Paggawa ng Organikong pataba - Darfu4b.da.gov.ph - Department ...
Paggawa ng Organikong pataba - Darfu4b.da.gov.ph - Department ...
Paggawa ng Organikong pataba - Darfu4b.da.gov.ph - Department ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<stro<strong>ng</strong>>Paggawa</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong><br />
Organiko<strong>ng</strong><br />
Pataba<br />
2008
<stro<strong>ng</strong>>Paggawa</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> Organiko<strong>ng</strong> Pataba<br />
Materyales:<br />
Binulok na dumi <strong>ng</strong> baka, kabayo<br />
o kalabaw – kalahati<strong>ng</strong> sako<br />
Plastic na drum – 200 litro a<strong>ng</strong><br />
laman<br />
Tubig<br />
Pabigat<br />
Paraan <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Paggawa</stro<strong>ng</strong>>:<br />
tea manure 1<br />
1. IIagay sa sako a<strong>ng</strong> binulok na dumi <strong>ng</strong> hayop<br />
2. Talia<strong>ng</strong> mabuti, lagyan <strong>ng</strong> pabigat at ibabad sa drum na may tubig<br />
3. Takpan at hayaa<strong>ng</strong> maburo <strong>ng</strong> 1 li<strong>ng</strong>go<br />
4. Ku<strong>ng</strong> gagamiti<strong>ng</strong> pahabol na abono, idilig <strong>ng</strong> puro tuwi<strong>ng</strong> ika-30, 45,<br />
at 60 araw<br />
5. Ku<strong>ng</strong> malimit nama<strong>ng</strong> gagamitin, bantuan <strong>ng</strong> tubig (1:1)<br />
6. Maaari<strong>ng</strong> idilig sa bunton <strong>ng</strong> kinokompost para bumilis a<strong>ng</strong> pagkabulok<br />
at ma<strong>da</strong>g<strong>da</strong>gan a<strong>ng</strong> makabuluha<strong>ng</strong> mikrobyo.<br />
3
tea manure 2 (bokashi)<br />
Materyales:<br />
1 kilo<strong>ng</strong> pinatuyo<strong>ng</strong> ipot <strong>ng</strong> manok 20 litro<strong>ng</strong> tubig<br />
1 kilo<strong>ng</strong> pula<strong>ng</strong> asukal plastic drum (20 litro a<strong>ng</strong> laman)<br />
Paghahan<strong>da</strong>:<br />
1. Tunawin a<strong>ng</strong> 1 kilo<strong>ng</strong> pula<strong>ng</strong><br />
asukal sa 20 litro<strong>ng</strong> tubig<br />
2. Ibabad a<strong>ng</strong> binulok na ipot<br />
<strong>ng</strong> manok na nakasilid sa<br />
sako o net bag<br />
3. Buruhin <strong>ng</strong> 1 li<strong>ng</strong>go<br />
4. Maaari <strong>ng</strong> gamiti<strong>ng</strong> abono<strong>ng</strong><br />
pambomba at pandilig.<br />
Materyales:<br />
binuro<strong>ng</strong> katas <strong>ng</strong> halaman<br />
1 kilo<strong>ng</strong> tinadtad na katawan 1 kilo<strong>ng</strong> pula<strong>ng</strong> asukal<br />
<strong>ng</strong> sagi<strong>ng</strong><br />
plastik na lalagyan<br />
Paghahan<strong>da</strong>:<br />
1. Paghaluin a<strong>ng</strong> tinadtad na katawan <strong>ng</strong> sagi<strong>ng</strong> at pula<strong>ng</strong> asukal<br />
2. Ilagay sa net bag<br />
3. Daganan <strong>ng</strong> pabigat (plastik na may tubig)<br />
4. Takpan <strong>ng</strong> papel at imbakin <strong>ng</strong> 5 – 7 araw sa isa<strong>ng</strong> madilim at tuyo<strong>ng</strong><br />
lugar<br />
5. Maaari na<strong>ng</strong> gamiti<strong>ng</strong> abono para sa <strong>da</strong>hon o idilig sa kama<strong>ng</strong><br />
taniman<br />
6. Tatlo<strong>ng</strong> kutsara<strong>ng</strong> binuro<strong>ng</strong> katas <strong>ng</strong> halaman sa 1 galo<strong>ng</strong> tubig a<strong>ng</strong><br />
timpla.<br />
4
kompost<br />
Materyales:<br />
Anim (6) na pulga<strong>da</strong><strong>ng</strong> tuyo<strong>ng</strong> sa<strong>ng</strong>kap:<br />
<strong>da</strong>hon<br />
<strong>da</strong>yami<br />
<strong>da</strong>mo<br />
at iba pa<strong>ng</strong> matagal mabulok<br />
Tatlo<strong>ng</strong> (3) pulga<strong>da</strong><strong>ng</strong> basa<strong>ng</strong> sa<strong>ng</strong>kap:<br />
<strong>da</strong>hon <strong>ng</strong> kakawate ipil-ipil at iba pa<strong>ng</strong> legumbre<br />
tuyo<strong>ng</strong> dumi <strong>ng</strong> nabubulok na bagay gali<strong>ng</strong> sa kusina<br />
hayop<br />
Isa<strong>ng</strong> (1) pulga<strong>da</strong><strong>ng</strong> malusog na lupa<br />
Paraan <strong>ng</strong> <stro<strong>ng</strong>>Paggawa</stro<strong>ng</strong>>:<br />
1. Ilatag muna a<strong>ng</strong> 6 na pulga<strong>da</strong><strong>ng</strong> tuyo<strong>ng</strong> sa<strong>ng</strong>kap<br />
2. Ipato<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> 3 pulga<strong>da</strong><strong>ng</strong> basa<strong>ng</strong> sa<strong>ng</strong>kap<br />
3. Lataga<strong>ng</strong> muli <strong>ng</strong> 1 pulga<strong>da</strong><strong>ng</strong> malusog na lupa at diligan <strong>ng</strong> “tea<br />
manure”.<br />
4. Ituloy a<strong>ng</strong> pagbubunton ha<strong>ng</strong>ga<strong>ng</strong> umabot sa taas na 4-5 piye<br />
5. Lagyan <strong>ng</strong> suporta<strong>ng</strong> kahoy sa paligid upa<strong>ng</strong> hindi matumba<br />
6. Lagyan <strong>ng</strong> pasi<strong>ng</strong>awan sa gitna<br />
7. Takpan <strong>ng</strong> plastik at hayaa<strong>ng</strong> mabulok <strong>ng</strong> 2-3 buwan.<br />
lactobacilli<br />
(lactic acid<br />
bacteria serum)<br />
Materyales:<br />
Hugas bigas<br />
Garapon<br />
Papel na pantakip<br />
Gatas (fresh o powdered)<br />
5
Paghahan<strong>da</strong>:<br />
1. Ibuhos a<strong>ng</strong> hugas-bigas ha<strong>ng</strong>ga<strong>ng</strong> sa kalahatian <strong>ng</strong> garapon<br />
2. Takpan <strong>ng</strong> papel makalipas a<strong>ng</strong> 5 minuto at talian<br />
3. Ilagay a<strong>ng</strong> garapon sa madilim na bahagi<br />
4. Hayaa<strong>ng</strong> maburo ha<strong>ng</strong>ga<strong>ng</strong> 5 araw<br />
5. Salain at itabi<br />
<stro<strong>ng</strong>>Paggawa</stro<strong>ng</strong>> <strong>ng</strong> Lactic Acid Bacteria Serum (LABS)<br />
1. Maglagay <strong>ng</strong> binuro<strong>ng</strong> hugas-bigas sa bago<strong>ng</strong> garapon, 1 bahagi<br />
2. Buhusan <strong>ng</strong> 10 parte<strong>ng</strong> kinanaw na gatas<br />
3. Halui<strong>ng</strong> mabuti, takpan <strong>ng</strong> papel at ilagay sa madilim na lugar<br />
4. Buruhin <strong>ng</strong> 5 – 7 araw<br />
5. Pagkatapos ay salain<br />
6. A<strong>ng</strong> matira<strong>ng</strong> sabaw ay nagtataglay <strong>ng</strong> lacto bacilli, ito a<strong>ng</strong><br />
tinatawag na lactic acid bacteria serum<br />
Paano gamitin:<br />
Magtimpla lama<strong>ng</strong> <strong>ng</strong> 3% LABS at maaari<strong>ng</strong> gamiti<strong>ng</strong>:<br />
1. Inumin <strong>ng</strong> mga alaga<strong>ng</strong> hayop upa<strong>ng</strong> guman<strong>da</strong> a<strong>ng</strong> kundisyon <strong>ng</strong> tiyan<br />
2. Pandilig sa bunton <strong>ng</strong> kinokompost upa<strong>ng</strong> bumilis a<strong>ng</strong> pagkabulok<br />
3. Pa<strong>ng</strong>bomba sa halaman upa<strong>ng</strong> lumakas a<strong>ng</strong> resistensiya laban sa<br />
sakit at peste<br />
6
Iba pa<strong>ng</strong> bagay na nagpapabilis sa pagkabulok <strong>ng</strong> kompost:<br />
1. Tuyo<strong>ng</strong> dumi <strong>ng</strong> hayop<br />
2. Nabubulok na basura<br />
3. Kompost<br />
4. Lupa<br />
5. Ihi<br />
Materyales:<br />
Mga legumbre katulad <strong>ng</strong>:<br />
green manure<br />
Mu<strong>ng</strong>go<br />
Velvet bean<br />
Sesbania<br />
Soya bean<br />
Mani<br />
Paayap<br />
Pagtatanim:<br />
1. Isabog a<strong>ng</strong> mga binhi sa lupa<strong>ng</strong> tataniman<br />
2. Hayaa<strong>ng</strong> tumubo a<strong>ng</strong> mga halaman mula 30-45 na araw o ha<strong>ng</strong>ga<strong>ng</strong><br />
sa panimula<strong>ng</strong> pamumulaklak<br />
3. Araruhin a<strong>ng</strong> mga halaman at ihalo<strong>ng</strong> mabuti sa lupa<br />
INULING NA IPA<br />
1. Maghan<strong>da</strong> <strong>ng</strong> tuyo<strong>ng</strong> ipa, drum at pasi<strong>ng</strong>awan na screen<br />
2. Magrolyo <strong>ng</strong> kalahati<strong>ng</strong> metro<strong>ng</strong> screen, lagyan <strong>ng</strong> dyaryo sa loob at<br />
itayo sa gitna<strong>ng</strong> bahagi <strong>ng</strong> drum<br />
3. Buhusan <strong>ng</strong> ipa a<strong>ng</strong> palibot <strong>ng</strong> screen sa loob <strong>ng</strong> drum, siksikin at<br />
takpan <strong>ng</strong> lupa. Huwag takpan a<strong>ng</strong> si<strong>ng</strong>awan<br />
4. Sindihan a<strong>ng</strong> dyaryo at hayaa<strong>ng</strong> mag-apoy at mauli<strong>ng</strong> a<strong>ng</strong> ipa<br />
5. Maaari <strong>ng</strong> gamitin paglamig <strong>ng</strong> ipa<br />
7
PAGGAWA NG PAMBOMBA<br />
SA PESTENG KULISAP AT SAKIT<br />
MULA SA KATAS NG HALAMAN<br />
Neem<br />
1. Magdikdik <strong>ng</strong> 20 – 50 g buto <strong>ng</strong> neem<br />
2. Ihalo sa 1 litro<strong>ng</strong> tubig at ibabad mag<strong>da</strong>mag<br />
3. Salain at gamiti<strong>ng</strong> pambomba<br />
Mahusay para sa:<br />
Salaguba<strong>ng</strong>, a<strong>ph</strong>ids, bukbok, diamondback moth, stem borer, army<br />
worm, nematodes, mites, grasshopper, rice at corn borer, leafhopper,<br />
termite, leaf miner, fruit fl y at iba pa.<br />
Sili<strong>ng</strong> Maa<strong>ng</strong>ha<strong>ng</strong><br />
1. Magdikdik <strong>ng</strong> 25 piraso <strong>ng</strong> sili<br />
2. Ihalo sa 1 galo<strong>ng</strong> tubig<br />
3. Lagyan <strong>ng</strong> 1 kutsarita<strong>ng</strong> sabon (Perla o Surf o<br />
ordinaryo<strong>ng</strong> Tide upa<strong>ng</strong> magi<strong>ng</strong> madikit)<br />
4. Gamiti<strong>ng</strong> pambomba laban sa uod, a<strong>ph</strong>ids at<br />
iba pa<strong>ng</strong> malalambot at maninipis na katawa<strong>ng</strong> insekto.<br />
Madre de Cacao<br />
1. Dikdikin at katasin a<strong>ng</strong> <strong>da</strong>hon at sa<strong>ng</strong>a<br />
2. Bantuan <strong>ng</strong> tubig<br />
3. Gamiti<strong>ng</strong> pambomba laban sa cutworm, fl ies, plant hopper<br />
Amarilyo/Marigold<br />
1. Dikdikin a<strong>ng</strong> <strong>da</strong>hon, ugat at bulaklak<br />
2. Ibabad sa tubig mag<strong>da</strong>mag<br />
3. Salain at gamiti<strong>ng</strong> pambomba laban sa nematodes, green leaf hopper,<br />
diamondback moth<br />
8
Pula<strong>ng</strong> Sibuyas<br />
1. Magdikdik <strong>ng</strong> 1 kg. sibuyas<br />
2. Ibabad sa 7 litro<strong>ng</strong> tubig mag<strong>da</strong>mag<br />
3. Salain at gamiti<strong>ng</strong> pambomba laban sa mga sakit dulot <strong>ng</strong> amag tulad<br />
<strong>ng</strong> Cercospora, Fusarium, Colletotrichum, atbp.<br />
Bawa<strong>ng</strong><br />
1. Pakuluan a<strong>ng</strong> 1 ulo <strong>ng</strong> bawa<strong>ng</strong><br />
2. Palamigin at gamiti<strong>ng</strong> pambomba laban sa<br />
Alternaria, Cercospora, Collettrichum,<br />
Curvularia, atbp<br />
ORGANIKONG PAGSASAKA<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Hindi gumagamit <strong>ng</strong> mga nabibili<strong>ng</strong> pestisidyo at <strong>pataba</strong><br />
Gumagamit ito <strong>ng</strong> marami<strong>ng</strong> kompost, dumi <strong>ng</strong> hayop, kilib, green<br />
manure, binuro<strong>ng</strong> katas <strong>ng</strong> halaman, salit-tanim, palit-tanim,<br />
halo-halo<strong>ng</strong> pagtatanim at sunod-sunod na pagtatanim upa<strong>ng</strong><br />
mapalusog a<strong>ng</strong> lupa, masugpo a<strong>ng</strong> <strong>da</strong>mo, sakit at insekto, makatipid<br />
sa tubig at <strong>da</strong>las <strong>ng</strong> pagdidilig.<br />
Makakaani <strong>ng</strong> ligtas at masustansiya<strong>ng</strong> pagkain<br />
Maiiwasan a<strong>ng</strong> pagkalason <strong>ng</strong> lupa at tubig<br />
Mapapa<strong>ng</strong>alagaan a<strong>ng</strong> kalikasan<br />
9
Dahilan <strong>ng</strong> Pag-oorganiko<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Maiiwasan a<strong>ng</strong> masama<strong>ng</strong> epekto <strong>ng</strong> kemikal sa kalusugan <strong>ng</strong><br />
katawan.<br />
Maiiwasan a<strong>ng</strong> masama<strong>ng</strong> epekto <strong>ng</strong> mga pestisidyo sa kalikasan,<br />
hayop, buhay-ila<strong>ng</strong>, lupa, tubig at ha<strong>ng</strong>in.<br />
Maisasa-ala<strong>ng</strong>-ala<strong>ng</strong> at mabibigya<strong>ng</strong> halaga a<strong>ng</strong> lahat <strong>ng</strong> may buhay.<br />
Isa<strong>ng</strong> magaan na paraan <strong>ng</strong> pamumuhay.<br />
Mga Pamantayan sa Pag-oorganiko<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Pagtatanim <strong>ng</strong> binhi<strong>ng</strong> gali<strong>ng</strong> sa organiko<strong>ng</strong> halaman<br />
Paggamit <strong>ng</strong> organiko<strong>ng</strong> <strong>pataba</strong><br />
Hindi paggamit <strong>ng</strong> pestisidyo o lason sa pagsugpo <strong>ng</strong> peste at sakit.<br />
Malayo sa tanima<strong>ng</strong> gumagamit <strong>ng</strong> mga kemikal (pestisidyo atpb.)<br />
Paggamit <strong>ng</strong> pamamaraa<strong>ng</strong> nagsasaala<strong>ng</strong>-ala<strong>ng</strong> sa kalikasan at<br />
lahat <strong>ng</strong> mga nilala<strong>ng</strong><br />
_______________________<br />
1 Vegetable and Special Crops Section<br />
Crop Genetics and Plant Breedi<strong>ng</strong> Division<br />
Crop Science Cluster – Institute of Plant Breedi<strong>ng</strong><br />
College of Agriculture<br />
U.P. at Los Baños, College, Laguna<br />
10
Reproduced by:<br />
REGIONAL AGRICULTURE & FISHERIES INFORMATION DIVISION<br />
<strong>Department</strong> of Agriculture, Regional Field Unit No. IV-B (MIMAROPA)