Značaj samoprocjene zdravlja za ocjenu mentalnog zdravlja i ...

stanovništva ţivi u gradovima (5). Za očekivati je da je u ruralnim sredinama stanovništvo
općenito siromašnije stoga i lošijeg zdravlja. U prilog socioekonomskih razlika izmeĎu
istraţivanih ţupanija idu i podaci Drţavnog zavoda za statistiku iz 2007. godine o iznosu
bruto domaćeg proizvoda po stanovniku koji je za Koprivničko-kriţevačku ţupaniju iznosio
12.498 USD, za Dubrovačko-neretvansku 13.729 USD, a za Istarsku 17.039 USD. Iste
godine slični trend slijedile su i prosječne mjesečne isplaćene neto plaće iskazane prema
NKD-u, najmanja u Koprivničko-kriţevačkoj ţupaniji (4.635 kn), znatno viša u Dubrovačkoneretvanskoj
(5.055 kn) i najviša u Istarskoj ţupaniji (5.106 kn) (5). Pošto su u našem
istraţivanju zastupljene starije osobe, umirovljenici, interesantno je istaknuti i iznose
prosječnih mirovina na dan 30. lipnja 2010. godine, u Koprivničko-kriţevačkoj ţupaniji 1.796
kn, Dubrovačko-neretvanskoj 2.370 kn i opet najviše u Istarskoj 2.523 kn (84).
Brojni istraţivači ističu upravo povezanost siromaštva s lošijim zdravljem, pri čemu
smatraju da dugotrajna niţa razina prihoda jače utječe na zdravlje u negativnom smislu,
odnosno da je trajno siromaštvo više štetno za zdravlje nego povremene epizode, te da
smanjenje prihoda ima veći utjecaj na zdravlje nego njegovo povećanje (85,86). U Velikoj
Britaniji Basta i suradnici istraţivali su da li postoji utjecaj regije s niţim socioekonomskim
statusom u kojoj starija osoba ţivi na zdravstveno stanje pojedinca. Dokazali su da niţa
socioekonomska razvijenost područja, koja se očituje izmeĎu ostalog u lošijoj dostupnosti
zdravstvene skrbi, povezanosti i socijalizaciji općenito utječe na povećanu pojavnost bolesti,
invalidnosti i smrtnost od različitih bolesti na tom području. Osobe koje ţive na području niţe
socioekonomske razvijenosti ocjenjuju i svoje zdravlje znatno lošijim (87).
Drugi istraţivači navode da niţi socioekonomski status pojedinca odnosno pripadnost
niţoj socijalnoj klasi povećava rizik od nastanka različitih zdravstvenih problema i doprinosi
osjećaju lošijeg samoprocjenjenog zdravlja (88, 89). Iz svega navedenog proizlazi da na
razlike u prosječnom zdravstvenom stanju populacije utječu razlike u socioekonomskom
standardu populacije, odnosno da bogatija društva imaju zdraviju populaciju i obrnuto.
Istraţivači Vuletić i Mujkić analizirali su razlike u samoprocjenjenoj kvaliteti ţivota u
odnosu na edukaciju kao dio projekta Analiza tranzicijskog zdravstvenog sustava u Republici
Hrvatskoj i utvrdili da postoje značajne razlike u samoprocjenjenom zdravlju s obzirom na
stupanj edukacije. Prema njihovim podacima osobe s niţim stupnjem edukacije, odnosno s
manje od osam godina školovanja procjenjuju svoje zdravlje značajno lošijim od onih s višim
odnosno visokim stupnjem edukacije, više od šesnaest godina školovanja (47).
Prema popisu stanovništva iz 2001. godine, iz podataka Drţavnog zavoda za
statistiku o obrazovanju osoba starih 65 i više godina, moţemo uvidjeti da je u Koprivničkokriţevačkoj
ţupaniji čak 72% starijih osoba bilo bez završene osnovne škole i svega 2,8% s
višom ili visokom školom, dok je taj postotak u Dubrovačko-neretvanskoj iznosio 50,5%
odnosno 7,5%, a u Istarskoj 48% odnosno 7,6%. Svi navedeni podaci za tri istraţivane
65