Nr. 7—86.

N r. 7—86.
Dziennik Urzędowy_________________415.
szościami słowiańskiemi i litewską „uwzględnić ważniejsze fakty
z przeszłości politycznej, gospodarczej i kulturalnej tych
mniejszości narodowych. Szczególnie podkreślić należy momenty,
które wskazują ich zbiorowy i jednostkow y twórczy udział
w państwowem życiu Polski, możność rozwijania własnej kultury
w ramach państwowości polskiej oraz zasadę tolerancji narodowej
i wyznaniowej, wytyczną polityki Polski."**) Ponadto
wskazuje program punkty wyjścia dla odpowiedniego rozwinięć
cia programu, umożliwiające położenie nacisku na zjawiska nap
ważniejsze, jak Polska i Ruś w okresie piastowskim, sprawa
unji jagiellońskiej, tolerancja religijna w Polsce, promieniowanie
kultury polskiej na ziemie ruskie i t. p.
Program klasy III (do wybuchu wojny światowej) dotyka
zagadnień narodowościowych analogicznie do klasy II, polecając
zwrócenie szczególnej uwagi na „zgubny wpływ upadku
Państwa Polskiego na rozwój własnego życia kulturalnego...
mniejszości oraz ich udział w walkach o niepodległość Polski,
której sprawę uważały za wspólną."*) Punktam i wyjścia będą
tu wszystkie ważniejsze fakty, z któremi wiąże się historja ziem
litewsko-ruskich bezpośrednio po rozbiorach, w okresie Królestwa
Kongresowego (1815—30), podczas powstań narodowych
i w ostatnich 50 latach niewoli.
Program klasy VII szkoły powszechnej (życie państwowe
i społeczne Polski) i klasy IV gimnazjum (odzyskanie niepodległości,
współczesne życie Polski i świata, obowiązki i prawda
obywatelskie) obejmuje przeważnie współczesność i raczej zagadnienia
statyczne niż dynamiczne; umożliwia on, znowu przedewszystkiem
w związku z fizjognomją etnograficzną regjonu,
poruszanie najważniejszych faktów i zagadnień z życia mniejszości
narodowych w ramach Państwa Polskiego, stanu ich kul*
tury i węzłów, łączących je z polską racją stanu. M ożność po*
sługiwania się znanym już młodzieży materjałem historycznym
ułatwi nauczycielowi właściwe oświetlenie poszczególnych kwestyj,
jak też umożliwi doprowadzenie do syntezy, zgodnej z w y­
chowawczemi założeniami programów.
Te założenia wychowawcze, w najszerszym pojęte zakresie,
dałyby się w związku z zagadnieniami narodowościowemi
ująć w następujące punkty:
1. Objektywizm w traktow aniu przeszłości narodowej
mniejszości i stanu ich kultury obecnie.
2. M niejszości narodowe mają swój pozytyw ny dorobek
w rozwoju państwa polskiego; upadek tego państwa w XVIII r.
odbił się tragicznie na losach mniejszości.
3. O dbudow a państwa polskiego stała się równocześnie
**) G. str. 8 — 9.
***) G, str. 12.