Llefaru: Catrin <strong>Mai</strong>,<br />

Tal-y-bont. Cerdd: Ann Atkinson, Corwen;<br />

Llên a llefaru: <strong>Mai</strong>r Wyn, Brynaman.<br />

Y cyfeilyddion oedd - nos Wener:<br />

Heddwen Pugh-Evans, Y Borth; dydd<br />

Sadwrn: Lowri Guy, Caerdydd.<br />

Llywyddion eleni oedd - nos Wener: Glenys<br />

Morgan; pnawn Sadwrn: Dafydd Sheppard<br />

a nos Sadwrn: Ceris Jones, Waun-fawr. Mae<br />

Glenys a Dafydd yn byw ac yn weithgar yn<br />

y pentret, mae gan Ceris gysylltiadau â’r<br />

petnref drwy deulu Llwyn Gronw. Soniodd<br />

yn ei haraith mai ei mam-gu osododd carreg<br />

sylfaen Neuadd y Penrhyn ym 1953.<br />

Llongyfarchiadau i bawb a fu yn<br />

llwyddiannus a diolch i bawb o bell ac agos<br />

am gefnogi’r eisteddfod.<br />

Bu cystadlu brwd am Dlws yr Ifanc - gâi<br />

ei roi eleni am waith cerddorol. Daeth saith<br />

cyfansoddiad i law a llongyfarchiadau i bob<br />

un. Yn ôl Ann Atkinson, y beirniad, roedd yn<br />

gystadleuaeth anodd i’w beirniadu oherwydd<br />

y safon!<br />

Gellir gweld y feirniadaeth lawn ar wefan<br />

<strong>Trefeurig</strong> http://www.trefeurig.org/<br />

Canmolodd y beirniad pob cyfansoddwr<br />

ond yn arbennig Robin Goch am ‘Y Gymraeg’<br />

oedd mor agos i’r brig. Ond enillydd eleni<br />

oedd Pantycelyn gyda ‘Ymdeithgan y Werin’.<br />

Diolchodd am gystadleuaeth mor rhagorol.<br />

Roedd Ymdeithgan y Werin - (Pantycelyn)<br />

yn gyfanwaith ar gyfer chwech allwedd /<br />

piano trydanol a drwm.<br />

“Dyma gyfansoddiad cyffrous tu hwnt.<br />

Gyda’r dewis o amseriad 8/8 yn ddiddorol.<br />

Mae’r ymdeithgan yn tyfu ac yn ehangu yn<br />

effeithiol dros ben rhwng yr adrannau. Hefyd<br />

mae’r cyfuniad o’r offerynnau a’r newid<br />

amseriad yn creu cyffro. Mae’r strwythur<br />

a’r daith yn bleserus iawn gyda defnydd o<br />

harmonïau addas dros ben. Llongyfarchiadau.<br />

Cyffrous iawn.”<br />

Cyhoeddwyd enw’r enillydd - sef Eilir<br />

Pryse o Ben-y-graig, Aberystwyth. Mae<br />

Eilir yn wyneb cyfarwydd iawn i lwyfan<br />

Eisteddfod Penrhyn-coch a dyma’r ail<br />

waith iddo ennill Tlws yr Ifanc - enillodd y<br />

Tlws pan roddwyd ef am waith cerddorol<br />

gyntaf yn 2009 pan oedd yn ddisgybl yn<br />

Ysgol Uwchradd Tregaron. Mae erbyn hyn<br />

yn astudio Mathemateg ym Mhrifysgol<br />

Aberystwyth. Cyfansoddodd y darn yn<br />

wreiddiol fel rhan o waith cwrs lefel A<br />

cerddoriaeth yn Ysgol Uwchradd Tregaron.<br />

Mae’n ddiolchgar am yr arweiniad a’r<br />

cymorth a roddwyd iddo. Llwyddodd i<br />

ennill cystadleuaeth cyfansoddi Ffanffer<br />

ar gyfer Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd<br />

yn Llanerchaeron yn 2010 pan glywyd<br />

y ffanffer ym mhrif seremonïau yr ŵyl.<br />

Mae’n adnabyddus drwy’r ardal am ei<br />

ddoniau llefaru ond hefyd mae’n gerddor o<br />

fri - yn aelod o Philomusica a Band chwyth<br />

y Brifysgol ac yn gyn aelod o Gerddorfa’r<br />

Tair Sir, Band Pres y Tair Sir, a Band Pres<br />

Aberystwyth ar yr offerynnau taro. Mae<br />

hefyd yn arweinydd Côr Pantycelyn ac fe’i<br />

welwyd yn eu harwain yng Nghystadleuaeth<br />

Côr Cymru eleni ynghyd â chanu gyda<br />

Côr Ger-y-lli. Person prysur iawn.<br />

Llongyfarchiadau mawr iddo am ei holl<br />

orchestion.<br />

Roedd y gadair yn wobr am gerdd heb fod<br />

dros 50 o linellau ar y testun ‘Perthynas’.<br />

Cafwyd 27 yn cystadlu eleni - mwy nac erioed<br />

- siwr fod gweld y gadair hardd a wnaethpwyd<br />

gan Gwmni MijMoj o Lanfairfechan ac<br />

a roddwyd gan Dr Huw Martin Thomas,<br />

Ger-y-llan, er cof am ei rieni - Martin a<br />

Gwenda Thomas wedi denu cystadleuwyr.<br />

Penderfynodd y beirniad mai eiddo Powys<br />

Arwen Exley yn ennill y wobr gyntaf unawd<br />

blwyddyn 3-4 nos Wener<br />

Sioned Exley - 1af unawd ysgol uwchradd<br />

Dafydd Sheppard - Llywydd pnawn Sadwrn<br />

Gregory Roberts - 1af alaw werin agored<br />

oedd y gadair am gerdd Gwreiddiau a<br />

phan safodd y bardd buddugol gwelwyd<br />

mai’r enillydd oedd John Meurig Edwards,<br />

Aberhonddu - a enillodd y llynedd hefyd.<br />

Llongyfarchiadau hefyd i Dorothy Jones,<br />

Llan-gwm - beirniaid llên a llefaru y llynedd.<br />

Hi fydd yn derbyn Medal T.H. Parry Williams<br />

eleni yn yr Eisteddfod Genedlaethol.<br />

10


<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />

Cynnyrch Eisteddfod Gadeiriol Penrhyn-Coch <strong>2013</strong><br />

Cystadleuaeth y Gadair<br />

Perthynas<br />

Ciliodd hanner canrif<br />

ers cefnu ar fro mebyd;<br />

bro’r mawn a’r mynydd,<br />

bro’r llynnoedd a’r llonyddwch,<br />

bro’r nentydd a’r mudandod mwyn.<br />

Dyma’r crochendy<br />

lle mowldiwyd fy nghlai;<br />

lle cefais gadernid yng ngwres ei dân,<br />

cyn rhoi’r sglein terfynol<br />

i’m llestr amrwd.<br />

Minnau yn llathreiddrwydd ieuenctid<br />

yn gadael,<br />

ar antur wynebu’r byd.<br />

Anfynych fu’r dychwelyd,<br />

a llaciodd yr hualau<br />

yn nhreigl y blynyddoedd.<br />

Mewn coleg a dinas,<br />

ambell blwc ar linynnau’r galon<br />

yn dwyn i gof<br />

ddyddiau ysgafnfryd<br />

yr unigeddau digyffro,<br />

a’r cyfoedion a ymddieithriodd.<br />

Bwrw gwreiddiau<br />

mewn bro alltud.<br />

Er mwyned ei thir,<br />

er hynawsed ei phobl,<br />

llac yw’r cadwynau<br />

a’m hangorant i’w daear.<br />

Estron yw’r iaith,<br />

ac amhersain ei hacenion.<br />

A’r cymdogion prin eu sgwrs<br />

sy’n cadw’r pellter parchus.<br />

Ar daith atgofus<br />

i’r henfro,<br />

dieithr yw’r wynebau<br />

ar stryd y pentref,<br />

a chladdwyd yr iaith<br />

ym meddrodau’r plwy’.<br />

Ond caf eto ymgolli<br />

yng nghofleidiad y bryniau,<br />

a chusan croeso’r awel ar fy ngrudd.<br />

Bydd dŵr y nant drachefn<br />

yn sibrwd ei gyfarchiad,<br />

ac ar lwybrau maboed<br />

caf deimlo eilwaith<br />

rym y perthyn.<br />

Powys: John Meurig Edwards, Aberhonddi<br />

Cerdd sy’n olrhain yn gelfydd berthynas y bardd â’i<br />

henfro. Hoffais yn fawr gynildeb y mynegiant celfydd a’r<br />

diweddglo cynhwysfawr. <strong>Mai</strong>r Wyn (Beirniad)<br />

Telyneg<br />

Gyda’r hwyr<br />

(pâr priod, y noson olaf cyn mynd i gartref henoed)<br />

Tyrd, gad inni swatio<br />

Am ychydig,<br />

Cyn cau’r llenni<br />

Ar ddagrau’r dydd.<br />

Swatio a chofio.....<br />

Caeau’r ddôl,<br />

Ar ddydd cynhaeaf,<br />

Fel cwrlid aur<br />

Rhwng gwnïad clos<br />

O gloddiau terfyn.<br />

Y plant yn gewri’r gowlas,<br />

A bywyd yn braf.<br />

Y don yn torri<br />

Ar Gaer Arianrhod<br />

A sgert yr Eifl<br />

Yn gwlychu’r godrau<br />

Yn nŵr yr heli.<br />

Mynyddoedd Wiclo<br />

Yn y pellter<br />

Yn ein hudo<br />

I Erin<br />

Hyd lwybr machlud.<br />

Wel’di,<br />

Mae’r ddraenen wen<br />

Yn bwrw’i chonffeti,<br />

A pherthi’r rhos<br />

Yn drwm gan wyddfid.<br />

Awelono’r Lôn Wen<br />

yn cosi’r gwrychoedd,<br />

A’r haul<br />

Yn mwytho’r tonnau.<br />

Tyrd,<br />

Trysora’r llun<br />

Cyn cau’r llenni<br />

Yn araf,<br />

Araf bach.<br />

Mona Thomas, Pen-y-groes, Gwynedd<br />

Englyn digri<br />

Y Ddannoedd<br />

O ddyn! Trychineb yw’r ddannoedd – y poen<br />

Yn pannu fel nadroedd,<br />

Blin a chythryblus pob bloedd<br />

Udo a wnes am hydoedd.<br />

Y Parchg Judith Morris<br />

11


Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />

Dychwelyd at Golff<br />

Cynnig Aelodaeth<br />

7 mis am bris 6 mis<br />

Ar gael o Fehefin 1 af<br />

Mae’r cynnig ar agor i aelodau newydd, neu i<br />

gyn-aelodau o Glwb Golff Borth ac Ynyslas<br />

a oedd yn aelodau cyn 2012.<br />

Mae hwn yn gynnig aelodaeth categori A.<br />

e-bost: secretary@borthgolf.co.uk Ffôn: 01970 871 202<br />

Mae’r cynnig<br />

hefyd yn cynnwys<br />

rownd o golff am<br />

ddim mewn 7 o<br />

gyrsiau safonol<br />

dros Gymru.<br />

@BorthYnyslasGC<br />

golf_cymraeg.indd 1 09/05/<strong>2013</strong> 20:35<br />

Mae antur yn aros amdanoch…<br />

Dewch i ddarganfod traethau ysblennydd, teithiau cerdded hyfryd<br />

a rhaglen weithgareddau yn llawn cyffro. Neu ymwelwch ag un o’n<br />

hatyniadau gwych i’r teulu cyfan: teithiwch yn ôl mewn amser a<br />

darganfod eich rhyfelwr mewnol yng Nghastell Henllys, ymunwch<br />

â’r hwyl ganoloesol yng Nghastell Caeriw, neu manteisiwch ar gyfle<br />

i fod yn artist yn Oriel y Parc.<br />

Cewch fwy o wybodaeth ar www.arfordirpenfro.org.uk.<br />

Ymwelwch â’n stondin yn Eisteddfod yr Urdd i ddarganfod diwrnod allan gwych.<br />

12


<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />

Cyngor Cymuned Tirymynach<br />

Cyfarfu’r Cyngor uchod ar nos Iau 25<br />

Ebrill yn Neuadd Rhydypennau o dan<br />

gadeiryddiaeth y Cyng. Heulwen Morgan.<br />

Bydd y cyfarfod nesaf ar 30 <strong>Mai</strong> am<br />

7.30, yn y neuadd a hwn fydd y Cyfarfod<br />

Blynyddol. Anogir y trethdalwyr lleol i<br />

fod yn bresennol, ac i godi unrhyw fater o<br />

ddiddordeb iddynt yn yr ardal.<br />

Diolchwyd i’r Cynghorwyr Gwynant<br />

Phillips a Harry Petche am eu gwaith<br />

dros y cyngor am nifer o flynyddoedd,<br />

mae’r ddau wedi ymddiswyddo ers y<br />

cyfarfod cynt. Gan fod hawl gan y cyngor<br />

i gyfethol aelodau, fe wnaed hynny yng<br />

nghyfarfod Mawrth, ac mae’r ddwy a<br />

enwyd wedi derbyn y swyddi. Byddant yn<br />

cael eu croesawu yn y cyfarfod nesaf. Y<br />

ddwy yw Meinir Jones o ystad Cae Rhos, a<br />

Ann Lydia Davies o ystad Cae’r Odyn.<br />

Ar awgrym y Cyng. Sian Jones,<br />

Caergywydd penderfynwyd cefnogi<br />

yr enw Cain Fallen ar yr ystad newydd<br />

yng nghae Caergywydd. Argymellir i’r<br />

enw gael ei dderbyn gan y Cyngor Sir a’r<br />

datblygwyr.<br />

Parthed y gorlifiad dŵr o gae chwarae<br />

Tregerddan, adroddodd y Cyng. Paul<br />

Hinge iddo ef a’r Cyng. Vernon Jones<br />

gyfarfod â chynrhychiolydd o Brifysgol<br />

Aberystwyth y diwrnod cynt, addawodd<br />

ef, sef Mr Huw Williams y byddai’r gwaith<br />

o draenio’r tir yn cychwyn gynted ag y<br />

byddai’r tywydd yn caniatau.<br />

Daeth cynrychiolydd cwmni offer<br />

chwarae o Wrecsam i gyfarfod â’r clerc<br />

parthed offer i faes chwarae Bryncastell,<br />

ond roedd eu cyfarpar yn llawer rhy fach.<br />

Disgwylir cynrhychiolydd o gwmni ym<br />

Methesda i alw heibio’n fuan.<br />

Mae’r meinciau newydd yn y broses o<br />

gael eu gosod, dwy ger Tregerddan, (un<br />

gyferbyn â Swyddfa’r Post), y llall ger<br />

Ysgol Rhydypennau (gyferbyn â Llysafan).<br />

Adroddodd y clerc mai Rheidol Garden<br />

Services (Capel Bangor) fydd yn gyfrifol<br />

am dorri porfeydd y Cyngor eleni.<br />

Yn ei adroddiad misol dywedodd y<br />

Cyng. Paul Hinge, y bydd y blwch postio<br />

yn dychwelyd i le cyfleus yn fuan ym<br />

Mlaenddôl. Bydd hefyd yn ymgyrchu i<br />

gael arwyddion mwy o faint yn cymell<br />

pobl i beidio mynd a chŵn i faes chwarae<br />

Tregerddan.<br />

Mae nifer o enghreifftiau o fandaliaeth<br />

wedi digwydd yn yr ardal yn ddiweddar.<br />

Ffenestri yn cael eu malu yng Nghapel<br />

Noddfa, poteli yn cael eu torri wrth y<br />

siglenni ym maes chwarae Tregerddan, a<br />

fflodiart wedi ei thynnu ymaith ar yr afon<br />

Ceiro, ar ffin dwy fferm. Mae heddwas<br />

y gymuned yn gwneud ymchwiliadau ar<br />

hyn o bryd.<br />

Doedd yna ddim ceisiadau cynllunio<br />

gerbron y cyngor, nag adroddiadau am<br />

geisiadau blaenorol. Mae’n ymddangos<br />

bod ddiffygion a phroblem Dŵr Cymru<br />

ynglŷn â’r garthffosiaeth leol yn cael<br />

dylanwad andwyol ar unrhyw ddatblygiad<br />

yn yr ardal.<br />

Ysgol Penweddig<br />

Llongyfarchiadau i’r disgyblion am ganlyniadau ardderchog yn<br />

Eisteddfod Sir yr Urdd <strong>2013</strong>. Bydd yr enillwyr yn mynd ymlaen i<br />

Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd Sir Benfro ar ddiwedd mis <strong>Mai</strong>.<br />

2il yn y Parti Bechgyn Bl. 7, 8 & 9 ac yn cael mynd drwodd i<br />

Foncath: Rhes gefn; Bryn Griffiths, Caredig ap Tomos, Gwion<br />

Morgan-Jones a Siôn Hurford. Rhes flaen; James Michael, Owain<br />

Gruffydd, Wil Rees, Jordan Jones, Geraint Howard a Sam Ebenezer<br />

(arweinydd)<br />

Seren Wyn Jenkins – 1af yn y Gystadleuaeth Creu Arteffact Bl. 7 & 8<br />

a Dylunio a Thechnoleg Bl. 7 & 8:<br />

Sioned Exley – 1af yn y Gystadleuaeth Gemwaith Bl. 7 & 8. = y ddwy<br />

o Benrhyn-coch<br />

1af yn yr Ensemble 15-25 oed: Chwith i dde; Daniel Thomas, Rhun<br />

Penri, Sion Hughes, Aled Skym, Erwan Izri, David Michael, Gethin<br />

Thomas, Robin Tomos, Gwern Penri, Carwyn Hughes ac Iestyn Evans Mwy o luniau t20<br />

13


Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />

BOW STREET<br />

Oedfaon y Garn 10.00 a 5.00<br />

http://www.capelygarn.org/<br />

<strong>Mai</strong><br />

19 Bugail Oedfa Cymorth Cristnogol<br />

am 10.30 o’r gloch dan arweiniad<br />

y Bugail. Cinio Bara a Chaws i<br />

ddilyn Oedfa gymun am 5 o’r gloch<br />

26 R W Jones<br />

Mehefin<br />

2 Noddfa Bugail<br />

9 W.J. Edwards<br />

16 Bugail<br />

23 Eric Greene<br />

30 Christopher Prew<br />

Noddfa<br />

<strong>Mai</strong><br />

19 Uno yng Nghapel y Garn am 10.30<br />

ar gyfer Oedfa Cymorth Cristnogol.<br />

26 Oedfa am 5.00. Gweinidog.<br />

Mehefin<br />

2 10.00 Gweinidog<br />

9 2.00 Gweinidog<br />

16 Undebol yn Soar am 10.00<br />

23 10.00 Trefn Lleol<br />

30 5.00 Gweinidog<br />

Dysgwraig lwyddiannus<br />

Mewn gweithdy a gynhaliodd Cyngor Sir<br />

Ceredigion yn ddiweddar ar ganlyniadau<br />

Cyfrifiad 2011 yn Abereron roedd yna<br />

bedwar oedd wedi dysgu’r Gymraeg ar<br />

banel yn trafod eu profiadau. Un ohonynyt<br />

oedd Jackie Wilmington sy’n byw yn y<br />

Garreg Wen, Bow Street.<br />

Ganwyd a magwyd Jackie yn Nyfnaint.<br />

Daeth ei gwaith fel milfeddyg a hi i weithio<br />

i Ruthun ac yn y 1990au symudodd i’r<br />

labordy ar y Buarth sydd gan DEFRA.<br />

Jackie Wilmington a Felicity Roberts yn yr<br />

Eisteddfod, wedi i Jackie gael ei derbyn i’r<br />

Orsedd<br />

Teimlai ei bod yn beth od nad oedd y<br />

llywodraeth yn cynnig unrhyw gymorth<br />

nac anogaeth i’w staff ddysgu Cymraeg er<br />

mai Cymraeg oedd iaith mwyafrif mawr y<br />

ffermwyr.<br />

Dechreuodd ddysgu Cymraeg gyda<br />

Felicity Roberts dros ugain mlynedd yn<br />

ôl. Yr oedd wedi gwneud rhyw ychydig<br />

yng nghyffiniau Rhuthun cyn dod at<br />

Felicity fyddai’n dweud ei bod ymysg rhai<br />

o’i llwyddiannau mwyaf. Fe fynychodd y<br />

dosbarthiadau yn ddi-dor gan symud o<br />

un lefel i’r llall a phasio arholiadau i brofi<br />

hynny. Y llynedd - wedi bod yn astudio<br />

gydag eraill yn yr un dosbarth â hi ar gyfer<br />

arholiadau Gorsedd y Beirdd - fe gafodd<br />

ei derbyn yn aelod llawn. Yn ogystal â<br />

hyn gwnaeth ddau fodiwl CBAC ar lefel<br />

‘Hyfedredd’ sef ‘Ysgrifennu Graenus’ a<br />

‘Gwneud Cyflwyniad’ Nid arholiadau<br />

arbennig i ddysgwyr yw’r rhain ond rhai ar<br />

gyfer unrhyw siaradwyr Cymraeg. Cafodd<br />

Jackie farciau uchel iawn ynddynt. Y<br />

mae yn dal i fynychu dosbarthiadau gyda<br />

Felicity ac yn aelod o ddosbarth ‘Gloywi<br />

Sgwrs ac Ysgrifen’ ers rhai blynyddoedd.<br />

Eleni bydd yn gwneud modiwl arall ar lefel<br />

‘Hyfedredd’, sef ‘Crynhoi a Gwerthuso’.<br />

Mae Jackie bellach yn medi ffrwyth<br />

ei hymdrechion a’i llafur caled drwy fod<br />

wrth ei bodd yn gallu ymuno’n llawn<br />

yng ngweithgareddau sawl cymdeithas<br />

Gymraeg, megis Cymdeithas y Penrhyn,<br />

Penrhyn-coch a Chymdeithas Edward<br />

Llwyd. Mae hefyd bellach yn un sydd<br />

yn gallu rhoi arweiniad mewn clwb<br />

darllen i ddysgwyr, a gynhelir yn nhref<br />

Aberystwyth, yn ogystal â bod yn un<br />

sydd yn cadw trefn ar bethau yn y bore<br />

coffi , a elwir erbyn hyn yn ‘Glwb C’<br />

Fel Cadeirydd a swyddog gyda mudiad<br />

Cyd, bu Felicity a Jaci Taylor, Trefnydd<br />

y mudiad yn arbrofi am flynyddoedd<br />

gyda gwahanol ffyrdd o ddwyn Cymry<br />

Cymraeg a dysgwyr at ei gilydd i siarad<br />

yn Gymraeg. Fe sylweddolwyd mai’r<br />

ffordd fwyaf effeithiol a chyson oedd cael<br />

rota o siaradwyr Cymraeg rhugl i ddod i<br />

mewn i sgwrsio â’r dysgwyr am hanner<br />

awr ar ddiwedd y wers. Ann Jones a’i<br />

diweddar ŵr Gwyn, Llys Maelgwyn Bow<br />

Street fu hoelion wyth rhoi’r cynllun hwn<br />

ar waith i ni, gan drefnu rota o gannoedd<br />

o siaradwyr Cymraeg rhugl i ddod i<br />

mewn i ddosbarthiadau. Bydd llawer yn<br />

cofio fel y byddai Ann yn gwneud yn siŵr<br />

y byddent yn cofio eu bod ar y rota ac<br />

yn ymddangos yn y lle iawn ar yr adeg<br />

iawn, a Gwyn yntau yn dawel yn y gegin<br />

yn paratoi paneidiau te di-ri, i Ann fynd<br />

â hwy i mewn i’r dosbarth yn ystod y<br />

sesiynau sgwrsio. Anrhydeddwyd Ann<br />

drwy iddi gael ei derbyn i’r Orsedd am ei<br />

rhan yn y gwaith diflino hwn<br />

Cychwynnwyd y bore coffi a gynhelir<br />

yn yr oruwchystafell yn yr ‘Home Café’<br />

fel sesiwn hanner awr o sgwrsio ar<br />

ddiwedd dosbarth safon uwch a gynhaliai<br />

Felicity o leiaf ugain mlynedd yn ôl. Aeth<br />

o nerth i nerth ac am flynyddoedd fe’i<br />

cynhaliwyd yn strategol ar ddiwedd un<br />

dosbarth, a hanner awr cyn dechrau un<br />

arall, ac yr oedd ei fynychu yn rhan o’r<br />

dosbarth a’r broses ddysgu. Fe y mae hi<br />

ar hyn o bryd y mae yn rhan greiddiol<br />

o’r dosbarth ‘Gloywi Sgwrs ac Ysgrifen’<br />

a gynhelir ar fore Iau, dan nawdd<br />

Canolfan Cymraeg i Oedolion Prifysgol<br />

Aberystwyth.<br />

Capel Noddfa<br />

Cynhaliwyd gwasanaeth arbennig ar fore<br />

Sul 21 Ebrill yng nghapel Noddfa, Bow<br />

Street, dan ofal Gareth William Jones. Yn<br />

wahanol i’r arfer, daeth y gynulleidfa a’r<br />

plant i’r festri ar ddechrau’r gwasanaeth<br />

i gael paned a sgwrs, yn hytrach nag ar<br />

y diwedd. Rhoddodd Gareth anerchiad<br />

hyfryd i’r plant, a darllenwyd dameg<br />

y Mab Afradlon gan Jane Jones,<br />

Llangorwen. Aeth yr oedolion i’r capel,<br />

a chafodd y plant dasgau i’w cwblhau<br />

– gan gynnwys tynnu lluniau o bethau<br />

hyfryd ein byd megis sêr a chreaduriaid<br />

y môr. Cafodd y plant gyfle, ar ddiwedd y<br />

gwasanaeth, i ddangos eu gwaith lliwgar<br />

i bawb oedd yn y capel. Diolch i bawb fu<br />

ynghlwm â’r trefniadau mewn unrhyw<br />

ffordd, a gobeithio bydd modd cynnal<br />

oedfa debyg yn fuan iawn.<br />

Genedigaeth<br />

Llongyfarchiadau mawr i Aled a Tessa<br />

Evans, Y Sblot, Caerdydd, ar enedigaeth<br />

Martha ddiwedd mis Mawrth. Mae<br />

Martha yn chwaer fach i Osian, yn nith i<br />

Elen a Ffion, ac yn wyres i Eiry a David<br />

Evans, Maes Afallen (Tŷ Capel y Garn,<br />

gynt). Dymuniadau gorau i’r teulu i gyd.<br />

Genedigaeth<br />

Llongyfarchiadau i Carwyn a Lyndsey<br />

Hughes Jones, Maes Awelon, Pen-y-garn<br />

14


<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />

Capel Noddfa<br />

ar enedigaeth merch fach - Maddison<br />

Leigh Jones ar 28 Ebrill, chwaer i Jordan<br />

a Benjamin a wyres i Elizabeth Lloyd-<br />

Jones, Maes Ceiro.<br />

Merched y Wawr<br />

I ddathlu Gŵyl Ddewi eleni gwahoddwyd<br />

canghennau Penrhyn-coch ac<br />

Aberystwyth i ymuno â ni, nos Lun,<br />

Mawrth 11eg. Braf oedd gweld cymaint<br />

wedi troi allan ar noson mor aeafol.<br />

Croesawyd pawb gan ein Llywydd, Mrs<br />

Brenda Jones, ac yna fe gyflwynodd ein<br />

gŵr gwadd am y noson, sef Mr Donald<br />

Morgan, Blodau’r Bedol, Llanrhystud. Fe<br />

gafwyd noson ddiddorol dros ben, gyda<br />

Donald, yn ei ffordd hamddenol a llawn<br />

hiwmor, yn dangos i ni sut i osod blodau.<br />

Gwnaed pedwar trefniant hollol wahanol<br />

i’w gilydd, ac ar noson mor oer, hyfryd<br />

oedd gweld dail a blodau’r Gwanwyn.<br />

Roedd y trefniadau i gyd o safon uchel.<br />

Rhoddwyd y blodau, ar ddiwedd y<br />

noson i enillwyr y raffl. Diolchwyd yn<br />

gynnes iawn i Donald gan Brenda. Yna<br />

croesawyd pawb at y byrddau. Roedd y<br />

lluniaeth wedi ei baratoi gan y Pwyllgor<br />

a braf oedd cael sgwrsio a chymdeithasu<br />

â’n gilydd. Talwyd y diolchiadau ar ran<br />

cangen Penrhyn-coch gan Mrs <strong>Mai</strong>r<br />

Evans a Mrs Megan Jones o gangen<br />

Aberystwyth.<br />

Helfa Drysor oedd wedi ei drefnu ar<br />

ein cyfer, nos Lun, Ebrill 8fed. Siomedig<br />

oedd y nifer a gefnogodd (doedd e<br />

ddim mor oer a hynny!) ond barn y<br />

rhai a gymerodd ran oedd, ei bod yn<br />

noson hwyliog dros ben. Ein tasg oedd<br />

chwilio trwy strydoedd Aberystwyth a’r<br />

castell am atebion i gliwiau a roddwyd<br />

i ni. Cafwyd cryn ddyfalu a chrafu pen<br />

a chwerthin dro ambell un e.e. SSH<br />

CAROL!<br />

Agorwyd ein llygaid at ‘blac’ neu cofeb<br />

nad oeddem wedi sylwi arno o’r blaen<br />

a dysgwyd llawer am y dref. Braf oedd<br />

cyrraedd Baravin am goffi a sgwrs a chael<br />

yr atebion cywir i’r cliwiau.<br />

Diolchwyd i Mary a Rhys Thomas am<br />

drefnu noson mor ddiddorol.<br />

Genedigaeth<br />

Llongyfarchiadau i Mark a Nia, 77<br />

Bryncastell ar enedigaeth merch fach ar<br />

Ebrill 24ain, chwaer fach i Taylor.<br />

Diolch<br />

Dymuna Jade, chwaer Nia, ddiolch i bawb<br />

am eu consyrn a’u caredigrwydd tuag<br />

ati, ar ôl y ddamwain a gafodd yn y pwll<br />

nofio, ddiwedd mis Mawrth.<br />

Eisteddfodol<br />

Llongyfarchiadau i Vernon a Dilys<br />

Baker Jones, Gaerwen, am ennill<br />

yng nghystadlaethau llenyddol<br />

Eisteddfod Teulu James Pantyfedwen,<br />

Pontrhydfendigaid ddechrau <strong>Mai</strong>.<br />

Daeth Vernon yn gyntaf ar y soned a’r<br />

delyneg ac yn drydydd ar y gyfres o chwe<br />

cwpled a daeth Dilys yn drydydd yng<br />

nghystadleuaeth yr emyn.<br />

Cydymdeimlad<br />

Cydymdeimlwn â Alan Wynne ac<br />

Ann Jones, a’r teulu, Trem y ddôl, ar<br />

farwolaeth Rhodri yn dawel yn ei<br />

gartref yng Nghaerdydd ddiwedd Ebrill.<br />

Cynhaliwyd dathliad o’i fywyd yng<br />

Nghapel Y Garn ar Fai 10fed. Derbyniwyd<br />

rhoddion tuag at ‘Adran Ddrama Ysgol<br />

Glantaf’ trwy law C. Trefor Evans.<br />

Newid Aelwyd<br />

Yr ydym yn dymuno pob dymuniad da i Mrs<br />

Kitty Evans, Tan-y-Foel, Y Lôn Groes,wrth<br />

iddi fudo i gyffiniau Llanfarian er mwyn<br />

bod yn agosach at Llinos a`r teulu. Yn yr<br />

un modd yr ydym yn dymuno`n dda i Harri<br />

a Janice Petche, Maesafallen, wrth iddynt<br />

symud i ardal y Tymbl. Cydymdeimlwn<br />

hefyd â Janice ar farwolaeth ei thad - Harold<br />

Evans - yn Aberystwyth.<br />

Ar Wella<br />

Mae`n dda deall fod Mrs Maria Owen,<br />

Swyddfa`r Post, yn gwella`n raddol ar ôl<br />

gorfod treulio cyfnod byr yn yr ysbyty yn<br />

ddiweddar.<br />

GOGINAN<br />

Wyres Newydd<br />

Llongyfarchiadau i Morfudd a Mike Ingram,<br />

Llygad y Glyn, ar enedigaeth eu hwyres<br />

Anwen <strong>Mai</strong>r ar y degfed ar hugain o Ebrill.<br />

ABER-FFRWD A<br />

CHWMRHEIDOL<br />

Pen blwydd arbennig<br />

Dymuniadau gorau i John Lewis,<br />

Dolgamlyn, a fydd yn dathlu pen blwydd<br />

arbennig ddiwedd mis <strong>Mai</strong>.<br />

Dymuniadau gorau<br />

Llongyfarchiadau i Gerwyn Ellis, Hywelfan,<br />

ac Eurgain James, Bronnant, ar eu priodas<br />

a croeso mawr i Eurgain i ddod i fyw yn eu<br />

cartref newydd yn y Cwm.<br />

Amrywiaeth eang o<br />

lyfrau, cardiau,cerddoriaeth<br />

ac anrhegion Cymraeg.<br />

Croesawir archebion gan unigolion<br />

ac ysgolion<br />

13 Stryd y Bont<br />

Aberystwyth<br />

01970 626200<br />

15


Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />

Cyngor Cymuned <strong>Trefeurig</strong><br />

Cyfarfu’r Cyngor nos Fawrth, 19 Mawrth<br />

<strong>2013</strong>, yn Neuadd y Penrhyn, Penrhyncoch<br />

gyda’r Cadeirydd, Edwina Davies,<br />

yn y gadair. Roedd Trefor Davies, Mel<br />

Evans, Shân James, Daniel Jones, Tegwyn<br />

Lewis, Dai Rees Morgan, Gwenan<br />

Price, Jeff Pyne ac Eirian Reynolds yn<br />

bresennol ynghyd â’r Cynghorydd Sir,<br />

Dai Mason. Nid oedd y Clerc yn gallu<br />

bod yn bresennol oherwydd anhwylder<br />

ac fe gytunodd Eirian Reynolds i gymryd<br />

y cofnodion. Anfonodd y cyfarfod ei<br />

ddymuniadau gorau i’r Clerc.<br />

Croesawyd PC Hefin Jones o Heddlu<br />

Dyfed-Powys i’r cyfarfod i drafod<br />

trafnidiaeth ger Ysgol Penrhyn-coch gan<br />

fod plentyn bron wedi cael anaf difrifol<br />

yno’n ddiweddar. Dywedodd fod rhieni yn<br />

parcio ar y gyffordd i’r Clwb Pêl-droed, a<br />

bod hynny’n rhwystro gyrwyr rhag gweld<br />

yn eglur. Roedd yr heddlu a Phrifathro’r<br />

Ysgol wedi anfon llythyr ar y cyd at y<br />

rhieni yn gofyn iddynt barcio ym maes<br />

parcio’r Clwb fel y byddai’r ffordd yn glir.<br />

Roedd cyflymder y traffig ar adegau yn<br />

gallu bod yn broblem hefyd, ond fe ellid<br />

rheoli hynny pan oedd yr heddlu’n gallu<br />

bod yn bresennol. Fe fyddai’r heddlu yn<br />

trafod hefyd gydag Adran Priffyrdd y<br />

Cyngor Sir i weld a ellid cymryd camau<br />

pellach i ddelio â’r sefyllfa. Diolchodd y<br />

Cadeirydd i’r heddwas am ei bresenoldeb.<br />

Materion yn codi o’r cofnodion: roedd<br />

y Clerc wedi cysylltu â’r Cyngor Sir am<br />

y materion oedd yn codi o gyfarfod mis<br />

Chwefror, ond nid oedd fawr i’w adrodd.<br />

Ni chafwyd unrhyw wybodaeth bellach<br />

am y garafan ger Penyberth.<br />

Gohebiaeth; daethai cais oddi wrth<br />

Grŵp Datblygu Ysgol <strong>Trefeurig</strong> am<br />

gymorth i dalu rhent yr Ysgol hyd at 8<br />

Rhagfyr, a chytunwyd i gyfrannu £250.<br />

Taliadau: cymeradwywyd taliadau ar<br />

gyfer cynnal a chadw hysbysfyrddau,<br />

glanhau y cabanau bysiau, trwsio map y<br />

pentref, aelod yn mynychu un o gyrsiau<br />

Un Llais Cymru ac aelodaeth blynyddol<br />

Un Llais Cymru.<br />

Cynllunio: cais i godi adeilad menter<br />

wledig ger Ffordd y Garth, Penrhyn-coch<br />

– dim gwrthwynebiad.<br />

Adroddiadau ar gyfarfodydd a<br />

fynychwyd: roedd Mel Evans wedi bod<br />

ar gwrs am gynllunio o dan nawdd Un<br />

Llais Cymru’n ddiweddar. Roedd Mel<br />

Evans a’r Cynghorydd Sir wedi cwrdd â<br />

thirfesurydd y Cyngor Sir i drafod llefydd<br />

pasio ar Ffordd Salem; byddai’r CS yn<br />

paratoi cynlluniau. Roedd y Cadeirydd<br />

a Gwenan Price wedi bod yn y seremoni<br />

pan roddwyd Rhyddid y Sir i Matthew<br />

Wilson am ei ddewrder wrth wasanaethu<br />

yn Afghanistan.<br />

Unrhyw faterion eraill: dywedodd y<br />

Cadeirydd fod rhai aelodau o’r cyhoedd<br />

wedi holi am bresenoldeb y Cynghorydd<br />

Sir pan oedd materion cyllid yn cael<br />

eu trafod. Roedd y Cadeirydd wedi<br />

egluro ei bod o fantais i’r Cyngor fod<br />

y Cynghorydd Sir yn bresennol yn y<br />

cyfarfodydd gan ei fod yn gallu taflu<br />

goleuni ar sawl mater a drafodid, ond<br />

gan nad oedd yn aelod o’r Cyngor, nid<br />

oedd ganddo bleidlais ac nid oedd yn<br />

gallu cyfrannu i’r trafodaethau heb i’r<br />

Cadeirydd ofyn iddo wneud hynny. Fe<br />

godwyd nifer o faterion ynglŷn â chyflwr<br />

y ffyrdd, gadael ysbwriel ger ochr ffyrdd,<br />

a baw cŵn ar y ffyrdd yn ardaloedd<br />

gwledig y gymuned gan bedwar o’r<br />

cynghorwyr.<br />

• C21 yn Morlan (7.30, 22 <strong>Mai</strong>)<br />

• Bwrw Bol (7.30, 12 Mehefin)<br />

• Taith Gerdded Flynyddol Morlan<br />

(10 Gorffennaf): yr ydym yn mentro<br />

y tu allan i Aberystwyth ar gyfer ein<br />

Taith Gerdded eleni. Bydd y daith yn<br />

mynd ar hyd llwybrau hen goedlannau<br />

gan gynnwys Llwybr Llên Llanfihangel<br />

Genau’r Glyn.<br />

Manylion llawn ar wefan Morlan:<br />

www.morlan.org.uk<br />

CROESO CYNNES I BAWB!<br />

Morlan, Morfa Mawr, Aberystwyth<br />

SY23 2HH<br />

01970-617996; morlan.aber@gmail.com<br />

Iwan Jones<br />

Gwasanaethau Pensaerniol<br />

Cynlluniau ar gyfer adeiladau newydd,<br />

estyniadau ac addasiadau<br />

Gellimanwydd, Talybont,<br />

Ceredigion SY24 5HJ<br />

helen.iwan@btinternet.com<br />

01970 832760<br />

Eirian Reynolds,<br />

Tech. S.P.<br />

GWASANAETH<br />

IECHYD<br />

A DIOGELWCH<br />

AROLYGON DIOGELWCH<br />

ASESIADAU PERYGLON<br />

ARCHWILIADAU<br />

DAMWEINIAU<br />

HYFFORDDIANT<br />

GWASANAETH CYFLAWN<br />

I GADW CHI A’CH<br />

GWEITHLU YN DDIOGEL<br />

01970 820124<br />

07709 505741<br />

SWYDDFA’R POST<br />

BOW STREET<br />

NWYDDAU<br />

MELYSION<br />

CYLCHGRONAU<br />

CARDIAU CYFARCH<br />

PAPURAU DYDDIOL<br />

A’R SUL<br />

JOHN A MARIA OWEN<br />

GWASANAETH<br />

TEIPIO<br />

GWAITH PRYDLON A CHYWIR<br />

PRISIAU CYSTADLEUOL<br />

PROSESYDD GEIRIAU<br />

PRINTYDD LLIW<br />

IONA BAILEY<br />

PEN-Y-BRYN<br />

SWYDDFFYNNON<br />

YSTRAD MEURIG<br />

01974 831580<br />

Gwaith Bricio<br />

R+R<br />

Adeiladau newydd,<br />

Estyniadau,<br />

Gwaith Carreg,<br />

Patios<br />

Rhod: 07815121238<br />

Rich: 07709770473<br />

ytincer@googlemail.com<br />

16


<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />

Dargyfeirio arfaethedig<br />

i ran o Lwybr Troed<br />

5/10 Aberceiro,<br />

Bow Street <strong>2013</strong><br />

Taith gerdded y mis<br />

Brynllys ag Eglwys y Borth<br />

Man dechrau: Gyferbyn â Fferm Brynllys<br />

Map: OS Explorer 213. GR 619888.<br />

Pellter: 3.5 milltir hawdd.<br />

Ymlaen i’r chwith dros y bontbren ac i’r dde ar hyd y llwybr nes<br />

cyrraedd Ynys Fergi (Animalarium). I’r chwith o’r adeiladau a’r tŷ ac ar<br />

hyd y feidr a chyrraedd Eglwys y Borth. Trwy’r iet ac ymlaen ar hyd<br />

y llwybr nes cyrraedd yr afon Leri a’r bontbren. Ewch yn syth ymlaen<br />

o’r bontbren i gyrraedd y ffordd a throi i’r chwith nes cyrraedd Fferm<br />

Pantydwn. Ewch drwy iet ar y dde ar ôl yr adeiladau ac ymlaen a throi<br />

ychydig i’r dde lle gwelwch iet o’ch blaen ac anelu am Penywern. Ar ôl<br />

cyrraedd y ffordd troi i’r dde a dilyn y ffordd ‘nôl i Brynllys.<br />

Rees Thomas<br />

Yn dilyn ymholiadau gan Network Rail mae Cyngor Sir<br />

Ceredigion yn cynnig dargyfeiriad i’r llwybr troed yma. Y<br />

bwriad ydyw lleihau nifer y croesfannau ar hyd y rheilffordd<br />

er mwyn gostwng atebolrwydd Network Rail a chreu llwybr<br />

sy’n fwy diogel i’r cyhoedd. Lleolwyd y groesfan yn Aberceiro<br />

ar dro yn y rheilffordd sydd yn ei gwneud yn anodd i bobl weld<br />

y trenau yn mynd a dod. Mae hyn yn fwy perthnasol ar hyn o<br />

bryd gan fod yna drafodaeth ynglŷn â ehangu’r gwasanaeth<br />

ar y rheilffordd i drên bob awr rhwng Aberystwyth a<br />

Machynlleth.<br />

Bydd y llwybr arfaethedig yn un cadarn wedi ei adeiladu o<br />

garreg, o raddiant hawdd a bydd yn rhydd o anifeiliaid fferm.<br />

Bydd yn dilyn ochr y rheilffordd tuag at y groesfan ger Maes<br />

Ceiro, cyn croesi i ymuno gyda’r llwybr i fyny i Ruel Uchaf ac<br />

ymlaen i’r rhwydwaith ehangach o lwybrau.<br />

Gwelir y llwybr presennol ar y map wedi ei farcio mewn<br />

llinell ddu drwchus ddi-dor (A-B-C-D-E)<br />

Mae’r llwybr arfaethedig mewn llinell ddu drwchus doredig<br />

(E-F).<br />

Dim ond cynnig ydyw yr uchod ar hyn o bryd - mae llawer<br />

yn dibynnu a fydd Network Rail yn ariannu’r gwaith a hefyd<br />

ar ymateb y trigolion lleol. Os ydych am fwy o fanylion, am<br />

drafod y mater ymhellach neu roi eich ymateb i’r cynnig<br />

gellwch gysylltu â Eifion Jones yng Nghyngor Sir Ceredigion<br />

yn Aberaeron - ffôn 01545 572 315<br />

Eifion.Jones@ceredigion.gov.uk.<br />

COFFI BOREUOL<br />

BYRBRYDAU POETH NEU OER<br />

CINIO<br />

TE PRYNHAWN<br />

CREFFTAU AC ANRHEGION<br />

Ar agor saith niwrnod yr wythnos Mehefin, Gorffennaf, Awst a Medi<br />

(fel arall, ar gau ar ddydd Llun)<br />

Siop Treasures, Tlysau a gemwaith (yn cynnwys dylunwyr Cymreig),<br />

scarffiau a chyfwisgoedd priodasol.<br />

Gwasanaeth enwai tai ar lechen a llwyau caru. Deunyddiau gwnio,<br />

yn cynnwys offer DMC, Anchor, Heritage, Derwentwater ac eraill.<br />

Ffôn: 01970 820122<br />

GWASANAETH<br />

GARDDIO<br />

MYNACH<br />

Torri Porfa, Torri<br />

Gwrych a Strimmio,<br />

Disgownt i<br />

Bensiynwyr.<br />

Ffôn 01974 261758<br />

07792457816<br />

(Nid oes yr un gwaith yn ormod)<br />

Cofiwch<br />

gysylltu â ni<br />

ytincer@<br />

googlemail.<br />

com<br />

17


Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />

O’r Cynulliad<br />

- Elin Jones<br />

TREFEURIG<br />

Un o’r materion cyntaf<br />

i mi godi yn y Cynulliad<br />

ar ôl dychwelyd o<br />

doriad y Pasg oedd<br />

herio penderfyniad<br />

gwarthus Amazon i<br />

wrthod gwerthu llyfrau<br />

Cymraeg yn electronig<br />

ar Kindle. Mae hyn yn gwbl ymarferol i<br />

wneud ac mae cwmni cyhoeddi’r Lolfa, a<br />

siŵr o fod eraill, yn awyddus i werthu yn<br />

electronig. Gofynnais i’r Gweinidog dros<br />

Ddiwylliant a Chwaraeon, John Griffiths<br />

AC am ddatganiad ar y camau y bydd<br />

yn ei gymryd i fynd mewn i drafodaeth<br />

gyda chwmnïau sy’n gwerthu llyfrau<br />

yn electroneg ynghylch eu cyfrifoldeb i<br />

gynnwys gwerthu llyfrau Cymraeg yn<br />

electroneg ac yn fyd-eang. Yn ddiweddar,<br />

mae miloedd o bobl wedi arwyddo deiseb<br />

yn galw ar Amazon i ganiatáu cyhoeddi<br />

e-lyfrau Cymraeg ar y Kindle. Mae<br />

mwymwy o bobol yn prynu llyfrau yn<br />

electronig erbyn hyn, ac mae’n bwysig<br />

fod yna ddewis llyfrau Cymraeg ar y<br />

cyfrwng yma. Wrth gwrs, fe rydyn ni’n<br />

ffodus yng Ngheredigion fod gennym<br />

nifer o siopau lleol sy’n gwerthu ystod<br />

dda o lyfrau Cymraeg.<br />

Mae sector elusennol a gwirfoddol<br />

Ceredigion wedi cael sawl ergyd yn<br />

ddiweddar. Yn gyntaf, Ffagl Gobaith ac<br />

yn y mis yma, Rhoserchan a phafiliwn<br />

Bont. Mae’r dirwasgiad a’r toriadau yn<br />

bwrw pob sector.<br />

Newyddion trist oedd clywed fod<br />

Rhoserchan, Canolfan adsefydlu cyffuriau<br />

ag alcohol ger Aberystwyth wedi cau. Fe<br />

weithiodd y cyfarwyddwyr yn gweithio’n<br />

galed iawn i wneud Rhoserchan yn<br />

gynaliadwy. Yr wyf yn gobeithio nad yw<br />

popeth wedi ei golli a byddaf yn gweithio<br />

gydag unrhywun sydd â diddordeb i weld<br />

a yw’n bosibl i atgyfodi’r ganolfan breswyl<br />

yn Rhoserchan. Teimlaf yn gryf fod angen<br />

canolfan o’r fath o hyd.<br />

Trist hefyd oedd clywed fod y drysau<br />

wedi cau ar Bafiliwn Bontrhydfendigaid<br />

am y tro. Mae’r pafiliwn wedi bod yn<br />

gaffaeliad aruthrol ers iddo agor sawl<br />

degawd yn ôl yn enwedig ers iddo gael ei<br />

ailadeiladu yn y blynyddoedd diwethaf.<br />

Fel eraill, rwyf wedi mwynhau llawer<br />

o ddigwyddiadau yno a dwi’n mawr<br />

obeithio y daw eraill i ail-agor y drysau<br />

cyn hir.<br />

John Jones ac aelodau <strong>Trefeurig</strong> 60+<br />

Cymdeithas <strong>Trefeurig</strong> 60+<br />

Cynhaliwyd cyfarfod dan nawdd<br />

Cymdeithas <strong>Trefeurig</strong> 60+ dydd Sadwrn<br />

27 Ebrill yn Neuadd yr Eglwys Penrhyncoch<br />

ar achlysur ymddeoliad John Jones fel<br />

llyfrgellydd teithiol yr ardal. Roedd pawb<br />

yn awyddus i fynegi eu gwerthfawrogiad o<br />

wasanaeth arbennig John dros nifer fawr<br />

o flynyddoedd. Mae’r ffilm Sleep furiously<br />

gan Gideon Koppel yn gofnod diddorol<br />

o’r gymuned a rôl gwasanaeth y llyfrgell<br />

deithiol.<br />

Swydd newydd<br />

Dymuniadau gorau i Owen Roberts,<br />

Bwlchydderwen. sydd wedi rhoi gorau<br />

i’w swydd fel darlithydd yn Adran Hanes<br />

Prifysgol Aberystwyth a mynd yn reolwr<br />

ymchwil a chysylltiadau cyhoeddus i Elin<br />

Jones, AC Ceredigion.<br />

Huw Morris yn siarad â’r Llyfrgellydd<br />

newydd Jo Mitchell<br />

Ymddeoliad - Diolch<br />

Dymuna John Gwynn Jones, Awelon, Capel<br />

Seion ddiolch o waelod calon i’r trefnyddion<br />

a’r ffrindiau oll am baratoi gwledd yn<br />

Neuadd yr Eglwys Penrhyn-coch i ddathlu<br />

ei ymddeoliad o fod yng ngofal Llyfrgell<br />

deithiol am 44 mlynedd yn Sir Aberteifi.<br />

Dyfed a nawr Ceredigion. Diolch yn fawr.<br />

Llongyfarchiadau i Gronw Downes,<br />

Glanrafon, ar gael anrhydedd (132 o farciau)<br />

yn ei arholiad trombôn Gradd 2. Da iawn<br />

ti! Llongyfarchiadau hefyd i Betsan - 1af am<br />

lefaru lleol i flwyddyn 1 + 2 a Gronw - 3ydd<br />

(ar y trombôn) am unawd offeryn cerdd<br />

cynradd lleol yn Eisteddfod Penrhyn-coch.<br />

18


<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />

DOLAU<br />

Cydymdeimlad<br />

Cydymdeimlwn yn ddwys â Mr John<br />

Rees, Talar Deg ar farwolaeth sydyn<br />

ei wraig Mrs Mabel Rees dechrau’r<br />

mis.<br />

Hefyd cydymdeimlwn â Mrs Dwysli<br />

Peleg-Williams ar golli ei mam yn<br />

Llanuwchllyn.<br />

Pen blwydd hapus<br />

Llongyfarchiadau mawr i Mrs Nest<br />

Davies, gynt o Nantgwyn (cyn hynny<br />

- Tŷ Nant) a ddathlodd ben blwydd<br />

arbennig iawn yn ddiweddar.<br />

Rali CFFI Ceredigion<br />

i’w chynnal ar Fferm Berthlwyd,<br />

Tal-y-bont<br />

Dydd Sadwrn, 15 Mehefin<br />

Cyfres o gystadlaethau ar thema’r<br />

‘Celtiaid’ ymlaen trwy’r dydd gan<br />

ddechrau am 9 y bore.<br />

Dawns y Rali<br />

i ddilyn yn Fferm Neuadd Fawr,<br />

Tal-y-bont<br />

Croeso cynnes i bawb<br />

Cymanfa Ganu<br />

Rali CFFI Ceredigion<br />

yng Nghapel Bethel, Tal-y-bont<br />

Nos Sul, 16 Mehefin, 7.30 yh<br />

Llywydd:<br />

Mrs Eirwen Hughes, Pen-cwm<br />

Arweinydd: Peter Leggett<br />

Artistiaid: Elen Thomas,<br />

Aelodau CFFI Tal-y-bont ac<br />

Aelodau Ysgol Sul, Bethel<br />

Cyfeilydd: Catrin Jenkins<br />

Mynediad trwy raglen:<br />

Oedolion - £4 a Dan 16 oed -£2<br />

Pwyllgor Henoed<br />

Llandre a Bow Street<br />

Noson<br />

Goffi<br />

Nos Wener<br />

<strong>Mai</strong> 24ain am 7yh<br />

Neuadd Rhydypennau<br />

Fel unrhyw un call a normal a chyfrifol,<br />

nid oes gennyf ddim i’w ddweud wrth<br />

rywun sydd yn camdrin plant a merched a<br />

chredaf bod angen eu cosbi a’u carcharu.<br />

Dylestwydd gyntaf cymdeithas wår yw<br />

gwarchod ei haelodau gwanaf.<br />

Ond y mae digwyddiadau diweddar<br />

wedi peri pryder i mi, sef achosion Jimmy<br />

Saville a Stuart Hall. Ni ellir sôn amdanynt<br />

yn fanwl am resymau cyfreithiol ond i mi,<br />

mae hynny yn rhyddhad oherwydd gallaf<br />

sôn am egwyddorion sylfaenol yr achosion<br />

ac esbonio paham fy mod yn meddwl fod<br />

pryderon eraill i gymdeithas ynglŷn ā’r<br />

achosion a hynny ar ben y cyhuddiadau<br />

gwreiddiol.<br />

Nid oedd gennyf i erioed - hyd yn oed yn<br />

blentyn - lawer o gewc ar Jimmy Saville.<br />

Fe’i gwelwn yn gomon a phlentynnaidd.<br />

Pa ddyn call yn ei oed a’i amser a fynnai<br />

wisgo dillad chwarae o hyd a lliwio ei wallt<br />

fel dynes? I mi a fy nghyfnitherod, roedd<br />

yn ddyn a godai ddincod ar ddannedd ac,<br />

a bod yn onest, nid oeddwn yn rhyfeddu<br />

dim pan ddechreuodd y storïau amdano<br />

godi i’r wyneb. Er na chyfarfum ag ef erioed<br />

yn y cnawd, yr oeddwn wedi gweld digon<br />

arno ar y teledu i weld mai ffals oedd ei<br />

ddiddordeb mewn plant. Petai yn dal yn<br />

fyw, fe fynnwn innau weld ei gosbi i’r eithaf.<br />

Ond dyna’r broblem,mae wedi marw heb<br />

ei gosbi ac ni ellir ei godi o’i fedd i wneud<br />

hynny fel y cododd yr Adferwyr Cromwell<br />

i’w grogi ar ôl i’r Brenin Siarl gael ei adfer.<br />

Yr ydym yn fwy datblygedig heddiw. Felly<br />

a oes unrhyw bwynt mewn difrif neilltuo<br />

amser ac arian heddlu i ymchwilio i’r<br />

achos? Sawl plentyn bach neu ferch ifanc<br />

sydd yn dioddef poen ac anfri heddiw ac<br />

na fedr gael unrhyw gymorth am fod yr<br />

heddlu yn rhy brysur yn erlid dyn marw?<br />

Y mae angen ymchwiliad i sut y medrodd<br />

Jimmy Saville gael mynediad i ysbytai ac<br />

ysgolion,ac y mae angen i’r rhai y bu yn<br />

eu camdrin gael cymorth, ond onid gwell<br />

fai sefydlu comisiwn seneddol i wneud<br />

hynny yn hytrach na gwastraffu amser<br />

heddlu? Petawn i yn brif gopyn, fe fyddwn<br />

yn gwarafun gwario fy adnoddau prin ar<br />

ymchwil i droseddau na ellid erlyn neb<br />

amdanynt heb seance!<br />

Y mae achos Stuart Hall yn wahanol,y<br />

mae ef yn dal yn fyw i ddechrau arni. Ond<br />

mae yn wahanol mewn ffordd arall, hefyd,<br />

hyd y gwn i, ni amharodd ar blant nag<br />

ar rywun a oedd yn fregus yn gorfforol<br />

a meddyliol ac ni fu trais corfforol yn<br />

defnyddio grym ychwaith. Fe fu trais, mi<br />

Colofn<br />

Mrs Jones<br />

dybiaf, ond trwy berswad nid trwy rym bon<br />

braich ac onid yw yn bwysig gwahaniaethu<br />

rhyngddynt? Yn gam neu yn gymwys,<br />

saethwch fi neu beidio am ei ddweud<br />

ond tybed na ellid gosod peth o’r bai ar y<br />

merched eu hunain fan hyn? Pan oeddent<br />

hwy yn tyrru o’i gwmpas, a oeddent wedi<br />

gofalu edrych eu hoed ynteu ymbincio i<br />

edrych lawer hyn? A minnau yn cofio bod<br />

yn f’ardddegau, fe wn yr ateb i hynna.Yn<br />

aml y mae’n amhosibl gwybod oed merch<br />

rhwng pymtheg a deunaw ar ei gwisg a’i<br />

cholur ac ni fedrwch ddisgwyl i ddyn ofyn<br />

am ei thystysgrif geni.....<br />

Mae gennyf ychydig o gydymdeimlad a<br />

dynion sydd yn cyflawni yr hyn y mae’r<br />

Americanwyr yn ei alw yn ‘statutory<br />

rape’, sef cael rhyw gyda merch sydd dan<br />

oed ond yn ei harddegau, rhyw sydd yn<br />

anghyfreithlon dim ond oherwydd oed y<br />

ferch dan sylw ond sydd yn cael ei ystyried<br />

yn rhyw gyda chaniatâd a bendith y ferch<br />

mewn pob ffordd arall.<br />

Fe roedd Hall ar fai yn manteisio arnynt,<br />

oedd, wrth reswm, ond tybed nad oedd<br />

rhieni ac athrawon y merched ar fai hefyd<br />

am nad oeddynt wedi eu dysgu i adnabod<br />

drwg gymhellion ac i ymdopi a hwy? Onid<br />

oedd neb wedi eu dysgu i feddwl nad oedd<br />

enwogrwydd ac arian enwogrwydd i’w gael<br />

heb waith ac ymdrech a thalent mwy na<br />

gwneud un cyfweliad gyda dyn nad oedd<br />

ddim mwy na gwas y cyfryngau ei hun?<br />

Ni all neb ddysgu merch i ochel trais gyda<br />

grym, er fe ellir ei dysgu i beidio a chymryd<br />

risgiau annerbyniol megis bawdheglu, o’r<br />

herwydd, y mae angen cosbi trais o’r fath<br />

yn galed. Ond fe ellir eu dysgu i osgoi<br />

trais trwy berswad trwy ddysgu ymarfer<br />

synnwyr cyffredin a a deddf tebygolrwydd.<br />

Y mae gwahaniaethau rhwng y ddau fath o<br />

drais a fe fyddwn i fy hun yn ddigon hapus<br />

i weld y gyfraith yn adlewyrchu hynny,<br />

a gosod y peth yn amrwd, fedr neb fy<br />

mherswadio i fod hudo merch cynddrwg a’i<br />

churo i ildio.<br />

A’r wers bwysicaf un, efallai, yw cofio<br />

mor wagsaw yw bywyd y ‘celebs’ a magu<br />

ein plant i weld nad enwogrwydd mewn na<br />

gêmau na chyfryngau sydd yn bwysig ond<br />

gwerth cymdeithasol ac eneidiol unigolyn.<br />

19


Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />

Ysgol Pen-llwyn<br />

Ymweliad yr RNLI<br />

Fe groesawon ni Sam a Dylan<br />

o’r RNLI i’r ysgol yn ddiweddar.<br />

Fe fwynhaodd y plant ddysgu<br />

sut i gadw’n ddiogel ar y traeth<br />

a dysgu am ystyr y gwahanol<br />

faneri sy’n hedfan yn ogystal a<br />

beth i’w wneud os mewn perygl<br />

yn y môr. Mi oedd yn dda cael<br />

gofyn amrywiaeth o gwestiynau<br />

a syndod oedd darganfod fod<br />

ambell i forfil yn nofio heibio yn<br />

agos iawn i’n traethau. Er mawr<br />

ryddhad i bawb nid ydynt yn<br />

hoff o fwyta pobl serch hynny!<br />

Rydym yn edrych ymlaen at gael<br />

bore gyda Sam ar y traeth ymhen<br />

ychydig i gael profiad ymarferol.<br />

Te Parti Cathy<br />

Fe fu Cathy, ein cogyddes, wrthi’n<br />

brysur yn ddiweddar yn trefnu<br />

te i godi arian i Ymchwil y Galon.<br />

Fe ddaeth criw ynghyd i flasu yr<br />

amrywiaeth o gacennau hyfryd<br />

oedd wedi eu paratoi. Da yw nodi<br />

fod tua £250 wedi ei godi i’r elusen.<br />

Roedd y plant wedi bod wrthi<br />

hefyd yn helpu gyda’r gwaith<br />

coginio fel y gwelwch yn y llun.<br />

Jack Barron<br />

Mae Jack wedi cael y cyfle i<br />

fynychu gweithdai a baratoir gan<br />

yr Heddlu yn Aberystwyth. Mi<br />

fu a diddordeb yng ngwaith yr<br />

heddlu ers amser ac mae’n gyfle<br />

gwych iddo ddarganfod os efallai<br />

fod dyfodol iddo fel heddwas. Yr<br />

ydym yn ddiolchgar iawn iddo<br />

yn yr ysgol am ei sgiliau pêldroed<br />

hefyd. Fe berfformiodd yn<br />

arbennig yn ddiweddar mewn<br />

cystadleuaeth i ysgolion lleol.<br />

Perfformiad WCW<br />

Mi fuodd dosbarth 1 yn<br />

mwynhau perfformiad WCW<br />

yng Nghanolfan y Morlan yn<br />

ddiweddar. Roedd hanes yr ardd<br />

a’r pili pala wedi creu argraff fawr<br />

ac mi oedd yn brofiad arbennig<br />

cyfarfod â’r cymeriadau ar<br />

ddiwedd y perfformiad.<br />

Parhad o t13<br />

1af yn y Grŵp Dawnsio Hip-Hop/Stryd/Disgo (neu gyfuniad): Bl. 10 a<br />

dan 19 oed. Chwith i dde: Bethan Evans, Gwawr Keyworth, Joseph<br />

Scannell, Lois Jones, Manon Izri a Bethan Pearce<br />

2il yn y Parti Merched Bl. 7, 8 a 9: Rhes gefn; Alwen Morris, Alaw<br />

O’Rourke, Anest Eirug, Gwenno Thomas, Cari O’Rourke, Siwan Davies a<br />

Siwan Phillips: Rhes flaen; Beca Williams, Cati Fychan ac Erin Gruffydd.<br />

Chwith i Dde: Anest Eirug – 1af yn yr Unawd Merched Bl. 7 – 9, Cyflwyno<br />

Alaw Werin Unigol Bl. 7, 8 a 9, a’r Deuawd Cerdd Dant Bl. 9 ac iau; Beca<br />

Williams -1af yn yr Unawd Cerdd Dant Bl. 7-9 a’r Deuawd Cerdd Dant Bl.<br />

9 ac iau; Christopher Gillison – 1af yn yr Unawd Chwythbrennau Bl. 10<br />

a dan 19 oed; Mared Pugh-Evans – 1af yn yr Unawd Telyn Bl. 10 a dan 19<br />

oed; Alwen Morris – 1af yn y Llefaru Unigol Bl. 7 – 9.<br />

20


<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />

Ysgol Craig yr Wylfa<br />

Ymweliad<br />

Bu disgyblion Cyfnod<br />

Allweddol 2 yn ymweld<br />

â Llyfrgell Genedlaethol<br />

Cymru ar Fai 1af ar gyfer<br />

arddangosfa fawr ‘Dilyn<br />

y Fflam’ a ariannwyd gan<br />

Ymddiriedolaeth Etifeddiaeth<br />

Prydain. Roedd yr arddangosfa<br />

yn tywys y plant ar daith hynod<br />

o sefydlu’r Gêmau Olympaidd<br />

yng ngwlad Groeg (776BC),<br />

a thranc y gêmau dros fil o<br />

flynyddoedd yn ddiweddarach,<br />

hyd at rôl bwysig Prydain pan<br />

gafodd y Gêmau eu hail-sefydlu<br />

yn Athens yn 1896 a’r penodau<br />

arwyddocaol yn hanes y Gêmau<br />

byth ers hynny. Cafodd pawb<br />

brynhawn wrth eu bodd. Diolch<br />

yn fawr i Rhodri Morgan a<br />

gweddill y staff yn y Llyfrgell<br />

Genedlaethol am y croeso a’r<br />

cyfle unigryw yma.<br />

Ymwelwyr<br />

Diolch yn fawr i Casper (Mam<br />

Lily) am ddod i helpu plant y<br />

Cyfnod Sylfaen I baratoi’r ardd<br />

yng nghefn yr ysgol. Bu’r plant<br />

yn brysur yn plannu hadau ac<br />

rydym yn edrych ymlaen at<br />

weld y llysiau’n tyfu.<br />

Cynhaliwyd Cinio i’r<br />

Gymuned ar ddydd Mercher,<br />

<strong>Mai</strong> 9fed. Daeth 15 aelod o glwb<br />

yr henoed ynghyd i gael clonc a<br />

mwynhau cinio blasus Wendy<br />

Jones ein Prif Gogydd. Mae’r<br />

plant yn edrych ymlaen yn arw<br />

at ein hymweliad i ddiddanu<br />

aelodau clwb yr henoed yn<br />

neuadd y pentref cyn diwedd y<br />

mis.<br />

Diolch yn fawr iawn i Joy<br />

Cook a Jane Leggett am<br />

wirfoddoli i gynorthwyo<br />

gyda gweithgareddau darllen<br />

yn yr ysgol. Mae’r plant yn<br />

elwa’n fawr ac yn mwynhau’r<br />

cyfleoedd yma’n fawr iawn.<br />

Diolch o galon am eich amser<br />

a’ch caredigrwydd.<br />

Gwobr<br />

Llongyfarchiadau i Lily<br />

Pryce o flwyddyn 6 am ennill<br />

cystadleuaeth yn y ffair<br />

wyddoniaeth a pheirianneg<br />

a gynhaliwyd ym Mhrifysgol<br />

Aberystwyth yn ddiweddar.<br />

Wrth grwydro o gwmpas y<br />

stondinau gwahanol, bu rhaid<br />

i’r plant lanw holiaduron gan<br />

ateb cwestiynau gwyddonol.<br />

Lily gafodd y sgôr uchaf. Da<br />

iawn ti!<br />

Llongyfarchiadau i Glyn, Courtney, Lily a Skye am ennill tystysgrif<br />

Disgybl yr Wythnos.<br />

eich <strong>gwefan</strong> leol<br />

www.trefeurig.org<br />

your local website<br />

newyddion etc. i / news etc. to:<br />

golygydd@trefeurig.org<br />

William Howells,<br />

Rhyd-y-gof, Penrhyn-coch,<br />

Aberystwyth SY23 3EQ<br />

R.J.Edwards<br />

Adeiladau Fferm y Cwrt<br />

Cwrt Farm Buildings<br />

Penrhyn-coch<br />

Contractiwr, masnachwr<br />

gwair a gwellt<br />

Arbenigwr ar ailhadu<br />

Cyflenwi a gwasgaru calch,<br />

slag a Fibrophos<br />

Lori, turiwr a malwr<br />

i’w llogi<br />

Cyflenwi cerig mán<br />

01970 820149<br />

07980 687475<br />

Priya a Charlotte wedi llwyddo gwahanu’r tywod a’r naddion haearn<br />

gan ddefnyddio magnet.<br />

TACSI EDDIE<br />

Perchennog:<br />

Connie Evans,<br />

Gwawrfryn,<br />

Penrhyn-coch<br />

01970 828 642<br />

07790 961 226<br />

Siop<br />

SGIDIAU GWDIHW<br />

8 Ffordd Portland, Aberystwyth<br />

SY23 2NL<br />

01970 617092<br />

Gwasanaeth<br />

GOFAL TRAED<br />

Ceiropodydd /podiatrydd graddedig<br />

ac wedi cofrestru efo’r<br />

H.C.P.C., S.R.Ch., M.Ch.S., B.S.C.Pod,<br />

Dip.Pod.Med.<br />

21


Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />

Ysgol Penrhyn-coch<br />

Pêl-droed yr Urdd<br />

Teithodd tîmau pêl-droed yr<br />

ysgol i lawr i gaeau Blaendolau<br />

i gymryd rhan yn nhwrnament<br />

pêl-droed yr Urdd, Rhanbarth<br />

Ceredigion. Rhannwyd yr holl<br />

dîmau i grwpiau amrywiol gyda<br />

pawb yn chwarae nifer o gêmau.<br />

Llwyddodd y tîm merched i<br />

gael dwy gêm gyfartal a cholli<br />

dwy gêm. Da iawn iddynt am<br />

eu holl ymdrechion. Yn yr<br />

adran bechgyn, llwyddodd y<br />

tîm i ennill un gêm a chael dwy<br />

gêm gyfartal. O ganlyniad,<br />

fe’u gwelwyd yn llwyddo i<br />

symud ymlaen i’r rownd nesaf<br />

gan gwrdd a thîm Felin-fach.<br />

Llwyddwyd i ennill y gêm<br />

honno gan symud ymlaen i<br />

chwarae yn erbyn Aberaeron<br />

ac yna Llandysul. Cafwyd gêm<br />

gyfartal yn erbyn Aberaeron<br />

ond collwyd yn erbyn Llandysul.<br />

Llongyfarchiadau i’r ddau dîm<br />

am chwarae mor dda.<br />

Eisteddfod Penrhyn-coch<br />

Bu mwyafrif o ddisgyblion yr<br />

ysgol yn cystadlu yn Eisteddfod<br />

Penrhyn-coch. Gwelwyd<br />

nifer dda iawn o ddisgyblion<br />

yn cefnogi ac yn cystadlu yn<br />

unigol neu fel aelodau o grŵp.<br />

Llongyfarchiadau i bawb a fu<br />

wrthi yn cystadlu.<br />

Trawsgwlad<br />

Bu pedwar o ddisgyblion yr ysgol<br />

yn cystadlu yn Nhrawsgwlad<br />

Rhanbarth Ceredigion yn<br />

Aberaeron. Y pedwar a fu yn<br />

ANIFEILIAID<br />

TEW<br />

eu hangen i’w lladd<br />

mewn lladd-dy lleol<br />

Cysylltwch â<br />

TEGWYN LEWIS<br />

01970 880627<br />

cystadlu oedd Tyler Nash, Clay<br />

Nash, Stephanie Merry a Zaid<br />

Khan Ali. Yn anffodus methodd<br />

Llion Edwards a rhedeg gan ei<br />

fod yn sal. Llongyfarchiadau<br />

iddynt am wneud mor dda gyda<br />

phob un yn llwyddo i orffen y<br />

cwrs anodd.<br />

Eisteddfod Bont<br />

Er mwyn codi arian tuag at<br />

gostau teithio i Eisteddfod<br />

Llangollen, teithiodd aelodau<br />

o gôr yr ysgol i fyny i gystadlu<br />

yn Eisteddfod Teulu James ym<br />

Mhontrhydfendigaid. Gwelwyd<br />

y parti Unsain, y Côr a’r parti<br />

llefaru i gyd ar y llwyfan.<br />

Llwyddwyd i ennill y wobr gyntaf<br />

ar y parti unsain, ail ar y côr a<br />

chydradd drydedd ar y parti<br />

llefaru. Da iawn iddynt am eu<br />

gwaith arbennig a diolch i’r rhieni<br />

am fod mor barod i’w cludo yno.<br />

Defnyddir yr arian a enillwyd<br />

tuag at gostau ymweliad y Côr a<br />

Llangollen ym mis Gorffennaf.<br />

Rasio Moch<br />

Ar noson braf ar ddechrau’r<br />

tymor newydd, cafwyd llawer o<br />

hwyl a sbri yn Neuadd Penrhyncoch<br />

wrth i’r ysgol drefnu<br />

noson o rasio moch! Er i ambell<br />

i un feddwl ein bod yn rasio<br />

moch a phedair coes, y gwir<br />

amdani oedd mai moch pren a<br />

ddefnyddwyd. Roedd y noson<br />

yn debyg i noson rasio ceffylau a<br />

geir yn aml ond y tro hwn, y dasg<br />

oedd rasio moch pren o un pen<br />

y cwrs i’r diwedd. Rhaid oedd<br />

defnyddio rhaff i wneud hyn.<br />

SIOP A<br />

SWYDDFA BOST<br />

PENRHYN-COCH<br />

Perchennog: Lawrence Kelly<br />

AR AGOR<br />

Llun - Sadwrn<br />

7 y bore - 9 yr hwyr<br />

Sul<br />

7 y bore - 7 yr hwyr<br />

Papurau dyddiol a’r Sul,<br />

llyfrgell fideo, cardiau<br />

cyfarch<br />

siop drwyddiedig<br />

01970 828312<br />

Ffanffer pres Seremoni Tlws yr Ifanc<br />

Parti Llefaru<br />

Ensemble - pob hwyl iddynt ym Moncath<br />

Cafwyd llawer o hwyl wrth i<br />

blant ac oedolion golli chwys yn<br />

ceisio ennill. Cafwyd 8 ras yn y<br />

rownd gyntaf gyda’r enillwyr yn<br />

symud i’r rownd gyn derfynol ac<br />

yna’r pedwar gorau yn y rownd<br />

derfynol. Ar ddiwedd y noson,<br />

gwelwyd dwy fam yn erbyn dau<br />

blentyn yn y rownd derfynol<br />

gan gynnwys mam yn erbyn ei<br />

mab. Ar ddiwedd y rasio, Dylan<br />

Edwards fu’n fuddugol. Cafwyd<br />

llawer iawn o hwyl gyda phawb<br />

a ddaeth yn mwynhau. Diolch i<br />

Meinir o Fanc Barclays a ddaeth<br />

i gefnogi gan sicrhau nawdd o £1<br />

am £1. Erbyn cyfri’r arian a thalu<br />

allan costau codwyd tua £1,700<br />

i goffrau’r Gymdeithas Rieni<br />

ac Athrawon. Diolch i Llion am<br />

ddod a’r moch ac am drefnu’r<br />

hwyl. Diolch i Bethan a Sioned<br />

am lawer o’r trefniadau.<br />

Hoci<br />

Bu tîmau yr ysgol wrthi yn<br />

cystadlu yn nhwrnamentau y<br />

cylch yn ddiweddar. Cafwyd<br />

gêmau caled iawn yn erbyn<br />

tîmau eraill y gynghrair. Er<br />

chwysu llawer, ni aethant<br />

drwodd i’r rownd derfynol. Da<br />

iawn iddynt am eu chwarae da.<br />

22


<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />

Ysgol Rhydypennau<br />

Noson Adloniant<br />

Er mwyn dathlu Neuadd Rhydypennau<br />

ar ei newydd wedd, cynhaliwyd noson<br />

i ddiolch i’r sawl yn y gymuned a fu’n<br />

paentio ac yn adnewyddu’n ddiweddar.<br />

Agorwyd y noson dan ofal Mr Richard<br />

Gethin a chyflwynodd Mr Dic Lewis<br />

eitemau amrywiol gan blant yr<br />

ysgol gan gynnwys perfformiad ar y<br />

piano gan Catrin Manley, alaw werin<br />

gan Rhys Tanat, eitemau amrywiol<br />

gan y parti canu unsain a’r parti<br />

cerdd dant yn ogystal â’r ymgom.<br />

Dymunwyd pob lwc i’r Parti Cerdd<br />

Dant sy’n cynrychioli Ceredigion yn yr<br />

Eisteddfod ar ddiwedd y mis a daeth<br />

y noson i ben gyda phaned, raffl a<br />

chlonc.<br />

Blwyddyn 6<br />

Fel rhan o waith Addysg Bersonol a<br />

Chymdeithasol blwyddyn 6; trefnwyd<br />

diwrnod cyfan o godi ymwybyddiaeth y<br />

plant o beryglon camddefnyddio alcohol<br />

a chyffuriau. Yn ystod y sesiynau, bu’r<br />

plant yn cwblhau tasgau perthnasol ac<br />

yn cydweithio mewn grwpiau trafod.<br />

Penwythnos Glan-llyn<br />

Ar yr 22-25ain o Ebrill fe deithiodd<br />

26 o blant blynyddoedd 5 a 6 i wersyll<br />

yr Urdd, Glan-llyn am dridiau o<br />

ddifyrrwch. Yn ystod y cymdeithasu<br />

a’r hwyl, bu’r plant yn brysur iawn<br />

yn mwynhau nifer o weithgareddau<br />

amrywiol gan gynnwys taith ar Lyn<br />

Tegid, canŵio, nofio, cyfeiriannu a<br />

bowlio deg. Dychwelodd y plant i’r<br />

ysgol b’nawn Mercher wedi mwynhau’r<br />

profiad yn fawr iawn, er hyn roedd nifer<br />

ohonynt braidd yn flinedig.<br />

Chwaraeon<br />

Ar y 18fed o Ebrill, bu tîm pêl-droed<br />

bechgyn a merched yr ysgol yn cystadlu<br />

ym mhencampwriaeth Yr Urdd ar<br />

gaeau Blaendolau. Cystadleuaeth<br />

rhwng holl ysgolion Ceredigion<br />

oedd hon ac yr oedd ansawdd y pêldroed<br />

o’r safon uchaf. Er i’r merched<br />

frwydro yn galed, methu wnaethant<br />

i fynd ymlaen i’r rowndiau cynderfynol.<br />

Mewn grŵp anodd iawn<br />

chwaraeodd y bechgyn yn neilltuol<br />

o dda a churo nifer o dimoedd da yn<br />

eu grŵp. O ganlyniad i hyn, aethant<br />

ymlaen i’r rownd go-gyn derfynol<br />

a dyna oedd diwedd y daith iddynt.<br />

Llongyfarchiadau mawr i chwaraewyr<br />

y ddau dîm am eu hymdrechion<br />

ardderchog.<br />

Pêl-rwyd a Phêl-droed<br />

Ar y o 19eg o Ebrill cynhaliwyd<br />

cystadleuaeth pêl-rwyd a phêl-droed<br />

cylch Aberystwyth. Chwaraeodd<br />

bechgyn y tîm pêl-droed yn wych<br />

gan guro Ysgol Myfenydd ac Ysgol<br />

Comins-coch ar eu ffordd i’r rownd<br />

gyn-derfynol; yno, fe lwyddodd y<br />

bechgyn i guro Ysgol Craig yr Wylfa<br />

a sicrhau lle yn y rownd derfynol.<br />

Mewn ffeinal gyffrous ac agos iawn<br />

gyda’r Ysgol Gymraeg, roedd y sgôr ar<br />

ddiwedd y gêm yn gyfartal. Felly bu’n<br />

rhaid penderfynu’r bencampwraieth<br />

drwy giciau o’r smotyn; ond yn<br />

anffodus collwyd y gystadleuaeth 8<br />

gôl i 7. Llongyfarchiadau mawr i’r<br />

bechgyn nid yn unig am yr orchest<br />

ond hefyd rhaid nodi mai bechgyn<br />

blwyddyn 5 oedd mwyafrif y tîm; felly<br />

mae’r flwyddyn nesa’n argoeli’n dda.<br />

Brwdrodd merched y tîm pêlrwyd<br />

yn frwdfrydig iawn yn ystod y<br />

prynhawn, ond methu wnaethant i fynd<br />

ymhellach na gêmau’r grŵp. Hen dro!<br />

Trawsgwlad<br />

Ar y 3ydd o Fai bu nifer o blant yr ysgol<br />

yn brwydro yn erbyn holl ysgolion<br />

Ceredigion yng nghystadleuaeth<br />

Trawsgwlad y Sir yng Nghlwb Rygbi<br />

Aberaeron. Llongyfarchiadau mawr i’r<br />

canlynol am orffen yn y tri cyntaf; Lydia<br />

Powell Bl 4-1af; Griff Lewis Bl 4-2il,<br />

Siân Duckett bl 5-3ydd. Ardderchog.<br />

Clwb Cant<br />

Dyma ganlyniad fis <strong>Mai</strong>:-<br />

Roland Rees, Brysgaga - £25<br />

Debbie Salvoni, 1 Penrhiw - £15<br />

Julie Bent, 4 Y Ddôl - £10<br />

Criw Glan-llyn ar Lyn Tegid<br />

Trawsgwlad Ceredigion-Sian Duckett, Griff Lewis<br />

a Lydia Powell<br />

Addysg Bersonol a Chymdeithasol<br />

Adloniant yn Neuadd y Pentref<br />

23


Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />

Tasg y <strong>Tincer</strong><br />

Llew<br />

Diolch i’r tri liwiodd llun y Dewin Doeth yn dathlu pen<br />

blwydd Rala Rwdins y mis diwetha. Roedd eich tân gwyllt<br />

a’ch rocedi yn werth eu gweld. Diolch i chi, Lily May Welsby<br />

o Benparcau a Lois Medi o Landre, am eich lluniau hyfryd,<br />

ond ti, Llew Schiavone, sy’n ennill y tro hwn, ac rwy’n credu<br />

mai dyma’r tro cyntaf i ti gystadlu, felly llongyfarchiadau<br />

mawr.<br />

Does dim angen i mi eich atgoffa o’r hyn sy’n digwydd<br />

ar fferm Cilwendeg ger Boncath, ar ddiwedd y mis, dwi’n<br />

siŵr. Ie, Eisteddfod yr Urdd Sir Benfro, wrth gwrs. Mae<br />

cymaint i’w wneud ar y maes, heblaw am y cystadlu<br />

arferol – digon o arddangosfeydd, wal ddringo, dros 200<br />

o stondinau o bob math, beiciau cwad, chwaraeon o bob<br />

math, trên bach, caffi’r we, ffair – a digon o fwyd a diod.<br />

Cewch wrando ar fandiau byw ac rwy’n siŵr y bydd eich<br />

hoff gymeriadau Cyw yno. Mae nifer o blant ardal Y <strong>Tincer</strong><br />

yn cystadlu – pob lwc i bob un ohonoch, a da iawn chi os<br />

ydych chi wedi cael llwyddiant yn rhai o’r cystadlaethau<br />

gwaith cartref, yn sgwennu cerdd, stori, gwneud cywaith<br />

neu dynnu llun. Os ydych yn mynd i’r Eisteddfod gyda’ch<br />

teulu a’ch ffrindiau – mwynhewch!<br />

Y mis hwn, lliwich lun o’r babell, gan ddefnyddio pob<br />

math o liwiau llachar. Tybed beth sy’n digwydd y tu mewn<br />

iddi? Bydd yna sawl un debyg i hon ym Moncath, dwi’n siŵr.<br />

Anfonwch eich gwaith at y cyfeiriad arferol, Tasg y <strong>Tincer</strong>,<br />

46 Bryncastell, Bow Street, Ceredigion SY24 5DE erbyn<br />

Mehefin 1af. Ta ta tan toc!<br />

Enw<br />

Cyfeiriad<br />

Ysgol<br />

Rhif ffôn<br />

Oed<br />

M THOMAS<br />

Plymwr Lleol<br />

Penrhyn-coch<br />

Gosod gwres canolog<br />

Ystafelloedd ymolchi<br />

Cawodydd<br />

Pob math o waith plymio<br />

ac hefyd gwaith nwy<br />

Prisiau rhesymol<br />

07968 728470<br />

01970 820375<br />

JONATHAN<br />

JAMES LEWIS<br />

Saer Coed<br />

Adeiladydd<br />

01970 880652<br />

07773442260<br />

Bronllys<br />

Capel Bangor<br />

Aberystwyth<br />

GOLCHDY<br />

LLANBADARN<br />

CYTUNDEB GOLCHI<br />

GWASANAETH GOLCHI<br />

DUFET MAWR<br />

CITS CHWARAEON<br />

FFÔN: 01970 612 459<br />

MOB: 07967 235 687<br />

GERAINT JAMES<br />

Rhif <strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!