DITURIA

QKSH
“Migjeni”
Revistë mujore për fëmijë, të rinj dhe prindër, prill, 2011
DITURIA
E boton QKSH”Migjeni”
Borås-Suedi
Viti V , Nr. 4
REVY MODE ME VESHJE KOMBETARE SHQIPTARE -Do jete me 16 prill 2011 MUZEU I TEXTILIT BORÅS - SUEDI
Foto Shkelzen Rexha - Kosovë

NË MUZEUN E TEXTILIT NË BORÅS REVY MODE ME VESHJE KOMBËTARE SHQIPTARE
-16 prill 2011 nga ora 12:00 deri në ora 16:00 -
MIRË SE VINI!
Në lokalet e Muzeut të Textilit në qytetin Borås të Suedisë me 16 prill 2011 do mabhet për herë të parë në Skandinavi Revy e Modës me veshje
Kombëtare Shqiptare, organziuar nga Qednra Kulturore Shqiptare “Migjeni” nga Borås, së bashku me Muzeun e Textilit të këtij qyteti si dhe me
ndihmën e Studie främjande po nga ky qytet.
Në këtë manifestim kulturor të organziuar për herë të parë në Skandinavi nga Qendra Kulturore Shqiptare
“Migjeni” e qytetit Borås do marrinë pjesë stilistë nga Republika e Kosovës, pastaj të rinjë dhe të reja shqiptar
nga qyteti Borås si dhe nxënës dhe të rinjë e të reja nga qytetet fqinje si Kinna e Skene, Gislaved të cilët
do jenë pjesë e këtij projekti.
Të pranishmit do argëtojnë me këngë e valle anëtarët e shoqërisë kulturore artistike “Shqiponja e maleve”
nga Fallkenberg.
Pra në këtë Revy Mode, dot ë ketë edhe: Ekspozitë me fotografi me veshje kmombëtare, një film dokumentar
mbi punimin e veshjeve kombëtare, këngë e valle popullore shqipe të interpetuara nga anëtarët e
shoqërisë kulturore “Shqipponja e maleve”.
Mirë se vini me 16 prill në Revynë e Modes në Borås të Suedisë.
Foto: Shkelzen Rexha, Gjakovë
2

Kadri Tarelli
Festa e mësuesit
E SHENJTË , “DITA E MËSUESËIT” 7 MARSI !
Po afron 7 Marsi, festa e “Mësuesit”. Që në krye të shkrimit i uroj mësuesit, kolegët e mi të nderuar dhe shpreh mendimin tim se 7
Marsi, “Dita e Mësuesit” duhet të jetë festë kombëtare, pasi është “Ditë e shenjtë”, dita më fatlume për arsimin kombëtar Shqiptar
dhe ca më shumë për mbijetesën e kombit tonë. E quaj të “Shenjtë”këtë ditë, pasi u derdh mençuri dhe dituri, djersë dhe
mund, flori, jetë dhe gjak, për ta hapur, jetësuar dhe mbrojtur shkollën, gjuhën dhe kombin. Pak e çuditëshme kjo historia jonë.
Nuk është për t’u patur zili, por ja që kështu na ka rënë për pjesë,
mbase edhe vetë e kemi kërkuar, duke qënë të vonuar, ose të zënë
mes njëri – tjetrit me sherre të mëdha, e s’ja kishim ngenë këtyre
gjërave të “vogla” dhe linim shtegun hapur për komshinjtë apo
fqinjët tanë, që natyrisht nuk na kursyen. Jemi më të vjetrit e ballkanit,
të vjetër sa vetë jeta, autokton “dembabadem”, por kishim
mbetur të vetmit në Ballkan me gjuhë të pashkruar. Në këtë ditë“Të
bekuar”, me hapjen e shkollës
së parë shqipe, më 7 Mars 1878,
u mundësua ruajtja, mësimi dhe
zhvillimi i gjuhës shqipe, që na
bëri ne të mbetemi tek rrënjët e
të parëve tanë. Duke lëçitur këtë
“Gjuhë perëndie” u formatua, u
ngrit ndërgjegja e kombit, dhe,
me penë e pushkë u vu në udhë
të mbarë lufta për pavarësi dhe
shpallja e saj më 1912. Është
e panevojëshme të përsërisim
ngjarjet historike dhe përpjekjet
e rilindasve tanë të ndritur për
gjuhën dhe shkollën shqipe, por cilido mund t’i bëjë vetes pyetjen,
por edhe të përsërisë pyetjet që janë bërë prej kohësh nga njerëzit
e thjeshtë, e ca më shumë nga të diturit: Ç’do të ndodhte po të mos
ishin hapur shkollat shqipe ? A do të mund të ngrihej e forcohej
ndërgjegja kombëtare ? A do të mund shpallej dot pavarësia ? Dhe
mund të vazhdojmë të pyesim: A do të mund të përballonim lakminë
e fqinjëve, kur me gjuhën shqipe të shkruar e të mësuar në shkollë,
me luftën dhe gjakun e dredhur, mezi mundëm të mbajmë kaq pak
vend që quhet Shqipëri dhe ne të quhemi shqiptarë. A mund të mos
i vlerësojmë heronjtë e vërtetë të Kosovës, mësuesit e saj, të cilët
në kushtet e pushtimit serb, mbajtë gjallë frymën kombëtare dhe
edukuan në shpirtin e të rinjëve kosovarë ndjenjat e luftës për liri dhe
e bënë Kosovën të pavarur. Përgjigjet i gjejmë te vetja, pasi janë të
thjeshta e të qarta si dita e diellit, por që na bëjnë të mendohemi mirë,
për atë çka po bëjmë sot dhe për atë se çka presim nesër.
Është gjetje e bukur “Dita e Mësuesit”. S’ka emër më bukur ! Bashkë
me shkollën shenjtërohet edhe mësuesi. Mos po e zmadhoj paksa
duke e quajtur mësuesin “Shenjtor” ? -Jam i bindur se nuk e teproj.
Ç’bënë më shumë shenjtorët ? – Besuan në zot. U sakrifikuan si
misionarë, duke i shërbyen zotit dhe njerzimit. Bukuri !- Sot e mijra
vite me radhë ne i nderojmë, u përulemi dhe kërkojmë bekimin e
tyre. Ç’bënë më pak mësuesit tan: Papa Kristo Negovani, Petro Nini
Luarasi dhe Gjok Shqiptari, (Xhordano Bruno Shqiptar, i cili u dogj
i gjallë se në gji mbante abetaren e gjuhës shqipe ), e bashkë me ta
edhe plot e plot të tjerë: Besuan në zot, besuan në komb, i shërbyen
kombit dhe u sakrifikuan për kombin si askush tjetër, si misionarë
që përhapën dituri dhe përcollën në popull dashuri për gjuhë e komb.
Kurdoherë i prulemi me nderim të thellë.
S’ma merr mendja se ka komb tjetër, që të ketë kaq shumë martirë
të rënë për gjuhën dhe shkollën, sa çka kombi ynë. Ne ata i kujtojmë
dhe i nderojmë në çdo përvjetor. I kemi përjetësuar duke u vënë
emra shkollave. Kemi bërë e bëjmë mirë. Po është shumë pak. Ata
kanë qënë dhe mbeten për për ne dhe brezat e rinj, modeli më i
3
bukur i njeriut të ditur, të ndershëm e fisnik, trim e atdhetar.
Mësuesit meritojnë më shumë nderim dhe mirënjohje, jo vetëm nga nxënësit
dhe studentët, sepse me shkollën dhe mësuesit lidhen që nga vocëraket të cilët
mësojnë abetaren e deri te shkencëtarët dhe profesorët e universiteteve dhe
akademikët. Me shkollën është i lidhur edhe ushtari e gjenerali, mekaniku dhe
inxhineri, bujku, çobani dhe agronomi, shkrimtari, gazetari, poeti dhe artisti,
ministri, deputeti, politikani dhe presidenti. Mësuesi, i gjallë dhe i heshtur,
kurdoherë është në çdo familje shqiptare, por edhe në diasporë, ku në kushte
të vështira, si misionarë të vërtetë, po bëjnë një punë të jashtëzakonëshme për
të mbajtur gjallë gjuhën dhe zjarrin e ndezur të shqiptarizmës.
Sakrificat për shkollën dhe gjuhën shqipe nuk kanë sosur edhe sot e kësaj
dite. Breza të tërë mësuesish, kush më shumë e kush më pak, kanë vënë një
gur në kështjellën e arsimit Shqiptar. Po përmend se, vetëm nga Durrësi
janë nderuar me titullin e lartë “Mësues i Popullit”, shumë prej tyre edhe pas
ndryshimeve demokratike të viteve 1990. Këta janë: Gjini Luarasi, Petrit Velaj,
Vasil Ziu, Pertef Kruja, Agim Shehu, Isuf Puka, Sul Zalla (Sulë Shqipja),
Qazim Domi, Mexhik Bekteshi, Hysen Çela, Beqir Çela, dhe pa i përmendur
emrat e nderuar të tridhjetë e nëntë “Mësuesë të Merituar”. Nuk janë pak. Ne
krenohemi me ta dhe kemi ç’të mësojmë prej tyre, sidomos të rinjtë që e nisin
udhën e vështirë, por të bukur dhe fisnike të mësuesisë.
Sa më shumë vite që kalojnë, aq më e bukur dhe më e madhërishme na duket
“7 Marsi”, festa mbarëkombëtare e “Mësuesit”. Ndaj sot edhe për mijra vite
të tjerë, urojmë: Ta gëzojmë këtë festë hyjnore, të magjishme dhe njëherazi të
madhërishme !
Përgatiti
Kadri Tarelli

BAJAME HOXHA
FAQJA E POEZISË
Adelina Dokja
Anjeza Sakaj
MOS ME BEJ QEJFIN!
Nga një lëvdatë mbrëmë,
Ashtu kot më erdhi drithërima.
Ishte shumë vonë.
Tek po rrija mendueshëm përpara ordinatorit,
po flisja me vete dhe shkrova:
Një poezi dashurie,
si për të kujtuar kohërat furtunë,
Të një dhimbjeje të pafund,
Që prej saj mora një grimë helmi,
Për ditët e stuhishme,
Për mjerimin e rinisë sime,
Dhe s’u shërova kurrë.
Eh, psherëtimat nuk heshtin,
Ato, flasin me veten time,
Më shajnë, më bërtasin , më kritikojnë,
E qahen prej meje,
Thonë se paskam qenë e keqe...eh,
“Na helmove”, më thon
Po, e di, e keqe kam qenë,
Helmova ndjenjat, psherëtimat, mendimin,
Si të kisha dy psherëtima, dy ndjenja, dy mendime...
Mjerisht, kisha vetëm një ndjenje e s’u bënë
kurrë dy,
ZEMËR E PËR-
FLAKUR
Dhe zemren e lashe tek ti
Ne kete dite te ftohte shkurti,
Xhelozia e juaj, shpirtin me ngrine...
Buzeqeshja ne buze me mbeti
Dhe fjalet ne gryke
Ti je mendimi i pare dhe i fundit
Vetëm tek ti i kam sytë...
Po te pyesesh zemren time
Ne ç’vend kerkon te jesh?
Ajo embel te pergjigjet:
Atje ku ...
NÊ JE!
Me veshtrim te etur te gelltis.
Nuk nginjem duke te te pare ,
Ne cilen pjalme lulesh lulezove?
Na cila penelate pikturash valle ke dale?
Si fllad i nje mengjezi te embel pranveror,
Permbyte zemren me nje rrebesh te papare,
I thyeve tabute e kohes se heshtur,
Saharen e ndjenjes e permby...
Liri Loshi
TOKËS QË NA FALI
Këngë i thurim Tokës
Në tel të lahutës
Tokës që ia fali
Guximin Teutës…
Sa herë mihim Tokën
Puthim bucat e dheut
Tokës që ia fali
Urtinë Skënderbeut.
Dhe i miklojmë Tokës
Faqet, ballin, shpinën
Tokës që mban burra
Si Hasan Prishtinën.
Edhe sot në këtë Tokë
Në fshatra të Drenicës
Vashat rrisin shtatin
E Shote Galicës
Sapo e ngjallim në bronz
Bajram Currin – Plakun
Toka nxjerr nga gjiri
Dhe Adem Jasharin…
Venka Capa
Pranvera e Stebleves
Nuk ka stine me te bukur se pranvera ,
Kur vellon e gjelber vesh Stebleva,
Nuk ka qilim si ai qe qendis natyra ,
Ku kembes i vjen keq
T’i shkel lulet plot ngjyra ...
Ne pranvere ne Stebleve dua te shkoj,
SHtepite, pemet, barin me sy t’i shikoj
Vitet t’i kthej pas , femijerine te kujtoj
Egezimin zemres sadopak t;ia shtoj ...
Pranvera kur vjen shpirtin ma perterin ,
SHume endrra e deshira
Brenda meje rrembehen
Eme vrulle bukurie dehen ...
Mimoza Bici
ETJE E MERGUAR
Zgjova vargjet,
thelle qoshes se renduar...
Dollia, pik-pik,
mbi germa pikon...
Vargjet...u corientuan nga dehja
“Erdha”ku “ike” ti...
nen hapa me endej fustani !
gjethet qepnin ferferimen...
Me trembi rrugetimi!
Rikthehem,mbi fustanin
qe me endi nata
Copeza yjesh vezulluan...
i bukuri ,loti im
pastroi syrin e dashuruar...
Oh,ja...te shoh ty..
me goten-dolli ne duar..
Me prisje...te shuanim vetmine
buzet te njomnin,
etjen e merguar...
4

Remzi Basha
Bekimi i një libri
Në vend të një parathënieje për librin e poetit Namik Selmani “Pesha e qiellit të vendlindjes”
Kur për herë të parë lamë pas kurrizëve tanë të lodhur, nga hallet që na kishte dhënë koha dhe e keqja ca shtëpi të mbetura me dyert të hapura bash si
ca gojë memece që nuk mund të flisnin me zë të lartë që ne të ktheheshim shumë shpejt tek ato, kujtuam e menduam shumë e shumë gjëra. Po, ato na
thërrisnin e na thërrasin, me një zë që mund ta dëgjojë e ta kuptojë shumë mirë vetem një mërgimtar shqiptar kudo ku ai është. Një zë që të kërkon
sërish për të ardhur sa më shpejt e sa më shpesh. E ndjenim se Kryemalli ynë ishte e mbetet shumë më i lartë se mali që kishim parë në vendlindje.
Ishte malli për gjuhën shqipe. Ndjemë jo vetëm mallin për një rrugë ku gjakosëm gjunjët, për një shkollë ku mësuam me aq dashuri e durim shkronjat
e shqipes sonë, ku luajtëm dhe u bëmë gjykatës të rreptë të lojës sonë fëminore. Atëherë e kuptuam se diçka të madhe kishim lënë pas. Kishim
lënë kumbullat dhe manaferrat që binin në tokë pa u mbledhur nga duart e fëmijëve. Kishim lënë lumenjtë e vegjël pa i përkëdhelur me trupat tanë të
hajthëm. Dhe kudo ku brodhëm nëpër botë, mbi avionë të zhurmshëm, aq komodë, me rrugë me drita që bënin e bëjnë garë edhe me diellin ku
shumë shumë gjuhë na vinin në timpanët e veshëve tanë ende të uritur për shkronjën shqipe. Çdo poezi, çdo tregim, çdo fjalë e shkruar e gjuhës sonë
të bukur na dukej e na duket ende si një lëndinë që kemi akoma mall ta shohim, ta prekim.
Këtë ndjesi të bukur e kam patur që kur më kanë rënë në duar poezitë e poetit me origjinë nga Çamëria Namik Selmani. I njëjti mall për trojet e të
parëve tanë. E njëjta dhimbje nga gjaku i derdhur për tokën e të parëve. Është shumë e vërtetë që në botën tonë moderne njerëzit të njihen edhe me
ekranët e kompjuterave, me zërat që përcjellin celualarët nga më të shtrenjtët, qoftë dhe më modernët që ka bërë njeriu. Por askush nuk mund të
bindë tjetrin se, nëse shpirtërat e atyre që ninin këtë kuvendim nuk përputhen me njëri-tjetrin, atëherë zërat e celularëve heshtin shpejt, shumë shpejt.
Faqet elektronike mbyllen shpejt, shumë shpejt. Kjo ndodh kur miqësitë ngrihen mbi themele të buzëqeshjeve të shtirura, të miqësive që iu mungon e
nesërmja.
Jo, me mikun tim të Fjalës së Mençur, Namik Selmani, me mikun tim që më zgjon shumë mirë atë filiz të kombit kudo ku shkoj, kudo ku hap e mbyll
dyert e botës së madhe, kudo ku rris fëmijët e i martoj apo bëhem si një Kryekrushk, nuk ka ndodhur kështu. E nuk do të ndodhë edhe nesër. Kur para
disa viteve në Tiranë bëhej Kongresi i Lidhjes Shqiptare në Botë, duket se ngritëm së bashku edhe me
shumë miq të tjerë një Urë. Një Urë që lidh jo thjesht dy brigjet e një lumi, të një deti. Shumë më tepër se kaq. Se mendoj se ne, si komb, jemi
ndoshta kombi i vetëm në botë që duhet të ngrejmë në kohërat moderne sa më shumë Ura të tilla bashkëpunimi. Armiqtë e dukshëm e të padukshëm
na kanë humbur shumë kohë të dobishme për rrugën tonë të mbarësisë, ose të mbrothësisië, si thonin rilindasit tanë të shquar. Ata kanë dashur
të na qorollepsin në ca shtigje ku humnerat kanë qenë aq afër syve tanë, aq afër theqafjes sonë historike. Për fatin tonë e për bekimin që na dha
Zoti nembjetuam e sot po gëzojmë Stinën më të re të Rilindjes Kombëtare, për të cilën edhe një vëllim poetik i këtij lloji është si një GUR i fortë
kështjelle dhe një trase e re re rruge.Kohë më vonë kur unë përgatita dhe botova një roman me autoren Drita Braho “Nusja nga Çamëria“ e ndjeva se
Ura e Bashkimit ishte bërë më e fortë, më e madhe, më e bukur. Kësaj radhe nuk ishim thjesht dy miq që ndërronin kafenë e mëngjesit apo bukën e
konakut. Nuk ishin thjesht dy miq që takoheshin në Pazar e shkëmbenin me shumë dashuri fjalën e mallin. Jo, Namiku po më sillte aq pranë atë që
më mungonte pak më shumë se zakonisht. Po më sillte fryën çame, atë që na mungonte në magjet dhe sofrat tona të Kosovës. Në trojet e saj po kaq
të gjakosur sa dhe ato të Çamërisë ëndërrvrarë. Dhe e desha fjalën e tij, dhe e mësova vargun e tij dhe fjalët e atyre tregimeve që të sjellin jo vetëm
mallin e dhimbjen, por edhe amanatin e madh që nuk e tret koha, lumi toka, deti, zjarri, tërmeti, oqeani..
Unë sot kam në duar librin e tij të fundit me poezi me një titull të bukur e të gjetur ”Pesha e qiellit tim”. Libri ka një organizim shumë të bukur. Duket
se krah temës së tij të dashur, asaj çame, të cilën ai e ka vënë në një cikël me një titull shumë emocional “Bëj të zë, por të merr era” ka edhe motive të
tjera, po kaq tundues se ai i Çamërisë. Është tema e Kosovës ku ka shumë epizëmë e lirizëm ( sërish me një titull simbolik “Trëndafilët e Prishtinës”)
Në të ka një kryepoezi për Loken e Këngës Nexhmije Pagarusha apo poezi për Gjakovën e për bardin e poezisë kosovare Din Mehmeti, për Urën e
Ibrit. Në ciklin e Amerikës me titull “ Sytë e Amerikës” shohim një risi tematike dhe një këndvështrim bukur të
ri . E kishim parë Amerikën në sytë e studiuesve por në sytë e petëve e kishim
pare rrallë.
Ndoshta nuk duhet të ma marrë për një humbje kohe lexuesi i vargjeve të tij dhe i fjalëve të mia nëse do të citoja në këtë parathënie disa tituj të
librave të mëpërshëm të këtij autori me poezi. me këtë libër që po lexojmë ato bëhen 8 të tilla “ Vatra e mallit”, “Zërat e brigjeve të mia”, “Kroi i
këngës çame”, “Fari çam” , “Shpirti çam”, “Djepi i këngës”, “Dritaret e besimit” dhe ky I fumdit “Pesha e qiellit të vendlindjes” Metaforat e tyre të
ftojnë që të lexosh dhe të gjesh atë që shpesh në jetën e përditshme të mungon, atë frymë atdhetare, për të cilën duhet të punojmë të gjithë e kudo ku
jemi.
Krenohem se po bekoj një libër të tij në këtë prag jete kuar ai po mbush 6 dekadat e jetës së tij të vrullshme, tërë pasion krijimi, tërë përkushtim.
Po, si pjesë e të njëjtit profesion, atij të mësuesisë, mbase duhet që tregojmë fëmijëvë tanë shqipfolës kudo ku janë jo vetem kështjellat e larta,
të panumërta e aq të forta amembanë trojeve tona, por edhe t’u ngrejmë para syve të tyre të ndezur për dije e përparim, për shqiptarizëm edhe ca
Kështjella të tjera, të larta të mençurisë sonë, ato të Shqiptarizmit tonë pa patur drojen e frikshme se dikush mund të na akuzojë padrejtësisht për këtë
gjest nga më fisnikët e botës së qytetëruar.
Librin e shoqëron edhe një pasthënie nëse do ta quaja kështu të shkruar nga studiuesi shqiptar nga Maqedonia Zejadin Ismaili me titullin“ “Shenjtëria
e papërsëritshme e shprtiti çam” kushtuar librit të tij të para disa viteve “ Shpirti çam e në përgjithsi të poezisë së tij. Ky shkrim është një dritare nga
ku mund ta shohim edhe më mirë poezinë e tij. Nga ky shkrim po shkëpus disa rreshta: “Tashnë ai ka krijuar origjinalitetin e tij vetanak të veçantë,
arketipal dhe ka një vazhdimësi të qëndrueshme në vijën e zhvillmit kreativ poetik. Në konteks më të gjërë dhe autentik trajton njeriun çam dhe sakrificën
e tij për idealin kombëtar dhe atdhetar. Virtuoziteti krijues i Namikut manifestohet përmes motiveve të reja që ai trajton…”Duke i uruar rrugë
të mabrë librit më të fundit poetik të autorit Namik Selmani “Pesha e qiellit të vendlindjes“, do të dëshiroja të citoja me shumë dashuri disa vargje
nga poezia e tij “ Zinxhirët e mallit”. Janë zinxhirë që shqiptarët i kanë të pranishëm shumë herë në jetën e tyre të përditshme, edhe ata që janë larg
trojeve të lindjes. Por po kaq të forta janë këta zinxhirë edhe për ata që jetojnë në trojet tona amtare. Zinxhirë që vëmë në provë dashurinë për trojet
tona, përpara së cilës edhe armiqtë më të fuqishëm thyhen “E bëhem dallandyshe që nuk njeh stinimin/për të trokitur te malli me frymën e fjalësbehar/kështu
mbetëm ne, drurë që nuk njohim zverdhimin /kudo ku ecim, kudo ku do të kemi një varr….
5

Arsim Halili
INTREVISTË ME POETEN
DEZDEMONA MARKU
Si erdhi dhe zuri vend poezia tek Dezdemona ?
Përshëndetje Arsim. Dhe të falënderoj shumë për
këtë intervistë. Jeni një gazetar i mirë dhe ndihem
shumë e privilegjuar qe jam mysafirja juaj në këtë
intervistë.
Si erdhi poezia tek Dezdemona? Unë jam kultivuar
dhe ushqyer me libra që e vogël, qëndroja me
orë mbi libra duke lexuar aq sa harroja të mësoja
mësimet. Isha shumë e dhënë mbas romancave
d,m.th prozës. Por kjo ndryshoi komplet , kur
profesori im shkrimtari i njohur Riza Lahi. Vuri
ne dukjen talentin tim për poezi duke më drejtuar
për nga poezia. Unë e adhuroja poezinë, por kisha
mjaft frikë të përballesha me të. Duhet të falënderoj
shumë profesorin tim që më udhëhoqi dhe
nguli këmbë që unë të shkruaja jo vetëm prozë por
edhe poezi.
Çka ju shtyn t’i qëndroni besnike mbretëreshës
se të artit letrar?
Do t`i qëndroj besnike kësaj mbretëreshe, sepse jo vetëm që shkruaj
por edhe e adhuroj dhe nuk mund të bëjë, Dezdemona, dot pa librat e
saja. Dhe do mundohem me gjithë forcat e mija që të lë një shenjë njw
gjurmë nga arti im.
Për aq sa kam lexuar nga ju, artit i juaj poetik dominonohet nga
lirika e dashurisë , pse ndodh?
Është më se e vërtetë, që arti im dominohet nga lirika e dashurisë.
Janë një ndërthurje mes erotizmit trishtimit dhimbjes, diçka që na
shoqëron në jetën tonë. Shpreh ato ndjenja te fshehura thellë në
subkoshiencën tonë. Dëshira dhe ndjenja që kemi frikë t`i shprehim
hapur. Pse ndoshta pyesni ju? Kurse unë mund të them që kjo vjen
natyrshëm, nuk e di as vetë, pse, por gjithmonë poezia dhe proza ime
vishet e tëra me nota erotizmi.
Libri i juaj tani më gjendet në fazën finale, gjegjësisht shumë
shpejt pritet botimi i saj, mund të na flisni për strukturën e librit?
Po, jam në pritje të librit tim të parë. Dhe jam shumë e emocionuar
dhe në ankth. Nuk e di si do përcillet nga lexuesi, a do të
pëlqehet?Besoj një frikë që mbërthen ç`do autor të ri, si unë. Për këtë
dua të falënderoj pa masë botuesin tim , zotin Enver Nezeri, i cili më
ofroi ndihmën e tij duke më përkrahur dhe duke më mbështetur që
unë të afirmohem në botën e madhërishme të letërsisë. Ai besoi tek
unë dhe besoj të mos ta zhgënjej. Botuesin tim, profesor Rizan, dhe
mikun tim Engjëll Koliqi që kanë besuar tek talenti im. Për sa i përket
strukturës së librit, është prozë e ndërthurur me poezi, pra poezi dhe
tregime. Por nuk dua te tregoj më shumë të mbetet njw surprizë, se
jam mase e bindur që është një libër krejt i veçantë. Do më besoni
lexues, kur ta keni librin në dorën t`uaj.
Një nga pasionet tuja që nuk është edhe gjë e lehtë është edhe
përkthimi, cilat janë risit në këtë fushë ?
Diçka që adhuroj është përkthimi , është një art në vete dhe shumë i
vështirë. Siç e thatë dhe ju i dashur Arsim. Të jemi koshientë tregu
i librit është një nga më problematikët dhe më të vështirë. Unë kam
6
dëshirë të sjell në Shqipëri autorë që nuk njihen por
që janë shumë të falshëm. Kam sjell disa poezi të
autores Kanadeze, Margaret Atwood. Një poete dhe
skenariste shumë e njohur. Edhe pse nuk e kam sjell
në një vëllim të plotë. Gjithashtu dhe Umberto Saba,
poet Italian i mrekullueshëm por që këtu nuk njihet.
Sapo kam mbaruar përkthimin e autores amerikane
May McGoldrick, dhe jam në pritje që ajo të më jap
ok, dhe romani i saj ‘’The Rebel’’ që është botuar në
28 gjuhë të botës. Të jetë i pranishëm edhe këtu në
Shqipëri, është një roman që të tërheq , dhe të mban
të mbërthyer deri në momentin e fundit. Aty edhe
mund të shijojmë si romancën e personazheve, por
është edhe shkollë më vete. Aty unë mësova shumë
gjëra që nuk dija për historinë e Irlandës.
Jeni një poetesh e re, por natyrshëm produktive,
më thoni çfarë ju pengon dhe çfarë ju ofron
kënaqësi gjatë leximit të veprave reja?
Unë adhuroj letërsinë me vlerë, artin e të shkruarit
që më tërheq që në germën e parë. Ka raste që libri
veç kopertinës ka të bukur por brenda fjalë dhe
vetëm fjalë. Atëherë vlera e librit kthehet në pseudovlerë, dhe i humbet vlera
librit. Më bënë që të humbas dëshirën për të lexuar. Por kur unë dashurohem
mbas librit qoftë poezi, prozë, ese, unë ndjehem komode dhe marr më të
mirën atë që më mbushë mendjen dhe shpirtin tim
Dinamika e krijuesit sigurisht se nuk ndalet, po në këtë mes çfarë do të na
ofroni ju?
Më se e vërtetë, por unë do t`i ofrojë lexuesit tim gjithmonë diçka të re në
c`do libër që do të arrij të nxjerr. Jo gjithmonë i njëjti shkrim dhe e njëjta ide
e subjektit.
Cilët nga poetet dhe prozatorët janë burim frymëzimi qoftë nga letërsia
shqipe, pse jo edhe ajo botërore ?
Impakti im i parë me letërsinë, nuk po flas këtu për librat për fëmijë,
kuptohet. E mbaj mend shumë mirë, kisha shkuar për pushimet e verës në
Kukës, te miku më i ngushtë i babait tim, artistit Shpend Halili. Që unë e
adhuroja dhe shkoja me shumë dëshirë. Aty duke gërmuar tek librat e tij,
kam qenë në klasë të tretë. Më tërhoqi vëmendjen drama e Henri Isben
‘’Shtëpi Kukulle” dhe unë fiksohem aq shumë dhe e lexoj me shumë dashuri
dhe arrij ta kuptoj. Kështu më vjen dhurata e parë, nga miku i babait tim. Që
ishte romani Gustav Flober-it Zonja Bovari. Këto dy libra kanë qenë burimi
dhe frymëzim për mua. Ëndërroja me orë duke menduar sikur isha një
shkrimtare. Pastaj duke u rritur, idhulli im bëhet Migjeni , pastaj frymëzohem
nga poezia e huaj Sergei Esenin, Artur Rimbaud,Giacomo Leopardi..Ka
shumë dhe nuk dua të zgjatem..
Përmbyllja e kësaj interviste mund të përcillet nga ju me ndonjë mesazh
?
Mesazhi im? Mesazhi im shkon vetëm për rinin që nuk e dashuron librin,
dua t`i them dhe ti përcjell që të dashurohen mbas librit dhe letërsisë, sepse,
është diçka e mrekullueshme dhe të ndryshon gjithçka brenda teje.

Kadri Tarelli
Loti i nënave.
NGA LOTI I NËNAVE, DETI U BË I KRIPUR
Në kujtim të 6 Marsit 1991
E dielë, 6 Mars 2011. U mbushën plot 20 vjet nga ai 6 Mars i vitit 1991, kur mijra shqipatrë morrën rrugën e mërgimit. Më është bërë zakon, që çdo
vit, në këtë ditë të shkoj në berg të detit, në shëtitoren “Taulantia”në qytetin e Durrësit. Edhe sot isha. Qendrova përballë detit, si për t’u falur me të.
Kanë kaluar kaq vite, po si atëherë më del përpara skena dhe biseda e një nëne të re, me djalin e vogël përdore, e cila me sytë të përlotur shikonte larg
në hapsirën e pafund të detit. Dukej sikur i fliste detit. Buzët i dredheshin. I lutej në heshtje.
-Mami ! Nuk po duket anija që do të sjellë babin !? -Djali nuk morri përgjigje. Lotët në sytë e nënës u shtuan. Pa pritur djali i vogël pyeti:
-Mami ! Pse deti është i kripur ? Gruaja e mori fëmijën, e shtërngoi në gji, e puthi në sy, në faqe, në gushë dhe i tha e ngashëryer:
- Deti u bë i kripur nga lotët e nënave.
Më erdhi në mendje romani “Lulja e Kujtimit” e Foqion
Postolit. Dikur edhe në Korç, në dalje të saj thirrej një vend
“Lëndinka e lotëve”, ku përcilleshin dhe ndaheshin familjarët
me ata që merrnin rrugën e mërgimit. Po atëherë iknin
një e nga një, ose dy nga dy ! Ata largoheshin duke kthyer
kokën pas, ndërsa me lot në sy mbeteshin nënat, babalarët,
motrat, gratë, fëmijët.
Edhe sot rrenqethem, pavarësisht viteve që kanë kaluar.
Janë disa ngjarje që
rrodhën shumë shpejt. 20 Shkurt i vitit 1991. Populli i bëri
me madhështi nderimet e fundit diktatorit duke e tërhequr
zvarrë bustin e tij. Dy javë më pas më, 6 Marsi. Mijra e
mijra shqipëtarë u dyndën në Durrës, mësynë dhe hipën në
anijet që u ndodhën në port. Morrën udhën e panjohur të
mërgimit, pa ditur se si do t’u vinte halli.
Herë pas here, në emisione të veçanta televizive, jepen
pamje të shkëputura që paraqesin largimin masiv të shqiptarëve.
O zot ! Vetëm ne, apo vetëm ata që i kanë përjetuar
ato çaste dramatike, kanë mundësi të thonë se ç’kanë ndjerë
kur shikonin me sytë e tyre, atë çmenduri kolektive dhe
“Malet” me njerëz, që largoheshi s’di se ku. Edhe një herë
them : O zot ! Sepse aty luhej një “tragjedi” me aktorë një
popull të çoroditur që vraponte sa andej – këtej tek anijet
që kishin mbetur në port. Tragjedi pa skenar, pa regjizor,
pa rregulla loje, me vetveten spektator. Mijra njerëz që
hipnin nëpër anije, të rinj, të reja, familje të tëra, burra gra
dhe fëmijë. Qindra të tjerë në tokë, nëna, baballarë, gra me fëmijët e vegjël për dore. Të parët thërrisnin dhe përshëndesnin me dorë kur mundënin të
dallonin të afërmiit e tyre, ndërsa pjesa e mbetur në tokë me lotë në sy, edhe ata thërrisnin dhe ngrinin duart drejt asaj mizërie njerzish, pa mundur të
dallonin djalin, vajzën, babën, apo burrin. Shqiptarët po iknin sikur po i ndiqte pushtuesi nga prapa. Askush nuk po na sulmonte. Vallë ç’të ishte ky
hasëm i padukshëm ? -Varfëria ? -Mbase ! Armik i egër është, po nuk e besoj, pasi ne varfëri kemi pasur edhe më parë, po nuk kemi ikur “Nga sytë
këmbët”. Mbase iknim nga vetvetja !? Pushtuesit kishin qënë mes nesh ! ?
Historia, e ftohtë si gjithënjë do t’i përmendë këto, thjesht si ngjarje në kronollogjinë e viteve, mbase në rastin më të mirë edhe i komenton, duke
dhënë edhe shkaqet që na çuan deri këtu, por për njerëzit që i provuan janë më shumë se ngjarje. Janë dridhma të trupit, morrnica që ngjethin shtatin,
lot e rrahje të forta zemre që sjellin djersë të ftohta, qoftë edhe në ditët më të acarta të dimrit.
Edhe unë vrapova drejt portit. Jo për të ikur, por për të parë e gjetur djalin. Në hyrje një togë ushtarësh të armatosur. Nuk lejonin të futej njeri këtu,
po nuk bënin zë për njerzit që kishin hapur shtigje ku mund të kalonin lirshëm. Çuditem me vete, si është puna e njeriut !? Ç’hall kisha unë e ku më
shkonte mendja ? Kisha nge edhe për shaka: Porti ishte bërë si ajo kasollja e Nastradinit, me oborr pa avlli e pa gardh, në fund në dy hunjë të kalbura,
një dryn i madh i vjetër, që të dukej nga larg. U drejtova tek ushtarët. Prisnja të më ndalonin. Në krye një oficer i ri, shumë i bukur. Si fillim nuk e
njoha. Vëtëm dëgjoj një kërcitje këpucësh. Qendrim “Gatitu” dhe nderim ushtarak !
-Hapni rrugën ! Është profesori im ! –Buzëqeshi dhe më dha dorën. U pamë në sy dhe nuk folëm. Ish nxënësi im, pas pak ditësh edhe ai kishte ikur
bashkë me shumë shokë. Sot jeton familjarisht në Itali.
Sot përsëri pranë detit. Pak vranësirë. Dielli herë dukej dhe herë fshihej. Po deti ? Ah deti ! I qetë. I bukur e madhështor si përherë. Papritur kur rrezet
puthnin valët, si një lojë mes dy perëndive nuk di se kush përkëdhelej më shumë, dielli apo deti !
Kur dëgjoj dhe gjykoj për sa e sa ngjarje që lidhen me detin, kam ndjesinë se të parët tanë, Iliret paganë kishin të drejtë ta besonin, t’i faleshin e ta
nderonin si perëndi. Edhe unë besoj se ata ishin më pranë jetës dhe të vërtetës.
Sot po udhëtojmë pa viza.. Pak si gjatë shkoi kjo punë, pasi kaluam plot shtatëdhjetë vjet të ndarë nga bota. Tragetet shkojnë e vijnë. Presim dhe
përcjellim të dashurit tanë. Më në fund edhe ne po udhëtojmë lirisht, Edhe unë isha para pak ditësh në Itali. E ndjeva veten të fisëm, sepse udhëtova si
qytetar i lirë. Veç nuk duhet të harrojmë ato ditë të marsit 1991, që mos u përsëritshin kurrë ! Dhe deti, nga lotët e nënave, mos të bëhet më i kripur
nga ç’është !
Përgatiti
Kadri tarelli
7

FAQJA E POEZISË
Adem Zapluzha
KËTU
Shpeshëherë
Në mua zgjohet
Zëri trishtuar i memorjes
Kur lumenjtë mbesin
Pa pikë uji
Në këtë rrugëtim
Gjethet vuajnë
Nga një ankth i panjohur
Kockanjarët të hendakosur
I mashtrojnë udhët e jetës
Bahtir Latifi
MBETEN VEQ KUJ-
TIMET
Më kujtohet dikur
Kur kishim dashuri
Kur mbanim respekt
Kur ndanim kujtime
Jo shumë kohë ka kalu
Gjithëqka është ndryshu
Ku mbeti dashurija
Ku mbet respekti
Val val i morri Deti
Atje larg gjithqka u shua
S`mbeti tjeter veq kujtesa
Që mos t`humbet edhe shpresa
Ta kujtojm edhe njëher mbar
Gjeneratat që kemë përball
Nuk kan mbet shumë nga ata
Fundi do ti vie me këta
Gjithëqka tash ka ndryshu
Shumë pak janë duke u pajtu
Si të parët nuk do gjejm
Nuk po dim se ku do vejm
Shaban Cakolli
AHMAKU E ZA-
VRAKU BAHEN
DOKTORË
Ahmaku:
A po ngon, more Zavrak ,
Domë me vdekë n’ fukarallak !
Domë me u ba doktorë – ekspert ,
Ndoshta dalim n’ selamet !
Zavraku:
Kanë mbetë njerëzit pa punësim ,
Pa rrogë, stazh, pa sigurim ...
Tash kur t’ bajnë ndo ‘i dergjë me iu ra –
Çare s’ kanë pa ardhë te na !
Ahmaku:
Mirë, Zavrak, ti je kujtue ,
Hiq pa dj...
Hasime Hoti
KURRË NUK TË
HARROJ
Po flas me hidhërim ,
me pikëllim
se humba njeriun e zemrës
ajo më bën të dal me rrëmbim
se jeta ushton prej erës !
Ndjej zbrazëti - dhimbje
Lotët më rrjedhin si gurrë që nuk ndalet
Do të shkruaj vargjet se ndjej hata
Më vuan zemra , dhe shpirti nga hallet !
Lotoj çdo ditë po ti nuk përgjigjesh
përse më harrove, shkove pas tjetrës ?!
Më dëgjo për këtë, kthehu të përligjesh
në dashurinë e vërtetë të asaj të vjetrës ...!
4.1.2010
Nehat Jahiu
PO VUAJ E PO TRETEM...
Seç po vuaj e seç po tretem
si qiriu flakë seç po djegem,
si dëbora në bjeshkë po shkrihem
për atdhe po vuaj e po digjem.
Seç më mbushet me lotë shamia
dua ti bashkojë trojet, trojet e mia,
lotët në sy akoma nuk më janë tharë
që kur trojet mua mi kanë ndarë.
Zemërdjegur e shpirtkallur mbetur
referate duke shkruar në letër,
gogla...
Ibrahim Abedini
Dje dhe sot
Qdo gjë na bashkonte
Qdo gjë na lidhëte
Na bënte të duam
Të respektojm
Të ndihëmojm
E sot
E kunderta
Nuk duhem
Nuk bashkohem
As që respektohem
Nga mos dija
e Humbem dashurin
Respektin dhe u ndam
Për gjithëmon në jet.
8

FAQJA E POEZISË
Lili Bimi
PRES!
Më padurim pres të-të puth
Frymen Tënde të t’a kap të puth fort, fort
përserie jetë nga jeta ime të-të jap.
Të vallëzoj mbi trupin Tënd,e fort të -të shtrëngoj
!
Kur shiu vrullshëm t’shkojpasi trupat Tonë t’jen
lagur....
veç kur avulli t’shkoj... të dalë,
do rri përkrahë Teje... dorë për dore t’kapur !
Do vë një muzikë tjetër
zemrat qëtësisht t’a dëgjojnë
Sokol Demaku
MOS THUAJ ASGJË
Mos thuaj asgjë,
Mos bëzëj një herë,
Është kohë pa kohë,
Është kohë e mjerë!
Mos bëzej o, burr,
Mos thuaj një fjalë,
Mos trego mllefin,
Që mbanë në barrë.
Është mllef mergimatri,
Është barrë zemre,
Është vuajtje shpirti,
E cdo shqiptari.
Fjala mergimtar,
Qenka shumë e rëndë,
Peshuaka me vite,
Në krahërorin tend.
Kadrije Meniqi
DASHURI ENGJËL-
LORE
Dua te prekë embëlsine e buzëqeshjes tende,
ta kem në shtrat, në mendimet e natës së vonë.
A e di që celsin e lumturisë sime,
pafajesisht, i dashur e mban ty në dorë?!
Me flladin vjeshtor të percjellë dashurinë,
me e kthjellët se ujratë e oqeanit të qetë.
Aty, mes mendimesh trazuar më kaltërsinë,
në ujratë e tua fundosem më leht.
Mes germa fjalësh pikturoj dashurinë,
ankth malli nëpër vargje lexoj,
fshehur mes kujtimesh të pajetuara,
në shtratin e ëndërrave te tua ëndërroj.
Ah, të dëgjojë zërin e hijes sime,
që dashurinë tende thërret si e marrë.
Je shumë afër edhe pse larg,
Trembem, kam frikë mos te humbas!
Violeta Gashi
VDEKJE T’PAPARA
Ah Madonë e Zezë, ç’Bëre…?!
Që Zinë n’zemër, t’Nënave e vë
Që n’Çati t’Bardha, Drenicën e përfshive.
Që t’Madhë e t’Vogël, ngrive.
Ah Madonë e Zezë, si shpatë me dy tehe…!
Këmbzën e Armës, Gjakpirëse.
N’Shaban Polluzhën, n’Mehmet Gradicën.
N’Shumë Trima, Ngrehe.
Jo-jo Shpatë me dy tehe, është vetëm Zoti.
Që Shaban Polluzhën, Mehmet Gradicën.
E Shumë Trima, Shqiptarë.
N’sy t’Madonës së Zezë, s’i Përloti.
Gjëmuan, n’Rakita t’Lumit Drenica vijuanë.
Krahë për krahë, t’dytë menduan:
Që si Uji i lumit, me Gjakun tanë.
Plumbat, n’Tokën e Drenicës u pastruan.
Kur vdesin Njerëzit e i varrosim, s’është për
t’u Qarë.
Sepse gjashtë javë, t’vdekur qëndruan:
Shaban Polluzha, Mehmet Gradica.
N’Rakita, t’Lumit Drenica.
Ah Madonë e Zezë, ç’Bëre…?!
Që zemrat, Nënave dhe Motrave e Fëmijëve.
Si dhe Baballarëve, nga bijtë janë t’Ndara.
Athua vallë, a s’janë këto Vdekje t’papara…?!
Delvina Kërluku
Qëndresa e Njeriut
Në vuajtje
heshtjen e mban
Në klithmë
zërin e ndal.
Në pikëllim
lotin e përmban
Në rrezik
hapin e ndal.
Në fjalë
tingulli s’del
Në dashuri
s’sheh pengesa
aty njeriu ndërthuret
me çnjerëzoren...
9
Agim gashi
Drenica
DY DESH
Pak pa rënë terri
- kah bëhet natë ,
hapen komjuterët
dhe u futen ne chat.
Hynë me “nik”
- jo me emer ,
njëri mashkull
tjetri si femër !
Biseduan e biseduan
- u kënaqen ne chat ,
ku s’hyn e ku s’dolën
- gjithë natën e gjatë.
Vetëm ne mëngjes
- e morën vesh ,
asnjeri s’ishte femër
por qe të dy’ desh ..

Sokol DEMAKU
NDJEHEM KRENARE QË JAM MË PREJARDHJE NGA DRENICA
Thotë e reja drenicase Hasime Hoti, që jeton dhe vepron në Espos të Finlandës
Së pari dua të them se ndjehem krenare që prejardhjen kamë nga një fshat i Drenicës, poashtu që jam mbes e
Prekazit Legjendar.
Si shumë e shumë familje tjera edhe prindërit e mi u detyruan ta marrinë rrugën e mergimit për shkak regjimit
serb.
Emigrimi është shumë i ftohtë dhe i hidhur për të gjithë.
“Të vije ai cast” është libri im i parë me poezi, besoj që është një libër i realizuar mjaft me sukses. Mendoj që lexuesi
i vemendshem tek krijimet e mija do ta dalloj mallin, heroizmin, qendresën, dashurinë, besën dhe traditen e atdheut dhe kombit.
Brenda vargjeve jam munduar gjithnjë te perdorë shumë trope dhe figura stilistike si metaforën, simbolin, njerzimin, krahasimin, etj. Jam munduar
poashtu të pershkruaj dhimbjen e furtunës e cila ka qenë renë mbi popullin tonë, për njerzit që u flijuan, sakrificat për dritën e tyre, të cilët
mbeten në shpirtin e popullit.
Jeta e studentit as këtu në perendim nuk është e lehtë dhe sidomos kur je vajzë dhe ke prindërit larg, edhe pse asnjëherë përkrahja e tyre nuk më
ka munguar në asnjë hap te jetës sime.
Kush është Hasime Hoti?
Quhem Hasime Hoti, jam nga
Mitrovica me prejardhje nga
Drenica. Ne vitin 1989 edhe familja
ime u detyrua si shumë familje tjera
të shprengulet nga vendlindja e unë
atëher isha vetëm diku dy vjeq.
Shkollimin fillor dhe ate të mesëm
kam kryer në Oulu të Finlandes ku
edhe u kualifikova si laborante e
kimisë. Tani jetoj me familje afër
kryeqytetit te Finlandes Helsinki.
Për momentin jam punësuar në spitalin
Rinnekoti në qytetin e Espos.
Keni studjuar në shkollen fillore
ne qytetin Oulu te Finlandes . Aty ke mbarua edhe shkollën e mesme
për laborante të kemisë, në kohe rekord edhe me sukses në vitin 2010
në Oulu te Finlandes cfarë mund të na thoni për kohën e studimeve
tuaja atje?
Koha e studimeve mundë të them ishin koherat ma të vështirat per mua.
Isha larg atdheut por dhe large familjes diku 700 km.
Jeta e studentit as këtu në perendim nuk është e lehtë dhe sidomos kur je
vajzë dhe ke prindërit larg, edhe pse asnjëherë përkrahja e tyre nuk më ka
munguar në asnjë hap te jetës sime.
Ne kohën e studimeve në qytetin e Oulu jo që më ka munguar vetëm
familja por mundë të them më ka munguar edhe rrethi shoqëror shqiptar.
Edhe pse si e huaj në vend te huaj me malle të familjes dhe të atedheut, ia
dola mbare.
Cka e shtyri familjen e Hasimes ta le vendlindjen dhe të jetoj në
Skandinavi?
Si shumë e shumë familje tjera edhe prindërit e mi u detyruan ta marrinë
rrugën e mergimit për shkak regjimit serb.
Emigrimi është shumë i ftohtë dhe i hidhur për të gjithë. Nuk thonë kot
guri rendon në vend të vet dhe peshon.
Jeni e punësuar në Spitalin Rinnekoti në qytetin e Espos, Finlandë ne
laboratorinë gjenetike, cka mund te na thoni per punën tuaj këtu?
Akoma gjatë studimeve unë u punësova ne spitalin Rinnekoti në Espo.
Si ndihmëse e motrësmedicinale dhe pas një kohe të shkurte më ofruan
punën e profesionit tim.
Mbase mbarova studimet dhe u diplomova, morra dhe një stipendie
prej 1000 euro dhe u punësova në profesionin tim po në të njejtin Spital
“Rinnekoti”.
Për punën time në laboratorin klinike/gjenetik mundë të them se jam
poashtu e angazhuar edhe në disa projetke të mjekësisë, por kam titullin
dhe si ndihmse e kimistit tonë të mirenjohur i cili quhet Pekka Kaipainen
me të cilin bashkëpunoj në projektet e ndryshme që kemi.
Pacientat që kemi janë nga gjithë teritori i Finlandës, dhe të gjithë janë
10
me të meta fizike/psiqike.
Hasime Hoti ka një kohë gjendet në Spitalin Rinnekoti cfarë është
eksperienca e juja këtu?
Nuk mundë të them akoma që kamë berë ndonjë eksperiencë për shkak
që jam një kohë të shkurtër punësuar në këtë spital.
Vendi i punës është shumë aktraktive dhe besoj që do fitoj një eksperincë
të mirë e të duhur me kalimin e kohës.
Si e kalon një ditë Hasime Hoti?
Zakonisht cdo ditë pune zgjohem herët ne mëngjes qe nga ora 7 filloi
punën në laboratori, e cila zgjat 8 orë.
Mandej merrem me studime më trajnimin si ndërmjetsuese e krimeve
dhe mosmarreveshjeve dhe kohën e lirë e kaloj në mesin e familjes si
dhe duke pregaditur vellimin e dyt me poezi poashtu here pas here punoj
vullnetarisht duke moderuar emisione në “Radio Bozhure”.
E lindurë në Mitrovicë, me preardhjen e familjes nga fshati
Turiqevc Komuna e Skenderajt, si e ndjen dhe spjegon këtë
Hasimja?
Së pari dua të them
se ndjehem krenare
që prejardhjen
kamë nga një fshat i
Drenicës, poashtu që
jam mbes e Prekazit
Legjendar.
Unë kam jetuar në
Kosovë diku rreth
3 vjet dmth shumë
pak, e dua Turiqevcin
aq sa e dua dhe
Mitrovicen dhe terë
Kosovën.
Jeni pranuar ne trajnimin
si ndermjetsuese
e krimeve dhe
mosmarreveshjeve
në shoqëri, cka
mund te na thoni
pëtë angazhim tuajin?
Po jam pranua në
trajnimin si ndërmjetsuese
e krimeve dhe mosmarreveshjeve në shoqëri dhe pas një muaj
pres të ia filloi edhe punës që të merrem me dosje të ndryshme.
Vërtetë është krejtesisht një profesion i ndryshëm nga ai qe kam si
laborante e kimisë, por gjithnjë që nga fëmijëria kamë pasur dëshirë të
merrem me mjeksi o diqka me juridik.
Dhe mendoj qe në të ardhmen të merrem pak nga pak me të dyja.
Jeni regjistruar këtu në fakullteti për të studiuar shkencat juridike,

cka do thot kjo për ju?
Po jam regjistruar ne fakulltetin e “hapur” për të studjuar shkencat
juridike, shpresoj pas një kohe ti kushtoj me shumë kohë fakulltetit
sepse tani kamë shumë pak kohë, shkoj në ligjerata kohe pas kohe
mbremjeve ka 2-3 orë.
Jeni autore e librit ”TË VIJË AI ÇAST” cila është tema që shtjelloni
në te dhe është në prozë a poezi?
“Të vije ai cast” është libri im i parë me poezi, besoj që është një libër
i realizuar mjaft me sukses. Mendoj që lexuesi i vemendshem tek
krijimet e mija do ta dalloj mallin, heroizmin, qendresën, dashurinë,
besën dhe traditen e atdheut dhe kombit.
Brenda vargjeve jam munduar gjithnjë te perdorë shumë trope dhe
figura stilistike si metaforën, simbolin, njerzimin, krahasimin, etj. Jam
munduar poashtu të pershkruaj dhimbjen e furtunës e cila ka qenë
renë mbi popullin tonë, për njerzit që u flijuan, sakrificat për dritën e
tyre, të cilët mbeten në shpirtin e popullit.
Kam shkruar edhe për figura të shquara kombëtare si për: Sadik Ramen,
Ukshin Hotin, Adem Jasharin, dhe Ibrahim Rugoven
Arsyeja pse kam shkruar per keta njerëz ishte sepse ndjeja në njëfarë
mënyre që e kisha obligim. Janë emra të shquar që nuk do vdesin
kurrë!
Libri doli nga shtypi më datën 22.07.2010 po atë dite kur pavarësia e
Kosovës u konfirmua edhe në nga GJND:ja në Hagë që do të thotë atë
ditë kisha dy arsye për të festuar..
Çka presin lexuesit në të arrdhmen nga Hasimja, cilat janë planet
e juaja?
Unë do vazhdoj rrugën e krijimtarisë dhe tani jam duke e përgaditur
vëllimin e dytë me poezi, ku më shumë do shkruaj për dashuri të përflakur,
por as në vëllimin e dytë nuk do mungojnë vargjet për atdheun
tim.
Sa ka arritur Hasimja të krijoj shokë apo shoqe në një mes të ri?
Sic e ceka diku me herët kur isha ne qytetin e Oulut me të vertetë më
ka munguar shoqëria sepse në ate qytet jo që nuk ka pasurë shqiptar,
por nuk ka pasur moshatar të mi dhe skam pasurë ndonjë rreth shoqëror.
Tani këtu afër kryeqytetit kamë një rreth shoqeror, por shumë
rrallë gjejmë kohë për tu takuar sepse të gjithë jemi të punësuar. Por
mbajm shumë kontakte mes fcbookut ne ditët e sodit.
Miq kam rreth e rreth botës, dhe perkrahja e miqve nuk më mungo ne asnje
aspekt.
Nëse do te kishe mundësi te jepje ndihmesën tende në realitetin që
jetojmë ne shqiptarët sot këtu në diasporë por edhe ne vendlindje, ku
mendon se konkretisht duhet ndryshuar diçka ne?
“Betejën më të madhe që familja ime ka pasur këtu në mergim ka qenë që ta
mbajmë gjallë gjuhën shqipe, kulturën, traditatën dhe që të dinim të krenohemi
se kush jemi!
KRENOHEM qe jam Shqiptare!
Cfarë janë kontaktet e Hasimes me vendlindjen, konkretisht me Turicevcin?
Zakonisht së paku njëherë në vit përpiqem të shkoj ne vendlindje. Dhe cdo
herë që shkoj në Kosovë gjithnjë shkoj per ta vizituar edhe Turiqevcin, atje
kam axhën babait tim dhe kushërinjtë të cilët më respektojnë shumë por dhe
për të cilët kam shumë respekt
Një poete dhe një mergimtare kërkon të jetë pothuajse për gjithçka i
informuar se e brenë dic në shpirt. Kjo ka të bëjë kryesisht me natyrën
e personit. Thjesht doja një përgjigje të shkurtër. Si është nga natyra
Hasimja?
Nga natyra jam shumë e hapurë , e urrej servilizmin, genjeshtrën dhe
hipokrizinë, por e cmoj jetën dhe ate që është reale e jetës dhe të vertetës
njerëzore...
E lexoni revistën në shqip ”Dituria”që botohet në Suedi, cka mund të na
thoni për te?
Revistën “Dituria” që botohet ne Suedi e lexoj kohë pas kohe dhe më pëlqen
shumë.
Ju pergëzojë per këtë
punë të mirfillt intelektuale
që po e bëni.
Ju deshrojë shendet e
suksese. Dhe vetem
vazhdoni kështu se
jeni duke berë punë të
madhe për mergatën
shqiptare në Suedi e
edhe jashtë saj.
Planet tuaja për të ardhmen,
cka Hasimja
mendon dhe ka në
fokus?
Planet e mija për të
ardhmen janë që ti
përfundoj studimet
që i kam filluar, dhe
të filloj të mendoj për
ta realizuar kthimin
në vendlindje. Mua
gjithnjë më brenë dicka
në shpirt, largësia ndaj
atdheut tim! Mundë të
them që ndjehem e humburë dhe e treturë kështu në vend te huaj. Motrave
shpesh ju them “Nje dite do të jetë më mirë dhe te gjithë do kthehemi, te
paktën ne arkivole qe eshtrat bile të na pushojnë lirë në tokën tonë!” Unë
kamë vendosur që kur ti mbaroj studimet të kthehem në Kosovë për ta dhenë
kontributim tim, për ta provuar jetën edhe atje!
Si e kalon Hasimja kohën e lirë?
Kohën e lirë e kaloj në burgun e mallit apo nuk di si të shprehem më mirë,
duke hedhë ndjenjat dhe mallin që kam për atëdheun në letër të bardhë.
Më këtë dua të them se kohën e lirë kaloj duke shkruar vargje të ndryshme.
Po të kishit mundësin të zgjidhni, ku do kishit jetu?
Patjetër që në KOSOVË po të mos ishte gjendja ekonomike-sociale shumë e
veshtirë si dhe një papunësi e madhe, një anarki e përgjethëshme, në të gjitha
sferat jetësore, atje është parajsa jonë.
11

Tregim nga Viron Kona
L E J L E K Ë T
Por Rrapoja nuk i merrte parasysh vërejtjet që i bëheshin. Punonte si një njeri
Në fillim ata i panë fëmijët, që brohoritën që, e di se ç`bën. Kur zërat nga poshtë bëheshin këmbëngulës, sepse, me të
dhe u derdhën me potere në qendër të vërtetë ai dërrasat i kishte vënë shtrembër, Rrapoja ua kthente me inat:
fshatit. Çifti i lejlekëve, pasi erdhi dy-tri herë rrotull, u ul qetësisht mbi -Sikur nuk i shoh unë!
lisin e madh, ku kishin ngritur prej vitesh folenë e tyre. Qëndronin mbi Nuk i pëlqente ta mësonin të tjerët. E kishte këtë huq dhe, të gjithë në fshat
këmbët e gjata dhe të holla si purteka dhe kthenin kokat nga të gjitha ia kishin mësuar e nuk ia merrte njeri për keq. Tregonin për Rrapon se, kur
anët si të donin të përshëndetnin fshatin dhe banorët e tij.
shkonte për të gjuajtur peshk me pezevoll, e, kur fëmijët që e ndiqnin pas i
Ndërkohë, rreth lisit ishin mbledhur ca fshatarë që ktheheshin nga tregonin duke thirrur: ”Xhaxhi Rrapo, ja peshku, hidhe rrjetën!” a i shihte me
puna.
bisht të syrit dhe thoshte shprehjen e tij të preferuar: ”-Sikur nuk i shoh unë,
-Erdhën, ë? - thoshte ndonjëri dhe, ashtu me vështrimin nga lisi fliste do më mësoni ju!” Dhe, nga inati, nuk e hidhte rrjetën. Me gjithë këto huqe,
për lejlekët e për dobinë e tyre. Sidomos dëgjohej zëri i një plaku. Rrapoja ishte marangoz i mirë dhe folenë e lejlekëve e ndërtoi për bukuri.
-Ata na kanë ndihmuar shumë në kohët e para, - thoshte ai -Ndodhte Me gjithë punët e shumta të stinës, kishte edhe nga ata që nuk i harronin
që shpesh që ne orientoheshim nga lejlekët. Më parë kishte shumë lejlekët dhe pyesnin përse nuk po dukeshin. Madje, u tha se, Thanasi, që e
lejlekë”, - dhe ai lëmoi mustaqet e bardha.
thërrisnin “Shkencëtari”, kishte disa ditë që rrëmonte nëpër libra ku flitej
-Po tani, pse s`ka shumë? - pyeti një fëmijë, duke e parë plakun me edhe për lejlekët. Kur dilte nëpër fshat, sidomos fëmijët e pyesnin se, cili
kërshëri.
ishte mendimi i tij: “do të vinin lejlekët”?
-Pse s`ka? - Plaku nënqeshi lehtë, - E di ti djalo me se ushqehen Thanasi fliste ngadalë, përmendte këtë e atë titull libri dhe, në fund, shtonte të
lejlekët?
njëjtën gjë: -E ku ta dish!
-E kam mësuar në shkollë, - nxitoi të thoshte djali, - Lejlekët ushqehen
Një pasdite,
me bretkosa, gjarpërinj…
kur ca fshatarë
-Ja ku më dole, - tha plaku, - po, duhet ta dish se, këto gjallesa që
ishin mbledhur
përmend ti, jetojnë nëpër këneta e moçale. Po, pa më thuaj, ka këneta e
në qendrën e
moçale tani? - pyeti ai duke picërruar sytë.
fshatit e bisedonin,
se kush
-Jo, - iu përgjigj djali.
-Hë të lumtë! - tha plaku dhe vazhdoi: - Kështu që, edhe lejlekët s`lanë
tha se i kishte
se ç`hanë!
parë lejlekët
Kalonin ditët. Njerëzit sikur ishin mësuar me lejlekët, të cilët jetonin
në një fshat
në paqe e qetësi, të sigurt se asnjeri nuk i ngacmonte. Tregonin një
tjetër. Mirëpo
herë, se, kur një fëmijë i kishte goditur me gur dhe e kishte plagosur
lejlekët duhej t`i
në këmbë njërin nga lejlekët, fshati e kishte qortuar.
ktheheshin prapë
-Ja, ky e qëlloi lejlekun! - e tregonin me gisht dhe, djali i vogël s`dinte
fshatit të tyre, të
ku të futej nga thumbat. Edhe pse që atëherë kishin kaluar disa vjet,
tjerët nuk kishin
kjo ngjarje kujtohej sa herë që ktheheshin lejlekët nga shtegtimi i
të drejtë t`i
largët.
mbanin. Kështu
Një mbrëmje filloi të frynte fort. Lisat dhe plepat e gjatë përkuleshin
që telefonuan në
me rënkim, ndërsa xhamat e dritareve kërcisnin sikur do të thërrmoheshin
të gjithë. Atë mbrëmje ra në tokë foleja e lejlekëve dhe vezët
vërtetë lejlekët e
atë fshat se mos
u thyen. Shpendët u sollën të shqetësuar rreth lisit, u ngritën e u ulën
tyre ndodheshin
disa herë thuajse mbi kokat e njerëzve si të kërkonin ndihmë prej tyre,
atje.
pastaj klithën me dhembje ( kështu iu duk njerëzve) dhe u ngritën lart.
-Janë dy lejlekë
Si bën disa rrathë mbi fshat, u zhdukën tutje dhe s`u panë më.
të mëdhenj, borë
Largimi i lejlekëve la pas një boshllëk trishtues.
të bardhë, - këmbëngulte në telefon Xani, që ishte edhe më i shqetësuari për
-E morët vesh, ikën! - thoshte dikush.
zhdukjen e tyre. Ai ishte rroje në depot e fshatit dhe e kishte përballë folenë e
-E pra…,- i përgjigjej tjetri dhe, ai që ishte ndodhur aty, tregonte me lejlekëve, kështu që ishte miqësuar prej vitesh me ta.
hollësi si kishte ngjarë.
-Ik ore nga telefoni! Paske nge ti! - s`ju durua tjetrit nga fshati fqinj, - ne na
-A do të kthehen më? - pyesnin fëmijët. Por, kësaj pyetje, s`para i zjenë koka, ti flet për lejlekë. Ç`lejlekë, more!”
përgjigjej njeri.
-Ç`lejlekë!...- Xani ishte skuqur nga fyerja që iu bë dhe u mat t`i jepte një
Të nesërmen në mëngjes, maja e lisit duke e shkretë. Dikujt i lindi përgjigje të mirë atij tjetrit, por telefoni matanë ishte mbyllur.
mendimi që të ndërtonin përsëri folenë, ndoshta lejlekët ktheheshin. -Me siguri, aty janë, - tha Xani duke turfulluar, - Pak se na morën me hile fitoren
në ndeshjen e futbollit, por, na tashti, edhe lejlekët! Po gjejnë dhe bëjnë.
-T`i themi Vasos, atij marangozit të ri që i do lejlekët, - propozoi.
-Marrim Rrapon, se ai është marangoz i mire, - tha një tjetër dhe, Kur i kemi të humbur këta drejtuesit tanë, ata do të bëjnë ç`të duan me ne!
shpejt, ata ranë në një mendje. Pas pak, një mesoburrë me flok kaçurrela
të zeza, që i pëlqente të mbante mustaqe, u gjend aty me sharrë, sportive, ca bënin shaka me Xanin për atë punën e lejlekëve. E zonja e loka-
Atë mbrëmje binte shi dhe në klubin e fshatit, ca komentonin një ndeshje
çekanë, gozhdë e disa dërrasa.
lit, Zena, ankohej se po ia mbushnin klubin me baltë dhe me bishta cigaresh.
-Një shkallë, - tha Rrapoja dhe, me cigaren në buzë, shihte i menduar -I hëngërt skifteri ata të flamosur! - shfrente ajo për lejlekët, si të ishin ata
në majën e lisit.
shkaktarët që njerëzit ishin mbledhur aty.
Prunë shkallën dhe Rrapoja hipi sipër.
-Moj ti, s`paske dhembshuri! - u hodh e i tha Katina, një mesogrua, shitësja
-Më lart, më anash, - i thërrisnin nga poshtë.
e ushqimores, e cila kishte pasur një zënkë me Zenën. Ato të dyja sikur nuk
12

shkonin me njëra-tjetrën. Tani, me sa duket, Katina përfitoi nga
mënyra sesi u shpreh Zena dhe vazhdoi me qesëndi:
-Prandaj i ke fëmijët aq të mbarë ti! - Dhe, ndërkaq hodhi një vështrim
përreth si për të gjetur miratim.
Megjithatë ditët e javët shkonin dhe mysafirët s`po dukeshin. Në
një mbledhje fshati, ku kishte ardhur edhe një përfaqësues i bashkisë,
Xanit s`iu durua dhe pyeti, nëse, mund të bëhej gjë që lejlekët
të ktheheshin përsëri. Ca ia dhanë të qeshurave.
-Ç`janë këto broçkulla, more! - ndërhyri përfaqësuesi i bashkisë,
-me lejlekët do merreni?
Në sallë u ndjenë të kollitura dhe lëvizje karrigesh. Gëzimi, kryeplaku
i fshatit uli kokën. Dukej se kishte një hall edhe ai dhe diç
donte të thoshte.
-More, po të gjithëve na ka mbetur pak merak jo punë, - tha me një
buzëqeshje që iu ravijëzua në cepat e buzëve. Pastaj, u ngrit dhe
zuri të fliste për halle të tjera të fshatit….
Lajmin e përhapën të parët fëmijët.
-Po vijnë lejlekët, lejlekët!
Ata që u ndodhën aty, ngritën sytë lart. Tej, në horizont, dukeshin
dy pika të bardha, që sa vinin zmadhoheshin. Ata erdhën mbi fshat
dhe, një copë herë u duk sikur lejlekët po mendonin nëse duhej të
uleshin apo jo. Kurse fëmijët nisën të thërrisnin:
-Ja foleja, ja foleja e re! - si të donin t`i bindnin lejlekët që të
uleshin.
Njëri nga lejlekët filloi të zbriste. Tjetri e ndoqi dhe ata erdhën thuajse
mbi kokat e njerëzve. Pastaj panë folenë dhe, sa s`klithën të
gëzuar (kështu iu duk njerëzve) dhe u drejtuan atje.
Rrapo marangozi u hodhi një vështrim të tjerëve. Një fëmijë që
ishte llangosur me baltë, e tërhiqte nga mënga e xhaketës duke i
thirrur:
-Xhaxhi Rrapo, erdhën lejlekët!
-Sikur nuk i shoh unë! - tha Rrapoja, dhe, për herë të parë, në
kundërshtim me zakonin e tij, ai pa andej nga tregonin fëmijët.
Xani kënaqej, tundte kasketën prej meshini dhe herë – herë i binte
me bërryl Rrapos, i cili vazhdonte të qëndronte rëndë-rëndë.
Pleqtë nënqeshnin dhe diçka bisedonin me njëri-tjetrin. Katina
se ç`pëshpëriste mbi dashurinë e fëmijëve dhe kthente sytë nga
bufeja, por Zena bënte sikur nuk interesohej për lejlekët.
Pas pak, edhe asaj nuk iu durua dhe doli në derë duke fshirë duart
me përparëse.
Thanas “Shkencëtari” hoqi syzet, u tregoi të tjerëve librin që
mbante nën sqetull dhe tha:
-Ja, këtë edhe libri e thotë…
Kosova e Makensenit dhe Mitrush Kuteli i ditëve tona
Baki Ymeri
Se letërsia është shprehja e një përvoje të gjatë jetësore, dëshmon edhe vëllimi
me tregime i zt. Makenson Bungo, një shqiptar i shquar që e përjeton pleqërinë
e bardhë tejmatanë brigjeve të mëndafshta të Atlantikut, në Amerikë. Libri i
tij, „Gruaja me të zeza” (Tiranë, 2008), është një nga veprat më të përsosura
të botës tregimtare shqiptare, një album letrar ku defilon jeta dhe vdekja, një
vëllim vlerash të rralla ku defilojnë dhjetë tregime kushtuar atyre që diktatura ua
grabiti lirinë. Duke lekturuar faqet e kësaj vepre, duke analizuar gjuhën, stilin
dhe mjeshtrinë e rrëfimit të çiltërt, na dalin para sysh Mitrush Kuteli dhe Nonda
Bulka i ditëve tona. Sipas Kostaq Xoxës (gazetar), një meritë e qenësishme e
këtij vëllimi është „vërtetësia e ngjarjeve që përshkohen tejtej nga dashuria për
mëmëdhenë larg pasioneve dhe retorikës, me një stil tërheqës që tregon se autori
e ka pulsin e tregimtarit, tashmë me përvojë letrare.” Autori vjen para lexusit me
përshkrimin e një realiteti të trishtë, me njerëz të ndryshëm që dinë të vuajnë,
të durojnë, të rezistojnë e të heshtin, njerëz që kujtojnë ngjarje të ndryshme, që
përjetojnë trauma dhe dramën e një sistemi që po kalbet në koshin e plehërave
të historisë, njerëz të pajisur me një shpirt të florinjtë që kujtojnë „dashurinë
që kishin pasur për njëri-tjetrin, ndershmërinë, dhe sinqeritetin”.Apostol Gega
është një personazhet e kësaj vepre me vlerë, një nga viktimat e diktatursë komuniste.
„Kur e kishin emëruar mësues në një fshat të largët malor, kishin hequr
nga muri i klasës yllin me pesë cepa të komunizmit, që kishte vënë mësuesi i
mëparshëm, dhe në vend të tij kishin vendosur fotografinë e Skënderbeut, kishte
ndaluar nxënësit që të nderonin me grusht dhe të këndonin këngë sllave...,
kishte hartuar dhe shtypur trakte kundër komunizmit dhe i kishte shpërndarë në
popull.” Nuk ka hapsirë tipografike për të përshkruar fundin e tij e të shqiptarëve
tjerë të asaj kohe, „të dëshpruar, të lodhur, të mëzitur, të iritur”, për
hallën që ia kishin pushkatuar dy vëllezërit, për Qeverinë që nisi luftën kundër
intelektualëve demokratë, për frikën midis jetës dhe vdekjes, për Diktatorin që
afrohej gjithnjë e më shumë me ato shtete që e kishin copëtuar Shqipërinë, për
atë vend aq të bukur dhe aq të begatshëm që vajtonte mjerimin e varfërinë, „kur
njerëzit në heshtje kishin filluar kujet duke përkundur vdekjen.”Elbasanasi i burgosur
pse tha se Kosova është e robëruarSipas tregimit të parë (Xha Thanasi),
Thanas Gjoka simbolizon portretin e shqiptarit të qetë e gojëëmbël, i afërt dhe
i dashur me të gjithë. Në shtëpinë e tij, çdokush gjente mikpritje dhe bujari,
madje edhe komesarët që tentonin ta përvetësojnë për „partizanizëm”, e të cilët
i përcjellte (pa u inkorporuar në asnjë parti), duke i trimëruar, sidomos ata që
luftonin për bashkimin e Kosovës me Shqipërinë: „Hani djem! Ju bëftë mirë!
Po luftoni për Shqipërinë.” Thanas Gjoka, sipas autorit, „në të ritë e tij kishte
punuar disa kohë në Kosovë dhe atje kishte parë se si shovenistët serbë ishin
sulur mbi Kosovën dhe kishin djegur krahina të tëra e kishin rrafshuar fshatra
mbarë, se si i merrnin pleqtë e shkretë e i vritnin kot së koti, se si i hidhnin në
zjarr fëmijët me gjithë djepe, se si nuseve shtatzëna u fusnin bajonetat në bark u
nxirrnin fëmijët duke u gajasuar me të madhe, se si u suleshin vajzave dhe ato,
për t’i shpëtuar turpt, hidheshin në humnerë e bëheshin copa-copa.” (fq.8).
Makensen Bungo ka lindur para 84 vitesh në Elbasan (1927), ku ka kryer
shkollën Normale, duke absolvuar me korrespondencë Fakultetin e Letërsisë
pranë Universitetit Shtetëror të Tiranës. Në ndërkohë ka shërbyer si mësues
në disa fshatra të largëta të Tepelenës, Gjirokastrës, Beratit dhe Fierit, për të
përjetuar më vonë arrestimin dhe burgun me punë të detyruar pse tha se Kosova
është e robëruar. Si i burgosur qe detyruar të merret me tharjen e Kënetës së
Maliqit në kampin famëkeq të Vloçishtit. Edhepse pat filluar të shkruajë që
në moshë të njomë, gjatë diktaturës komuniste nuk iu lejua të botojë, por pas
përmbysjes së saj ka botuar artikuj të ndryshëm publicistikë, skica, tregime,
biografi dëshmorësh, reçensione dhe poezi. Nga bibliografia e tij letrare shquhen
veprat e botuara në Shqipëri dhe SHBA: „Këneta e vdekjes” (roman), „Mesazh”
(kushtuar martires Musine Kokalari), „Abaz Kupi” (monografi), „Gruaja me të
zeza” (tregime), „Nëna kosovare” (poemë), „Rrugëtim me psherëtima” (roman).
Ka gati për botim dramën „Ky vend ka zot”, romanin „Udhëtimi i fundit i zonjës
Bozhena”, ndërsa këto ditë përfundoi një vëllim me tregime („Dhimbje”),
ku defilon jeta plot dhimbje e shqiptarëve. Gjithashtu ka sistemuar disa
nga poezitë e shkruara në kohë të ndryshme, duke i përfshirë në vëllimin
„Vargje në mote”. Në vitin 1995, Makensen Bungo qe nderuar me titullin „Mësues
i Merituar”, kurse në vitin 1997 u largua nga Shqipëria, duke u vendosur në
13

J U P R E Z E N T O J M Ë
DRITËRO AGOLLI
Dritëro Agolli lindi në Menkulas të Devollit. Pasi
mori mësimet e para në vendlindje, vazhdoi gjìmnazin
e Gjirokastrës, një shkollë me mjaft traditë.
Studimet e larta për letërsi i mbaroi në Petërburg.
Ka punuar shumë kohë gazetar në gazetën e
përditshme “Zëri i popullit”, dhe për shumë vjet
ka qenë Kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe
Artistëve të Shqipërisë. Për tridhjetë vjet me
radhëDritëro Agolli u zgjodh deputet. Krijimtaria
e tij letrare është mjaft e pasur në gjini e lloje
të ndryshme: poezi, poema, tregime, novela,
romane, drama, skenarë filmash etj. Është fitues i
disa çmimeve dhe i nderimeve të tjera. Disa prej
veprave më të rëndësishme të tij janë përkthyer
në Perëndim e në Lindje. Dritëro Agolli hyri që
në fillim në letërsinë shqiptare (vitet’60) si një
protagonist i saj, duke i ndryshuar përmasën e
së ardhmes. Në veprën e Agollit e pa veten si
protagonist bujku dhe bariu, fshatari dhe studenti,
malësori dhe fusharaku. Agolli i bë poeti i tokës
dhe i dashurisë për të, shkrimtari i filozofisë dhe
i dhimbjes njerëzore. Vepra letrare e Dritëro Agollit
krijoi traditën e re të letërsisë shqiptare. Ajo
na bën të ndihemi me dinjitet përballë botës së
madhe. Shkrimtar i madh i një “gjuhe të vogël”,
ai është po aq i dashur prej lexuesve bashkëkombas,
sa dhe në metropolet e kulturës botërore.
Dritëro Agolli dhe brezi i tij letrar (vitet ‘60) nuk
u paraqitën me ndonjë poetikë të re, sido që u diskutua
mjaft edhe për rimën dhe ritmin, për vargun
e lirë dhe vargun e rregullt, për “rreptësinë” e poezisë.
Më shumë përvoja e tij krijuese, se traktatet
teorike, bëri që të ndryshohej rrënjësisht tradita
e vjershërimit shqip. Dritëro Agolli u shfaq në
letërsi si një autor me kërkesa të larta për poezinë.
Ai synoi një poezi më të përveçme, me më shumë
individualitet. Agolli krijoi poezinë e “un-it”,
përkundër poezisë së “ne-ve”, që shkruhej “për të
bashkuar masat”.
Agolli krijoi një model të ri vjershërimi në
problematikë dhe në mjeshtërinë letrare, gërshetoi
natyrshëm vlerat tradizionale të poezisë me
mënyra të reja të shprehjes poetike. Thjeshtësia e
komunikimit, mesazhet universale dhe shprehja
e hapur e ndjeshmërisë janë shtyllat e forta ku
mbështetet poezia e tij.
Në prozën e tij Agolli solli risi lo vetëm në strukturën
narrative, por dhe në galerinë e personazheve
të veta. Ata lanë sa të çuditshëm aq dhe
të zakonshëm, sa tragjikë aq edhe komikë, sa të
thjeshtë aq edhe madhështorë. Frazeologjia e
pasur popullore dhe filosofia jetësore e bëjnë
përgjithësisht tërë veprën letrare të Agollit
sot për sot ndër më të lexuarën.
Për nga gjinitë, krijimtaria e Dritero Agollit
është e larmishme. Në vjershat dhe poemat
e Dritero Agollit gjejnë shprehje mendimet
dhe ndjenjat e njeriut të ri, patriotizmi dhe
besnikëria ndaj idealeve revolucionare,
cilësitë e tij morale në jetë dhe në punë
(Devon, Devoll. Poemë malore. Hapat e mia
në asfalt etj.). Vepra e tij poetike më e shquar
është Nënë Shqipëri (1975), ku krijohet
figura e Atdheut me traditat heroike, me
vështirësitë e shumta që ndeshi në rrugën e
vet dhe me vendosmërinë për të përballuar
çdo pengesë e armik. Në poemën Baballarët
theksohet rëndësia e veçantë e vijimësisë së
traditave revolucionare në jetën e shoqërisë.
Në një sërë vjershash dhe poemash Dritero
Agolli pasqyron frymën heroike të periudhës
së Luftës ANÇ (Poema e udhës, Poemë për
babanë dhe për vete etj.).
Në prozë bëri emër sidomos romani Komisari
Memo (1969), në të cilin pasqyrohet roli i
madh edukues dhe drejtues në vitet e Luftës
ANÇ. Nga ngjarjet e kësaj periudhe e merr
subjektin edhe romani Njeriu me top (1975),
që flet për ndikimin e luftës çlirimtare në
mentalitetin e njerëzve. Dritero Agolli ka
botuar edhe mjaft tregime e novela nga jeta e
sotme. Ndër krijimet satirike romani Shkëlqimi
dhe rënia e shokut Zylo (1973) vë në lojë
konformizmin, servilizmin dhe vanitetin si
shfaqje të huaja për njeriun e ri.
Poezi nga Dritëro Agolli
Taraboshi:
“Kesaj nate me hene te vjeshtes”
Kesaj nate me hene te vjeshtes
Dola fushes te bredh kuturu.
Rete shtohen me vrap pa rreshtur,
Hena duket aty-ketu.
Porsi vete mendimet e mia
Po me shtyhen nder mend me shpesh
dhe pas tyre gjithnje gjendesh ti
si kjo hene qe duket mes resh.
Hena shpejt do te zhduket dhe netet
do te mbeten pa te, kurse ti
ne enderrimet e mia pa jete
perendim s’do te kesh kurrsesi
14
Taraboshi:
Malli per heronjte
S’ka heronj, heronjte i perzume
Me lavdi perdite i nanuritem
Dhe me lajka dalengadale i vume
Nje nga nje ne prehje dhe ne gjume
S’ka heronj, heronjte u merzitem
Prisnin endrrat, endrrat u vonuan
Duke pritur heshten dhe dremiten
Dhe ne nina-nana u kenduam
C’digjeni nga malli per heronjte?
Kush e di kur kthehen nga kjo ane!
C’i kerkoni? Pritja eshte e kote
S’ka heronj, tani ka vetem pelivane
(prill 1991)
E drejta per t’u falur
Njeriu i lodhur ka ndofta te drejte
Te falet tek Zoti
Te tjeret, tinzar e ujqer te vjeter
I falen se koti
Kete e them se shume kam pare ne jete
Ku gurin cpon loti…
Taraboshi:
Veshtrim pas gjurmeve
Me lodhi mundimi ne shpirt tere jeten
Ta them lakuriq te verteten
Pos s’munda ta them ngahere te plote,
Se ishte zuske kjo bote
Tani me vjen keq per aq sa genjeva,
Megjithse genjyen dhe Adami dhe Eva
Te paret genjeshtare te mjere
Dhe kjo me jep ngushullim here-here
(1991)
Takimi
Sot ne varreza e pashe diku emrin tend
Te gdhendur mbi gurin e murrme,
Cigaren e ndeza e te solla ne mend
Si nje enderr te frikshme ne gjume
Atje ne shtepine time pas deres gri
Eshte ende gozhda ku varje pallton e vjeter
Eshte qoshja ku lije cadren e lagur ne shi
Me dorez me reter
Eshte dhe nje kasete magnetofoni ne raft
Me zerin tend fjalepake...
Une erdha ketu ne varreza nga larg
Dhe do shkoj ne hotel ne darke
Kur te kthehem serisht ne shtepi
Ne kendin e heshtjes dhe paqes
Kaseten do marr dhe me shpirt ne merzi
Zerin tend do degjoj me pellemben pas faqes...
(1988)

F A Q J A E P O E Z I S Ë P Ë R F Ë M I J Ë
Poezi për fëmijë nga Zymber Elshani
KËNGË PËR YLBERIN
Bukuri që nuk arrihesh
Buzëqeshjet e ylberit
Çka sheh ylberi kur del në qiell
Piktura më e bukur e qiellit
Në ty fshihet numri shtatë
Ylberi
Vizatimi
Ç’thotë ylberi
Si përqafohen krojet
Kënga e humbur
Mose dole nga përralla
Ç’t’u desh që ike aq shpejt
Ylberi ku mbeti
Dita e spërkatur me harkun më të mirë
KËNGË PËR ERËN
Kur u zgjua era
Kush u hidhërua sot
Nga udhëton era
Çka është era
Nga endet era
Era nëpër stinë
Si fiket qiriu
Ç’I thonë fëmijët e botës erës
Ti je, oj erë
Stuhia
RRUMBULL, RRUMBULL, SI NJË RRUMBULL
Koka m’u bë ringishpil
Rrumbull, rrumbull, si një rrumbull
Asht e lëkurë
SI BUZËQESHIN STINËT
Si buzëqeshin stinët
Si flasin stinët
Çka ëndërrojnë stinët
Si shikojnë stinët
Në ç’ditë shëtisin stinët
KUSH ISHTE AI TRIMI
Rrëfimi i urës së vjetër
Rrëfimi i lisit të zgavruar
Kush ishte ai trim
Kush ishin pushtuesit
Pranë një pylli
Të ruhet si një zambak
Dëshmorët
Dhurata më e mirë
MBRETËRIA E BLERTË
Hidhuni në valle
Kërpudha dhe ylberi
Çka do lumi
Cinxër, cinxër, cinxëro
Kënga e cinxërit
Shelgjet buzë lumit
Dy ogiçë
Përshëndetje për diellin
Flutura
KËNGË PËR DETIN
Nusja, Meti e deti
Prehja praën detit
Feneri i detit 1
Pulëbardha
Ankim peshku
Kjo ndodhi në det
Kaltër
Giaca e vjedhur
Simfoni thur lehtë
Ditari i detarit
Goma e valës
Feneri i detit 2
Kush e ndez fenerin
Ylli i detit
Ç’sheh syri i një vogëlushi që rrezitet
Kthimi i detarit në shtëpi
Ç’tha pulëbardha
KËNGË PËR BUZËQESHJEN
Dy musafirë
Edhe loja ngjyrë të saj ka
Buzëqeshja
Gjuha e buzëqeshjes
FONTANA
Xhita
Lulebora
Deti
Fontana
Luledielli
Dituria
Ç’është dashuria
Koha
Për çka të këndojmë
15
EZOPI I VARGËZUAR
Lisi dhe sëpata
Lisi dhe derri
Dreri dhe luani
Peshkatari dhe peshqit
Lepujt dhe bretkosat
Gruaja dhe pulat
Korbat
Kali dhe gomari
Anza dhe pëllumbi
Dreri dhe hardhia
Gomari i ngarkuar me kripë
KUJT ÇKA i PËLQEN
Çka mendon një vogëlush
Merre lapsin për dore
Ora
Macja e braktisur
Eja gjyshe, gjysh, baba
Qarja
Prapë u rrit çmimi
Vetëm dy sy
Erdhi zogu në oborr
Pite që ç’ke me të
Kur të shohësh
Plepat dhe soliterët
Në një libër të bukur
Ti hidhërohesh
KUSH ISHTE AI TRIMI
Rrëfimi i urës së vjetër
Rrëfimi i lisit të zgavruar
Kush ishte ai trim
Kush ishin pushtuesit
Pranë një pylli
Të ruhet si një zambak
Dëshmorët
Dhurata më e mirë

Poeti Remzi Basha botohet
në anglisht
Është botuar në Amerikë libri me poezi, Zjarri në duart e mija
( Fire in my hands), i poetit dhe veprimtarit Remzi Basha, që
jeton në Suedi, autor ky i cili njëherësh anëtar i shoqatës së
shkrimtarëve në këtë vend nordik. Libri është përkthyer nga
Peter Tase dhe është botuar nga Lulu Enterpress, duke u bërë
i mundshëm nga Piro Tase, përfaqësues për botime.
Poezia e Bashës vjen në anglisht me një ritëm të fuqishëm patriotik, ku theksohen hovshëm
momente të kombit dhe gjallimit të tij, të cilat ky autori i këndon fuqishëm . Kjo poezi, në
këtë formë, ofron para lexuesit amerikan ndjenjat dhe perceptimet e poetit për jetën në robëri,
për jetën në emigrim, për këto tema të mëdha të poezisë së tij, tema këto të trajtuara me hovet
e shpirtit të një njeriu që do atdheun dhe poezinë. Ky libri është vënë në qarkullim edhe nga
rrjeti gjigant botëror Amazon.
Nga Remzi Basha
LUIGJ SHKODRANI VJEN ME DY PERMBLEDHJE KETE MUAJ
Luigj Shkodrani lindi ne qytetin e Shkodres. Pasi
perfundimit te studimeve,ai ka kryer nje kurs per
gazetari. Ka shkruar ne shtypin e dites ne Shqiperi
por eshte marre me pune te ndryshme kulturore.
Ka qene nje aktivist i punes me rinine dhe drejtues
i saj per 10 vite me ralle dhe i zgjedhur,ne forumet
drejtuese te rinise se rrethit te Shkodres. Pas ardhjes
se demokracise ai eshte marre me nje bisnes
privat.
Ne prag te vitit 2000,si shume shqiptare te tjere,
ai eshte vendosur ne Danimarke,ku ka kontribuar
ne aktivitet e zhvilluara nga komuniteti shqiptar
ne kete vend Skandinav. Ai ishte dhe njeri
nder inisiatoret e daljes se revistes “Aktuale” ne
Danimarke,ku ishte dhe Kryeredaktori i saj.
P er asnje cast ai nuk i eshte ndare shkrimeve te
ndryshme,duke qene bashkepuntore i shume organeve
te shtypit ,ne Shqiperi dhe ne diaspore.
N epermjet faqes se tij ne internet “Shqip.dk”,ka
krijuar ura lidhjeje e bashkepunimi ,ne mes te
shqiptarve ne te gjithe boten.Njekohsisht , ka
levruar dhe poezine per femije,ku poezite e krijuara nga ai ,jane recituar nga femijet ,ne nje radio
shqipe ne Danimarke. Ai eshte dhe sekretar i shoqates “Alba - Dansk”,ku jep kontributin e tij te vazhdueshem ,ne ndihme te bashkeatdhetrve tane
,qe jetojne ne kete pjese te Skandinavise.Detyra qe ai i ka vene vetes ,ne sherbim te kombit e te atdheut eshte: - “Qe ti njohim e ti lidhim shqiptaret
ane e mbane botes,te jemi nje ure lidhese ne mes te shqiptareve ane e mbane globit, qe rinia dhe femijet tone ta dine se ne po punojme tu leme dicka
atyre,si ne histori ,ne kulture dhe ne te gjitha sferat e jetes.Ku gjuha jone te degjohet ne cdo vater shqiptare ane e mbane botes ku ka shqiptarte.Besoj
se keshtu te gjithe se bashku duke vendosur nga nje gur ne kete kala do te ngrejme kalane e madhe te shqiptarve”.
Paraqitet para lexuesit me vellime me poezi,mbi jeten e tij ne emigracion.Ne to ai paraqet gjendjen e tij shiprterore ne te cilen gjindet momentalisht
,por dhe dashurine per atdheun e tij eshte ne qender te veprave te tij. Ai nuk ndalet se shkruari.Se shpejti do te hedhe ne qarkullim dhe librin biografik
te tij i cili pritet me teper kureshtje nga te gjithe shoket e miqte e tij,por dhe nga njerez te familjes,duke bere keshtu per here te pare prezent ,gjithe
jeten e tij private.
16

T R E G I M I P Ë R M Ë TË VEGJËLIT
Kujtim Agalliu
PLAKA ZEMËRBARDHË DHE NJERIU I PASUR E CMIRËZI
Kohë më parë jetonte një plakë zemërbardhë, që gatuante supën më të mirë të botës. Askush nuk ia dinte emrin e plakës. Askush nuk e dinte se ku
banonte ajo. Askush nuk e dinte pse supa e saj ishte më e mirë dhe gjithmonë e ngrohtë.
Çdo mëngjes plaka vente në sheshin e pazarit me një qyp të madh plot me supë mbi kokë dhe ua ndante të varfërve, sa çel e mbyll sytë. Ata gëzoheshin.
e hanin me shije dhe nuk pyesnin se ku dhe si e bënte ajo supën. Se e dinin që nuk do t’u tregonte. Dhe kështu rridhnin ditët. Por njëherë një
njeri i pasur e cmirëzi që donte t’i shikonte të varfrit të vuanin urie, vendosi ta zbulonte të fshehtën.
Kur plaka e shpërndau tërë supën dhe me qypin e zbrazët në kokë u largua nga pazari, ai e ndoqi atë nga prapa tinës e tinës. Ec e ec ajo, arriti te një
kodër. Dhe ai — pas. Ec e ec ajo, hyri te një kasolle e vogël në majë të kodrës.
Njeriu i pasur e cmirëzi priti sa plaka u shtri të flinte dhe u fut edhe vetë atje. Pa një qyp shumë të madh në mes kasolles. Iu afrua atij në majë të
gishtave dhe i hodhi sytë brenda. Po, ç’të shihte!? Ishte plot me supë. Ajo vlonte dhe nga qypi dilnin avuj, që kundërmonin erë të këndshme. Të
pasurit cmirëzi iu lëngështua goja, ndaj rrëmbeu lugën e drunjtë dhe e zgjati të merrte pak supë. E mori dhe e rrufiti sakaq.
Ilustrimet: Safo Marko
Plaka e ndjeu, hapi sytë dhe thirri duke përplasur pëllëmbët:
- Çi bëre kokës, more katran, ç’i bëre! - Dhe shtoi: - Supa është veç për të varfrit. Askush tjetër nuk duhet ta lakmojë atë. Kur e shijon një i pasur e
cmirëzi si ti, ngrin e bëhet gur.
Dhe ashtu ndodhi. U bë gur njeriu i pasur e smirëzi atje brenda në kasolle. Kur ishte mot i nxehtë, ia shtonte të nxehtin plakës. Kur ishte mot i ftohtë,
ia shtonte të ftohtin plakës.
“Cmirëziu - cmirëzi – mërmëriste plaka. – Edhe i shndërruar në gur bën veç të këqija !”
17

P R O B L E M E M A T E A M A T I K O R E
Nga Bardhyl Selimi
Pista e vrapimit
Gjatë pistës së vrapimit janë vendosur 12 flamuj të vegjël në largësi të njëjtë njëri
nga tjetri. Starti jepet nga flamuri i parë. 8 sekonda pas nisjes, një vrapues ndodhet te
flamuri i tetë. Pas sa sekondash ai do të ndodhet te flamuri i dymbëdhjetë? E zëmë se
shpejtësia e vrapuesit është e njëjtë.
Përgjigje:
Nga flamuri i parë tek i teti ka shtatë intervale (jo tetë!). Nga i pari deri tek i dymbëdhjeti
ka 11 intervale. Sportisti e përshkon çdo interval për 8/7 sekonda, atëherë 11 intervale i
përshkon për 11 x 8/7 = 88/7 sekonda ose afërsisht 12.5 sekonda.
18

ANEKDOTAT SHQIPTARE
Anekdotat, këto thënie të mençura, këto tregime të shkurtra shpotitëse e satirike, përmes së cilave interpretohen dukurit e
ndryshme shoqërore, ndodhi të personaliteteve të njohura etj., japin një pasqyrim metaforik por edhe alegorik të realitetit
tonë me të cilinë përballemi çdo ditë.Këto tregime të zgjuara, që ishin karakteristik komunikimi tek shumë popuj ballkanas
në të kaluarën, e në veçanti në disa treva shqiptare (ku akoma janë prezent, edhe pse të zbehura nga evoluimi kohorë),
arrijnë që përmes mesazheve të japin aspekte nga jeta, në dukje të vogla, por me vlerë përgjithësuese, duke i vënë në lojë
klasat sunduese, pushtuesit, tradhtarët, qeveritarët, personalitetet publike etj., por duke mos lënë pa atakuar as problemet
e ndjeshme sociale, ekonomike, politike etj.
Shkathtësia e këtij komunikimi të drejtpërdrejt me dëgjuesin dhe roli si mburojë a si shtizë ndaj kundërshtarit, i kanë
siguruar anekdotave, por edhe aforizmave, fjalëve të urta etj. një vend të rëndësishëm në thesarin e kulturës shqiptare,
por edhe një jetë të gjallë e aktive, me një humor të hollë e satirë therëse, edhe sot e kësaj dite.Këto anekdotave që janë
të vendosura më poshtë janë të marra nga librat: “Anekdota 1 dhe 2” i botuar nga Instituti albanologjik i Prishtinës, dhe
“Tregime shqiptare” shkruar nga Daut Demakut
DHËNDRI GRYKËS
Kishte shkuar një dhëndër tek miku i vet. Vjen dreka e miku ja kthen bukën. Dhëndri kishte qenë grykës i madh. Atë ditë i kishin pas disa lloje
gjellrash. Vjehrra ju shërbejke e rrike gjithë kohën në këmbë. Dhëndri për secilën gjellë që e qitnin në sofër, thoshte: “Qeky ma ka mytë babën” e t’ju
lëshojke e ta hante gjysmën e gjellës. Kur e qitën së fundi hallvën, dhëndri i tha:
-Burra, në paçit qef m’i ditë, bash qekjo ma ka mytë babën, e s’kam si e lshoj! -e nisi të ha ngutshëm në të.
-Valla po m’dhimesh, more dhandër, -ia priti vjehrra -se t’u paska çkepë gjaku i babës e s’po ditke ku m’e lypë ma përpara.
NJË PALË TIRQ...
Në Pejë, kishte pasur dikur artizanë të zotët, të cilët i punonin shumë mirë tirqit. Shkon një plak i anës së Pejës, veshur tamam si zotëri, me qelibar e
kuti duhanit të bakfanit, shall e shokë, orë me qostek, bastunin dhe myhyrin në dorë e futet te një mjeshtër tirqish, duke i thënë: - unë dua një palë tirq
tamam, si të Azem Bejtës!
- Si urdhëroni zotëri, - po i thotë mjeshtri, dhe filloi të ia masë. Mat andej e mat këndej, por kot, atij nuk po i binin tirqit si të Azem Bejtës, në
fakt ky zotëria, nga prapanica ishte më i mbushur dhe... Terziu i tirqve u lodhë e po i thotë plakut: - dëgjo mor plak, ty tirqit si të Azemit, nuk të bien
pasha bacën se Azem Bejtë Galica tjetër prapanicë ka pasur...
19

REVISTË MUJORE, PËR FËMIJË, TË RINJ DHE PRINDËR “DITURIA”
Revista “Dituria”
Kryeredaktor: Sokol Demaku; koli284@hotmail.com
Keshilli redaktues:Rrahmon Jashari, rrahmanjashari@hotmail.com; Lena Liden, lenadarlene@yahoo.se;
Bahtir Latifi; bahtirlatifi@live.se;Hakif Jashari; hakif@dituria.se, Griselda Hallulli
Bashkëpunëtor: Arsim Halili,Bujanoc,arsimhalili@hotmail.com;
Adresa e redaksisë,Revista Dituria,CO/Studiefrämjandet,L.Kyrkogatan nr 20, 503 07 Borås, Suedi
dituria@live.se
Diturinë mund ta lexoni edhe ne internet: http://www.dituria.se/
dhe ne www.immi.se/tidskrifter/dituria
20