ROK XXXII - Instytut Maszyn Matematycznych

Zeszyt ABC.IT nr 2/2006(6)
platform e-learningowych. Najważniejszy element tego procesu: nauczyciel pozostaje w
zasadzie poza sferą zainteresowań animatorów e-learningu. Wykorzystywany jest tylko jako
ekspert i doradca w ramach prac przy tworzeniu e-kursów oraz czasami jako e-mentor czyli
konsultant, z którym kursanci mogą się porozumieć (czat, e-mail, wyjątkowo kontakt
osobisty).
Podsumowując: elektronizujemy materiały edukacyjne, procesy administracyjne oraz
kontakt z ekspertem. Sam ekspert pozostaje niezelektronizowany.
Czy można zelektronizować eksperta (nauczyciela) ? Tak sformułowane pytanie brzmi może
trochę dziwnie, ale sądzę, że odpowiedź na nie, choć niełatwa, jest mimo wszystko
twierdząca. Aby to wyjaśnić musimy poruszyć dwa ważne tematy. Pierwszym z nich są
repozytoria, a drugim systemy ekspertowe.
2 Repozytoria
Spostrzeżenie, że kursy dotyczące tej samej dziedziny wiedzy i zbliżonego jej zakresu różnią
się tylko częściowo i zawierają wiele bardzo podobnych informacji edukacyjnych
doprowadziło do idei tworzenia Obiektów Wiedzy wielokrotnego użycia – RLO (Reusable
Learning Objects), które przechowywane w odpowiednich bibliotekach (zwanych
repozytoriami) mogłyby służyć jako „cegiełki” do budowy różnorodnych kursów. Powstaje
tu oczywiście problem właściwego opisu tych obiektów, który umożliwi łatwe ich składanie
w większą całość. W wielu ośrodkach podjęto prace zmierzające do standaryzacji reguł
budowy tych elementów składowych. Motorem takich działań są przede wszystkim względy
ekonomiczne. Jeśli dana jednostka wiedzy (np. lekcja) może zostać wykorzystana tylko raz w
jednym kursie lub wiele razy w różnych kursach, to oczywiście koszt przygotowania kursów
w tym drugim przypadku jest niższy (patrz [1]).
Sądzę, że idea RLO jest nieco kontrowersyjna. Jeśli bowiem można się z nią zgodzić w
przypadku, gdy obiekty („cegiełki”) są dość duże (np. są kursami, egzaminami – używamy
wtedy czasem określenia „ścieżki” edukacyjne), to w przypadku małych obiektów (definicja
jakiegoś pojęcia, lekcja, rysunek, pytanie, ćwiczenie), a taka raczej jest obecnie tendencja w
tej dziedzinie (granulacja wiedzy), jest to już sprawa dyskusyjna.
Najlepsze nawet repozytorium ze szczegółowymi opisami obiektów wiedzy, ze
zdefiniowanymi powiązaniami między nimi, z zasadami tworzenia scenariuszy prowadzić
może tylko do opracowania kursu o charakterze leksykonu czy encyklopedii, a nie
podręcznika danej dziedziny wiedzy. Dobry podręcznik pozwala bowiem osiągnąć cel
dydaktyczny, a do tego potrzebna jest najpierw spójna myśl dydaktyczna odnosząca się
zarówno do najdrobniejszych partii prezentowanego materiału, jak i powiązań między nimi i
oczywiście do końcowych konkluzji. Ta myśl dydaktyczna oraz forma (m.in. język, sposób
argumentacji) wykładu stanowią o wartości danego podręcznika.
30