ROK XXXII - Instytut Maszyn Matematycznych

ROK XXXII - Instytut Maszyn Matematycznych ROK XXXII - Instytut Maszyn Matematycznych

08.11.2014 Views

Wojciech Przyłuski, TeleEdu – krok w kierunku sztucznej inteligencji W system wbudowano 21 rodzajów reguł wnioskowania (reguł produkcji), które można podzielić na cztery grupy: Grupa I: reguły opisujące własności relacji podobieństwa (np. Jeśli i to ) Grupa II: reguły opisujące relacje podobieństwa dla czworokątów (np. Jeśli i to ) Grupa III: reguły opisujące zasady dobierania nazw dla czworokątów (np. Jeśli to ) Grupa IV: reguły identyfikujących czworokąt na podstawie podanych cech (np. Jeśli i to ) Próba zastosowania pojedynczej reguły polega na dopasowaniu wszystkich jej przesłanek do stwierdzeń zawartych w BAZIE FAKTÓW. Jeśli wszystkie przesłanki danej reguły zostaną dopasowane, wtedy jej wniosek zostanie wstępnie uznany za nowe stwierdzenie i pytanie o jego akceptację umieszczone zostanie na liście NOWE FAKTY. Zaakceptowane przez użytkownika systemu stwierdzenia zostaną umieszczone w BAZIE FAKTÓW, o ile ich tam jeszcze nie było. W ten sposób reguły mogą „produkować” nowe stwierdzenia. Działanie sytemu można podzielić na cykle. Pojedynczy cykl rozpoczyna dodanie przez użytkownika do BAZY FAKTÓW jednego bądź kilku stwierdzeń. Następnie system (w wyniku działania reguł produkcji) proponuje dodanie nowych stwierdzeń do bazy. Użytkownik podejmuje decyzję, czy dodać te nowe stwierdzenia. Dodanie każdego nowego stwierdzenia może spowodować kolejne propozycje dodania nowych faktów. Cykl ten kończy się w momencie, gdy użytkownik ustosunkuje się do wszystkich propozycji z listy NOWE FAKTY. Tak więc w ramach pojedynczego cyklu użytkownik ma możliwość uzupełnić BAZĘ FAKTÓW o wszystkie wnioski jakie można z tej bazy wydedukować za pomocą przyjętych reguł wnioskowania. Rozpoczęcie kolejnego cyklu wiąże się z decyzją użytkownika dotyczącą dalszego rozszerzania swojej bazy faktów. W każdym momencie użytkownik może sformułować w języku naturalnym pytanie do systemu, aby ustalić czy w BAZIE FAKTÓW jest stwierdzenie dotyczące typu określonej figury. Może na przykład zapytać: Czy A jest rombem? Pytania można formułować w sposób dowolny. Jeśli jednak będzie ono niezrozumiałe dla systemu, wtedy użytkownik zostanie poproszony o jego ponowne sformułowanie. Odpowiedź na poprawnie sformułowane pytanie otrzyma natychmiast. Moduł umożliwiający zadawanie pytań to widoczne na ilustracji PYTANIA DO BAZY. W pierwszej wersji sytemu „Czworokąty” zrealizowanej w TeleEdu założono, że użytkownik będzie działał w sposób przemyślany tzn. będzie wprowadzał do bazy faktów stwierdzenia 33

Zeszyt ABC.IT nr 2/2006(6) wzajemnie niesprzeczne. Na przykład nie wprowadzi jednocześnie stwierdzeń: i . W kolejnej wersji zamierzamy zrezygnować z tego typu ograniczeń, a wykrywanie sprzeczności w bazie faktów będzie po prostu jednym z zadań systemu. Przykład działania systemu „Czworokąty”: Cykl I: Wprowadzamy do BAZY FAKTÓW stwierdzenie: Na podstawie reguły: Jeśli to system proponuje dodanie do BAZY FAKTÓW stwierdzenia: . Akceptujemy tę propozycję. Wtedy na podstawie reguły: Jeśli to system proponuje dodanie do BAZY FAKTÓW stwierdzenia: . Akceptujemy tę propozycję. BAZA FAKTÓW zawiera teraz stwierdzenia: System nie proponuje już nowych stwierdzeń, bowiem wszystkie możliwe wnioski zostały już wysnute. Cykl I kończy się. Cykl II: Wprowadzamy do BAZY FAKTÓW kolejne stwierdzenie: Na podstawie reguły: Jeśli to system proponuje dodanie do BAZY FAKTÓW stwierdzenia: . Akceptujemy tę propozycję. Wtedy na podstawie reguły: Jeśli i to system proponuje dodanie do BAZY FAKTÓW stwierdzenia: . Akceptujemy tę propozycję. Teraz na podstawie reguły: Jeśli to system proponuje dodanie do BAZY FAKTÓW stwierdzenia: . Akceptujemy tę propozycję. BAZA FAKTÓW zawiera teraz stwierdzenia: System nie proponuje już nowych stwierdzeń, bowiem wszystkie możliwe wnioski zostały już wysnute. Cykl II kończy się. W ogólnym przypadku BAZA FAKTÓW może być bardzo duża, może być również niewidoczna dla użytkownika. Dlatego warto czasem korzystać z mechanizmu zadawania 34

Wojciech Przyłuski, TeleEdu – krok w kierunku sztucznej inteligencji<br />

W system wbudowano 21 rodzajów reguł wnioskowania (reguł produkcji), które można<br />

podzielić na cztery grupy:<br />

Grupa I: reguły opisujące własności relacji podobieństwa<br />

(np. Jeśli i <br />

to )<br />

Grupa II:<br />

reguły opisujące relacje podobieństwa dla czworokątów<br />

(np. Jeśli i <br />

to )<br />

Grupa III:<br />

reguły opisujące zasady dobierania nazw dla czworokątów<br />

(np. Jeśli to )<br />

Grupa IV:<br />

reguły identyfikujących czworokąt na podstawie podanych cech<br />

(np. Jeśli i <br />

to )<br />

Próba zastosowania pojedynczej reguły polega na dopasowaniu wszystkich jej przesłanek do<br />

stwierdzeń zawartych w BAZIE FAKTÓW. Jeśli wszystkie przesłanki danej reguły zostaną<br />

dopasowane, wtedy jej wniosek zostanie wstępnie uznany za nowe stwierdzenie i pytanie o<br />

jego akceptację umieszczone zostanie na liście NOWE FAKTY. Zaakceptowane przez<br />

użytkownika systemu stwierdzenia zostaną umieszczone w BAZIE FAKTÓW, o ile ich tam<br />

jeszcze nie było. W ten sposób reguły mogą „produkować” nowe stwierdzenia.<br />

Działanie sytemu można podzielić na cykle. Pojedynczy cykl rozpoczyna dodanie przez<br />

użytkownika do BAZY FAKTÓW jednego bądź kilku stwierdzeń. Następnie system (w<br />

wyniku działania reguł produkcji) proponuje dodanie nowych stwierdzeń do bazy.<br />

Użytkownik podejmuje decyzję, czy dodać te nowe stwierdzenia. Dodanie każdego nowego<br />

stwierdzenia może spowodować kolejne propozycje dodania nowych faktów. Cykl ten kończy<br />

się w momencie, gdy użytkownik ustosunkuje się do wszystkich propozycji z listy NOWE<br />

FAKTY. Tak więc w ramach pojedynczego cyklu użytkownik ma możliwość uzupełnić<br />

BAZĘ FAKTÓW o wszystkie wnioski jakie można z tej bazy wydedukować za pomocą<br />

przyjętych reguł wnioskowania.<br />

Rozpoczęcie kolejnego cyklu wiąże się z decyzją użytkownika dotyczącą dalszego<br />

rozszerzania swojej bazy faktów.<br />

W każdym momencie użytkownik może sformułować w języku naturalnym pytanie do<br />

systemu, aby ustalić czy w BAZIE FAKTÓW jest stwierdzenie dotyczące typu określonej<br />

figury. Może na przykład zapytać: Czy A jest rombem? Pytania można formułować w sposób<br />

dowolny. Jeśli jednak będzie ono niezrozumiałe dla systemu, wtedy użytkownik zostanie<br />

poproszony o jego ponowne sformułowanie. Odpowiedź na poprawnie sformułowane pytanie<br />

otrzyma natychmiast. Moduł umożliwiający zadawanie pytań to widoczne na ilustracji<br />

PYTANIA DO BAZY.<br />

W pierwszej wersji sytemu „Czworokąty” zrealizowanej w TeleEdu założono, że użytkownik<br />

będzie działał w sposób przemyślany tzn. będzie wprowadzał do bazy faktów stwierdzenia<br />

33

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!