Y Tincer 2013 Mai 359 - Hafan gwefan gymunedol Trefeurig
Y Tincer 2013 Mai 359 - Hafan gwefan gymunedol Trefeurig
Y Tincer 2013 Mai 359 - Hafan gwefan gymunedol Trefeurig
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
PAPUR BRO GENAU’R-GLYN, MELINDWR, TIRYMYNACH, TREFEURIG A’R BORTH<br />
PRIS 75c | Rhif <strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong><br />
Mwy o<br />
Eisteddfod<br />
Penrhyn-coch<br />
t10<br />
Cymdeithas<br />
<strong>Trefeurig</strong> 60+<br />
t18<br />
Twrnament<br />
Pêl-droed<br />
t5<br />
Eisteddfod Penrhyn-Coch <strong>2013</strong><br />
Lluniau: Arvid Parry-Jones<br />
Enillwyr nos Wener - Cerys Hurford (2il) a<br />
Gwion Wilson (1af) - unawd Bl 1 a 2<br />
Eilir Pryse, Aberystwyth, yn ennill Tlws yr<br />
Ifanc (Cerddorol) am yr ail waith<br />
John Meurig Edwards, Aberhonddu yn ennill y<br />
gadair am yr ail flwyddyn yn olynol - a hynny mewn<br />
cystadleuaeth gref - roedd 27 wedi cystadlu.<br />
Llun: Y <strong>Tincer</strong><br />
Disgyblion Cylch Methrin <strong>Trefeurig</strong> yn cystadlu ar yr unawd<br />
Enillwyr nos Wener - Zoe Evans (1af), Tomos Wilson<br />
(2il), Steffan Huxtable (3ydd) - unawd Bl 5 a 6
Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />
dyddiadur<br />
dyddiadur<br />
Sefydlwyd Medi 1977<br />
Aelod o Fforwm Papurau Bro Ceredigion<br />
ISSN 0963-925X<br />
GOLYGYDD – Ceris Gruffudd<br />
Rhos Helyg, 23 Maesyrefail, Penrhyn-coch<br />
( 828017 | Rhoshelyg@btinternet.com<br />
TEIPYDD – Wendy Rattray<br />
CYSODYDD – Elgan Griffiths (832980<br />
CADEIRYDD – Elin Hefin<br />
Ynyswen, Stryd Fawr, Y Borth ( 871334<br />
IS-GADEIRYDD A THREFNYDD CYFEILLION<br />
Y TINCER – Bethan Bebb<br />
Penpistyll, Cwmbrwyno, Goginan ( 880228<br />
YSGRIFENNYDD – Anwen Pierce<br />
46 Bryncastell, Bow Street ( 828337<br />
TRYSORYDD – Hedydd Cunningham<br />
Tyddyn-Pen-y-Gaer, Llandre, Aberystwyth<br />
( 820652 hedyddcunningham@live.co.uk<br />
HYSBYSEBION – Rhodri Morgan<br />
Maes Mieri, Llandre, ( 828 729<br />
rhodrimoc@yahoo.co.uk<br />
LLUNIAU – Peter Henley<br />
Dôleglur, Bow Street ( 828173<br />
TASG Y TINCER – Anwen Pierce<br />
Rhifyn Mehefin<br />
Deunydd i law: Mehefin 7 | Dyddiad cyhoeddi: Mehefin 20<br />
MAI 12-18 Wythnos Cymorth Cristnogol<br />
MAI 18 Dydd Sadwrn Arddangosfa<br />
Clustnodau Ruth Jên Evans yn Oriel y Bont,<br />
Aberystwyth rhwng 13.00-14.30 ac yna<br />
yn Arddangosfa’r Uwchraddedigion <strong>2013</strong><br />
rhwng 3 a 6 yn Yr Ysgol Gelf, Buarth Mawr,<br />
Aberystwyth, SY23 1NG<br />
MAI 21-22 Dyddiau Mawrth a Mercher Arad<br />
Goch yn cyflwyno Cerdyn post o Wlad y Rwla<br />
yn Theatr, Canolfan y Celfyddyau am 10 ac 1.00<br />
Addas i blant 4-8 oed<br />
MAI 24 Nos Wener Noson goffi Henoed<br />
Llandre a Bow Street yn Neuadd Rhydypennau<br />
am 7.00<br />
MAI 25 Nos Sadwrn Barbeciw yn Neuadd<br />
yr Eglwys, Capel Bangor rhwng 6.00 - 8.30.<br />
Croeso cynnes i bawb.<br />
MEHEFIN 15 Dydd Sadwrn Rali CFFI<br />
Ceredigion ym Merthlwyd, Tal-y-bont<br />
MEHEFIN 15 Pnawn Sadwrn Parti yn y Parc<br />
ym Mhenrhyn-coch. Diwrnod i’r teulu i gefnogi<br />
y parc o 4.00 ymlaen. Trefnir gan PATRASA<br />
MEHEFIN 19 Dydd Mercher Taith flynyddol<br />
Cymdeithas Gymraeg y Borth - enwau i’r<br />
ysgrifennydd Llinos Evans<br />
MEHEFIN 29 Noson o Adloniant yng Ngwesty<br />
Llety Parc, Aberystwyth - gyda Wil Tân,<br />
Clive Edwards a Meibion y Mynydd am 8.00.<br />
Tocynnau £10 ar gael oddi wrth y gwesty.<br />
Holl elw’r noson tuag at Sefydliad Prydeinig y<br />
Galon.<br />
MEDI 13-15 Dyddiau Gwener i Sul.<br />
Penwythnos ddathlu 150 mlynedd Ysgol<br />
Gynradd Penrhyn-coch<br />
TREFNYDD GWERTHIANT – Bryn Roberts<br />
4 Brynmeillion, Bow Street ( 828136<br />
ABER-FFRWD A CHWMRHEIDOL<br />
Mrs Beti Daniel<br />
Glyn Rheidol ( 880 691<br />
Y BORTH – Elin Hefin<br />
Ynyswen, Stryd Fawr<br />
elin.john@yahoo.co.uk<br />
BOW STREET<br />
Mrs <strong>Mai</strong>r Lewis, 40 Maes Ceiro ( 828 102<br />
Lynn Phillips, 1 Cae’r Odyn ( 820 908<br />
Anwen Pierce, 46 Bryncastell ( 828 337<br />
Maria Owen, Swyddfa’r Post (828 201<br />
CAPEL BANGOR / PEN-LLWYN<br />
Mrs Aeronwy Lewis<br />
Rheidol Banc, Blaengeuffordd ( 880 645<br />
CAPEL MADOG, CEFN-LLWYD A CAPEL DEWI<br />
Eirian Hughes, Lluest Fach ( 880 335<br />
Elwyna Davies, Tyncwm ( 880 275<br />
Dai Evans, Fferm Fronfraith, Comins-coch<br />
( 623 660<br />
DÔL-Y-BONT<br />
Mrs Llinos Evans - Dôlwerdd ( 871 615<br />
MEHEFIN 8 Dydd Sadwrn Sioe Aberystwyth a<br />
Gogledd Ceredigion<br />
MEHEFIN 15 Dydd Sadwrn Taith Cymdeithas<br />
y Penrhyn i Sir y Fflint yng nghwmni Gron Ellis.<br />
Am fwy o fanylion cysyllter â Ceris Gruffudd<br />
(01970 828 017)<br />
Telerau hysbysebu<br />
Tudalen lawn (35 x 22 cm) £100<br />
Hanner tudalen £60<br />
Chwarter tudalen £30<br />
neu hysbyseb bach ca. 5 x 8 cm £6 y<br />
rhifyn - £40 y flwyddyn (10 rhifyn - misol<br />
o Fedi i Fehefin); mwy na 6 mis + £4 y<br />
mis , llai na 6 mis - £6 y mis. Cysyllter â<br />
Rhodri Morgan os am hysbysebu.<br />
HYDREF 11 Nos Wener Eisteddfod Papurau<br />
Bro Ceredigion yn Neuadd Felin-fach<br />
Y <strong>Tincer</strong> ar dâp<br />
Mae modd cael y <strong>Tincer</strong> ar gaset ar<br />
gyfer y rhai sydd â’r golwg yn pallu.<br />
Cysylltwch â Rhiain Lewis, Glynllifon,<br />
17 Heol Alun, Aberystwyth,<br />
SY23 3BB (( 612 984)<br />
Ymunwch â Grŵp<br />
Facebook Ytincer<br />
DOLAU<br />
Mrs Margaret Rees - Seintwar ( 828 309<br />
GOGINAN<br />
Mrs Bethan Bebb<br />
Penpistyll, Cwmbrwyno ( 880 228<br />
LLANDRE<br />
Mrs <strong>Mai</strong>r England<br />
Pantyglyn, Llandre ( 828693<br />
PENRHYN-COCH<br />
<strong>Mai</strong>rwen Jones - 7 Tan-y-berth ( 820642<br />
TREFEURIG<br />
Mrs Edwina Davies<br />
Darren Villa, Pen-bont Rhydybeddau ( 828 296<br />
Camera’r <strong>Tincer</strong><br />
Cofiwch am gamera digidol y <strong>Tincer</strong> – mae ar gael i unrhyw un yn yr ardal fydd am ei<br />
fenthyg i dynnu llun ar gyfer y papur o gyngerdd, cinio neu ddigwyddiad a gynhelir o fewn<br />
ein dalgylch. Fe’i cedwir gan Mrs <strong>Mai</strong>r Lewis, 40 Maes Ceiro, Bow Street<br />
(( 828102). Os byddwch am gael llun eich noson goffi yn Y <strong>Tincer</strong> defnyddiwch y camera.<br />
Cyhoeddir y <strong>Tincer</strong> yn fisol o Fedi i Mehefin gan Bwyllgor y <strong>Tincer</strong>. Argreffir gan y Lolfa, Tal-y-bont. Nid yw’r<br />
Pwyllgor o angenrheidrwydd yn cytuno ag unrhyw farn a fynegir yn y papur hwn. Dylid cyfeirio unrhyw<br />
newyddion i’ch gohebydd lleol neu i’r Golygydd, ac unrhyw lythyr neu ddatganiad i’r wasg i’r Golygydd.<br />
Y mae pawb sy’n ymwneud â’r <strong>Tincer</strong> yn gwneud hynny’n wirfoddol ac yn ddi-dâl er budd y gymuned<br />
leol. Nhw fel unigolion sy’n derbyn pob risg a chyfrifoldeb (cyfreithiol ac fel arall) gan dderbyn mai ar y<br />
telerau hynny y maent yn cyfrannu at y papur a’i ddosbarthiad.<br />
2
CYFEILLION Y TINCER<br />
Dyma fanylion enillwyr Cyfeillion<br />
y <strong>Tincer</strong> mis Ebrill <strong>2013</strong>:<br />
£25 (Rhif 18) W H Howells,<br />
Rhyd-y-gof, Penrhyn-coch.<br />
£15 (Rhif 237) W H Howells,<br />
Rhyd-y-gof, Penrhyn-coch.<br />
£10 (Rhif 15) Gwyn Jones, Glynteg,<br />
Bow Street.<br />
Fe dynnwyd y rhifau buddugol gan<br />
aelodau o’r tîm dosbarthu yn festri<br />
Bethlehem, Llandre pnawn Mercher<br />
Ebrill 17.<br />
Cysylltwch â’r Trefnydd, Bethan Bebb,<br />
Penpistyll, Cwmbrwyno. Goginan, os<br />
am fod yn aelod.<br />
Am restr o Gyfeillion y <strong>Tincer</strong> gweler<br />
http://www.trefeurig.org/uploads/<br />
cyfeilliontincer2009.pdf<br />
Enillydd<br />
Llongyfarchiadau i Miss Mary Jones, Tŷ<br />
Capel Pantglas, Llanilar - dyma’r ateb<br />
cyntaf a gafwyd yng nghystadleuaeth ennill<br />
y copi o gyfrol Angharad Edwards Deffro<br />
(Gomer). Yr ateb oedd - Gwen Harding yw<br />
prif gymeriad y nofel.<br />
Casgliadau gwastraff dros Ŵyl Banc y<br />
Sulgwyn (27ain o Fai)<br />
Casgliadau fel arfer yn ystod yr wythnos<br />
yma.<br />
Cofiwch fod modd i chi - ers 1 Ebrill eleniailgylchu<br />
Tetra Paks (cartonau cwyrog) a<br />
pholystyren. Rhaid iddynt fod yn lân ac yn<br />
wag o bob hylifau fel nad ydynt yn baeddu<br />
eraill. Gellir eu rhoi gyda deunydd arall yn<br />
y bagiau ailgylchu clir<br />
20 MLYNEDD YN OL<br />
Grŵp trafod llyfrau’r Borth<br />
Yr awdur William Owen gyda grŵp trafod llyfrau’r Borth ar aelwyd Mabel a John<br />
Rees, Talar Deg, Dolau<br />
Ar Ebrill 6ed cafodd y grŵp trafod llyfrau gyfle i gwrdd â William Owen, sef awdur<br />
y buont yn trafod ei lyfr yn un o’u sesiynau yn ystod y gaeaf. John a Mabel Rees,<br />
Dolau, oedd yn croesawu’r grŵp i’w cartref y tro hwn.<br />
Yn ei ddarlith dan y teitl ‘Tawelu’r Ysbrydion’ trafododd William Owen yr<br />
ysgrif bortread fel ffurf lenyddol a dansoddodd yr ysfa sydd ynom i edrych yn<br />
ôl ar oes a fu, ysfa sy’n gyffredin i nifer o ddiwylliannau. Dadleuodd mai nid<br />
sentimentaleiddiwch oedd ysgrifennu am blentyndod ond rhannu profiadau,<br />
profiadau personol ar y naill llaw ond profiadau dyniolaeth hefyd. Yna, eglurodd ei<br />
gymhellion dros ysgrifennu Y Llanc Nad Yw Mwy sy’n un o dair cyfrol am ardal ei<br />
fagwraeth ym Môn.<br />
Yn dilyn ei ddarlith cafodd aelodau’r grwp gyfle i’w holi a chafodd pob aelod gopi<br />
rhodd wedi ei llofnodi o’i gyfrol gyntaf. Paratowyd bwffet blasus ac anrhydeddus<br />
gan John a Mabel Rees gyda chymorth Mrs Tegwen Pryse, gwledd oedd yn goron ar<br />
noson gofiadwy. Edrycha’r grwp ymlaen yn awr at yr hydref pan fyddant yn trafod<br />
chwe llyfr Cymraeg arall. O’r <strong>Tincer</strong> (<strong>Mai</strong> 1993)<br />
Trist oedd clywed am farwolaeth Mabel Rees yn ddiweddar - gweler t.19<br />
Eglwys St. Pedr, Elerch<br />
Cynhelir wythfed noson noson flynyddol<br />
o Gaws, Gwin a Chân yn Eglwys Elerch<br />
ar Nos Wener, 28 Mehefin, i ddechrau am,<br />
7-00pm. Gwahoddwyd Côr Gorau Glas<br />
o ardal Powys i’n diddanu eleni, ynghyd<br />
ag artisitaid eraill. Y Llywydd fydd Mrs<br />
Carys Briddon, un o blant y pentref. Mae<br />
tocynnau ar werth gan swyddogion yr<br />
Eglwys am £7-00 (Plant: £2.00), neu, os<br />
dymunir, gellir talu wrth y fynedfa ar y<br />
noson.<br />
GWASANAETH<br />
CYFIEITHU<br />
Linda Griffiths<br />
Maesmeurig<br />
Cwmsymlog<br />
Aberystwyth<br />
Ceredigion<br />
SY23 3EZ<br />
01970 828454<br />
lindagriffiths01@btinternet.com<br />
CINIO DYDD SUL<br />
PRYDAU BAR<br />
PARTÏON<br />
BWYDLEN BWYTY<br />
ADLONIANT<br />
AR AGOR O 5:30 P.M.<br />
NOSWEITHIAU IAU A GWENER<br />
AM BRYDIAU TEULUOL<br />
Ar hyn o bryd mae gwaith atgyweirio<br />
arbenigol yn mynd yn ei flaen ar rai o<br />
ffenestri’r Eglwys, a bydd cyfle i edmygu’r<br />
ffenestri newydd adeg y cyngerdd.<br />
ytincer@googlemail.com<br />
3
Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />
LLANDRE<br />
Eglwys Llanfihangel Genau’r-glyn<br />
Gwasanaeth o Ddiolchgarwch<br />
Ar Ebrill 16eg, cynhaliwyd gwasanaeth<br />
o ddiolchgarwch yn Eglwys Llanfihangel<br />
Genau’r-glyn a dathlu cwblhau y<br />
newidiadau helaeth o fewn adain<br />
orllewinol yr adeilad. Erbyn hyn mae<br />
ystafell gyfarfod, cegin a thoiledau wedi<br />
eu hychwanegu o fewn yr Eglwys. Gwnaed<br />
anerchiad pwrpasol i gynulleidfa ac<br />
aelodau clerigol lleol gan Esgob Wyn ac fe<br />
gafwyd adroddiadau “The Vale of Llandre”<br />
ysgrifennwyd gan y Parchg Isaac Williams<br />
gan Ellen Jones ac Eisteddfod yn fy Stafell<br />
gan Anwyn Jenkins.<br />
‘Roedd y gwaith adeiladu ar newidiadau<br />
a gwblhawyd o fewn byr amser wedi<br />
creu argraff ac wedi plesio pawb oedd<br />
yn bresennol a daeth yr oedfa i ben gyda<br />
phaned a gwledd a baratowyd yn y gegin<br />
newydd gan ferched yr Eglwys.<br />
Diolchodd y Parchg Peter Jones i bawb<br />
oedd wedi bod ynghlwm â’r fenter, a chan<br />
fod Llanfihangel yn un o’r unarddeg o<br />
addoldai o fewn gogledd Ceredigion sydd yn<br />
y cynllun Llwybr Treftadaeth arfaethedig<br />
bwriedir cynnal gwasanaeth pellach yn yr<br />
Hydref.<br />
Llenor ifanc<br />
Llongyfarchiadau i Dylan Edwards am<br />
ennill Tlws Llenyddiaeth i rai dan 19 oed<br />
yn Eisteddfod Gadeiriol Talgarreg dydd<br />
Sadwrn <strong>Mai</strong> 4.<br />
Roedd 7 ymgeisydd, pob un wedi<br />
ysgrifennu dau ddarn o lenyddiaeth.<br />
Ysgrifennodd Dylan stori fer o’r enw<br />
‘Hirnos’ a cherdd yn dwyn y teitl ‘Y<br />
Sgrin’. Dywedodd y beirniad - Karina<br />
Wyn Dafis, Llanbryn-mair - fod Dylan<br />
yn amlwg wedi cael ei ddylanwadu gan<br />
y byd ffilmiau yn y ddau ddarn, a’i fod<br />
yn ysgrifennu fel cyfarwyddwr ffilm!<br />
Enillodd hefyd ddechrau <strong>Mai</strong> y wobr<br />
gyntaf yng nghystadleuaeth ar gyfer<br />
Ysgolion Uwchradd yn Eisteddfod Teulu<br />
James Pantyfedwen Pontrhydfendigaid.<br />
Yn ogystal cafodd Dylan wybod dros y Sul<br />
diwethaf iddo gael dau 2il yn Eisteddfod<br />
Gened;aethol yr Urdd - 2il am Ryddiaith<br />
Bl 12/13 ac 2il am Farddoniaeth Bl. 12/13.<br />
Llongyfarchiadau mawr iddo!<br />
Cydymdeimlad<br />
Cydymdeimlwn â Gwenda James, Lluarth,<br />
Taigwynion a’r teulu, ar farwolaeth<br />
cyfnither i Gwenda yn Nant-y-moel.<br />
Pen-blwydd arbennig<br />
Pen-blwydd hapus i Rhian Benjamin,<br />
Taigwynion, ar ddathlu pen blwydd<br />
arbennig yn ddiweddar.<br />
Dyweddïad<br />
Esgob Tyddewi Y Parchedig Wyn Evans<br />
Nos Wener 4.30-9.00<br />
Cychwyn 26 Ebrill <strong>2013</strong><br />
Gwersi Gitâr<br />
Tiwtor: Gerald Morgan, Tregaron<br />
geraldmorganguitar@hotmail.co.uk<br />
www.geraldmorganguitar.co.uk<br />
Gitâr i’r Cristion<br />
01974 299367<br />
Canolfan Merched Y Wawr<br />
Stryd yr Efail<br />
Aberystwyth.<br />
Llongyfarchiadau i Lisa Raw Rees, Tyn<br />
Parc a Colin Patterson ar eu dyweddïad ar<br />
nos Galan.<br />
Marwolaeth<br />
Trist yw cofnodi marwolaeth Camwy<br />
Williams, Llwyn, ar Ebrill 23. Estynnwn<br />
ein cydymdeimlad â Carwyn a Jemma<br />
a’r teulu oll. Cynhaliwyd yr angladd yng<br />
Nghapel Noddfa ar ddydd Mawrth Ebrill<br />
30.<br />
Cydymdeimlad<br />
Cydymdeimlwn â Dylan a Dafydd Raw-<br />
Rees ar farwolaeth eu brawd Hywel yn<br />
Aberaeron ddiwedd yr wythnos ddiwethaf..<br />
Roedd Hywel yn syrfëwr siartredig<br />
fu’n reolwr gyda’r Ymddiriedolaeth<br />
Genedlaethol yn Llannerchaeron cyn dod<br />
yn bennaeth stadau gyda Chyngor Sir<br />
Ceredigion.<br />
4
<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />
Twrnament Pêl-droed<br />
Ar benwythnos braf ond oer ar Ddydd Sadwrn a Dydd Sul Ebrill<br />
6ed a 7fed cynhaliwyd y Twrnament Pêl-droed cyntaf i blant<br />
ac ieuenctid o dan 16 oed o dan adain Clwb Pêl-droed Penrhyncoch<br />
a than oruchwyliaeth Ymddiriedolaeth Pêl-droed Cymru ar<br />
Gae Baker, Penrhyn-coch.<br />
Cynhaliwyd y twrnament er cof am Eric ac Arthur Thomas,<br />
a oedd yn hoelion wyth y Clwb Pêl-droed a phentref Penrhyncoch<br />
gyda pawb yn adnabod y ddau ac yn gwybod am eu<br />
gweithgarwch dros y blynyddoedd yn y pentref . Roeddynt yn<br />
gefnogol i bopeth ac fe fyddent wedi mwynhau gweld y plant<br />
ifanc yn cymryd rhan. Braf oedd gweld Sioned a Catrin a’r<br />
teuluoedd yn cyflwyno’r gwobrau ar y ddau ddiwrnod. Diolch<br />
iddynt am eu brwdfrydedd a’u cefnogaeth.<br />
Ar y dydd Sadwrn roedd gêmau o dan 7 oed yn yr ysgol, ac o<br />
dan 11 a dan 14 ar Gae Baker, ac ar y dydd Sul o dan 9 oed, o dan<br />
12 oed ac o dan 16 hefyd ar Gae Baker.<br />
Cafwyd dros 50 o dimoedd dros y gwahanol oedrannau gyda<br />
gêmau brwdfrydig yn cael eu chwarae o dan bob oedran o 5 a 6<br />
oed i fyny at 16. Daeth tyrfa lu i wylio y plant yn chwarae ar y<br />
ddau ddiwrnod gyda phawb yn mwynhau y bwrlwm a’r lleoliad.<br />
Chwaraewyd y gêmau yn y modd gorau gyda brwdrydedd y<br />
plant a’r ieuenctid yn dod trwodd, boed ennill neu golli.<br />
Enillwyr y gwahanol oedrannau oedd:<br />
Dan 9 oed - Bow Street<br />
Dan 11 - Tal-y-bont<br />
Dan 12 - Bont Teifi<br />
Dan 14 - Bow Street<br />
Dan 16- Penrhyn Swans gyda Chwaraewr y Twrnament yn<br />
mynd i James Morgan, Bro Dysynni.<br />
Mae ein diolch fel Clwb Pêl-droed i bawb a fu ynghlwm â’r<br />
diwrnod yma. Mae’r nifer yn ormod i enwi ac edrychwn ymlaen<br />
yn eiddgar ar gyfer twrnament 2014.<br />
Diolch<br />
Ar ran y teulu Thomas hoffwn ddweud diolch yn fawr mawr i<br />
Glwb Pêl-droed Penrhyn-coch am drefnu yr Ŵyl ac am gadw<br />
enwau Dad ac Arthur yn fyw yn y Clwb. Diolch i Gymdeithas<br />
Pêl-droed Cymru am eu mewnbwn a’u presenoldeb yn ystod<br />
y penwythnos. I’r holl chwaraewyr, rheolwyr a chefnogwyr<br />
am droi allan yn llu. I’r merched fu wrthi’n brysur yn paratoi<br />
bwyd a phaneidiau diddiwedd o de a coffi ac yn olaf - ond nid<br />
yn lleiaf - i Kevin Jenkins. Roedd Dad yn meddwl yn uchel iawn<br />
o Kev a byddai wedi bod yn hapus cael ei enw yn gysylltiedig â<br />
thwrnament mor llwyddiannus, yn enwedig efo Kev wrth y llyw.<br />
Sioned Thomas-Martin a Catrin Galbraith<br />
James Morgan o Glwb Pêl-Droed dan 16 Bro Dysynni enillodd Darian Goffa Eric a<br />
Gwenda Thomas am chwaraewr y twrnament. Fe’i gwelir yn ei derbyn gan y pedwar<br />
w^ yr a wyres - Elisa, Wil, Owen a George.<br />
5
Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />
CAPEL BANGOR / PEN-LLWYN<br />
Oedfaon Pen-llwyn<br />
<strong>Mai</strong><br />
19 10.00 Ifan Mason Davies<br />
26 10.00 Terry Edwards<br />
Mehefin<br />
2 5.00 Nicholas Bee<br />
9 10.00 Roger Thomas<br />
16 10.00Ifan Mason Davies<br />
23 5.00 Gweinidog<br />
30 10.00 Gordon MacDonald<br />
Croesawu a Ffarwelio<br />
Mae’n bleser cael croesawu Carol ac<br />
Edward Land i rif 11 Stad Pen-llwyn.<br />
Cafodd Edward ei fagu yma, ac mae ef<br />
a’i briod Carol wedi dychwelyd i’n plith.<br />
Gobeithio y byddwch eich dau yn hapus<br />
iawn yn eich cartref newydd, ac y bydd<br />
atgofion bore oes yn llifo i’r cof. Croeso<br />
cynnes yn ôl i Ben-llwyn.<br />
Wrth groesawu, rhaid hefyd ffarwelio ag<br />
Alma a Gordon Land a adawodd rhif 11 am<br />
26 Ger-y-llan, Penrhyn-coch. Ni fu Gordon<br />
yn dda ei iechyd yn ddiweddar ond da yw<br />
dweud ei fod lawer yn well erbyn hyn.<br />
Gobeithio y byddwch chwithau yn hapus<br />
iawn draw yna ym Mhenrhyn-coch, ac y<br />
cawn eich gweld yn ôl yn eich hen ardal o<br />
dro i dro. Dymuniadau gorau i chwi eich dau.<br />
Gwellhad Buan<br />
Nid yw Mr Elwyn Jones, Abercwmdolau,<br />
wedi bod yn dda ei iechyd yn ddiweddar,<br />
ac wrth fynd i’r wasg, ‘roedd yn dal yn yr<br />
ysbyty. Dymuniadau gorau iddo am wellhad<br />
buan oddi wrthom ni i gyd ym Mhen-llwyn.<br />
Amy y Bêl-droedwraig<br />
Bu Amy Dryburgh, Maesmelindwr, yn<br />
chwarae pêl-droed mewn gêm gyfeillgar<br />
y mis diwethaf, yn erbyn tîm o fechgyn<br />
ger Llandudno. Mentrodd Katy John,<br />
Rhydyfelin, hefyd efo Amy i geisio trechu<br />
y bechgyn, ond cyfartal oedd hi y tro hyn.<br />
3:3. Canlyniad gwell y tro nesaf , efallai.<br />
Daliwch ati, a phob hwyl.<br />
Cylch Meithrin Pen-llwyn<br />
Ymweliad - Fferm Cwmwythig<br />
Diolch i Catrin ac Elystan Evans a Mr a Mrs<br />
Arnold Evans, Cwmwythig, am groesawu<br />
plant Cylch Meithrin Pen-llwyn i’w fferm ar<br />
fore hyfryd ar ddydd Iau yr 2il o Fai. Gwelir<br />
Elystan ac Arnold Evans yn dangos eu lloi<br />
bach i’r plant mewn un llun ac Ania, merch<br />
Catrin ac Elystan Evans, yn arwain y plant<br />
yn y llun arall, yng nghwmni Shirley Evans<br />
a Tracy Exley o’r Cylch ac Elen Howells,<br />
un o’r mamau. Cafwyd llawer o hwyl ac<br />
addysg am waith ffarm a chael cip agos ar<br />
odro gwartheg, lloi bach, ŵyn, moch a cŵn<br />
bach ac amryw o’r plant nawr am anelu at<br />
weithio ar fferm.<br />
Er cof am Mrs Myfanwy Thomas<br />
Daeth ton o dristwch dros ardal gyfan,<br />
pan ddaeth y newyddion fod Mrs Myfanwy<br />
Thomas, Troedrhiwlwba, Capel Bangor,<br />
(Fanw fel yr adnabyddid hi) wedi huno yn<br />
<strong>Hafan</strong> y Waun, Aberystwyth yn 89 mlwydd<br />
oed.<br />
Ganwyd hi yr ieuangaf o bedair o ferched<br />
i Morgan a Mary Morris, Gwarfelin,<br />
Rhydyfelin, Aberystwyth. Priododd â’r<br />
diweddar Glynne Thomas Troedrhiwlwba,<br />
a buont yn byw yma drwy gydol eu hoes.<br />
Cawsant eu bendithio â phump o blant,<br />
Eifion, <strong>Mai</strong>r, Wynne, Trevor a Phyllis.<br />
Bu Fanw yn weithgar iawn drwy ei<br />
hoes, yn enwedig ar yr aelwyd yn ei<br />
chartref. Roedd yn aelod brwd o Sefydliad<br />
y Merched, ac hefyd yn aelod yng nghapel<br />
Moreiah.<br />
Cefnogodd bwyllgor gweithiol y neuadd<br />
am flynyddoedd pan oedd ei phriod yn<br />
gadeirydd y pwyllgor. Gwelid hi bob amser<br />
yn y gegin, yn cynorthwyo gyda’r bwyd pan<br />
cynhelid gyrfaoedd chwist, a chyngherddau<br />
ac ati. Gwireddwyd hi a’i phriod eu<br />
dymuniad, pan o’r diwedd adeiladwyd y<br />
neuadd a’i hagor ym 1972.<br />
Trist oedd y teulu pan ddirywiodd ei<br />
hiechyd a gorfod iddi ymgartrefu yn <strong>Hafan</strong><br />
y Waun, ble y cafodd pob gofal bosib.<br />
Roedd bob amser yn sionc a diolchgar o<br />
weld y teulu, a buont hwythau yn ffyddlon<br />
iawn i’w mam yn ymweld yn gyson. Hefyd<br />
byddai gwên bob amser i unrhyw un a<br />
fyddai yn ymweld â hi.<br />
Cynhaliwyd yr angladd yng nghapel Penllwyn<br />
ar 20fed o Ebrill, pan ddaeth cynifer<br />
ynghyd. Roedd y gwasanaeth yng nghofal<br />
y Parchedig Ifan Mason Davies, yn cael ei<br />
gynorthwyo gan y Parchedig ion Wyn Rhys<br />
Morris, Geoffrey Thomas a Nicholas Bee.<br />
Chwaraewyd yr organ gan Mrs Heulwen<br />
Lewis.<br />
Estynnwn ein cydymdeimlad â’r plant,<br />
yr wyrion a’r cysylltiadau oll. Coffa da am<br />
wraig hoffus.<br />
Helfa Wyau<br />
Diolch i bawb a ddaeth, ac a gyfrannodd,<br />
i ein Helfa Wyau blynyddol. Fe wnaeth<br />
yr eira a’r tywydd oer bron ein trechu ni<br />
a gorfu i ni newid y dyddiad a’r lleoliad o<br />
6
<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />
Ysgol Mynach i Ysgol Pen-llwyn, ond serch<br />
hyn cawsom brynhawn llwyddiannus gyda<br />
dros £450 yn cael ei godi. Diolch i gynllun<br />
£1 am £1 Barclays bydd y cyfanswm hyn yn<br />
codi eto i helpu coffrau’r Cylch yn ei gwaith<br />
hynod yn darparu addysg cyntaf i blant<br />
2-4 oed o ardaloedd Pen-llwyn, Mynach a<br />
Phonterwyd.<br />
Diolch i Ysgol Pen-llwyn am y croeso ac am<br />
y defnydd o’i adeilad a lle chwarae i guddio y<br />
cliwiau. Mae hefyd rhaid diolch i noddwyr ein<br />
raffl Canolfan y Celfyddydau, Siop y Pethe,<br />
Canolfan Hamdden Plas-crug, Sunbourne<br />
Leisure yn Clarach, T J Davies, McDonalds,<br />
Fferm Ffantasi Llanrhystud, Maesbangor<br />
Arms, Play Planet, New Cross Motors, Druid<br />
Inn, Argos, H20 Hayley a Christa o H20 a’n<br />
prif noddwyr Statkraft, Cwmrheidol. Diolch<br />
yn fawr iddyn nhw i gyd.<br />
Canlyniadau Clwb 200 Mis Mawrth<br />
1af Mrs Beatrice Lewis, Gyfarllwyd,<br />
Ponterwyd<br />
2il Iwan Davies, Pen y Graig, Pisgah<br />
3ydd Mike Exley, 111 Ger-y-llan,<br />
Penrhyn-coch<br />
4ydd Ania Evans, Ardwyn, Capel Bangor<br />
Llongyfarchiadau a diolch am eich<br />
cefnogaeth.<br />
Eglwys Dewi Sant<br />
Cynhaliwyd Te Pasg yr Eglwys ar<br />
brynhawn braf, ar ddydd Sadwrn, 29<br />
Mawrth <strong>2013</strong>. Un o’r gweithgareddau a<br />
drefnwyd oedd yr Helfa Wyau Pasg. Braf<br />
iawn oedd gweld cynifer dda o blant ac<br />
oedolion yn bresennol. Cychwynwyd yr<br />
helfa o Neuadd yr Eglwys gan fynd ar ein<br />
taith i gyfeiriad Pentrerhibyn. Cafwyd<br />
tipyn o hwyl wrth chwilota am yr wyau.<br />
Cynhaliwyd amrywiaeth o weithgareddau<br />
eraill yn ystod y prynhawn. Addurno Croes<br />
Pasg gyda blodau, raffl, dyfalu faint o wyau<br />
pasg oedd mewn jar, helfa drysor a llywio.<br />
Ar ddiwedd yr helfa, cafwyd te hyfryd a<br />
blasus yn y neuadd. Diolch i bawb a fu’n<br />
cynorthwyo, gan wneud y prynhawn yn<br />
llwyddiannus, a hynny mewn gwahanol<br />
ffyrdd. Diolch am eich cefnogaeth.<br />
Priodas Arian<br />
Llongyfarchiadau calonnog i Dr. Chris<br />
a Mrs. Alison Little, Brynteg ar ddathlu<br />
ohonynt eu priodas arian ar y 25ain o’r mis<br />
yma. Mae Alison yn esiampl i lawer drwy<br />
iddi feistrioli yr iaith gymraeg a’i siarad<br />
mor rhugl. Mae yn aelod brwd o Ferched<br />
y Wawr ac yn ymdoddi i weithgareddau’r<br />
ardal. Dymuniadau gorau, mwynhewch y<br />
dathlu yng nghwmni eich teulu hoff.<br />
Capel Pen-llwyn<br />
Bore Sul 5ed o Fai, cafwyd oedfa deuluol<br />
dan arweiniad ein Gweinidog, y Parch Wyn<br />
Rhys Morris.<br />
Cymerwyd y rhannau arweiniol gan blant<br />
yr Ysgol Sul a hyfryd oedd gweld eu rhieni<br />
hefyd yn y gwasanaeth arbennig hwn.<br />
Dangoswyd i’r plant luniau ar y sgrin<br />
yn egluro dameg y Ddafad Golledig. Yna<br />
aethant allan i’r festri i wneud eu taflenni<br />
gwaith ac yn ôl i’r capel i’w dangos wedi’r<br />
bregeth. Cafwyhd oedfa fendithiol iawn.<br />
Genedigaeth<br />
Llongyfarchiadau i Paul a Lowri, Manteg<br />
ar enedigaeth eu hail ferch, Anwen <strong>Mai</strong>r.<br />
‘Rwy’n siwr fod Ffion yn falch iawn o’i<br />
chwaer fach newydd. Pob dymuniad da.<br />
Priodas Aur<br />
Llongyfarchiadau cynnes i Mr. a Mrs.<br />
Maldwyn James, Afallon ar ddathlu<br />
ohonynt eu Priodas Aur ar y 10fed o Fai.<br />
Pob dymuniad da i’r dyfodol i chi eich dau<br />
oddi wrth bob un o’r ardal.<br />
Paneli Solar ar gyfer Neuadd Pen-llwyn,<br />
Capel Bangor<br />
Mae paneli solar wedi eu gosod ar do<br />
Neuadd Pen-llwyn, Capel Bangor, ers dros<br />
flwyddyn bellach. Nôl ym mis Tachwedd<br />
2011 penderfynodd Pwyllgor y Neuadd<br />
edrych ar sefyllfa defnydd a chostau ynni’r<br />
Neuadd gan bod costau trydan yn codi bob<br />
blwyddyn. Cafwyd archwiliad defnydd<br />
Alaw a Llŷr yn mwynhau yn ddiweddar yn<br />
Bluestone - gwobr ar ôl ennill<br />
cystadleuaeth fach ar Gweplyfr (Facebook).<br />
ynni’r Neuadd gan Ynni i Fynnu, menter<br />
sy’n helpu grwpiau ac adeiladau cymunedol<br />
i fod yn fwy effeithlon gyda’i defnydd o<br />
ynni. Un o’r argymhellion oedd gosod<br />
system solar a fyddai yn creu ynni a hefyd<br />
creu incwm, trwy daliadau yn ôl ar gyfer<br />
yr ynni sy’n cael ei greu. Aeth y Pwyllgor<br />
ati i ymchwilio yn fwy manwl, a chafwyd<br />
cyngor gan gwmni lleol Clear Solar ynglŷn<br />
â pha system fyddai orau o ran maint,<br />
lleoliad ag ati. Penderfynwyd mynd am<br />
system 2.4 Killowatt, sef 8 panel, mewn<br />
dwy res ar do cefn y Neuadd.<br />
Roedden yn lwcus fod y prosiect wedi ei<br />
gwblhau mewn pryd, ac wedi ei gofrestru<br />
o fewn diwrnod o’r dyddiad cau, sef 1af<br />
Mawrth 2012, er mwyn diogelu ein bod yn<br />
derbyn taliad o 45 ceiniog fesul kilowatt o<br />
ynni sy’n cael ei gynnhyrchu am gyfnod o<br />
25 mlynedd. Bu tîm Clear Solar yn hynod<br />
o broffesiynol, ac roedden yn lwcus ei bod<br />
yn cynnwys, Aled Jenkins, Pandy, fel y<br />
trydanwyr a wnaeth yn siŵr fod popeth yn<br />
gweithio mewn pryd.<br />
Cawsom gefnogaeth hael gan Cyngor<br />
Cymuned Melindwr ar gyfer y prosiect<br />
mewn cyfraniad o £3,000 tuag at gostau<br />
gosod y system. Mae’r system bellach<br />
wedi bod yn gweithredu ers dros flwyddyn<br />
bellach wedi cynhyrchu 2181 Killowatt o<br />
ynni ar gyfer y Neuadd a rhoi taliad o<br />
£1000 mewn incwm. Yn ogystal â hyn mae<br />
ein costau defnydd ynni wedi disgyn ac<br />
rydyn fel Pwyllgor yn medru cadw costau<br />
llogi’r Neuadd yn isel a gwneud yn siŵr<br />
fod y neuadd yn hunan cynhaliol ar gyfer y<br />
dyfodol.<br />
Genedigaeth<br />
Llongyfarchiadau a dymuniadau gorau i<br />
Eluned a Gareth Lewis, Brynmeirion, ar<br />
enedigaeth mab - Gryffydd Meirion - ar 11<br />
<strong>Mai</strong>; brawd bach i Sara <strong>Mai</strong>r.<br />
7
Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />
PENRHYN-COCH<br />
Suliau<br />
Horeb<br />
<strong>Mai</strong><br />
19 10.00 Oedfa ar y cyd ym Methel<br />
Gweinidog<br />
26 10.30 Oedfa bregeth Gweinidog<br />
Mehefin<br />
2 2.30 Oedfa gymun Gweinidog<br />
9 Taith i Benfforddlas<br />
16 2.30 Oedfa bregeth Gweinidog<br />
23 10.30 Oedfa bregeth Y Parchg<br />
Peter Thomas<br />
30 10.30 Oedfa bregeth Gweinidog<br />
Cinio Cymunedol Penrhyn-coch<br />
Bydd y Clwb yn cyfarfod yn Neuadd yr<br />
Eglwys dyddiau Mercher 22 <strong>Mai</strong>, 12 a 26<br />
Mehefin. Cysylltwch â Job McGauley 820<br />
963 am fwy o fanylion neu i fwcio eich<br />
cinio.<br />
Tywydd<br />
Roedd mor braf cael tywydd cynnes<br />
heulog dros ŵyl y Banc. Cofnodwyd<br />
20ºC yng Ngogerddan, amser cinio dydd<br />
Mawrth 7 <strong>Mai</strong> am 12:00. Trueni iddi<br />
newid yn wynt a glaw wedyn!<br />
Adroddiad da<br />
Llongyfarchiadau i Gylch Meithrin<br />
<strong>Trefeurig</strong> ar gael adroddiad Estyn da yn<br />
ddiweddar - gweler adroddiad misol y<br />
Cylch isod.<br />
Dathlu 150 Ysgol<br />
Bydd penwythnos o ddathlu 150 mlynedd<br />
Ysgol Penrhyn-coch ar Fedi 13-15.<br />
Cynhelir disgo yn y Clwb nos Wener,<br />
diwrnod agored yn yr Ysgol brynhawn<br />
Sadwrn 14 pan fydd hefyd arddangosfa o<br />
hen luniau yn Neuadd yr Eglwys. Os oes<br />
gan unrhyw rai luniau o’u cyfnod yn yr<br />
ysgol mae’r Pwyllgor Dathlu yn gwneud<br />
apêl i gael eu benthyg i’w hystyreid ar<br />
gyfer yr Arddangosfa. gellir eu gadael<br />
d/o Lynwen Jenkins gan nodi dyddiad lle<br />
mae’n bosibl. Nos Sadwrn bydd cyngerdd<br />
yn Neuadd y Penrhyn a gwahoddir cyn<br />
ddisgyblion a rhieni i ymuno â Chôr<br />
Eisteddfod Penrhyn-coch ar gyfer canu<br />
Y plant yn Fferm Pen-banc.<br />
yn y cyngerdd. Bydd y dathlu yn gorffen<br />
gyda ras dractors ar y bore Sul.<br />
Cylch Meithrin <strong>Trefeurig</strong><br />
Ym mis Mawrth cafodd y Cylch arolwg<br />
Estyn. Adroddodd yr arolygydd bod<br />
perfformiad presennol y lleoliad a<br />
rhagolygon gwella’r lleoliad yn dda. Mae’r<br />
holl blant yn cael eu cefnogi’n dda ac yn<br />
elwa o gwricwlwm sy’n eang, cytbwys<br />
a diddorol. Mae’r arweinydd, staff a’r<br />
pwyllgor rheoli yn rhannu gweledigaeth<br />
glir. Mae bron pob un o’r plant yn hunan<br />
hyderus wrth wybod eu bod yn cael eu<br />
cefnogi’n dda a bod ganddynt dasgau<br />
diddorol sydd wedi eu darparu ar eu cyfer.<br />
Os ydych am weld yr adroddiad cyfan,<br />
ewch i www.estyn.gov.uk. Hoffwn ddiolch<br />
i bawb wnaeth helpu yn ystod cyfnod yr<br />
arolwg.<br />
Y tymor yma rydym wedi cymryd<br />
mantais o’r tywydd braf. Ein thema yw<br />
adar ac anifeiliaid. Aethom ni am dro i<br />
Cwmbwa i weld yr hwyaid ac am dro i Penbanc<br />
i weld yr ŵyn bach. Diolch yn fawr am<br />
y croeso gawsom.<br />
Fe wnaeth nifer fawr o blant y Cylch<br />
gystadlu ar y nos Wener yn Eisteddfod<br />
Penrhyn-coch. Da iawn chi i gyd am ganu<br />
a llefaru mor dda. Yn fuddugol yn yr unawd<br />
oedd Lily-Ann, gyda Daisie May yn ail ac<br />
Osian yn drydydd. Yn y llefaru Osian oedd<br />
yn gyntaf, gyda Lily-Ann yn ail a Daisie May<br />
yn drydydd. Hefyd daeth y parti llefaru yn<br />
ail. Llongyfarchiadau i chi gyd.<br />
Merched y Wawr<br />
Nos Fawrth 10ed o Ebrill aeth y gangen<br />
i ymweld â Hyfforddiant Ceredigion yr<br />
Uned Harddwch yn Llanbadarn Fawr.<br />
Cafwyd croeso cynnes iawn gan Vanessa<br />
Evans a’i Chyd Hyfforddwyr, hefyd gan<br />
y Myfyrwyr, rhain i gyd wedi rhoi o’i<br />
noson er mwyn i ni Aelodau Merched y<br />
Wawr gael ein maldodi. Fe gafodd rhai<br />
ohonom ei gwallt wedi ei drîn, eraill<br />
eu hewinedd a’u dwylo ac un arall ei<br />
hwyneb wedi ei goluro.<br />
Cafwyd yr holl hanes sut i drîn a<br />
chadw y gwallt yn iach ac ewinedd ac<br />
yn y blaen. Yna aeth y Myfyrwyr ati i<br />
harddu bob un ohonom.<br />
Ar wahân i Vanessa yr oedd Rhian<br />
Rees a Lynwen Wells yr Hyfforddwyr<br />
eraill yn cadw llygad ar y Myfyrwyr yn<br />
eu gwahanol ystafelloedd. Ar y noson,<br />
roedd rhai or Myfyrwyr ar brawf a<br />
gorfod dangos sut oeddynt yn ymdopi<br />
a’u gwaith coleg. Fel cangen, roeddem<br />
yn falch o gael y dysgwyr yn ein plith ac<br />
yr oedd pob un ohonynt yn hapus yn ein<br />
plith ni hefyd.<br />
Chwarae teg fe wnaeth pob un ohonynt<br />
waith gwych a dymuwn yn dda iddynt yn<br />
eu gyrfa i’r dyfodol. Deallir fod yr uned<br />
yn derbyn pawb i droi i fewn i gael trin eu<br />
gwallt ac yn y blaen, unrhyw adeg. Mae’r<br />
uned hefyd yn derbyn plant ysgolion<br />
uwchradd a cholegau o Geredigion a thu<br />
fas i’r Sir i ddod i ymweld â hwy.<br />
Diolchwyd ar ran y gangen yn<br />
swyddogol gan Wendy Reynolds,<br />
diolchodd am noson ddiddorol dros ben<br />
ac am y cwpanaid a gawsom yn ystod<br />
noson. Trueni na fuasem wedi trefnu<br />
i fynd allan i rhywle i fwynhau a chael<br />
dangos yr holl harddwch. Ond gartref<br />
aeth pawb yn edrych yn ddeniadol dros<br />
ben.<br />
8
<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />
MADOG<br />
Cydymdeimlad<br />
Cydymdeimlwn â Sarah ac Emyr<br />
Evans, Megan ac Ifan, 18 Maesyrefail,<br />
ar farwolaeth tad Sarah - Trefor<br />
Humphreys, gynt o’r Borth, yn Ysbyty<br />
Bron-glais ar 7 Ebrill.<br />
Swydd newydd<br />
Llongyfarchiadau i Meleri Jones,<br />
Rhydyrysgaw, ar gael ei phenodi yn<br />
Bennaeth Cynorthwyol Ysgol Gyfun<br />
Gymraeg Llangynwyd, Maesteg.<br />
Oedfaon Madog<br />
2.00<br />
<strong>Mai</strong><br />
19 Bugail<br />
26 R W Jones<br />
Mehefin<br />
2 Bugail<br />
9<br />
16 Bugail<br />
23 Eric Greene<br />
30 Christopher Prew<br />
Rhedwraig<br />
Llongyfarchiadau i Bev Thomas, Garn<br />
Wen, am redeg Marathon Llundain<br />
mewn 5 awr 49 munud a 59 eiliad!<br />
Urddo’n Llywydd<br />
Dymuniadau Gorau i Mrs <strong>Mai</strong>rwen<br />
Jones a fydd yn cael ei hurddo’n Llywydd<br />
Senana Cymanfa Bedyddwyr Caerfyrddin<br />
a Cheredigion yng Nghyfarfodydd y<br />
Gymanfa ym Mhen-parc ganol <strong>Mai</strong> ganol<br />
<strong>Mai</strong>.<br />
Genedigaethau<br />
Llongyfarchiadau a dymuniadau gorau<br />
i Ellen ac Iwan Hywel, Tre-garth, ar<br />
enedigaeth efeilliaid ar Ebrill 23. Ganwyd<br />
Cernyw Hywel a Gerallt Hywel, brodyr<br />
i Elliw Hywel; dau ŵyr i <strong>Mai</strong>r Davies,<br />
Meurig Cottage.<br />
Llongyfarchiadau i Bryan a Ceinwen<br />
Jones, Bodorgan, ar ddod yn dad-cu a<br />
mam-gu . Ganwyd mab ym Mron-glais<br />
- Ianto Tomos Thomas i Iona a Rob<br />
Thomas, Aberaeron ar 28 Ebrill. Brawd<br />
bach i William, Ella a Lydia.<br />
Llywydd<br />
Llongyfarchiadau a dymuniadau gorau<br />
i’r Parchg Wyn Rh. Morris, Berwynfa, ar<br />
gael ei ethol yn Llywydd Sasiwn y De,<br />
Eglwys Bresbyteraidd Cymru.<br />
Croeso<br />
Croeso a dymuniadau gorau i Alma a<br />
Gordon Land sydd wedi symud o Benllwyn<br />
i 26 Ger-y-llan.<br />
Beth, pwy, ble?<br />
Diolch<br />
Dymuna Gwyneira Marshall ddiolch o<br />
galon am y cardiau, blodau, galwadau<br />
ffôn ac ymwelwyr a dderbyniodd<br />
ar ôl llawdriniaeth yn yr ysbyty yn<br />
ddiweddar.<br />
Gwellhad buan<br />
Dymunwn wellhad buan i Gwen<br />
Griffiths, Brogynin Fach, sydd ar hyn<br />
o bryd yn derbyn triniaeth yn Ysbyty<br />
Treforys.<br />
Dymuniadau gorau<br />
Dymunwn yn dda i Tirion Lewis fydd yn<br />
dilyn cwrs Cam wrth Gam sy’n rhoi cyfle<br />
i fyfyrwyr ennill cymhwyster Diploma<br />
Lefel 3 mewn Gofal, Dysgu a Datblygiad<br />
Plant yn y gweithle. Bydd yn gwneud<br />
blwyddyn o hyfforddiant yng Nghylch<br />
Meithrin <strong>Trefeurig</strong>.<br />
Cynhyrchu Doctor Who<br />
Llongyfarchiadau i Brian Minchin,<br />
River Mead, ar gael ei benodi yn<br />
gynhyrchydd gweithredol newydd y<br />
gyfres Doctor Who. Bydd yn gweithio<br />
ar y cyd â Steve Moffat. Ymunodd<br />
Brian ag Adran Ddrama BBC Cymru<br />
Wales ym 2005, cyn cychwyn fel<br />
golygydd sgriptiau ar ‘Belonging’ ac<br />
wedyn Doctor Who. Yn y llun gwelir<br />
Brian ar leoliad adeg ffilmio y gyfres<br />
ddiweddaraf o Torchwood.<br />
Ar y teledu<br />
Bu Erwyd Howells, Tŷ Capel Madog, yn<br />
sgwrsio gyda Dewi Prysor am ddynion<br />
hysbys ar y rhaglen ‘Darn bach o hanes’ yn<br />
ddiweddar.<br />
Llongyfarchiadau i Siân Mari Evans gafodd<br />
gyntaf am lefaru Dosbarth Derbyn yn<br />
Eisteddfod Gadeiriol Penrhyn-coch nos<br />
Wener 26 Ebrill.<br />
Brian Minchin<br />
Lluniau: Arvid Parry-Jones<br />
9
Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />
Eisteddfod Gadeiriol Penrhyn-Coch <strong>2013</strong><br />
Llun: Arvid Parry-Jones<br />
Parti Delyth - 1af yn y Parti Llefaru<br />
Cynhaliwyd Eisteddfod Gadeiriol Penrhyncoch<br />
yn Neuadd y Penrhyn nos Wener a<br />
dydd Sadwrn 26-27 Ebrill.<br />
Cafwyd cystadlu o safon uchel yng<br />
nghyfarfod nos Wener - mae’n diolch yn<br />
fawr i brifathro, staff , rhieni a disgyblion<br />
Ysgol Penrhyn-coch am fod mor gefnogol yn<br />
flynyddol. Yr arweinyddion oedd Gregory<br />
Vearey-Roberts, Rhian Gareth, Cemlyn<br />
Davies ac Emyr Pugh-Evans.<br />
Beirniaid eleni oedd: Nos Wener: Cerdd:<br />
Pete Leggett, Dolau; Llefaru: Catrin <strong>Mai</strong>,<br />
Tal-y-bont. Cerdd: Ann Atkinson, Corwen;<br />
Llên a llefaru: <strong>Mai</strong>r Wyn, Brynaman.<br />
Y cyfeilyddion oedd - nos Wener:<br />
Heddwen Pugh-Evans, Y Borth; dydd<br />
Sadwrn: Lowri Guy, Caerdydd.<br />
Llywyddion eleni oedd - nos Wener: Glenys<br />
Morgan; pnawn Sadwrn: Dafydd Sheppard<br />
a nos Sadwrn: Ceris Jones, Waun-fawr. Mae<br />
Glenys a Dafydd yn byw ac yn weithgar yn<br />
y pentret, mae gan Ceris gysylltiadau â’r<br />
petnref drwy deulu Llwyn Gronw. Soniodd<br />
yn ei haraith mai ei mam-gu osododd carreg<br />
sylfaen Neuadd y Penrhyn ym 1953.<br />
Llongyfarchiadau i bawb a fu yn<br />
llwyddiannus a diolch i bawb o bell ac agos<br />
am gefnogi’r eisteddfod.<br />
Bu cystadlu brwd am Dlws yr Ifanc - gâi<br />
ei roi eleni am waith cerddorol. Daeth saith<br />
cyfansoddiad i law a llongyfarchiadau i bob<br />
un. Yn ôl Ann Atkinson, y beirniad, roedd yn<br />
gystadleuaeth anodd i’w beirniadu oherwydd<br />
y safon!<br />
Gellir gweld y feirniadaeth lawn ar wefan<br />
<strong>Trefeurig</strong> http://www.trefeurig.org/<br />
Canmolodd y beirniad pob cyfansoddwr<br />
ond yn arbennig Robin Goch am ‘Y Gymraeg’<br />
oedd mor agos i’r brig. Ond enillydd eleni<br />
oedd Pantycelyn gyda ‘Ymdeithgan y Werin’.<br />
Diolchodd am gystadleuaeth mor rhagorol.<br />
Roedd Ymdeithgan y Werin - (Pantycelyn)<br />
yn gyfanwaith ar gyfer chwech allwedd /<br />
piano trydanol a drwm.<br />
“Dyma gyfansoddiad cyffrous tu hwnt.<br />
Gyda’r dewis o amseriad 8/8 yn ddiddorol.<br />
Mae’r ymdeithgan yn tyfu ac yn ehangu yn<br />
effeithiol dros ben rhwng yr adrannau. Hefyd<br />
mae’r cyfuniad o’r offerynnau a’r newid<br />
amseriad yn creu cyffro. Mae’r strwythur<br />
a’r daith yn bleserus iawn gyda defnydd o<br />
harmonïau addas dros ben. Llongyfarchiadau.<br />
Cyffrous iawn.”<br />
Cyhoeddwyd enw’r enillydd - sef Eilir<br />
Pryse o Ben-y-graig, Aberystwyth. Mae<br />
Eilir yn wyneb cyfarwydd iawn i lwyfan<br />
Eisteddfod Penrhyn-coch a dyma’r ail<br />
waith iddo ennill Tlws yr Ifanc - enillodd y<br />
Tlws pan roddwyd ef am waith cerddorol<br />
gyntaf yn 2009 pan oedd yn ddisgybl yn<br />
Ysgol Uwchradd Tregaron. Mae erbyn hyn<br />
yn astudio Mathemateg ym Mhrifysgol<br />
Aberystwyth. Cyfansoddodd y darn yn<br />
wreiddiol fel rhan o waith cwrs lefel A<br />
cerddoriaeth yn Ysgol Uwchradd Tregaron.<br />
Mae’n ddiolchgar am yr arweiniad a’r<br />
cymorth a roddwyd iddo. Llwyddodd i<br />
ennill cystadleuaeth cyfansoddi Ffanffer<br />
ar gyfer Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd<br />
yn Llanerchaeron yn 2010 pan glywyd<br />
y ffanffer ym mhrif seremonïau yr ŵyl.<br />
Mae’n adnabyddus drwy’r ardal am ei<br />
ddoniau llefaru ond hefyd mae’n gerddor o<br />
fri - yn aelod o Philomusica a Band chwyth<br />
y Brifysgol ac yn gyn aelod o Gerddorfa’r<br />
Tair Sir, Band Pres y Tair Sir, a Band Pres<br />
Aberystwyth ar yr offerynnau taro. Mae<br />
hefyd yn arweinydd Côr Pantycelyn ac fe’i<br />
welwyd yn eu harwain yng Nghystadleuaeth<br />
Côr Cymru eleni ynghyd â chanu gyda<br />
Côr Ger-y-lli. Person prysur iawn.<br />
Llongyfarchiadau mawr iddo am ei holl<br />
orchestion.<br />
Roedd y gadair yn wobr am gerdd heb fod<br />
dros 50 o linellau ar y testun ‘Perthynas’.<br />
Cafwyd 27 yn cystadlu eleni - mwy nac erioed<br />
- siwr fod gweld y gadair hardd a wnaethpwyd<br />
gan Gwmni MijMoj o Lanfairfechan ac<br />
a roddwyd gan Dr Huw Martin Thomas,<br />
Ger-y-llan, er cof am ei rieni - Martin a<br />
Gwenda Thomas wedi denu cystadleuwyr.<br />
Penderfynodd y beirniad mai eiddo Powys<br />
Arwen Exley yn ennill y wobr gyntaf unawd<br />
blwyddyn 3-4 nos Wener<br />
Sioned Exley - 1af unawd ysgol uwchradd<br />
Dafydd Sheppard - Llywydd pnawn Sadwrn<br />
Gregory Roberts - 1af alaw werin agored<br />
oedd y gadair am gerdd Gwreiddiau a<br />
phan safodd y bardd buddugol gwelwyd<br />
mai’r enillydd oedd John Meurig Edwards,<br />
Aberhonddu - a enillodd y llynedd hefyd.<br />
Llongyfarchiadau hefyd i Dorothy Jones,<br />
Llan-gwm - beirniaid llên a llefaru y llynedd.<br />
Hi fydd yn derbyn Medal T.H. Parry Williams<br />
eleni yn yr Eisteddfod Genedlaethol.<br />
10
<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />
Cynnyrch Eisteddfod Gadeiriol Penrhyn-Coch <strong>2013</strong><br />
Cystadleuaeth y Gadair<br />
Perthynas<br />
Ciliodd hanner canrif<br />
ers cefnu ar fro mebyd;<br />
bro’r mawn a’r mynydd,<br />
bro’r llynnoedd a’r llonyddwch,<br />
bro’r nentydd a’r mudandod mwyn.<br />
Dyma’r crochendy<br />
lle mowldiwyd fy nghlai;<br />
lle cefais gadernid yng ngwres ei dân,<br />
cyn rhoi’r sglein terfynol<br />
i’m llestr amrwd.<br />
Minnau yn llathreiddrwydd ieuenctid<br />
yn gadael,<br />
ar antur wynebu’r byd.<br />
Anfynych fu’r dychwelyd,<br />
a llaciodd yr hualau<br />
yn nhreigl y blynyddoedd.<br />
Mewn coleg a dinas,<br />
ambell blwc ar linynnau’r galon<br />
yn dwyn i gof<br />
ddyddiau ysgafnfryd<br />
yr unigeddau digyffro,<br />
a’r cyfoedion a ymddieithriodd.<br />
Bwrw gwreiddiau<br />
mewn bro alltud.<br />
Er mwyned ei thir,<br />
er hynawsed ei phobl,<br />
llac yw’r cadwynau<br />
a’m hangorant i’w daear.<br />
Estron yw’r iaith,<br />
ac amhersain ei hacenion.<br />
A’r cymdogion prin eu sgwrs<br />
sy’n cadw’r pellter parchus.<br />
Ar daith atgofus<br />
i’r henfro,<br />
dieithr yw’r wynebau<br />
ar stryd y pentref,<br />
a chladdwyd yr iaith<br />
ym meddrodau’r plwy’.<br />
Ond caf eto ymgolli<br />
yng nghofleidiad y bryniau,<br />
a chusan croeso’r awel ar fy ngrudd.<br />
Bydd dŵr y nant drachefn<br />
yn sibrwd ei gyfarchiad,<br />
ac ar lwybrau maboed<br />
caf deimlo eilwaith<br />
rym y perthyn.<br />
Powys: John Meurig Edwards, Aberhonddi<br />
Cerdd sy’n olrhain yn gelfydd berthynas y bardd â’i<br />
henfro. Hoffais yn fawr gynildeb y mynegiant celfydd a’r<br />
diweddglo cynhwysfawr. <strong>Mai</strong>r Wyn (Beirniad)<br />
Telyneg<br />
Gyda’r hwyr<br />
(pâr priod, y noson olaf cyn mynd i gartref henoed)<br />
Tyrd, gad inni swatio<br />
Am ychydig,<br />
Cyn cau’r llenni<br />
Ar ddagrau’r dydd.<br />
Swatio a chofio.....<br />
Caeau’r ddôl,<br />
Ar ddydd cynhaeaf,<br />
Fel cwrlid aur<br />
Rhwng gwnïad clos<br />
O gloddiau terfyn.<br />
Y plant yn gewri’r gowlas,<br />
A bywyd yn braf.<br />
Y don yn torri<br />
Ar Gaer Arianrhod<br />
A sgert yr Eifl<br />
Yn gwlychu’r godrau<br />
Yn nŵr yr heli.<br />
Mynyddoedd Wiclo<br />
Yn y pellter<br />
Yn ein hudo<br />
I Erin<br />
Hyd lwybr machlud.<br />
Wel’di,<br />
Mae’r ddraenen wen<br />
Yn bwrw’i chonffeti,<br />
A pherthi’r rhos<br />
Yn drwm gan wyddfid.<br />
Awelono’r Lôn Wen<br />
yn cosi’r gwrychoedd,<br />
A’r haul<br />
Yn mwytho’r tonnau.<br />
Tyrd,<br />
Trysora’r llun<br />
Cyn cau’r llenni<br />
Yn araf,<br />
Araf bach.<br />
Mona Thomas, Pen-y-groes, Gwynedd<br />
Englyn digri<br />
Y Ddannoedd<br />
O ddyn! Trychineb yw’r ddannoedd – y poen<br />
Yn pannu fel nadroedd,<br />
Blin a chythryblus pob bloedd<br />
Udo a wnes am hydoedd.<br />
Y Parchg Judith Morris<br />
11
Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />
Dychwelyd at Golff<br />
Cynnig Aelodaeth<br />
7 mis am bris 6 mis<br />
Ar gael o Fehefin 1 af<br />
Mae’r cynnig ar agor i aelodau newydd, neu i<br />
gyn-aelodau o Glwb Golff Borth ac Ynyslas<br />
a oedd yn aelodau cyn 2012.<br />
Mae hwn yn gynnig aelodaeth categori A.<br />
e-bost: secretary@borthgolf.co.uk Ffôn: 01970 871 202<br />
Mae’r cynnig<br />
hefyd yn cynnwys<br />
rownd o golff am<br />
ddim mewn 7 o<br />
gyrsiau safonol<br />
dros Gymru.<br />
@BorthYnyslasGC<br />
golf_cymraeg.indd 1 09/05/<strong>2013</strong> 20:35<br />
Mae antur yn aros amdanoch…<br />
Dewch i ddarganfod traethau ysblennydd, teithiau cerdded hyfryd<br />
a rhaglen weithgareddau yn llawn cyffro. Neu ymwelwch ag un o’n<br />
hatyniadau gwych i’r teulu cyfan: teithiwch yn ôl mewn amser a<br />
darganfod eich rhyfelwr mewnol yng Nghastell Henllys, ymunwch<br />
â’r hwyl ganoloesol yng Nghastell Caeriw, neu manteisiwch ar gyfle<br />
i fod yn artist yn Oriel y Parc.<br />
Cewch fwy o wybodaeth ar www.arfordirpenfro.org.uk.<br />
Ymwelwch â’n stondin yn Eisteddfod yr Urdd i ddarganfod diwrnod allan gwych.<br />
12
<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />
Cyngor Cymuned Tirymynach<br />
Cyfarfu’r Cyngor uchod ar nos Iau 25<br />
Ebrill yn Neuadd Rhydypennau o dan<br />
gadeiryddiaeth y Cyng. Heulwen Morgan.<br />
Bydd y cyfarfod nesaf ar 30 <strong>Mai</strong> am<br />
7.30, yn y neuadd a hwn fydd y Cyfarfod<br />
Blynyddol. Anogir y trethdalwyr lleol i<br />
fod yn bresennol, ac i godi unrhyw fater o<br />
ddiddordeb iddynt yn yr ardal.<br />
Diolchwyd i’r Cynghorwyr Gwynant<br />
Phillips a Harry Petche am eu gwaith<br />
dros y cyngor am nifer o flynyddoedd,<br />
mae’r ddau wedi ymddiswyddo ers y<br />
cyfarfod cynt. Gan fod hawl gan y cyngor<br />
i gyfethol aelodau, fe wnaed hynny yng<br />
nghyfarfod Mawrth, ac mae’r ddwy a<br />
enwyd wedi derbyn y swyddi. Byddant yn<br />
cael eu croesawu yn y cyfarfod nesaf. Y<br />
ddwy yw Meinir Jones o ystad Cae Rhos, a<br />
Ann Lydia Davies o ystad Cae’r Odyn.<br />
Ar awgrym y Cyng. Sian Jones,<br />
Caergywydd penderfynwyd cefnogi<br />
yr enw Cain Fallen ar yr ystad newydd<br />
yng nghae Caergywydd. Argymellir i’r<br />
enw gael ei dderbyn gan y Cyngor Sir a’r<br />
datblygwyr.<br />
Parthed y gorlifiad dŵr o gae chwarae<br />
Tregerddan, adroddodd y Cyng. Paul<br />
Hinge iddo ef a’r Cyng. Vernon Jones<br />
gyfarfod â chynrhychiolydd o Brifysgol<br />
Aberystwyth y diwrnod cynt, addawodd<br />
ef, sef Mr Huw Williams y byddai’r gwaith<br />
o draenio’r tir yn cychwyn gynted ag y<br />
byddai’r tywydd yn caniatau.<br />
Daeth cynrychiolydd cwmni offer<br />
chwarae o Wrecsam i gyfarfod â’r clerc<br />
parthed offer i faes chwarae Bryncastell,<br />
ond roedd eu cyfarpar yn llawer rhy fach.<br />
Disgwylir cynrhychiolydd o gwmni ym<br />
Methesda i alw heibio’n fuan.<br />
Mae’r meinciau newydd yn y broses o<br />
gael eu gosod, dwy ger Tregerddan, (un<br />
gyferbyn â Swyddfa’r Post), y llall ger<br />
Ysgol Rhydypennau (gyferbyn â Llysafan).<br />
Adroddodd y clerc mai Rheidol Garden<br />
Services (Capel Bangor) fydd yn gyfrifol<br />
am dorri porfeydd y Cyngor eleni.<br />
Yn ei adroddiad misol dywedodd y<br />
Cyng. Paul Hinge, y bydd y blwch postio<br />
yn dychwelyd i le cyfleus yn fuan ym<br />
Mlaenddôl. Bydd hefyd yn ymgyrchu i<br />
gael arwyddion mwy o faint yn cymell<br />
pobl i beidio mynd a chŵn i faes chwarae<br />
Tregerddan.<br />
Mae nifer o enghreifftiau o fandaliaeth<br />
wedi digwydd yn yr ardal yn ddiweddar.<br />
Ffenestri yn cael eu malu yng Nghapel<br />
Noddfa, poteli yn cael eu torri wrth y<br />
siglenni ym maes chwarae Tregerddan, a<br />
fflodiart wedi ei thynnu ymaith ar yr afon<br />
Ceiro, ar ffin dwy fferm. Mae heddwas<br />
y gymuned yn gwneud ymchwiliadau ar<br />
hyn o bryd.<br />
Doedd yna ddim ceisiadau cynllunio<br />
gerbron y cyngor, nag adroddiadau am<br />
geisiadau blaenorol. Mae’n ymddangos<br />
bod ddiffygion a phroblem Dŵr Cymru<br />
ynglŷn â’r garthffosiaeth leol yn cael<br />
dylanwad andwyol ar unrhyw ddatblygiad<br />
yn yr ardal.<br />
Ysgol Penweddig<br />
Llongyfarchiadau i’r disgyblion am ganlyniadau ardderchog yn<br />
Eisteddfod Sir yr Urdd <strong>2013</strong>. Bydd yr enillwyr yn mynd ymlaen i<br />
Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd Sir Benfro ar ddiwedd mis <strong>Mai</strong>.<br />
2il yn y Parti Bechgyn Bl. 7, 8 & 9 ac yn cael mynd drwodd i<br />
Foncath: Rhes gefn; Bryn Griffiths, Caredig ap Tomos, Gwion<br />
Morgan-Jones a Siôn Hurford. Rhes flaen; James Michael, Owain<br />
Gruffydd, Wil Rees, Jordan Jones, Geraint Howard a Sam Ebenezer<br />
(arweinydd)<br />
Seren Wyn Jenkins – 1af yn y Gystadleuaeth Creu Arteffact Bl. 7 & 8<br />
a Dylunio a Thechnoleg Bl. 7 & 8:<br />
Sioned Exley – 1af yn y Gystadleuaeth Gemwaith Bl. 7 & 8. = y ddwy<br />
o Benrhyn-coch<br />
1af yn yr Ensemble 15-25 oed: Chwith i dde; Daniel Thomas, Rhun<br />
Penri, Sion Hughes, Aled Skym, Erwan Izri, David Michael, Gethin<br />
Thomas, Robin Tomos, Gwern Penri, Carwyn Hughes ac Iestyn Evans Mwy o luniau t20<br />
13
Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />
BOW STREET<br />
Oedfaon y Garn 10.00 a 5.00<br />
http://www.capelygarn.org/<br />
<strong>Mai</strong><br />
19 Bugail Oedfa Cymorth Cristnogol<br />
am 10.30 o’r gloch dan arweiniad<br />
y Bugail. Cinio Bara a Chaws i<br />
ddilyn Oedfa gymun am 5 o’r gloch<br />
26 R W Jones<br />
Mehefin<br />
2 Noddfa Bugail<br />
9 W.J. Edwards<br />
16 Bugail<br />
23 Eric Greene<br />
30 Christopher Prew<br />
Noddfa<br />
<strong>Mai</strong><br />
19 Uno yng Nghapel y Garn am 10.30<br />
ar gyfer Oedfa Cymorth Cristnogol.<br />
26 Oedfa am 5.00. Gweinidog.<br />
Mehefin<br />
2 10.00 Gweinidog<br />
9 2.00 Gweinidog<br />
16 Undebol yn Soar am 10.00<br />
23 10.00 Trefn Lleol<br />
30 5.00 Gweinidog<br />
Dysgwraig lwyddiannus<br />
Mewn gweithdy a gynhaliodd Cyngor Sir<br />
Ceredigion yn ddiweddar ar ganlyniadau<br />
Cyfrifiad 2011 yn Abereron roedd yna<br />
bedwar oedd wedi dysgu’r Gymraeg ar<br />
banel yn trafod eu profiadau. Un ohonynyt<br />
oedd Jackie Wilmington sy’n byw yn y<br />
Garreg Wen, Bow Street.<br />
Ganwyd a magwyd Jackie yn Nyfnaint.<br />
Daeth ei gwaith fel milfeddyg a hi i weithio<br />
i Ruthun ac yn y 1990au symudodd i’r<br />
labordy ar y Buarth sydd gan DEFRA.<br />
Jackie Wilmington a Felicity Roberts yn yr<br />
Eisteddfod, wedi i Jackie gael ei derbyn i’r<br />
Orsedd<br />
Teimlai ei bod yn beth od nad oedd y<br />
llywodraeth yn cynnig unrhyw gymorth<br />
nac anogaeth i’w staff ddysgu Cymraeg er<br />
mai Cymraeg oedd iaith mwyafrif mawr y<br />
ffermwyr.<br />
Dechreuodd ddysgu Cymraeg gyda<br />
Felicity Roberts dros ugain mlynedd yn<br />
ôl. Yr oedd wedi gwneud rhyw ychydig<br />
yng nghyffiniau Rhuthun cyn dod at<br />
Felicity fyddai’n dweud ei bod ymysg rhai<br />
o’i llwyddiannau mwyaf. Fe fynychodd y<br />
dosbarthiadau yn ddi-dor gan symud o<br />
un lefel i’r llall a phasio arholiadau i brofi<br />
hynny. Y llynedd - wedi bod yn astudio<br />
gydag eraill yn yr un dosbarth â hi ar gyfer<br />
arholiadau Gorsedd y Beirdd - fe gafodd<br />
ei derbyn yn aelod llawn. Yn ogystal â<br />
hyn gwnaeth ddau fodiwl CBAC ar lefel<br />
‘Hyfedredd’ sef ‘Ysgrifennu Graenus’ a<br />
‘Gwneud Cyflwyniad’ Nid arholiadau<br />
arbennig i ddysgwyr yw’r rhain ond rhai ar<br />
gyfer unrhyw siaradwyr Cymraeg. Cafodd<br />
Jackie farciau uchel iawn ynddynt. Y<br />
mae yn dal i fynychu dosbarthiadau gyda<br />
Felicity ac yn aelod o ddosbarth ‘Gloywi<br />
Sgwrs ac Ysgrifen’ ers rhai blynyddoedd.<br />
Eleni bydd yn gwneud modiwl arall ar lefel<br />
‘Hyfedredd’, sef ‘Crynhoi a Gwerthuso’.<br />
Mae Jackie bellach yn medi ffrwyth<br />
ei hymdrechion a’i llafur caled drwy fod<br />
wrth ei bodd yn gallu ymuno’n llawn<br />
yng ngweithgareddau sawl cymdeithas<br />
Gymraeg, megis Cymdeithas y Penrhyn,<br />
Penrhyn-coch a Chymdeithas Edward<br />
Llwyd. Mae hefyd bellach yn un sydd<br />
yn gallu rhoi arweiniad mewn clwb<br />
darllen i ddysgwyr, a gynhelir yn nhref<br />
Aberystwyth, yn ogystal â bod yn un<br />
sydd yn cadw trefn ar bethau yn y bore<br />
coffi , a elwir erbyn hyn yn ‘Glwb C’<br />
Fel Cadeirydd a swyddog gyda mudiad<br />
Cyd, bu Felicity a Jaci Taylor, Trefnydd<br />
y mudiad yn arbrofi am flynyddoedd<br />
gyda gwahanol ffyrdd o ddwyn Cymry<br />
Cymraeg a dysgwyr at ei gilydd i siarad<br />
yn Gymraeg. Fe sylweddolwyd mai’r<br />
ffordd fwyaf effeithiol a chyson oedd cael<br />
rota o siaradwyr Cymraeg rhugl i ddod i<br />
mewn i sgwrsio â’r dysgwyr am hanner<br />
awr ar ddiwedd y wers. Ann Jones a’i<br />
diweddar ŵr Gwyn, Llys Maelgwyn Bow<br />
Street fu hoelion wyth rhoi’r cynllun hwn<br />
ar waith i ni, gan drefnu rota o gannoedd<br />
o siaradwyr Cymraeg rhugl i ddod i<br />
mewn i ddosbarthiadau. Bydd llawer yn<br />
cofio fel y byddai Ann yn gwneud yn siŵr<br />
y byddent yn cofio eu bod ar y rota ac<br />
yn ymddangos yn y lle iawn ar yr adeg<br />
iawn, a Gwyn yntau yn dawel yn y gegin<br />
yn paratoi paneidiau te di-ri, i Ann fynd<br />
â hwy i mewn i’r dosbarth yn ystod y<br />
sesiynau sgwrsio. Anrhydeddwyd Ann<br />
drwy iddi gael ei derbyn i’r Orsedd am ei<br />
rhan yn y gwaith diflino hwn<br />
Cychwynnwyd y bore coffi a gynhelir<br />
yn yr oruwchystafell yn yr ‘Home Café’<br />
fel sesiwn hanner awr o sgwrsio ar<br />
ddiwedd dosbarth safon uwch a gynhaliai<br />
Felicity o leiaf ugain mlynedd yn ôl. Aeth<br />
o nerth i nerth ac am flynyddoedd fe’i<br />
cynhaliwyd yn strategol ar ddiwedd un<br />
dosbarth, a hanner awr cyn dechrau un<br />
arall, ac yr oedd ei fynychu yn rhan o’r<br />
dosbarth a’r broses ddysgu. Fe y mae hi<br />
ar hyn o bryd y mae yn rhan greiddiol<br />
o’r dosbarth ‘Gloywi Sgwrs ac Ysgrifen’<br />
a gynhelir ar fore Iau, dan nawdd<br />
Canolfan Cymraeg i Oedolion Prifysgol<br />
Aberystwyth.<br />
Capel Noddfa<br />
Cynhaliwyd gwasanaeth arbennig ar fore<br />
Sul 21 Ebrill yng nghapel Noddfa, Bow<br />
Street, dan ofal Gareth William Jones. Yn<br />
wahanol i’r arfer, daeth y gynulleidfa a’r<br />
plant i’r festri ar ddechrau’r gwasanaeth<br />
i gael paned a sgwrs, yn hytrach nag ar<br />
y diwedd. Rhoddodd Gareth anerchiad<br />
hyfryd i’r plant, a darllenwyd dameg<br />
y Mab Afradlon gan Jane Jones,<br />
Llangorwen. Aeth yr oedolion i’r capel,<br />
a chafodd y plant dasgau i’w cwblhau<br />
– gan gynnwys tynnu lluniau o bethau<br />
hyfryd ein byd megis sêr a chreaduriaid<br />
y môr. Cafodd y plant gyfle, ar ddiwedd y<br />
gwasanaeth, i ddangos eu gwaith lliwgar<br />
i bawb oedd yn y capel. Diolch i bawb fu<br />
ynghlwm â’r trefniadau mewn unrhyw<br />
ffordd, a gobeithio bydd modd cynnal<br />
oedfa debyg yn fuan iawn.<br />
Genedigaeth<br />
Llongyfarchiadau mawr i Aled a Tessa<br />
Evans, Y Sblot, Caerdydd, ar enedigaeth<br />
Martha ddiwedd mis Mawrth. Mae<br />
Martha yn chwaer fach i Osian, yn nith i<br />
Elen a Ffion, ac yn wyres i Eiry a David<br />
Evans, Maes Afallen (Tŷ Capel y Garn,<br />
gynt). Dymuniadau gorau i’r teulu i gyd.<br />
Genedigaeth<br />
Llongyfarchiadau i Carwyn a Lyndsey<br />
Hughes Jones, Maes Awelon, Pen-y-garn<br />
14
<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />
Capel Noddfa<br />
ar enedigaeth merch fach - Maddison<br />
Leigh Jones ar 28 Ebrill, chwaer i Jordan<br />
a Benjamin a wyres i Elizabeth Lloyd-<br />
Jones, Maes Ceiro.<br />
Merched y Wawr<br />
I ddathlu Gŵyl Ddewi eleni gwahoddwyd<br />
canghennau Penrhyn-coch ac<br />
Aberystwyth i ymuno â ni, nos Lun,<br />
Mawrth 11eg. Braf oedd gweld cymaint<br />
wedi troi allan ar noson mor aeafol.<br />
Croesawyd pawb gan ein Llywydd, Mrs<br />
Brenda Jones, ac yna fe gyflwynodd ein<br />
gŵr gwadd am y noson, sef Mr Donald<br />
Morgan, Blodau’r Bedol, Llanrhystud. Fe<br />
gafwyd noson ddiddorol dros ben, gyda<br />
Donald, yn ei ffordd hamddenol a llawn<br />
hiwmor, yn dangos i ni sut i osod blodau.<br />
Gwnaed pedwar trefniant hollol wahanol<br />
i’w gilydd, ac ar noson mor oer, hyfryd<br />
oedd gweld dail a blodau’r Gwanwyn.<br />
Roedd y trefniadau i gyd o safon uchel.<br />
Rhoddwyd y blodau, ar ddiwedd y<br />
noson i enillwyr y raffl. Diolchwyd yn<br />
gynnes iawn i Donald gan Brenda. Yna<br />
croesawyd pawb at y byrddau. Roedd y<br />
lluniaeth wedi ei baratoi gan y Pwyllgor<br />
a braf oedd cael sgwrsio a chymdeithasu<br />
â’n gilydd. Talwyd y diolchiadau ar ran<br />
cangen Penrhyn-coch gan Mrs <strong>Mai</strong>r<br />
Evans a Mrs Megan Jones o gangen<br />
Aberystwyth.<br />
Helfa Drysor oedd wedi ei drefnu ar<br />
ein cyfer, nos Lun, Ebrill 8fed. Siomedig<br />
oedd y nifer a gefnogodd (doedd e<br />
ddim mor oer a hynny!) ond barn y<br />
rhai a gymerodd ran oedd, ei bod yn<br />
noson hwyliog dros ben. Ein tasg oedd<br />
chwilio trwy strydoedd Aberystwyth a’r<br />
castell am atebion i gliwiau a roddwyd<br />
i ni. Cafwyd cryn ddyfalu a chrafu pen<br />
a chwerthin dro ambell un e.e. SSH<br />
CAROL!<br />
Agorwyd ein llygaid at ‘blac’ neu cofeb<br />
nad oeddem wedi sylwi arno o’r blaen<br />
a dysgwyd llawer am y dref. Braf oedd<br />
cyrraedd Baravin am goffi a sgwrs a chael<br />
yr atebion cywir i’r cliwiau.<br />
Diolchwyd i Mary a Rhys Thomas am<br />
drefnu noson mor ddiddorol.<br />
Genedigaeth<br />
Llongyfarchiadau i Mark a Nia, 77<br />
Bryncastell ar enedigaeth merch fach ar<br />
Ebrill 24ain, chwaer fach i Taylor.<br />
Diolch<br />
Dymuna Jade, chwaer Nia, ddiolch i bawb<br />
am eu consyrn a’u caredigrwydd tuag<br />
ati, ar ôl y ddamwain a gafodd yn y pwll<br />
nofio, ddiwedd mis Mawrth.<br />
Eisteddfodol<br />
Llongyfarchiadau i Vernon a Dilys<br />
Baker Jones, Gaerwen, am ennill<br />
yng nghystadlaethau llenyddol<br />
Eisteddfod Teulu James Pantyfedwen,<br />
Pontrhydfendigaid ddechrau <strong>Mai</strong>.<br />
Daeth Vernon yn gyntaf ar y soned a’r<br />
delyneg ac yn drydydd ar y gyfres o chwe<br />
cwpled a daeth Dilys yn drydydd yng<br />
nghystadleuaeth yr emyn.<br />
Cydymdeimlad<br />
Cydymdeimlwn â Alan Wynne ac<br />
Ann Jones, a’r teulu, Trem y ddôl, ar<br />
farwolaeth Rhodri yn dawel yn ei<br />
gartref yng Nghaerdydd ddiwedd Ebrill.<br />
Cynhaliwyd dathliad o’i fywyd yng<br />
Nghapel Y Garn ar Fai 10fed. Derbyniwyd<br />
rhoddion tuag at ‘Adran Ddrama Ysgol<br />
Glantaf’ trwy law C. Trefor Evans.<br />
Newid Aelwyd<br />
Yr ydym yn dymuno pob dymuniad da i Mrs<br />
Kitty Evans, Tan-y-Foel, Y Lôn Groes,wrth<br />
iddi fudo i gyffiniau Llanfarian er mwyn<br />
bod yn agosach at Llinos a`r teulu. Yn yr<br />
un modd yr ydym yn dymuno`n dda i Harri<br />
a Janice Petche, Maesafallen, wrth iddynt<br />
symud i ardal y Tymbl. Cydymdeimlwn<br />
hefyd â Janice ar farwolaeth ei thad - Harold<br />
Evans - yn Aberystwyth.<br />
Ar Wella<br />
Mae`n dda deall fod Mrs Maria Owen,<br />
Swyddfa`r Post, yn gwella`n raddol ar ôl<br />
gorfod treulio cyfnod byr yn yr ysbyty yn<br />
ddiweddar.<br />
GOGINAN<br />
Wyres Newydd<br />
Llongyfarchiadau i Morfudd a Mike Ingram,<br />
Llygad y Glyn, ar enedigaeth eu hwyres<br />
Anwen <strong>Mai</strong>r ar y degfed ar hugain o Ebrill.<br />
ABER-FFRWD A<br />
CHWMRHEIDOL<br />
Pen blwydd arbennig<br />
Dymuniadau gorau i John Lewis,<br />
Dolgamlyn, a fydd yn dathlu pen blwydd<br />
arbennig ddiwedd mis <strong>Mai</strong>.<br />
Dymuniadau gorau<br />
Llongyfarchiadau i Gerwyn Ellis, Hywelfan,<br />
ac Eurgain James, Bronnant, ar eu priodas<br />
a croeso mawr i Eurgain i ddod i fyw yn eu<br />
cartref newydd yn y Cwm.<br />
Amrywiaeth eang o<br />
lyfrau, cardiau,cerddoriaeth<br />
ac anrhegion Cymraeg.<br />
Croesawir archebion gan unigolion<br />
ac ysgolion<br />
13 Stryd y Bont<br />
Aberystwyth<br />
01970 626200<br />
15
Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />
Cyngor Cymuned <strong>Trefeurig</strong><br />
Cyfarfu’r Cyngor nos Fawrth, 19 Mawrth<br />
<strong>2013</strong>, yn Neuadd y Penrhyn, Penrhyncoch<br />
gyda’r Cadeirydd, Edwina Davies,<br />
yn y gadair. Roedd Trefor Davies, Mel<br />
Evans, Shân James, Daniel Jones, Tegwyn<br />
Lewis, Dai Rees Morgan, Gwenan<br />
Price, Jeff Pyne ac Eirian Reynolds yn<br />
bresennol ynghyd â’r Cynghorydd Sir,<br />
Dai Mason. Nid oedd y Clerc yn gallu<br />
bod yn bresennol oherwydd anhwylder<br />
ac fe gytunodd Eirian Reynolds i gymryd<br />
y cofnodion. Anfonodd y cyfarfod ei<br />
ddymuniadau gorau i’r Clerc.<br />
Croesawyd PC Hefin Jones o Heddlu<br />
Dyfed-Powys i’r cyfarfod i drafod<br />
trafnidiaeth ger Ysgol Penrhyn-coch gan<br />
fod plentyn bron wedi cael anaf difrifol<br />
yno’n ddiweddar. Dywedodd fod rhieni yn<br />
parcio ar y gyffordd i’r Clwb Pêl-droed, a<br />
bod hynny’n rhwystro gyrwyr rhag gweld<br />
yn eglur. Roedd yr heddlu a Phrifathro’r<br />
Ysgol wedi anfon llythyr ar y cyd at y<br />
rhieni yn gofyn iddynt barcio ym maes<br />
parcio’r Clwb fel y byddai’r ffordd yn glir.<br />
Roedd cyflymder y traffig ar adegau yn<br />
gallu bod yn broblem hefyd, ond fe ellid<br />
rheoli hynny pan oedd yr heddlu’n gallu<br />
bod yn bresennol. Fe fyddai’r heddlu yn<br />
trafod hefyd gydag Adran Priffyrdd y<br />
Cyngor Sir i weld a ellid cymryd camau<br />
pellach i ddelio â’r sefyllfa. Diolchodd y<br />
Cadeirydd i’r heddwas am ei bresenoldeb.<br />
Materion yn codi o’r cofnodion: roedd<br />
y Clerc wedi cysylltu â’r Cyngor Sir am<br />
y materion oedd yn codi o gyfarfod mis<br />
Chwefror, ond nid oedd fawr i’w adrodd.<br />
Ni chafwyd unrhyw wybodaeth bellach<br />
am y garafan ger Penyberth.<br />
Gohebiaeth; daethai cais oddi wrth<br />
Grŵp Datblygu Ysgol <strong>Trefeurig</strong> am<br />
gymorth i dalu rhent yr Ysgol hyd at 8<br />
Rhagfyr, a chytunwyd i gyfrannu £250.<br />
Taliadau: cymeradwywyd taliadau ar<br />
gyfer cynnal a chadw hysbysfyrddau,<br />
glanhau y cabanau bysiau, trwsio map y<br />
pentref, aelod yn mynychu un o gyrsiau<br />
Un Llais Cymru ac aelodaeth blynyddol<br />
Un Llais Cymru.<br />
Cynllunio: cais i godi adeilad menter<br />
wledig ger Ffordd y Garth, Penrhyn-coch<br />
– dim gwrthwynebiad.<br />
Adroddiadau ar gyfarfodydd a<br />
fynychwyd: roedd Mel Evans wedi bod<br />
ar gwrs am gynllunio o dan nawdd Un<br />
Llais Cymru’n ddiweddar. Roedd Mel<br />
Evans a’r Cynghorydd Sir wedi cwrdd â<br />
thirfesurydd y Cyngor Sir i drafod llefydd<br />
pasio ar Ffordd Salem; byddai’r CS yn<br />
paratoi cynlluniau. Roedd y Cadeirydd<br />
a Gwenan Price wedi bod yn y seremoni<br />
pan roddwyd Rhyddid y Sir i Matthew<br />
Wilson am ei ddewrder wrth wasanaethu<br />
yn Afghanistan.<br />
Unrhyw faterion eraill: dywedodd y<br />
Cadeirydd fod rhai aelodau o’r cyhoedd<br />
wedi holi am bresenoldeb y Cynghorydd<br />
Sir pan oedd materion cyllid yn cael<br />
eu trafod. Roedd y Cadeirydd wedi<br />
egluro ei bod o fantais i’r Cyngor fod<br />
y Cynghorydd Sir yn bresennol yn y<br />
cyfarfodydd gan ei fod yn gallu taflu<br />
goleuni ar sawl mater a drafodid, ond<br />
gan nad oedd yn aelod o’r Cyngor, nid<br />
oedd ganddo bleidlais ac nid oedd yn<br />
gallu cyfrannu i’r trafodaethau heb i’r<br />
Cadeirydd ofyn iddo wneud hynny. Fe<br />
godwyd nifer o faterion ynglŷn â chyflwr<br />
y ffyrdd, gadael ysbwriel ger ochr ffyrdd,<br />
a baw cŵn ar y ffyrdd yn ardaloedd<br />
gwledig y gymuned gan bedwar o’r<br />
cynghorwyr.<br />
• C21 yn Morlan (7.30, 22 <strong>Mai</strong>)<br />
• Bwrw Bol (7.30, 12 Mehefin)<br />
• Taith Gerdded Flynyddol Morlan<br />
(10 Gorffennaf): yr ydym yn mentro<br />
y tu allan i Aberystwyth ar gyfer ein<br />
Taith Gerdded eleni. Bydd y daith yn<br />
mynd ar hyd llwybrau hen goedlannau<br />
gan gynnwys Llwybr Llên Llanfihangel<br />
Genau’r Glyn.<br />
Manylion llawn ar wefan Morlan:<br />
www.morlan.org.uk<br />
CROESO CYNNES I BAWB!<br />
Morlan, Morfa Mawr, Aberystwyth<br />
SY23 2HH<br />
01970-617996; morlan.aber@gmail.com<br />
Iwan Jones<br />
Gwasanaethau Pensaerniol<br />
Cynlluniau ar gyfer adeiladau newydd,<br />
estyniadau ac addasiadau<br />
Gellimanwydd, Talybont,<br />
Ceredigion SY24 5HJ<br />
helen.iwan@btinternet.com<br />
01970 832760<br />
Eirian Reynolds,<br />
Tech. S.P.<br />
GWASANAETH<br />
IECHYD<br />
A DIOGELWCH<br />
AROLYGON DIOGELWCH<br />
ASESIADAU PERYGLON<br />
ARCHWILIADAU<br />
DAMWEINIAU<br />
HYFFORDDIANT<br />
GWASANAETH CYFLAWN<br />
I GADW CHI A’CH<br />
GWEITHLU YN DDIOGEL<br />
01970 820124<br />
07709 505741<br />
SWYDDFA’R POST<br />
BOW STREET<br />
NWYDDAU<br />
MELYSION<br />
CYLCHGRONAU<br />
CARDIAU CYFARCH<br />
PAPURAU DYDDIOL<br />
A’R SUL<br />
JOHN A MARIA OWEN<br />
GWASANAETH<br />
TEIPIO<br />
GWAITH PRYDLON A CHYWIR<br />
PRISIAU CYSTADLEUOL<br />
PROSESYDD GEIRIAU<br />
PRINTYDD LLIW<br />
IONA BAILEY<br />
PEN-Y-BRYN<br />
SWYDDFFYNNON<br />
YSTRAD MEURIG<br />
01974 831580<br />
Gwaith Bricio<br />
R+R<br />
Adeiladau newydd,<br />
Estyniadau,<br />
Gwaith Carreg,<br />
Patios<br />
Rhod: 07815121238<br />
Rich: 07709770473<br />
ytincer@googlemail.com<br />
16
<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />
Dargyfeirio arfaethedig<br />
i ran o Lwybr Troed<br />
5/10 Aberceiro,<br />
Bow Street <strong>2013</strong><br />
Taith gerdded y mis<br />
Brynllys ag Eglwys y Borth<br />
Man dechrau: Gyferbyn â Fferm Brynllys<br />
Map: OS Explorer 213. GR 619888.<br />
Pellter: 3.5 milltir hawdd.<br />
Ymlaen i’r chwith dros y bontbren ac i’r dde ar hyd y llwybr nes<br />
cyrraedd Ynys Fergi (Animalarium). I’r chwith o’r adeiladau a’r tŷ ac ar<br />
hyd y feidr a chyrraedd Eglwys y Borth. Trwy’r iet ac ymlaen ar hyd<br />
y llwybr nes cyrraedd yr afon Leri a’r bontbren. Ewch yn syth ymlaen<br />
o’r bontbren i gyrraedd y ffordd a throi i’r chwith nes cyrraedd Fferm<br />
Pantydwn. Ewch drwy iet ar y dde ar ôl yr adeiladau ac ymlaen a throi<br />
ychydig i’r dde lle gwelwch iet o’ch blaen ac anelu am Penywern. Ar ôl<br />
cyrraedd y ffordd troi i’r dde a dilyn y ffordd ‘nôl i Brynllys.<br />
Rees Thomas<br />
Yn dilyn ymholiadau gan Network Rail mae Cyngor Sir<br />
Ceredigion yn cynnig dargyfeiriad i’r llwybr troed yma. Y<br />
bwriad ydyw lleihau nifer y croesfannau ar hyd y rheilffordd<br />
er mwyn gostwng atebolrwydd Network Rail a chreu llwybr<br />
sy’n fwy diogel i’r cyhoedd. Lleolwyd y groesfan yn Aberceiro<br />
ar dro yn y rheilffordd sydd yn ei gwneud yn anodd i bobl weld<br />
y trenau yn mynd a dod. Mae hyn yn fwy perthnasol ar hyn o<br />
bryd gan fod yna drafodaeth ynglŷn â ehangu’r gwasanaeth<br />
ar y rheilffordd i drên bob awr rhwng Aberystwyth a<br />
Machynlleth.<br />
Bydd y llwybr arfaethedig yn un cadarn wedi ei adeiladu o<br />
garreg, o raddiant hawdd a bydd yn rhydd o anifeiliaid fferm.<br />
Bydd yn dilyn ochr y rheilffordd tuag at y groesfan ger Maes<br />
Ceiro, cyn croesi i ymuno gyda’r llwybr i fyny i Ruel Uchaf ac<br />
ymlaen i’r rhwydwaith ehangach o lwybrau.<br />
Gwelir y llwybr presennol ar y map wedi ei farcio mewn<br />
llinell ddu drwchus ddi-dor (A-B-C-D-E)<br />
Mae’r llwybr arfaethedig mewn llinell ddu drwchus doredig<br />
(E-F).<br />
Dim ond cynnig ydyw yr uchod ar hyn o bryd - mae llawer<br />
yn dibynnu a fydd Network Rail yn ariannu’r gwaith a hefyd<br />
ar ymateb y trigolion lleol. Os ydych am fwy o fanylion, am<br />
drafod y mater ymhellach neu roi eich ymateb i’r cynnig<br />
gellwch gysylltu â Eifion Jones yng Nghyngor Sir Ceredigion<br />
yn Aberaeron - ffôn 01545 572 315<br />
Eifion.Jones@ceredigion.gov.uk.<br />
COFFI BOREUOL<br />
BYRBRYDAU POETH NEU OER<br />
CINIO<br />
TE PRYNHAWN<br />
CREFFTAU AC ANRHEGION<br />
Ar agor saith niwrnod yr wythnos Mehefin, Gorffennaf, Awst a Medi<br />
(fel arall, ar gau ar ddydd Llun)<br />
Siop Treasures, Tlysau a gemwaith (yn cynnwys dylunwyr Cymreig),<br />
scarffiau a chyfwisgoedd priodasol.<br />
Gwasanaeth enwai tai ar lechen a llwyau caru. Deunyddiau gwnio,<br />
yn cynnwys offer DMC, Anchor, Heritage, Derwentwater ac eraill.<br />
Ffôn: 01970 820122<br />
GWASANAETH<br />
GARDDIO<br />
MYNACH<br />
Torri Porfa, Torri<br />
Gwrych a Strimmio,<br />
Disgownt i<br />
Bensiynwyr.<br />
Ffôn 01974 261758<br />
07792457816<br />
(Nid oes yr un gwaith yn ormod)<br />
Cofiwch<br />
gysylltu â ni<br />
ytincer@<br />
googlemail.<br />
com<br />
17
Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />
O’r Cynulliad<br />
- Elin Jones<br />
TREFEURIG<br />
Un o’r materion cyntaf<br />
i mi godi yn y Cynulliad<br />
ar ôl dychwelyd o<br />
doriad y Pasg oedd<br />
herio penderfyniad<br />
gwarthus Amazon i<br />
wrthod gwerthu llyfrau<br />
Cymraeg yn electronig<br />
ar Kindle. Mae hyn yn gwbl ymarferol i<br />
wneud ac mae cwmni cyhoeddi’r Lolfa, a<br />
siŵr o fod eraill, yn awyddus i werthu yn<br />
electronig. Gofynnais i’r Gweinidog dros<br />
Ddiwylliant a Chwaraeon, John Griffiths<br />
AC am ddatganiad ar y camau y bydd<br />
yn ei gymryd i fynd mewn i drafodaeth<br />
gyda chwmnïau sy’n gwerthu llyfrau<br />
yn electroneg ynghylch eu cyfrifoldeb i<br />
gynnwys gwerthu llyfrau Cymraeg yn<br />
electroneg ac yn fyd-eang. Yn ddiweddar,<br />
mae miloedd o bobl wedi arwyddo deiseb<br />
yn galw ar Amazon i ganiatáu cyhoeddi<br />
e-lyfrau Cymraeg ar y Kindle. Mae<br />
mwymwy o bobol yn prynu llyfrau yn<br />
electronig erbyn hyn, ac mae’n bwysig<br />
fod yna ddewis llyfrau Cymraeg ar y<br />
cyfrwng yma. Wrth gwrs, fe rydyn ni’n<br />
ffodus yng Ngheredigion fod gennym<br />
nifer o siopau lleol sy’n gwerthu ystod<br />
dda o lyfrau Cymraeg.<br />
Mae sector elusennol a gwirfoddol<br />
Ceredigion wedi cael sawl ergyd yn<br />
ddiweddar. Yn gyntaf, Ffagl Gobaith ac<br />
yn y mis yma, Rhoserchan a phafiliwn<br />
Bont. Mae’r dirwasgiad a’r toriadau yn<br />
bwrw pob sector.<br />
Newyddion trist oedd clywed fod<br />
Rhoserchan, Canolfan adsefydlu cyffuriau<br />
ag alcohol ger Aberystwyth wedi cau. Fe<br />
weithiodd y cyfarwyddwyr yn gweithio’n<br />
galed iawn i wneud Rhoserchan yn<br />
gynaliadwy. Yr wyf yn gobeithio nad yw<br />
popeth wedi ei golli a byddaf yn gweithio<br />
gydag unrhywun sydd â diddordeb i weld<br />
a yw’n bosibl i atgyfodi’r ganolfan breswyl<br />
yn Rhoserchan. Teimlaf yn gryf fod angen<br />
canolfan o’r fath o hyd.<br />
Trist hefyd oedd clywed fod y drysau<br />
wedi cau ar Bafiliwn Bontrhydfendigaid<br />
am y tro. Mae’r pafiliwn wedi bod yn<br />
gaffaeliad aruthrol ers iddo agor sawl<br />
degawd yn ôl yn enwedig ers iddo gael ei<br />
ailadeiladu yn y blynyddoedd diwethaf.<br />
Fel eraill, rwyf wedi mwynhau llawer<br />
o ddigwyddiadau yno a dwi’n mawr<br />
obeithio y daw eraill i ail-agor y drysau<br />
cyn hir.<br />
John Jones ac aelodau <strong>Trefeurig</strong> 60+<br />
Cymdeithas <strong>Trefeurig</strong> 60+<br />
Cynhaliwyd cyfarfod dan nawdd<br />
Cymdeithas <strong>Trefeurig</strong> 60+ dydd Sadwrn<br />
27 Ebrill yn Neuadd yr Eglwys Penrhyncoch<br />
ar achlysur ymddeoliad John Jones fel<br />
llyfrgellydd teithiol yr ardal. Roedd pawb<br />
yn awyddus i fynegi eu gwerthfawrogiad o<br />
wasanaeth arbennig John dros nifer fawr<br />
o flynyddoedd. Mae’r ffilm Sleep furiously<br />
gan Gideon Koppel yn gofnod diddorol<br />
o’r gymuned a rôl gwasanaeth y llyfrgell<br />
deithiol.<br />
Swydd newydd<br />
Dymuniadau gorau i Owen Roberts,<br />
Bwlchydderwen. sydd wedi rhoi gorau<br />
i’w swydd fel darlithydd yn Adran Hanes<br />
Prifysgol Aberystwyth a mynd yn reolwr<br />
ymchwil a chysylltiadau cyhoeddus i Elin<br />
Jones, AC Ceredigion.<br />
Huw Morris yn siarad â’r Llyfrgellydd<br />
newydd Jo Mitchell<br />
Ymddeoliad - Diolch<br />
Dymuna John Gwynn Jones, Awelon, Capel<br />
Seion ddiolch o waelod calon i’r trefnyddion<br />
a’r ffrindiau oll am baratoi gwledd yn<br />
Neuadd yr Eglwys Penrhyn-coch i ddathlu<br />
ei ymddeoliad o fod yng ngofal Llyfrgell<br />
deithiol am 44 mlynedd yn Sir Aberteifi.<br />
Dyfed a nawr Ceredigion. Diolch yn fawr.<br />
Llongyfarchiadau i Gronw Downes,<br />
Glanrafon, ar gael anrhydedd (132 o farciau)<br />
yn ei arholiad trombôn Gradd 2. Da iawn<br />
ti! Llongyfarchiadau hefyd i Betsan - 1af am<br />
lefaru lleol i flwyddyn 1 + 2 a Gronw - 3ydd<br />
(ar y trombôn) am unawd offeryn cerdd<br />
cynradd lleol yn Eisteddfod Penrhyn-coch.<br />
18
<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />
DOLAU<br />
Cydymdeimlad<br />
Cydymdeimlwn yn ddwys â Mr John<br />
Rees, Talar Deg ar farwolaeth sydyn<br />
ei wraig Mrs Mabel Rees dechrau’r<br />
mis.<br />
Hefyd cydymdeimlwn â Mrs Dwysli<br />
Peleg-Williams ar golli ei mam yn<br />
Llanuwchllyn.<br />
Pen blwydd hapus<br />
Llongyfarchiadau mawr i Mrs Nest<br />
Davies, gynt o Nantgwyn (cyn hynny<br />
- Tŷ Nant) a ddathlodd ben blwydd<br />
arbennig iawn yn ddiweddar.<br />
Rali CFFI Ceredigion<br />
i’w chynnal ar Fferm Berthlwyd,<br />
Tal-y-bont<br />
Dydd Sadwrn, 15 Mehefin<br />
Cyfres o gystadlaethau ar thema’r<br />
‘Celtiaid’ ymlaen trwy’r dydd gan<br />
ddechrau am 9 y bore.<br />
Dawns y Rali<br />
i ddilyn yn Fferm Neuadd Fawr,<br />
Tal-y-bont<br />
Croeso cynnes i bawb<br />
Cymanfa Ganu<br />
Rali CFFI Ceredigion<br />
yng Nghapel Bethel, Tal-y-bont<br />
Nos Sul, 16 Mehefin, 7.30 yh<br />
Llywydd:<br />
Mrs Eirwen Hughes, Pen-cwm<br />
Arweinydd: Peter Leggett<br />
Artistiaid: Elen Thomas,<br />
Aelodau CFFI Tal-y-bont ac<br />
Aelodau Ysgol Sul, Bethel<br />
Cyfeilydd: Catrin Jenkins<br />
Mynediad trwy raglen:<br />
Oedolion - £4 a Dan 16 oed -£2<br />
Pwyllgor Henoed<br />
Llandre a Bow Street<br />
Noson<br />
Goffi<br />
Nos Wener<br />
<strong>Mai</strong> 24ain am 7yh<br />
Neuadd Rhydypennau<br />
Fel unrhyw un call a normal a chyfrifol,<br />
nid oes gennyf ddim i’w ddweud wrth<br />
rywun sydd yn camdrin plant a merched a<br />
chredaf bod angen eu cosbi a’u carcharu.<br />
Dylestwydd gyntaf cymdeithas wår yw<br />
gwarchod ei haelodau gwanaf.<br />
Ond y mae digwyddiadau diweddar<br />
wedi peri pryder i mi, sef achosion Jimmy<br />
Saville a Stuart Hall. Ni ellir sôn amdanynt<br />
yn fanwl am resymau cyfreithiol ond i mi,<br />
mae hynny yn rhyddhad oherwydd gallaf<br />
sôn am egwyddorion sylfaenol yr achosion<br />
ac esbonio paham fy mod yn meddwl fod<br />
pryderon eraill i gymdeithas ynglŷn ā’r<br />
achosion a hynny ar ben y cyhuddiadau<br />
gwreiddiol.<br />
Nid oedd gennyf i erioed - hyd yn oed yn<br />
blentyn - lawer o gewc ar Jimmy Saville.<br />
Fe’i gwelwn yn gomon a phlentynnaidd.<br />
Pa ddyn call yn ei oed a’i amser a fynnai<br />
wisgo dillad chwarae o hyd a lliwio ei wallt<br />
fel dynes? I mi a fy nghyfnitherod, roedd<br />
yn ddyn a godai ddincod ar ddannedd ac,<br />
a bod yn onest, nid oeddwn yn rhyfeddu<br />
dim pan ddechreuodd y storïau amdano<br />
godi i’r wyneb. Er na chyfarfum ag ef erioed<br />
yn y cnawd, yr oeddwn wedi gweld digon<br />
arno ar y teledu i weld mai ffals oedd ei<br />
ddiddordeb mewn plant. Petai yn dal yn<br />
fyw, fe fynnwn innau weld ei gosbi i’r eithaf.<br />
Ond dyna’r broblem,mae wedi marw heb<br />
ei gosbi ac ni ellir ei godi o’i fedd i wneud<br />
hynny fel y cododd yr Adferwyr Cromwell<br />
i’w grogi ar ôl i’r Brenin Siarl gael ei adfer.<br />
Yr ydym yn fwy datblygedig heddiw. Felly<br />
a oes unrhyw bwynt mewn difrif neilltuo<br />
amser ac arian heddlu i ymchwilio i’r<br />
achos? Sawl plentyn bach neu ferch ifanc<br />
sydd yn dioddef poen ac anfri heddiw ac<br />
na fedr gael unrhyw gymorth am fod yr<br />
heddlu yn rhy brysur yn erlid dyn marw?<br />
Y mae angen ymchwiliad i sut y medrodd<br />
Jimmy Saville gael mynediad i ysbytai ac<br />
ysgolion,ac y mae angen i’r rhai y bu yn<br />
eu camdrin gael cymorth, ond onid gwell<br />
fai sefydlu comisiwn seneddol i wneud<br />
hynny yn hytrach na gwastraffu amser<br />
heddlu? Petawn i yn brif gopyn, fe fyddwn<br />
yn gwarafun gwario fy adnoddau prin ar<br />
ymchwil i droseddau na ellid erlyn neb<br />
amdanynt heb seance!<br />
Y mae achos Stuart Hall yn wahanol,y<br />
mae ef yn dal yn fyw i ddechrau arni. Ond<br />
mae yn wahanol mewn ffordd arall, hefyd,<br />
hyd y gwn i, ni amharodd ar blant nag<br />
ar rywun a oedd yn fregus yn gorfforol<br />
a meddyliol ac ni fu trais corfforol yn<br />
defnyddio grym ychwaith. Fe fu trais, mi<br />
Colofn<br />
Mrs Jones<br />
dybiaf, ond trwy berswad nid trwy rym bon<br />
braich ac onid yw yn bwysig gwahaniaethu<br />
rhyngddynt? Yn gam neu yn gymwys,<br />
saethwch fi neu beidio am ei ddweud<br />
ond tybed na ellid gosod peth o’r bai ar y<br />
merched eu hunain fan hyn? Pan oeddent<br />
hwy yn tyrru o’i gwmpas, a oeddent wedi<br />
gofalu edrych eu hoed ynteu ymbincio i<br />
edrych lawer hyn? A minnau yn cofio bod<br />
yn f’ardddegau, fe wn yr ateb i hynna.Yn<br />
aml y mae’n amhosibl gwybod oed merch<br />
rhwng pymtheg a deunaw ar ei gwisg a’i<br />
cholur ac ni fedrwch ddisgwyl i ddyn ofyn<br />
am ei thystysgrif geni.....<br />
Mae gennyf ychydig o gydymdeimlad a<br />
dynion sydd yn cyflawni yr hyn y mae’r<br />
Americanwyr yn ei alw yn ‘statutory<br />
rape’, sef cael rhyw gyda merch sydd dan<br />
oed ond yn ei harddegau, rhyw sydd yn<br />
anghyfreithlon dim ond oherwydd oed y<br />
ferch dan sylw ond sydd yn cael ei ystyried<br />
yn rhyw gyda chaniatâd a bendith y ferch<br />
mewn pob ffordd arall.<br />
Fe roedd Hall ar fai yn manteisio arnynt,<br />
oedd, wrth reswm, ond tybed nad oedd<br />
rhieni ac athrawon y merched ar fai hefyd<br />
am nad oeddynt wedi eu dysgu i adnabod<br />
drwg gymhellion ac i ymdopi a hwy? Onid<br />
oedd neb wedi eu dysgu i feddwl nad oedd<br />
enwogrwydd ac arian enwogrwydd i’w gael<br />
heb waith ac ymdrech a thalent mwy na<br />
gwneud un cyfweliad gyda dyn nad oedd<br />
ddim mwy na gwas y cyfryngau ei hun?<br />
Ni all neb ddysgu merch i ochel trais gyda<br />
grym, er fe ellir ei dysgu i beidio a chymryd<br />
risgiau annerbyniol megis bawdheglu, o’r<br />
herwydd, y mae angen cosbi trais o’r fath<br />
yn galed. Ond fe ellir eu dysgu i osgoi<br />
trais trwy berswad trwy ddysgu ymarfer<br />
synnwyr cyffredin a a deddf tebygolrwydd.<br />
Y mae gwahaniaethau rhwng y ddau fath o<br />
drais a fe fyddwn i fy hun yn ddigon hapus<br />
i weld y gyfraith yn adlewyrchu hynny,<br />
a gosod y peth yn amrwd, fedr neb fy<br />
mherswadio i fod hudo merch cynddrwg a’i<br />
churo i ildio.<br />
A’r wers bwysicaf un, efallai, yw cofio<br />
mor wagsaw yw bywyd y ‘celebs’ a magu<br />
ein plant i weld nad enwogrwydd mewn na<br />
gêmau na chyfryngau sydd yn bwysig ond<br />
gwerth cymdeithasol ac eneidiol unigolyn.<br />
19
Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />
Ysgol Pen-llwyn<br />
Ymweliad yr RNLI<br />
Fe groesawon ni Sam a Dylan<br />
o’r RNLI i’r ysgol yn ddiweddar.<br />
Fe fwynhaodd y plant ddysgu<br />
sut i gadw’n ddiogel ar y traeth<br />
a dysgu am ystyr y gwahanol<br />
faneri sy’n hedfan yn ogystal a<br />
beth i’w wneud os mewn perygl<br />
yn y môr. Mi oedd yn dda cael<br />
gofyn amrywiaeth o gwestiynau<br />
a syndod oedd darganfod fod<br />
ambell i forfil yn nofio heibio yn<br />
agos iawn i’n traethau. Er mawr<br />
ryddhad i bawb nid ydynt yn<br />
hoff o fwyta pobl serch hynny!<br />
Rydym yn edrych ymlaen at gael<br />
bore gyda Sam ar y traeth ymhen<br />
ychydig i gael profiad ymarferol.<br />
Te Parti Cathy<br />
Fe fu Cathy, ein cogyddes, wrthi’n<br />
brysur yn ddiweddar yn trefnu<br />
te i godi arian i Ymchwil y Galon.<br />
Fe ddaeth criw ynghyd i flasu yr<br />
amrywiaeth o gacennau hyfryd<br />
oedd wedi eu paratoi. Da yw nodi<br />
fod tua £250 wedi ei godi i’r elusen.<br />
Roedd y plant wedi bod wrthi<br />
hefyd yn helpu gyda’r gwaith<br />
coginio fel y gwelwch yn y llun.<br />
Jack Barron<br />
Mae Jack wedi cael y cyfle i<br />
fynychu gweithdai a baratoir gan<br />
yr Heddlu yn Aberystwyth. Mi<br />
fu a diddordeb yng ngwaith yr<br />
heddlu ers amser ac mae’n gyfle<br />
gwych iddo ddarganfod os efallai<br />
fod dyfodol iddo fel heddwas. Yr<br />
ydym yn ddiolchgar iawn iddo<br />
yn yr ysgol am ei sgiliau pêldroed<br />
hefyd. Fe berfformiodd yn<br />
arbennig yn ddiweddar mewn<br />
cystadleuaeth i ysgolion lleol.<br />
Perfformiad WCW<br />
Mi fuodd dosbarth 1 yn<br />
mwynhau perfformiad WCW<br />
yng Nghanolfan y Morlan yn<br />
ddiweddar. Roedd hanes yr ardd<br />
a’r pili pala wedi creu argraff fawr<br />
ac mi oedd yn brofiad arbennig<br />
cyfarfod â’r cymeriadau ar<br />
ddiwedd y perfformiad.<br />
Parhad o t13<br />
1af yn y Grŵp Dawnsio Hip-Hop/Stryd/Disgo (neu gyfuniad): Bl. 10 a<br />
dan 19 oed. Chwith i dde: Bethan Evans, Gwawr Keyworth, Joseph<br />
Scannell, Lois Jones, Manon Izri a Bethan Pearce<br />
2il yn y Parti Merched Bl. 7, 8 a 9: Rhes gefn; Alwen Morris, Alaw<br />
O’Rourke, Anest Eirug, Gwenno Thomas, Cari O’Rourke, Siwan Davies a<br />
Siwan Phillips: Rhes flaen; Beca Williams, Cati Fychan ac Erin Gruffydd.<br />
Chwith i Dde: Anest Eirug – 1af yn yr Unawd Merched Bl. 7 – 9, Cyflwyno<br />
Alaw Werin Unigol Bl. 7, 8 a 9, a’r Deuawd Cerdd Dant Bl. 9 ac iau; Beca<br />
Williams -1af yn yr Unawd Cerdd Dant Bl. 7-9 a’r Deuawd Cerdd Dant Bl.<br />
9 ac iau; Christopher Gillison – 1af yn yr Unawd Chwythbrennau Bl. 10<br />
a dan 19 oed; Mared Pugh-Evans – 1af yn yr Unawd Telyn Bl. 10 a dan 19<br />
oed; Alwen Morris – 1af yn y Llefaru Unigol Bl. 7 – 9.<br />
20
<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />
Ysgol Craig yr Wylfa<br />
Ymweliad<br />
Bu disgyblion Cyfnod<br />
Allweddol 2 yn ymweld<br />
â Llyfrgell Genedlaethol<br />
Cymru ar Fai 1af ar gyfer<br />
arddangosfa fawr ‘Dilyn<br />
y Fflam’ a ariannwyd gan<br />
Ymddiriedolaeth Etifeddiaeth<br />
Prydain. Roedd yr arddangosfa<br />
yn tywys y plant ar daith hynod<br />
o sefydlu’r Gêmau Olympaidd<br />
yng ngwlad Groeg (776BC),<br />
a thranc y gêmau dros fil o<br />
flynyddoedd yn ddiweddarach,<br />
hyd at rôl bwysig Prydain pan<br />
gafodd y Gêmau eu hail-sefydlu<br />
yn Athens yn 1896 a’r penodau<br />
arwyddocaol yn hanes y Gêmau<br />
byth ers hynny. Cafodd pawb<br />
brynhawn wrth eu bodd. Diolch<br />
yn fawr i Rhodri Morgan a<br />
gweddill y staff yn y Llyfrgell<br />
Genedlaethol am y croeso a’r<br />
cyfle unigryw yma.<br />
Ymwelwyr<br />
Diolch yn fawr i Casper (Mam<br />
Lily) am ddod i helpu plant y<br />
Cyfnod Sylfaen I baratoi’r ardd<br />
yng nghefn yr ysgol. Bu’r plant<br />
yn brysur yn plannu hadau ac<br />
rydym yn edrych ymlaen at<br />
weld y llysiau’n tyfu.<br />
Cynhaliwyd Cinio i’r<br />
Gymuned ar ddydd Mercher,<br />
<strong>Mai</strong> 9fed. Daeth 15 aelod o glwb<br />
yr henoed ynghyd i gael clonc a<br />
mwynhau cinio blasus Wendy<br />
Jones ein Prif Gogydd. Mae’r<br />
plant yn edrych ymlaen yn arw<br />
at ein hymweliad i ddiddanu<br />
aelodau clwb yr henoed yn<br />
neuadd y pentref cyn diwedd y<br />
mis.<br />
Diolch yn fawr iawn i Joy<br />
Cook a Jane Leggett am<br />
wirfoddoli i gynorthwyo<br />
gyda gweithgareddau darllen<br />
yn yr ysgol. Mae’r plant yn<br />
elwa’n fawr ac yn mwynhau’r<br />
cyfleoedd yma’n fawr iawn.<br />
Diolch o galon am eich amser<br />
a’ch caredigrwydd.<br />
Gwobr<br />
Llongyfarchiadau i Lily<br />
Pryce o flwyddyn 6 am ennill<br />
cystadleuaeth yn y ffair<br />
wyddoniaeth a pheirianneg<br />
a gynhaliwyd ym Mhrifysgol<br />
Aberystwyth yn ddiweddar.<br />
Wrth grwydro o gwmpas y<br />
stondinau gwahanol, bu rhaid<br />
i’r plant lanw holiaduron gan<br />
ateb cwestiynau gwyddonol.<br />
Lily gafodd y sgôr uchaf. Da<br />
iawn ti!<br />
Llongyfarchiadau i Glyn, Courtney, Lily a Skye am ennill tystysgrif<br />
Disgybl yr Wythnos.<br />
eich <strong>gwefan</strong> leol<br />
www.trefeurig.org<br />
your local website<br />
newyddion etc. i / news etc. to:<br />
golygydd@trefeurig.org<br />
William Howells,<br />
Rhyd-y-gof, Penrhyn-coch,<br />
Aberystwyth SY23 3EQ<br />
R.J.Edwards<br />
Adeiladau Fferm y Cwrt<br />
Cwrt Farm Buildings<br />
Penrhyn-coch<br />
Contractiwr, masnachwr<br />
gwair a gwellt<br />
Arbenigwr ar ailhadu<br />
Cyflenwi a gwasgaru calch,<br />
slag a Fibrophos<br />
Lori, turiwr a malwr<br />
i’w llogi<br />
Cyflenwi cerig mán<br />
01970 820149<br />
07980 687475<br />
Priya a Charlotte wedi llwyddo gwahanu’r tywod a’r naddion haearn<br />
gan ddefnyddio magnet.<br />
TACSI EDDIE<br />
Perchennog:<br />
Connie Evans,<br />
Gwawrfryn,<br />
Penrhyn-coch<br />
01970 828 642<br />
07790 961 226<br />
Siop<br />
SGIDIAU GWDIHW<br />
8 Ffordd Portland, Aberystwyth<br />
SY23 2NL<br />
01970 617092<br />
Gwasanaeth<br />
GOFAL TRAED<br />
Ceiropodydd /podiatrydd graddedig<br />
ac wedi cofrestru efo’r<br />
H.C.P.C., S.R.Ch., M.Ch.S., B.S.C.Pod,<br />
Dip.Pod.Med.<br />
21
Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />
Ysgol Penrhyn-coch<br />
Pêl-droed yr Urdd<br />
Teithodd tîmau pêl-droed yr<br />
ysgol i lawr i gaeau Blaendolau<br />
i gymryd rhan yn nhwrnament<br />
pêl-droed yr Urdd, Rhanbarth<br />
Ceredigion. Rhannwyd yr holl<br />
dîmau i grwpiau amrywiol gyda<br />
pawb yn chwarae nifer o gêmau.<br />
Llwyddodd y tîm merched i<br />
gael dwy gêm gyfartal a cholli<br />
dwy gêm. Da iawn iddynt am<br />
eu holl ymdrechion. Yn yr<br />
adran bechgyn, llwyddodd y<br />
tîm i ennill un gêm a chael dwy<br />
gêm gyfartal. O ganlyniad,<br />
fe’u gwelwyd yn llwyddo i<br />
symud ymlaen i’r rownd nesaf<br />
gan gwrdd a thîm Felin-fach.<br />
Llwyddwyd i ennill y gêm<br />
honno gan symud ymlaen i<br />
chwarae yn erbyn Aberaeron<br />
ac yna Llandysul. Cafwyd gêm<br />
gyfartal yn erbyn Aberaeron<br />
ond collwyd yn erbyn Llandysul.<br />
Llongyfarchiadau i’r ddau dîm<br />
am chwarae mor dda.<br />
Eisteddfod Penrhyn-coch<br />
Bu mwyafrif o ddisgyblion yr<br />
ysgol yn cystadlu yn Eisteddfod<br />
Penrhyn-coch. Gwelwyd<br />
nifer dda iawn o ddisgyblion<br />
yn cefnogi ac yn cystadlu yn<br />
unigol neu fel aelodau o grŵp.<br />
Llongyfarchiadau i bawb a fu<br />
wrthi yn cystadlu.<br />
Trawsgwlad<br />
Bu pedwar o ddisgyblion yr ysgol<br />
yn cystadlu yn Nhrawsgwlad<br />
Rhanbarth Ceredigion yn<br />
Aberaeron. Y pedwar a fu yn<br />
ANIFEILIAID<br />
TEW<br />
eu hangen i’w lladd<br />
mewn lladd-dy lleol<br />
Cysylltwch â<br />
TEGWYN LEWIS<br />
01970 880627<br />
cystadlu oedd Tyler Nash, Clay<br />
Nash, Stephanie Merry a Zaid<br />
Khan Ali. Yn anffodus methodd<br />
Llion Edwards a rhedeg gan ei<br />
fod yn sal. Llongyfarchiadau<br />
iddynt am wneud mor dda gyda<br />
phob un yn llwyddo i orffen y<br />
cwrs anodd.<br />
Eisteddfod Bont<br />
Er mwyn codi arian tuag at<br />
gostau teithio i Eisteddfod<br />
Llangollen, teithiodd aelodau<br />
o gôr yr ysgol i fyny i gystadlu<br />
yn Eisteddfod Teulu James ym<br />
Mhontrhydfendigaid. Gwelwyd<br />
y parti Unsain, y Côr a’r parti<br />
llefaru i gyd ar y llwyfan.<br />
Llwyddwyd i ennill y wobr gyntaf<br />
ar y parti unsain, ail ar y côr a<br />
chydradd drydedd ar y parti<br />
llefaru. Da iawn iddynt am eu<br />
gwaith arbennig a diolch i’r rhieni<br />
am fod mor barod i’w cludo yno.<br />
Defnyddir yr arian a enillwyd<br />
tuag at gostau ymweliad y Côr a<br />
Llangollen ym mis Gorffennaf.<br />
Rasio Moch<br />
Ar noson braf ar ddechrau’r<br />
tymor newydd, cafwyd llawer o<br />
hwyl a sbri yn Neuadd Penrhyncoch<br />
wrth i’r ysgol drefnu<br />
noson o rasio moch! Er i ambell<br />
i un feddwl ein bod yn rasio<br />
moch a phedair coes, y gwir<br />
amdani oedd mai moch pren a<br />
ddefnyddwyd. Roedd y noson<br />
yn debyg i noson rasio ceffylau a<br />
geir yn aml ond y tro hwn, y dasg<br />
oedd rasio moch pren o un pen<br />
y cwrs i’r diwedd. Rhaid oedd<br />
defnyddio rhaff i wneud hyn.<br />
SIOP A<br />
SWYDDFA BOST<br />
PENRHYN-COCH<br />
Perchennog: Lawrence Kelly<br />
AR AGOR<br />
Llun - Sadwrn<br />
7 y bore - 9 yr hwyr<br />
Sul<br />
7 y bore - 7 yr hwyr<br />
Papurau dyddiol a’r Sul,<br />
llyfrgell fideo, cardiau<br />
cyfarch<br />
siop drwyddiedig<br />
01970 828312<br />
Ffanffer pres Seremoni Tlws yr Ifanc<br />
Parti Llefaru<br />
Ensemble - pob hwyl iddynt ym Moncath<br />
Cafwyd llawer o hwyl wrth i<br />
blant ac oedolion golli chwys yn<br />
ceisio ennill. Cafwyd 8 ras yn y<br />
rownd gyntaf gyda’r enillwyr yn<br />
symud i’r rownd gyn derfynol ac<br />
yna’r pedwar gorau yn y rownd<br />
derfynol. Ar ddiwedd y noson,<br />
gwelwyd dwy fam yn erbyn dau<br />
blentyn yn y rownd derfynol<br />
gan gynnwys mam yn erbyn ei<br />
mab. Ar ddiwedd y rasio, Dylan<br />
Edwards fu’n fuddugol. Cafwyd<br />
llawer iawn o hwyl gyda phawb<br />
a ddaeth yn mwynhau. Diolch i<br />
Meinir o Fanc Barclays a ddaeth<br />
i gefnogi gan sicrhau nawdd o £1<br />
am £1. Erbyn cyfri’r arian a thalu<br />
allan costau codwyd tua £1,700<br />
i goffrau’r Gymdeithas Rieni<br />
ac Athrawon. Diolch i Llion am<br />
ddod a’r moch ac am drefnu’r<br />
hwyl. Diolch i Bethan a Sioned<br />
am lawer o’r trefniadau.<br />
Hoci<br />
Bu tîmau yr ysgol wrthi yn<br />
cystadlu yn nhwrnamentau y<br />
cylch yn ddiweddar. Cafwyd<br />
gêmau caled iawn yn erbyn<br />
tîmau eraill y gynghrair. Er<br />
chwysu llawer, ni aethant<br />
drwodd i’r rownd derfynol. Da<br />
iawn iddynt am eu chwarae da.<br />
22
<strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong> | Y TINCER<br />
Ysgol Rhydypennau<br />
Noson Adloniant<br />
Er mwyn dathlu Neuadd Rhydypennau<br />
ar ei newydd wedd, cynhaliwyd noson<br />
i ddiolch i’r sawl yn y gymuned a fu’n<br />
paentio ac yn adnewyddu’n ddiweddar.<br />
Agorwyd y noson dan ofal Mr Richard<br />
Gethin a chyflwynodd Mr Dic Lewis<br />
eitemau amrywiol gan blant yr<br />
ysgol gan gynnwys perfformiad ar y<br />
piano gan Catrin Manley, alaw werin<br />
gan Rhys Tanat, eitemau amrywiol<br />
gan y parti canu unsain a’r parti<br />
cerdd dant yn ogystal â’r ymgom.<br />
Dymunwyd pob lwc i’r Parti Cerdd<br />
Dant sy’n cynrychioli Ceredigion yn yr<br />
Eisteddfod ar ddiwedd y mis a daeth<br />
y noson i ben gyda phaned, raffl a<br />
chlonc.<br />
Blwyddyn 6<br />
Fel rhan o waith Addysg Bersonol a<br />
Chymdeithasol blwyddyn 6; trefnwyd<br />
diwrnod cyfan o godi ymwybyddiaeth y<br />
plant o beryglon camddefnyddio alcohol<br />
a chyffuriau. Yn ystod y sesiynau, bu’r<br />
plant yn cwblhau tasgau perthnasol ac<br />
yn cydweithio mewn grwpiau trafod.<br />
Penwythnos Glan-llyn<br />
Ar yr 22-25ain o Ebrill fe deithiodd<br />
26 o blant blynyddoedd 5 a 6 i wersyll<br />
yr Urdd, Glan-llyn am dridiau o<br />
ddifyrrwch. Yn ystod y cymdeithasu<br />
a’r hwyl, bu’r plant yn brysur iawn<br />
yn mwynhau nifer o weithgareddau<br />
amrywiol gan gynnwys taith ar Lyn<br />
Tegid, canŵio, nofio, cyfeiriannu a<br />
bowlio deg. Dychwelodd y plant i’r<br />
ysgol b’nawn Mercher wedi mwynhau’r<br />
profiad yn fawr iawn, er hyn roedd nifer<br />
ohonynt braidd yn flinedig.<br />
Chwaraeon<br />
Ar y 18fed o Ebrill, bu tîm pêl-droed<br />
bechgyn a merched yr ysgol yn cystadlu<br />
ym mhencampwriaeth Yr Urdd ar<br />
gaeau Blaendolau. Cystadleuaeth<br />
rhwng holl ysgolion Ceredigion<br />
oedd hon ac yr oedd ansawdd y pêldroed<br />
o’r safon uchaf. Er i’r merched<br />
frwydro yn galed, methu wnaethant<br />
i fynd ymlaen i’r rowndiau cynderfynol.<br />
Mewn grŵp anodd iawn<br />
chwaraeodd y bechgyn yn neilltuol<br />
o dda a churo nifer o dimoedd da yn<br />
eu grŵp. O ganlyniad i hyn, aethant<br />
ymlaen i’r rownd go-gyn derfynol<br />
a dyna oedd diwedd y daith iddynt.<br />
Llongyfarchiadau mawr i chwaraewyr<br />
y ddau dîm am eu hymdrechion<br />
ardderchog.<br />
Pêl-rwyd a Phêl-droed<br />
Ar y o 19eg o Ebrill cynhaliwyd<br />
cystadleuaeth pêl-rwyd a phêl-droed<br />
cylch Aberystwyth. Chwaraeodd<br />
bechgyn y tîm pêl-droed yn wych<br />
gan guro Ysgol Myfenydd ac Ysgol<br />
Comins-coch ar eu ffordd i’r rownd<br />
gyn-derfynol; yno, fe lwyddodd y<br />
bechgyn i guro Ysgol Craig yr Wylfa<br />
a sicrhau lle yn y rownd derfynol.<br />
Mewn ffeinal gyffrous ac agos iawn<br />
gyda’r Ysgol Gymraeg, roedd y sgôr ar<br />
ddiwedd y gêm yn gyfartal. Felly bu’n<br />
rhaid penderfynu’r bencampwraieth<br />
drwy giciau o’r smotyn; ond yn<br />
anffodus collwyd y gystadleuaeth 8<br />
gôl i 7. Llongyfarchiadau mawr i’r<br />
bechgyn nid yn unig am yr orchest<br />
ond hefyd rhaid nodi mai bechgyn<br />
blwyddyn 5 oedd mwyafrif y tîm; felly<br />
mae’r flwyddyn nesa’n argoeli’n dda.<br />
Brwdrodd merched y tîm pêlrwyd<br />
yn frwdfrydig iawn yn ystod y<br />
prynhawn, ond methu wnaethant i fynd<br />
ymhellach na gêmau’r grŵp. Hen dro!<br />
Trawsgwlad<br />
Ar y 3ydd o Fai bu nifer o blant yr ysgol<br />
yn brwydro yn erbyn holl ysgolion<br />
Ceredigion yng nghystadleuaeth<br />
Trawsgwlad y Sir yng Nghlwb Rygbi<br />
Aberaeron. Llongyfarchiadau mawr i’r<br />
canlynol am orffen yn y tri cyntaf; Lydia<br />
Powell Bl 4-1af; Griff Lewis Bl 4-2il,<br />
Siân Duckett bl 5-3ydd. Ardderchog.<br />
Clwb Cant<br />
Dyma ganlyniad fis <strong>Mai</strong>:-<br />
Roland Rees, Brysgaga - £25<br />
Debbie Salvoni, 1 Penrhiw - £15<br />
Julie Bent, 4 Y Ddôl - £10<br />
Criw Glan-llyn ar Lyn Tegid<br />
Trawsgwlad Ceredigion-Sian Duckett, Griff Lewis<br />
a Lydia Powell<br />
Addysg Bersonol a Chymdeithasol<br />
Adloniant yn Neuadd y Pentref<br />
23
Y TINCER | MAI <strong>2013</strong> | <strong>359</strong><br />
Tasg y <strong>Tincer</strong><br />
Llew<br />
Diolch i’r tri liwiodd llun y Dewin Doeth yn dathlu pen<br />
blwydd Rala Rwdins y mis diwetha. Roedd eich tân gwyllt<br />
a’ch rocedi yn werth eu gweld. Diolch i chi, Lily May Welsby<br />
o Benparcau a Lois Medi o Landre, am eich lluniau hyfryd,<br />
ond ti, Llew Schiavone, sy’n ennill y tro hwn, ac rwy’n credu<br />
mai dyma’r tro cyntaf i ti gystadlu, felly llongyfarchiadau<br />
mawr.<br />
Does dim angen i mi eich atgoffa o’r hyn sy’n digwydd<br />
ar fferm Cilwendeg ger Boncath, ar ddiwedd y mis, dwi’n<br />
siŵr. Ie, Eisteddfod yr Urdd Sir Benfro, wrth gwrs. Mae<br />
cymaint i’w wneud ar y maes, heblaw am y cystadlu<br />
arferol – digon o arddangosfeydd, wal ddringo, dros 200<br />
o stondinau o bob math, beiciau cwad, chwaraeon o bob<br />
math, trên bach, caffi’r we, ffair – a digon o fwyd a diod.<br />
Cewch wrando ar fandiau byw ac rwy’n siŵr y bydd eich<br />
hoff gymeriadau Cyw yno. Mae nifer o blant ardal Y <strong>Tincer</strong><br />
yn cystadlu – pob lwc i bob un ohonoch, a da iawn chi os<br />
ydych chi wedi cael llwyddiant yn rhai o’r cystadlaethau<br />
gwaith cartref, yn sgwennu cerdd, stori, gwneud cywaith<br />
neu dynnu llun. Os ydych yn mynd i’r Eisteddfod gyda’ch<br />
teulu a’ch ffrindiau – mwynhewch!<br />
Y mis hwn, lliwich lun o’r babell, gan ddefnyddio pob<br />
math o liwiau llachar. Tybed beth sy’n digwydd y tu mewn<br />
iddi? Bydd yna sawl un debyg i hon ym Moncath, dwi’n siŵr.<br />
Anfonwch eich gwaith at y cyfeiriad arferol, Tasg y <strong>Tincer</strong>,<br />
46 Bryncastell, Bow Street, Ceredigion SY24 5DE erbyn<br />
Mehefin 1af. Ta ta tan toc!<br />
Enw<br />
Cyfeiriad<br />
Ysgol<br />
Rhif ffôn<br />
Oed<br />
M THOMAS<br />
Plymwr Lleol<br />
Penrhyn-coch<br />
Gosod gwres canolog<br />
Ystafelloedd ymolchi<br />
Cawodydd<br />
Pob math o waith plymio<br />
ac hefyd gwaith nwy<br />
Prisiau rhesymol<br />
07968 728470<br />
01970 820375<br />
JONATHAN<br />
JAMES LEWIS<br />
Saer Coed<br />
Adeiladydd<br />
01970 880652<br />
07773442260<br />
Bronllys<br />
Capel Bangor<br />
Aberystwyth<br />
GOLCHDY<br />
LLANBADARN<br />
CYTUNDEB GOLCHI<br />
GWASANAETH GOLCHI<br />
DUFET MAWR<br />
CITS CHWARAEON<br />
FFÔN: 01970 612 459<br />
MOB: 07967 235 687<br />
GERAINT JAMES<br />
Rhif <strong>359</strong> | MAI <strong>2013</strong>