Odnawialne i alternatywne źródła energii w Małopolsce

Kolektory słoneczne w Suchej Beskidzkiej 

Odnawialne i alternatywne źródła energii 

w Małopolsce 

zbiór „dobrych praktyk” 

cz. IV 

Kraków, październik 2009

SPIS TREŚCI 

WSTĘP 3 

Kolektory słoneczne na ośrodku w Żmiącej 4-5 

Pompa ciepła w urzędzie w Jerzmanowicach 6-7 

Ciepło z biomasy w Domu Pomocy Społecznej w Łyszkowicach 8-9 

Solarny system w Suchej Beskidzkiej 10-11 

Mała elektrownia wodna Kuźnice 12-13 

Parkometry zasilane słońcem w Krakowie 14-15 

Woda termalna w Aqua Parku w Zakopanem 16-17 

Kolektory słoneczne na szkołach w Osielcu i Wysokiej 18-19 

Biogaz z oczyszczalni ścieków w Chrzanowie 20-21 

Pompa ciepła ogrzewająca szkołę w Miechowie 22-23 

Kolektory słoneczne na Domu Pomocy Społecznej w Trzemeśni 24-25 

Ekologiczne Centrum w Stryszowie 26-27 

Kotłownia na biomasę w szkole w Wojniczu 28-29 

Słoneczna straż pożarna w Krakowie 30-31 

Pompy ciepła ogrzewające szkoły w Jodłowniku 32-33 

Elektrownia wodna Dąbie 34-35 

Kolektory słoneczne na Domu Pomocy Społecznej w Harbutowicach 36-37 

Ciepło z biomasy w szkołach w Jordanowie 38-39 

Pompa ciepła w szkołach w Wielkiej Wsi 40-41 

Słoneczne dachy w Sułoszowej 42-43 

2 

Polityka ekologiczna województwa – odnawialne źródła energii 44 

Dotychczasowe edycje publikacji 45

Wstęp 

Stan naszego środowiska wpływa na Niniejsza publikacja jest kontynuacją 

zdrowie i samopoczucie społeczeństwa, cyklu wydawniczego tworzonego od 2006 

co podkreśla znaczenie dbałości o poprawę roku, promującego ‘dobre praktyki’, mogące 

jego jakości. Dlatego też ważne jest stosowanie 

się do zasady zrównoważonego do tworzenia proekologicznych, energoosz- 

być wzorem i inspiracją dla Państwa 

rozwoju, łączącego korzyści ekologiczne, czędnych instalacji we własnym otoczeniu. 

ekonomiczne poprzez wyrównanie bilansu Zawiera ona opis rozwiązań technicznych 

energetycznego. W tym zakresie duże oraz źródeł finansowania danej inwestycji, 

znaczenie ma ograniczenie stopnia zużycia ułatwiających organizację analogicznych 

naturalnych zasobów środowiska, poprzez urządzeń w swoim otoczeniu. 

wykorzystanie potencjału alternatywnych, Chciałbym, żeby to wydawnictwo zainspirowało 

instytucje publiczne i podmioty 

a zwłaszcza odnawialnych źródeł energii. 

Jednym z ważniejszych projektów województwa 

małopolskiego jest wspieranie energii, a także czystych i bezpiecznych 

gospodarcze tematem odnawialnych źródeł 

rozwoju inwestycji wykorzystujących te technologii oraz zachęciło do własnych 

źródła, w celu rozpowszechnienia podejścia inicjatyw, które zaowocują poprawą stanu 

ekologicznego pośród podmiotów w zaawansowany 

sposób korzystających ze proekologiczne należy pamiętać o możliwo- 

naszego środowiska. Podejmując działania 

środowiska. Znaczny rozwój gospodarki ści pozyskania znacznych unijnych środków 

wpływa na wzrost produkcji odpadów, finansowych m.in. na rozwój infrastruktury 

ścieków, a dodatkowo emisji zanieczyszczeń energetycznej. 

do atmosfery, m.in. dwutlenku węgla, pyłu Życzę pomyślności w tworzeniu nowych 

zawieszonego PM10, węglowodorów, tlenków 

siarki, azotu. Stanowi to przyczynę w przyszłym roku właśnie Państwa przykład 

rozwiązań ekologicznych i mam nadzieję, że 

rozwoju efektu cieplarnianego, jak również będzie nową ‘dobrą praktyką’ dla mieszkańców 

województwa małopolskiego, a jedno- 

zwiększenia ilości szkodliwego ozonu troposferycznego, 

wpływającego negatywnie cześnie korzystnie wpłynie na poprawę 

na stan zdrowia człowieka i roślin. Z tej środowiska przyrodniczego i stanu zdrowotnego 

naszego i przyszłych pokoleń. 

przyczyny należy ograniczyć antropopresję 

do minimum, jednocześnie dbając o względy 

ekonomiczne, poprzez wykorzystywanie 

Marek Nawara 

odnawialnych źródeł energii. 

Z dumą przyglądam się zmianom zachodzącym 

w gospodarce zasobami środowiska 

województwa małopolskiego, co jest wyznacznikiem 

znacznej poprawy świadomości 

ekologicznej naszego społeczeństwa. Mam 

nadzieję, że programy i projekty realizowane 

przez Samorząd Województwa Małopolskiego 

będą nadal stymulować to 

Marszałek Województwa Małopolskiego 

zjawisko. 

3

Kolektory słoneczne na ośrodku w Żmiącej 

4 

SOLARY 

Miejscowość: Żmiąca 

Gmina: Laskowa 

Powiat: limanowski 

Kontakt: 

Ośrodek Opiekuńczo-Wychowawczy 

„Dzieło Pomocy Dzieciom” 

ul. Rajska 10 

31-124 Kraków 

tel.: (0-12) 631 03 00 

fax: (0-12) 631 03 00 

rajska10@dpd.pl 

www.dpd.pl 

Filia w Żmiącej 

Żmiąca 144 

34-603 Ujanowice 

tel.: (0-18) 333 40 66 

Żmiąca jest niewielką wioską położoną 

na przedgórzu Beskidu Sądeckiego 

i Gorców w okolicach Limanowej. 

Kilkadziesiąt rodzin zamieszkujących 

wioskę utrzymuje się głównie z rolnictwa. 

W 1994 roku Fundacji Ruperta 

Majera „Dzieło Pomocy Dzieciom” 

zostało przekazane opuszczone gospodarstwo, 

z którego po gruntownym 

remoncie utworzono filię krakowskiego 

Ośrodka Opiekuńczo — Wychowawczego, 

czynną w okresie letnim. 

Ośrodek jest wielofunkcyjną placówką. 

Zapewnia swoim podopiecznym 

całodobową opiekę oraz wychowanie 

realizując zadania przewidziane dla 

placówki wsparcia dziennego: interwencyjne 

i socjalizacyjne, a także 

łączy dzienne i całodobowe działania 

terapeutyczne skierowane na dziecko 

i rodzinę. 

Założenia projektu uwzględniały sezonowość 

funkcjonowania Ośrodka 

i oszczędność kosztów eksploatacji

GMINA LASKOWA, POWIAT LIMANOWSKI 

usprawniających system grzewczy, 

dlatego też w 2003 roku zdecydowano 

się na instalację kolektorów słonecznych. 

uzupełniają niedobory energii w okresie 

największego zapotrzebowania. 

Rozwiązania techniczne 

Układ dostarcza ponad 525 kWh/m 2 . 

Instalacja składa się z 4 kolektorów Oceniono, że jego funkcjonowanie 

słonecznych Paradigma SOLAR 750 powoduje zmniejszenie emisji CO 2 

o powierzchni 32 m 2 . Układ pracuje o ok. 3,36 tys. kg rocznie. 

głównie w sezonie letnim, przez co 

Źródła finansowania 

prawie w całości pokrywa zapotrzebowanie 

na ciepłą wodę użytkową. Instalacja 

dostosowana jest także 

do wspomagania ogrzewania budynku 

w okresach przejściowych: wiosną 

i jesienią. Energia cieplna przenoszona 

jest za pomocą czynnika roboczego 

w postaci glikolu propylenowego. Dwa 

szeregowo połączone zbiorniki gromadzą 

energię w sposób warstwowy. 

Dalej ciepło przekazywane jest do 

zbiornika z grupą ładowania zewnętrznego 

200 kW, gdzie przygotowywana 

jest ciepła woda użytkowa do celów 

sanitarnych. Z instalacją współpracują 

kotły gazowe o mocy 200 kW, które 

Inwestycja została sfinansowana 

ze środków przekazanych Fundacji 

przez prywatnych sponsorów. 

5

Pompa ciepła w urzędzie w Jerzmanowicach 

6 

POMPA CIEPŁA 

Miejscowość: Jerzmanowice 

Gmina: Jerzmanowice-Przeginia 

Powiat: krakowski 

Kontakt: 

Urząd Gminy Jerzmanowice-Przeginia 

Jerzmanowice 372B 

32-048 Jerzmanowice 

tel.: (0-12) 389 52 47 

fax: (0-12) 389 55 21 

gmina@jerzmanowice-przeginia.pl 

www.jerzmanowice-przeginia.pl 

Jerzmanowice położone są na Wyżynie 

Krakowsko-Częstochowskiej 

po obydwu stronach drogi krajowej 

nr 4 Kraków – Olkusz, w odległości 

20 km od Krakowa. Zamieszkuje je 

ok. 2,3 tys. osób, z których większość 

utrzymuje się z rolnictwa. 


W roku 2005 zastosowano pompę 

ciepła do ogrzewania budynku komunalnego 

w Jerzmanowicach. Mieści się 

tam Urząd Gminy Jerzmanowice– 

Przeginia i Ośrodek Zdrowia. Budynek 

jest usytuowany na dość dużej działce 

i dlatego zastosowano kolektor poziomy. 

Został on wykonany w postaci 

ośmiu pętli rur o długości 420 m każda 

(w sumie: 3,36 tys. m) zakopanych 

wokół budynku (na głębokości 1,5 m). 

Do budowy pętli kolektora zastosowano 

wąż ciśnieniowy z polietylenu 

o średnicy 50 mm. Poszczególne elementy 

kolektora są oddalone względem 

siebie o 1 do 1,25 m. Tak wykonany 

kolektor w czasie swojej pracy 

pobiera z gruntu ciepło wystarczające 

do ogrzania budynku o łącznej powierzchni 

ponad 1,4 tys. m 2 i kubatu-

GMINA JERZMANOWICE-PRZEGINIA, 

POWIAT KRAKOWSKI 

rze 4,2 tys. m 3 . Sercem całego systemu 

jest umieszczona w piwnicy maszynownia, 

której najważniejszym 

elementem jest pompa ciepła typu 

IVT Greenline D70 szwedzkiej produkcji 

o mocy grzewczej 69,8 kW i chłodniczej 

47,5 kW. 

W systemie istnieje ponadto możliwość 

schładzania pomieszczeń biurowych 

w okresie letnim, osiągana bardzo 

niskim kosztem. System sterowania 

powoduje również obniżenie temperatury 

w godzinach popołudniowych 

i w dni wolne od pracy, co pozwala na 

znaczne oszczędności energii. 

Parametry pracy instalacji: instalacja 

ogrzewania — 50/42° C; instalacja 

chłodu — 15/7° C. Oszczędności kosztów 

w stosunku do tradycyjnych rozwiązań: 

65 – 75 %. 

Zastosowanie pompy ciepła eliminuje 

emisje NO x , CO 2 , CO i pyłów; nie 

powstają żadne odpady wymagające 

utylizacji. Praca urządzeń jest w pełni 

automatyczna. Temperatura czynnika 

grzewczego jest automatycznie regulowana 

w stosunku do temperatury 

zewnętrznej. Temperaturę w poszczególnych 

pomieszczeniach ustawia się 

za pomocą termostatu klimakonwektora. 

Teren wokół budynku, na którym 

zakopano kolektor gruntowy, będzie 

stanowił rekreacyjny teren zieleni, 

częściowo wykorzystywany jako parking. 


Całkowita wartość inwestycji wyniosła 

203,74 tys. zł. Dofinansowanie z Wojewódzkiego 

Funduszu Ochrony Środowiska 

i Gospodarki Wodnej w Krakowie 

wynosiło 83,2 tys. zł, pozostałe 

koszty zostały pokryte przez gminę. 

Wg szacunków inwestora, koszt budowy 

pompy zostanie wyrównany 

po około 8 latach. 

7

Ciepło z biomasy w Domu Pomocy Społecznej 

w Łyszkowicach 

8 

BIOMASA 

Miejscowość: Łyszkowice 

Gmina: Koniusza 

Powiat: proszowicki 

Kontakt: 

Dom Pomocy Społecznej im. Adama 

Chmielowskiego w Łyszkowicach 

Łyszkowice 64 

32-104 Koniusza 

tel.: (0-12) 386 95 25 

dpslysz@poczta.onet.pl 

Łyszkowice to mała wieś usytuowana 

na skrzyżowaniu dwóch dróg: z Koniuszy 

prowadzącej do drogi Proszowice- 

Kraków E-776 i drogi z Polekarcic 

do Posądzy i dalej do Proszowic. 

Dom Pomocy Społecznej został powołany 

w 1952 roku. Obecnie jest placówką 

stałego pobytu dla 135 osób 

niepełnosprawnych i chorych; pracuje 

tu 98 osób. Przy DPS-ie od 1999 roku 

działają Warsztaty Terapii Zajęciowej 

dla 25 osób upośledzonych intelektualnie, 

którzy przebywają tu na pobyt 

dzienny przez 5 dni w tygodniu. Przy 

DPS-ie funkcjonuje Gospodarstwo 

Pomocnicze zajmujące się uprawą 

zbóż, ziemniaków, warzyw i nowalijek. 

Mieszkańcy DPS-u zajmują pokoje 

zlokalizowane w 4 budynkach mieszkkalnych. 

W 2005 roku został podpisany list 

intencyjny pomiędzy powiatem proszowickim 

a Fundacją Partnerstwo dla 

Środowiska, która działała na zlecenie 

Ministra Środowiska jako jednostka

GMINA KONIUSZA, POWIAT PROSZOWICKI 

wdrażająca projekt „Zintegrowane 

Podejście do Wykorzystania Odpadów 

Drzewnych do Produkcji Energii Cieplnej 

w Polsce”, dotyczący realizacji 

inwestycji. W ramach projektu w budynkach 

Domu Pomocy Społecznej 

wykonano przebudowę i modernizację 

kotłowni zaopatrującej w ciepło oraz 

w ciepłą wodę użytkową. 


Prace modernizacyjne podzielone były 

na 2 etapy. W pierwszym zainstalowano 

1 kocioł BIO PLEX HL 200 firmy 

THERMOSTAL o mocy 233 kW, 

w drugim — 2 kotły BIO PLEX HL 140 

firmy THERMOSTAL o mocy 160 kW 

każdy. Kotły są wielopaliwowe, można 

w nich spalać: pelet, węgiel, suche 

ziarna (np. owies lub kukurydzę) jako 

paliwa podstawowe oraz: zrębki drewna, 

trociny, wióry (maszynowo rozdrobnione 

drewno z korą lub okorowane), 

suche pestki owoców jako 

paliwo zastępcze. 

Paliwo jest uzupełniane automatycznie 

z zasobnika. Za pomocą załadunku 

ręcznego można stosować także: 

drewno, brykiety z drewna oraz węgiel 

kamienny i brykiety z węgla. 

Kocioł HL 200 w większości swojej 

mocy pracuje na potrzeby przygotowania 

ciepłej wody użytkowej, 

a w okresie przejściowym również na 

potrzeby centralnego ogrzewania. 

Kotły HL 140 pracują w większości 

na potrzeby ogrzewania. Co ważne, 

układ jest przystosowany do współpracy 

z kolektorami słonecznymi 

w przyszłości. 


Przedsięwzięcie sfinansowano przez 

Program Rozwoju Narodów Zjednoczonych 

(UNDP) w ramach Global 

Environment Facility (GEF): kwota 

dotacji 310 tys. zł, oraz dzięki środkom 

powiatu proszowickiego pozyskanym 

od Wojewody Małopolskiego – 

w kwocie 224 tys. zł. 

9

Solarny system w Suchej Beskidzkiej 

10 

SOLARY 

Miejscowość: Sucha Beskidzka 

Gmina: Sucha Beskidzka 

Powiat: suski 

Kontakt: 

Zespół Szkół im. Wincentego Witosa 

ul. Spółdzielców 1 

34-200 Sucha Beskidzka 

tel.: (0-33) 874 27 71 

zsw@powiatsuski.pl 

www.zsw.powiatsuski.pl 

Dom Pomocy Społecznej w Łętowni 

Łętownia 353 

34-788 Łętownia 

tel.: (0-18) 277 30 10 

dpsroman@pro.onet.pl 

Dom Pomocy Społecznej w Makowie Podh. 

ul. Żeromskiego 17 

34-220 Maków Podhalański 

tel.: (0-33) 877 14 94 

Kryta Pływalnia w Suchej Beskidzkiej 

ul. Zielona 1 

34-200 Sucha Beskidzka 

tel.: (0-33) 874 55 30 

basen.sucha@neostrada.pl 

www.basen-sucha.pl 

Powiat suski leży w Beskidach, 

w południowej części województwa 

małopolskiego. Zamieszkuje go około 

82 tys. mieszkańców. Jest to obszar 

typowo górski, którego ok. 50 % powierzchni 

stanowią lasy. 

W celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń 

do środowiska oraz obniżenia 

kosztów utrzymania placówek publicznych 

postanowiono przeprowadzić 

modernizację systemu przygotowania 

ciepłej wody użytkowej w kilku obiektach. 

Od 2008 roku systemy solarne 

funkcjonują w Zespole Szkół i na Krytej 

Pływalni w Suchej Beskidzkiej oraz 

w Domach Pomocy Społecznej 

w Łętowni i Makowie Podhalańskim.

GMINA SUCHA BESKIDZKA, POWIAT SUSKI 


Energia słoneczna podgrzewa wodę 

użytkową dla 7 obiektów oraz wodę 

basenową na pływalni. Ciekawe połączenie 

technologii zostało wykonane 

pomiędzy szkołą a pływalnią. Niewykorzystana 

przez budynek szkoły 

energia cieplna, szczególnie w okresie 

wakacji, przekazywana jest automatycznie 

do budynku pływalni, w celu 

podgrzania wody. 

Łącznie zostało zainstalowanych 206 

paneli słonecznych o powierzchni 

375 m 2 . Moc wszystkich kolektorów 

wynosi 370 kW. Instalacje uzupełniają 

zbiorniki wody użytkowej: 3 sztuki po 

800 l, 6 sztuk po 1 tys. l oraz 2 sztuki 

po 1,5 tys. l, a także wymienniki ciepła, 

naczynia przeponowe, automatyka 

sterująca. Każda instalacja została 

również wyposażona w ciepłomierze 

w celu prowadzenia monitoringu pozyskanego 

ciepła. 

Oszacowano, iż projekt spowoduje 

ograniczenie emisji szkodliwych związków 

węgla, siarki, azotu oraz pyłów o 

ok. 87 t/rok. Ogrzewanie wody energią 

słoneczną przyczyni się do rocznej 

oszczędności zużycia gazu o 38,1 

tys. m 3 i energii elektrycznej w ilości 

38,5 tys. kWh na łączną kwotę 89,7 

tys. zł/rok. 


Przedsięwzięcie zostało zrealizowane 

za kwotę 1,082 mln zł, z czego 90 % 

pochodziło z dotacji. Inwestycja została 

dofinansowana przez: Narodowy 

Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki 

Wodnej w Warszawie – 490 tys. 

zł, Fundację EkoFundusz – 373 tys. zł 

oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony 

Środowiska i Gospodarki Wodnej 

w Krakowie – 110,9 tys. zł. 

11

Mała elektrownia wodna Kuźnice 

ENERGIA WODY 

Miejscowość: Zakopane 

Gmina: Zakopane 

Powiat: tatrzański 

Kontakt: 

Zespół Elektrowni Wodnych 

Rożnów Sp. z o.o. 

Rożnów 433 

33-316 Rożnów 

tel.: (0-18) 440 30 23 

fax: (0-18) 440 30 05 

zewroz@ns.onet.pl; 

sekretariat@krakow.enion.pl 

www.zewroznow.pl 

Mała Elektrownia Wodna zlokalizowana 

jest na potoku Bystry w Zakopanem. 

Elektrownię wzniósł hrabia 

W. Zamoyski na fundamentach jednego 

z XIX-wiecznych zakładów papierniczych, 

usytuowanych poniżej drogi 

na Kalatówki. Rurociąg zasilający, 

kanał odpływowy i budynek elektrowni 

nie wyróżniały się spośród otoczenia, 

stanowiąc jakby integralną część 

krajobrazu Tatrzańskiego Parku Narodowego. 

W maszynowni zainstalowano 

dwie turbiny Francisa, z roku 1915 

i 1930. 

W roku 2003 rozpoczęto gruntowną 

modernizację Elektrowni Kuźnice. 

Przebudowane zostały: końcowy odcinek 

rurociągu zasilającego i część 

obiektu elektrowni. 


12 

Zastosowano nowatorskie rozwiązania, 

m.in. w technologii wytwarzania 

wirników turbin Francisa za pomocą 

obrabiarek sterowanych numerycznie. 

Dla nowych hydrozespołów przezna-

GMINA ZAKOPANE, POWIAT TATRZAŃSKI 

czono minimalną powierzchnię, zyskując 

miejsce na ekspozycję zdemontowanych 

maszyn i urządzeń jako zabytków 

techniki z początku XX wieku. 

Ta innowacja służy głównie ochronie 

środowiska. Szczególną uwagę zwrócono 

na ograniczenie do minimum 

emisji hałasu oraz wyeliminowanie 

możliwości zanieczyszczenia potoku. 

Wcześniej, pomimo zabezpieczeń, 

zdarzało się, że smary z turbin przedostawały 

się do wody. Obecnie zmodernizowano 

węzły łożyskowe, stosując 

materiały smarowane wodą lub 

łożyska bezsmarowe. Jest to możliwe 

dzięki wykorzystaniu łożysk turbin 

wodnych wyprodukowanych między 

innymi z kompozytów brązu z grafitem. 

Parametry elektrowni: 

• Moc osiągalna: 0,26 MW; 

• Ilość hydrogeneratorów: 2 

(po 0,13 MW); 

• Przepływ przez turbiny: 0,43 m 3 /s; 

• Spad: 40 m; 

• Średnia roczna produkcja energii: 

650 tys. kWh. 


Modernizację małej elektrowni wodnej 

sfinansowano ze środków własnych 

Zakładu Energetycznego Kraków S.A. 

(od 2004 roku ENION S.A. Zakład 

Energetyczny Kraków). 

13

Parkometry zasilane słońcem w Krakowie 

FOTOVOLTAIKA 

Miejscowość: Kraków 

Gmina: Kraków 

Powiat: M. Kraków 

Kontakt: 

Zarząd Infrastruktury Komunalnej i 

Transportu w Krakowie 

ul. Centralna 53 


tel.: (0-12) 616 74 19 

fax: (0-12) 616 74 17 

sekretariat@zikit.krakow.pl 

www.zikit.krakow.pl 

Od 1 lipca 2009 roku na krakowskich 

ulicach pojawiły się nowe parkometry. 

Mają one zastąpić ręczne wypisywanie 

biletów parkingowych w strefie C, 

sprzedawanych do tej pory przez 

pracowników Biura Strefy Parkowania 

Zakładów Usługowych "Południe". 

Obecnie działa 215 takich urządzeń, 

a do końca lutego 2010 roku pod 

Wawelem pojawi się kolejne 115. Na 

obszarze płatnego parkowania, 

w strefie objętej systemem parkometrów, 

znajduje się około 12 tys. miejsc 

postojowych wyznaczonych znakiem 

drogowym D-44 (miejsca postojowe), 

D-18 (parking) oraz D-18a (parking — 

miejsce zastrzeżone). Wraz z uruchomieniem 

nowego systemu na ulicach 

centrum miasta pojawiać się będą 

kontrolerzy, sprawdzający, czy kierowcy 

płacą za parkowanie. 


14 

Krakowskie parkometry to włoskie 

urządzenia firmy Solari di Udine. Ich 

cechą charakterystyczną jest to, że 

do zasilania mogą wykorzystywać 

energię słoneczną. Parkomat Spazio, 

wyprodukowany zgodnie z normą UNI 

CEI EN 12414 "Parkingowe urządzenia 

kontrolne. Wymagania techniczne 

i funkcjonalne", to optymalne narzędzie 

do zarządzania strefą postoju 

w mieście.

MIASTO KRAKÓW 


Spazio może być zintegrowany z systemami 

do zarządzania płatnościami ków. Koszt inwestycji wyniósł około 

ze środków budżetowych gminy Kra- 

i systemami księgowymi i jest dostępny 

w różnych konfiguracjach, które 

10,5 mln zł. 

bazując na modelu podstawowym 

(wyposażonym w selektor monet) 

różnią się sposobami płatności. Odpowiednie 

oprogramowanie zwane 

SmartPark, zainstalowane w pamięci 

wewnętrznej parkomatu, umożliwia 

przez serwer WWW kontrolowanie 

wszystkich podstawowych funkcji, 

od programowania różnych parametrów, 

poprzez różne metody płatności, 

aż do transakcji użytkownik — 

parkomat. 

Model parkomatu w Krakowie jest 

wyposażony w panel słoneczny i baterię. 

Aby uzyskać optymalną wydajność 

panelu, powinien być zainstalowany 

w miejscu dobrze wyeksponowanym 

na słońce. Do działania parkomat 

Spazio wymaga zasilania o mocy 12 V. 

Zaawansowana funkcja energy management 

(„zarządzanie energią”) zapewnia 

ładowanie akumulatora 

w trakcie normalnego działania i wyłączenie 

urządzeń peryferyjnych w okresach 

nieaktywności. W ten sposób 

zapewniona jest maksymalna wydajność 

i ciągłe działanie przez długi 

okres czasu. 


15

Woda termalna w Aqua Parku w Zakopanem 

GEOTERMIA 

Miejscowość: Zakopane 

Gmina: Zakopane 

Powiat: tatrzański 

Kontakt: 

Aqua Park Zakopane 

ul. Jagiellońska 31 

34-500 Zakopane 

tel.: (0-18) 202 58 15, 200 11 22 

fax: (0-18) 202 58 20 

aquapark@polskietatry.pl 

www.aquapark.zakopane.pl 

Polski. W granicach administracyjnych 

miasta znajduje się także znaczna 

część Tatrzańskiego Parku Narodowego. 

Liczbę turystów odwiedzających 

całe Tatry ocenia się na około 

2 – 3 mln rocznie. 

Aqua Park Zakopane to największy 

obiekt rekreacyjny na Podhalu. Jego 

budowa rozpoczęła się w roku 2001, 

a obiekt uruchomiono w roku 2006. 

Aqua Park usytuowany jest na zbo- 

16 

Zakopane jest największym ośrodkiem 

miejskim zlokalizowanym 

w bezpośrednim otoczeniu Tatr, dużym 

ośrodkiem sportów zimowych, 

od dawna nazywanym zimową stolicą

GMINA ZAKOPANE, POWIAT TATRZAŃSKI 

czach Antałówki, z której rozciąga się 

przepiękny widok na Giewont oraz 

pasmo Tatr Zachodnich. Poza halą 

basenową w Aqua Parku znajduje się 

również kompleks saun, kręgielnia 

i fitness. Obiekt posiada trzy rodzaje 

pływalni: 

• basen rekreacyjno-pływacki o powierzchni 

384,5 m 2 i temperaturze 

wody 28,5 o C, podzielony na trzy 

oddzielne tory pływackie; 

• basen rekreacyjny o powierzchni 

282,1 m 2 i temperaturze 28 o C, 

wyposażony w zespół hydromasaży; 

• zewnętrzny basen geotermalny 

o powierzchni 390,8 m 2 i temperaturze 

wody 32 o C, przeznaczony dla 

celów pływackich i rekreacyjnych. 

Na hali basenowej dostępne są również 

jacuzzi oraz zjeżdżalnie. 


z niego woda o temperaturze 35,5 o C. 

Na początku lat '70 wykonano drugi 

odwiert, Zakopane-2. Z głębokości 

1,11 tys. m wydobywana jest woda 

o temperaturze 26 o C . 

Aqua Park Zakopane powstał z myślą 

o wykorzystaniu istniejących odwiertów. 

Woda termalna, używana 

w obiekcie, pochodzi z odwiertu IG-1. 

Siarkowodorowa woda termalna 

w Aqua Parku posiada właściwości 

lecznicze. Wykorzystywana jest przede 

wszystkim w leczeniu chorób reumatycznych, 

rehabilitacji narządów ruchu, 

łagodzi także objawy chorób 

skórnych i poprawia samopoczucie. 


Głównym inwestorem była PEC Geotermia 

Podhalańska S.A. Inwestycja 

finansowana była ze środków Geotermii, 

kredytu zaciągniętego w Banku 

Ochrony Środowiska oraz ze środków 

funduszu PHARE. Prowadzenie inwestycji 

przejęła Spółka „Polskie Tatry”, 

która doprowadziła ją do końca i oddała 

obiekt do użytku. Koszt inwestycji 

wyniósł ok. 57 mln zł. 

Badania nad źródłami termalnymi na 

Antałówce zapoczątkowane zostały 

w latach '60 ubiegłego wieku w odwiercie 

IG-1, który służy Aqua Parkowi 

Zakopane do dzisiaj. Jego głębokość 

to 1,96 tys. m; wydobywana jest 

17

Kolektory słoneczne na szkołach 

w Osielcu i Wysokiej 

SOLARY 

Miejscowości: Osielec, Wysoka 

Gmina: Jordanów 

Powiat: suski 

Kontakt: 

Zespół Szkół w Osielcu 

Osielec 440 

34-234 Osielec 

tel./fax: (0-18) 277 39 02 

osielecszkola@wp.pl 

Wchodzą w skład pięciu miejscowości 

należących do gminy Jordanów. 

W obydwu szkołach wykonano instalacje 

kolektorów słonecznych mających 

za zadanie przygotować ciepłą 

wodę użytkową. Instalacje rozpoczęły 

pracę w lipcu 2009 roku. 

Wykorzystanie energii słonecznej 

do podgrzewania wody pozwala 

ograniczyć zużycie paliw konwencjo- 

Zespół Szkół w Wysokiej 

Wysoka 42 

34-240 Jordanów 

tel.: (0-18) 267 28 35 

fax: (0-18) 267 28 35 

18 

Osielec i Wysoka to małe wsie położone 

w województwie małopolskim.

GMINA JORDANÓW, POWIAT SUSKI 

nalnych, co przyczynia się do zmniejszenia 

emisji szkodliwych związków 

do atmosfery, a co za tym idzie — 

do poprawy stanu środowiska naturalnego. 


Na budynku szkoły w Osielcu zamontowano 

14 sztuk kolektorów Hewalex 

KS2000 o łącznej powierzchni absorpcji 

25,5 m 2 . 

Całość przedsięwzięcia kosztowała 


Szkoła w Wysokiej została wyposażona 

w 16 sztuk takich samych kolekto- 

sfinansowane ze środków własnych 

ponad 150 tys. zł. Instalacje zostały 

rów słonecznych o łącznej powierzchni 

absorpcji 29,1 m 2 . wynoszących ponad 40 tys. zł oraz 

inwestora — gminy Jordanów — 

W obydwu przypadkach dopełnienie dotacji przekazanych przez Fundację 

kompletu instalacji stanowią: zbiornik EkoFundusz w wysokości ok. 55 tys. 

ciepłej wody użytkowej o pojemności zł i przez Wojewódzki Fundusz 

500 l, pompy obiegowe, solarne Ochrony Środowiska i Gospodarki 

naczynia przeponowe, wymiennik Wodnej w Krakowie w wysokości 

ciepła, armatura i instalacja rurowa ok. 55 tys. zł. 

oraz automatyka sterująca. 

19

Biogaz z oczyszczalni ścieków w Chrzanowie 

20 

BIOGAZ 

Miejscowość: Chrzanów 

Gmina: Chrzanów 

Powiat: chrzanowski 

Kontakt: 

Rejonowe Przedsiębiorstwo 

Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. 

Ul. Jagiellońska 8 

32-500 Chrzanów 

tel.: (0-32) 623 32 32 

fax: (0-32) 623 32 42 

www.rpwik.chrzanow.pl 

Chrzanów leży w północno— 

zachodniej części województwa małopolskiego. 

Na peryferiach miasta, nad potokiem 

Chechło, zlokalizowana jest grupowa 

oczyszczalnia ścieków leżąca na działce 

o powierzchni 14,2 ha. Ścieki spływające 

do oczyszczalni pochodzą 

z uprzemysłowionej części miasta 

Trzebini i Chrzanowa. Oczyszczalnia 

jest w stanie przyjąć 20 tys. m 3 ścieków 

na dobę. Odbiornikiem oczyszczonych 

ścieków jest rzeka Chechło 

należąca do II klasy czystości, będąca 

prawobrzeżnym dopływem Wisły. 

W grupowej oczyszczalni ścieków 

w latach 1999—2002 przeprowadzono 

szereg prac modernizacyjnych mających 

na celu przygotowanie jej 

do spełnienia odpowiednich wymogów 

oraz unowocześnienie technologii. 

Jedną z inwestycji było zamontowanie 

agregatów prądotwórczych na biogaz. 


W jednym z etapów procesu oczyszczania 

ścieków dochodzi do powstania 

gazu, który może być wykorzystywany 

energetycznie. W części osadowo-

GMINA CHRZANÓW, POWIAT CHRZANOWSKI 

biogazowej następują procesy beztlenowej 

stabilizacji osadów ściekowych, 

poprzez rozkład substancji organicznych 

zawartych w osadach do związków 

prostych, tworzących biogaz. 

Fermentacja metanowa osadów jest 

złożonym procesem biochemicznym, 

zachodzącym w warunkach beztlenowych. 

Wysokocząsteczkowe substancje 

organiczne zawarte w osadach 

rozkładane są przez bakterie na 

związki proste: metan i dwutlenek 

węgla. 

W oczyszczalni ścieków w Chrzanowie 

w wyniku fermentacji metanowej 

pozyskuje się około 1,8 tys. m 3 biogagazu/dobę. 

Biogaz spalany jest w kotłowni gazowo-olejowej 

wyposażonej w trzy kotły 

przystosowane do pracy ciągłej. Energia 

cieplna uzyskana z gazu służy do 

ogrzewania osadu w Wydzielonych 

Komorach Fermentacyjnych (WKF) 

zamkniętych, a w okresie jesiennozimowym 

wykorzystywana jest do 

celów grzewczych w budynkach technologicznych 

i socjalnych. W roku 

2001 zainstalowano dwa agregaty 

prądotwórcze zasilane paliwem gazowym, 

zużywające 0,7 m 3 

biogazu/ 

kWh, o mocy nominalnej zespołu 

80 kW i maksymalnej — 100 kW. 

Na godzinną pracę jednego agregatu 

przypada nie więcej niż 34 m 3 gazu, 

przy czym produkcja biogazu wynosi 

około 1,8 tys. m 3 . Woda odbierająca 

ciepło ze spalin jest w obiegu zamkniętym 

i wykorzystywana jest 

do ogrzewania osadu w WKF-ach. 


Przedsięwzięcie było częścią modernizacji 

przeprowadzonej w celu dostosowania 

obiektu do spełnienia wymogów 

oczyszczania ścieków. Całość 

inwestycji kosztowała około 12 mln zł. 

Częściowo inwestycja została sfinansowana 

przez Wojewódzki oraz Narodowy 

Fundusz Ochrony Środowiska 

i Gospodarki Wodnej. 

21

Pompa ciepła ogrzewająca szkołę w Miechowie 

22 

POMPA CIEPŁA 

Miejscowość: Miechów 

Gmina: Miechów 

Powiat: miechowski 

Kontakt: 

Szkoła Podstawowa Nr 2 w Miechowie 

os. Sikorskiego 15A, 

32-200 Miechów 

tel./fax: (0-41) 383 05 97 

sp2miechow@op.pl 

Miechów położony jest na Wyżynie 

Krakowsko—Częstochowskiej w północnej 

części województwa małopolskiego. 

Miejscowość liczy ponad 12 

tys. mieszkańców. Miechów posiada 

korzystną lokalizację przy międzynarodowej 

trasie E7, pomiędzy dużymi 

miastami: Krakowem i Kielcami, oraz 

dogodne połączenie z Górnym Śląskiem. 

Miechów sprzyja rozwojowi 

działalności gospodarczej. Mieszczą 

się tam niezbędne instytucje użyteczności 

publicznej o znaczeniu ponadlokalnym 

w zakresie obsługi administracyjno 

— prawnej, ochrony zdrowia, 

oświaty i kultury oraz banki. 

Zdecydowana większość szkół z terenu 

gminy Miechów ogrzewana jest 

tradycyjnymi systemami ogrzewania, 

w których nośnikami energii cieplnej 

jest węgiel, którego spalanie emituje 

zanieczyszczenia do atmosfery. Zgromadzenie 

odpowiedniej ilości opału 

na zabezpieczenie sezonu grzewczego 

wymaga odpowiedniego pomieszczenia 

oraz zorganizowania transportu, 

co skutkuje dodatkowymi kosztami 

finansowymi. Pompa wytwarza ciepło 

w bardzo ekonomiczny i bezpieczny 

sposób. 

Cicha praca urządzeń sterowana systemem 

automatycznym, umożliwiającym 

produkcję energii cieplnej 

z uwzględnieniem zmian pogodowych 

oraz ograniczenie emisji zanieczysz-

GMINA MIECHÓW, POWIAT MIECHOWSKI 

czeń to argumenty, które spowodowały, 

że w 2000 roku w Miechowie podjęto 

decyzję o budowie nowoczesnej 

kotłowni do ogrzewania szkoły. Zastosowanie 

pompy ciepła do ogrzewania 

budynków szkolnych było pierwszym 

tego typu projektem zrealizowanym 

na terenie gminy Miechów. 


Zastosowanie pompy ciepła do ogrzewania 

budynków spowodowało wyeliminowanie 

tradycyjnych nośników 

energii takich jak węgiel, gaz, olej 

opałowy na rzecz energii elektrycznej, 

służącej do napędu pompy ciepła 

wykorzystującej energię odnawialną 

skumulowaną w gruncie. Jako źródło 

ciepła zastosowano pompę ciepła 

Hibernatus typu glikol — woda. Dolnym 

źródłem ciepła jest kolektor 

gruntowy poziomy, czyli układ rur 

polietylenowych, wypełnionych płynem 

o obniżonej temperaturze krzepnięcia, 

umieszczony na głębokości 

około 1,5 m poniżej poziomu terenu. 

Płyn ten znajduje się w obiegu zamkniętym 

układu, a jego obieg wymuszony 

jest pompą obiegową. Płyn 

przenosi energię cieplną odebraną od 

gruntu i oddaje ją w parowniku czynnikowi 

roboczemu pompy ciepła, która 

następnie za pomocą sprężarki podnosi 

potencjał energetyczny nośnika 

i oddaje otrzymane ciepło do górnego 

źródła ciepła – systemu grzewczego 

budynku szkoły, a dokładnie, w pierwszej 

kolejności — do zbiornika buforowego 

wypełnionego wodą, której 

temperatura jest utrzymywana na 

zadanym poziomie. Do instalacji centralnego 

ogrzewania woda podawana 

jest za pomocą pompy. 


Całość przedsięwzięcia sfinansował 

Urząd Gminy i Miasta w Miechowie. 

Inwestycja w szkole podstawowej 

oraz w gimnazjum, w którym także 

przeprowadzono prace modernizacyjne, 

kosztowała 441 tys. zł. 

23

Kolektory słoneczne na Domu Pomocy Społecznej 

w Trzemieśni 

24 

SOLARY 

Miejscowość: Trzemeśnia 

Gmina: Myślenice 

Powiat: myślenicki 

Kontakt: 

Dom Pomocy Społecznej „Biały Potok” 

Trzemeśnia 377 

32-425 Trzemeśnia 

tel.: (0-12) 273 50 36 

Trzemeśnia to miejscowość położona 

w gminie Myślenice, w niewielkiej 

dolince u podnóża góry Kamiennik. 

Jest to jedno z 17 sołectw gminy Myślenice, 

która wraz z okolicznymi terenami 

jest ważnym zapleczem turystycznym 

dla mieszkańców Krakowa 

i Śląska. W obrębie Myślenic znajduje 

się Rezerwat Krajobrazowy Zamczysko 

nad Rabą, gdzie zachowane są ruiny 

średniowiecznego zamku. W małej 

wiosce Trzemeśni znajduje się Dom 

Pomocy Społecznej „Biały Potok”, 

złożony z kompleksu budynków, 

w których w 2005 roku przeprowadzono 

modernizację instalacji przygotowania 

ciepłej wody użytkowej, polegającą 

na dostosowaniu jej do współpracy 

z systemem kolektorów słonecznych. 


Przed modernizacją ciepła woda przygotowywana 

była w kotłowni węglo-

GMINA MYŚLENICE, POWIAT MYŚLENICKI 

natomiast układ pracuje na potrzeby 

wytwarzania ciepłej wody użytkowej, 

przy niedoborach energii dogrzewanie 

wody następuje w kotłowni węglowej. 

Stacje pompowe układu solarnego 

wraz z armaturą umieszczone zostały 

w pomieszczeniu technicznym. 

Sterowanie systemem solarnym jest 

całkowicie zautomatyzowane i nie 

wymaga obsługi. Monitorowanie temperatury 

w kolektorach i zbiornikach 

pozwala na uruchamianie instalacji 

w zależności od aktualnych potrzeb. 


wej, na która składają się trzy piece 

o łącznej mocy 218 kW. Jak wiadomo, 

węgiel jest nośnikiem energii o największym 

wskaźniku emisji szkodliwych 

substancji do atmosfery. Ograniczenie 

jego zużycia przyczynia się 

więc do znacznej redukcji tych emisji, 

poprawy komfortu życia ludności oraz 

zmniejszenia wydatków na ochronę 

środowiska. W Trzemeśni zainstalowany 

został system 48 kolektorów słonecznych 

o łącznej powierzchni czynnej 

102,2 m 2 i mocy ok. 40 kW. Uzupełnienie 

instalacji stanowią zbiorniki 

ciepłej wody o całkowitej pojemności 

4,28 tys. l. Układ zaprojektowany 

został w taki sposób, aby w okresach 

większego nasłonecznienia (wiosna, 

jesień) mógł wspomagać tradycyjny 

system centralnego ogrzewania. Zimą 

Inwestorem przedsięwzięcia było 

Starostwo Powiatowe w Myślenicach, 

korzystając ze środków przyznanych 

przez Wojewódzki Fundusz Ochrony 


w Krakowie w kwocie ok. 83 tys. zł, 

oraz EkoFundusz — w kwocie ponad 

91 tys. zł. Środki własne powiatu 

wynosiły ok. 57 tys. zł. Koszty całkowite 

projektu zamknęły się w kwocie 

229,14 tys. zł. 

25

Ekologiczne Centrum w Stryszowie 

EKOLOGICZNE 

ROZWIĄZANIA 

TECHNICZNE 

Miejscowość: Stryszów 

Gmina: Stryszów 

Powiat: wadowiceki 

Kontakt: 

Fundacja ICPPC 

34-146 Stryszów 156 

tel./fax: (0-33) 879 71 14 

biuro@icppc.pl 

www.icppc.pl 

www.eko-cel.pl 

Stryszów to wieś położona w województwie 

małopolskim, w południowo-wschodniej 

części powiatu wadowickiego. 

Miejscowość liczy ponad 2,1 

tys. osób. Do Stryszowa przyciągają 

przede wszystkim walory turystyczno—przyrodnicze, 

krajobrazowe oraz 

kulturowe. Znajdują się tutaj szlaki 

turystyczne, cenne zabytki XVIwiecznej 

architektury (dwór stryszowski), 

oraz dwór w Zakrzowie. Na terenie 

gminy znajduje się zbiornik wodny 

Świnna Poręba położony na rzece 

Skawie, będący jedną z największych i 

najdłużej powstających inwestycji 

hydrotechnicznych w Polsce. 

EKOCENTRUM ICPPC jest członkiem 

międzynarodowej sieci ECOSITE. Jest 

jednym z głównych projektów realizowanych 

przez ICCPC – Międzynarodową 

Koalicję dla Ochrony Polskiej Wsi, 

zainicjowaną w październiku 2000 

roku. Organizacja podjęła się ochrony 

różnorodności biologicznej polskiej wsi 

poprzez zachowanie małych, rodzinnych 

gospodarstw oraz promocję 

najnowocześniejszych, proekologicznych 

technologii na wsi. W EKOCEN- 

TRUM można znaleźć przykłady integracji 

bardzo wydajnych, tradycyjnych 

technologii z technologiami nowoczesnymi. 

EKOCENTRUM prowadzi wykłady 

i warsztaty w zakresie edukacji 

i technologii ekologicznej. 


26 

Na terenie EKOCENTRUM funkcjonuje: 

• doświadczalny system fotovoltaiczny 

składający się z 22 modułów

GMINA STRYSZÓW, POWIAT WADOWICKI 

o łącznej mocy 2,5 kW zainstalowany 

na budynku konferencyjnym wybudowanym 

z bloczków gliniano — słomianych 

na bazie starej stodoły. Wytworzona 

energia trafia do akumulatorów, 

skąd może zasilać sieć przez całą 

dobę; 

• instalacja do pasywnej wymiany 

ciepła w domu zbudowanym z gliny 

i słomy w postaci ogrodu zimowego 

zintegrowanego z bryłą budynku. 

Tworzące ją powłoki szklane pochylone 

są pod kątem 60 o . Ciepło wpadające 

do środka magazynowane jest 

w glinianej posadzce, oddającej energię 

do wnętrza budynku w nocy; 

• system kolektorów słonecznych 

zainstalowany na dachu tradycyjnego 

domu drewniano — kamiennego, 

który przez ok. 6 miesięcy w całości 

pokrywa zapotrzebowanie na ciepłą 

wodę; 

• wiatrak o mocy 50 W połączony 

z modułem fotowoltaicznym również 

o mocy 50 W, produkujący energię 

elektryczną do zewnętrznego oświetlenia 

EKOCENTRUM. Ze względu 

na połączenie technologii energia jest 

wytwarzana w systemie niezależnie od 

tego, czy jest słoneczny, bezwietrzny 

dzień, czy też pochmurna, deszczowa 

i wietrzna pogoda; 

• świetliki rurowe zainstalowane 

w budynkach EKOCENTRUM dostarczające 

w słoneczny dzień światło do 

pomieszczeń. W skład instalacji wchodzi 

kopuła umieszczona na dachu 

zbierająca światło, które następnie 

giętką rurą światłonośną transportowane 

jest do rozpraszacza, który łagodzi 

jaskrawość światła i rozprasza go 

po pomieszczeniu; 

• cieplarnia sferyczna, która ze 

względu na kształt zbliżony do kuli ma 

większą powierzchnię poboru promieni 

słonecznych, przez co jej efektywność 

wzrasta o ok. 20 % w porównaniu do 

tradycyjnych cieplarni. 


Rozwiązania znajdujące się w EKO- 

CENTRUM sfinansowane zostały częściowo 

ze środków prywatnych, 

a częściowo z Nagrody Goldmana, 

przyznanej Fundacji ICCPC w roku 

2002, wynoszącej 125 tys. dolarów. 

27

Kotłownia na biomasę w szkole w Wojniczu 

28 

BIOMASA 

Miejscowość: Wojnicz 

Gmina: Wojnicz 

Powiat: tarnowski 

Kontakt: 

Zespół Szkół Ekonomicznych i Gospodarki 

Żywnościowej w Wojniczu 

ul. Jagiellońska 17 

32-830 Wojnicz 

tel.: (0-14) 679 00 05 

fax: (0-14) 679 01 38 

zsegz@wojnicz.edu.pl 

Gmina Wojnicz położona jest na 

skrzyżowaniu dróg: międzynarodowej 

Kraków — Przemyśl oraz krajowej 

z Nowego Sącza do Warszawy. Powierzchnia 

gminy wynosi 78,6 km 2 , 

zamieszkuje ją 13,13 tys. mieszkańców. 

W jej skład wchodzi 14 sołectw, 

w tym miasto Wojnicz, położone centralnie 

na obszarze gminy. Wojnicz 

zamieszkuje 3,37 tys. mieszkańców 

a powierzchnia miasta wynosi 

ok. 8,5 km 2 . 

W Wojniczu znajduje się Zespół Szkół 

Ekonomicznych i Gospodarki Żywnościowej, 

gdzie w roku 2006 przeprowadzono 

modernizację kotłowni 

z zastosowaniem kotłów na biomasę. 


W ramach inwestycji zlikwidowano 

instalację istniejącej kotłowni węglowej 

zastępując ją instalacją kotłowni 

opalanej zrębkami drewna, dla potrzeb 

centralnego ogrzewania i wentylacji 

mechanicznej w całym kompleksie 

budynków szkolnych. Instalację 

technologiczną kotłowni – czyli część 

grzewczą, zadawanie paliwa, automatykę 

– zaprojektowano w oparciu 

o przykładowe rozwiązania duńskiej

GMINA WOJNICZ, POWIAT TARNOWSKI 

firmy WEISS. Paliwem dla kotłów 

Combicrat są: pył, wióry, ścinki pochodzące 

z litego drewna, płyt wiórowych, 

płyt MDF bez związków chlorowo 

– organicznych i materiałów plastikowych. 

Drewno, jako jedna z form biomasy, 

jest paliwem odnawialnym. Emisja 

CO 2 w kotłowni opalanej drewnem jest 

bliska zeru. Ilość popiołu powstającego 

podczas spalania w nowoczesnych 

kotłach opalanych drewnem to tylko 

ok. 1 % objętości spalanego materiału. 

Kotłownia w zespole szkół to instalacja 

wodno — pompowa pracująca 

w systemie zamkniętym. Zainstalowano 

2 kotły opalane drewnem firmy 

WEISS typ VOD Combicrat o wydajności 

500 kW każdy. W instalacji hydraulicznej 

przewidziano dla każdego kotła 

pompy cyrkulacyjne oraz pompy obiegowe. 

System zadawania paliwa oparty 

jest na podajnikach ślimakowych 

z instalacją rozdzielczą na oba kotły; 

układ magazynowania i transportu 

paliwa oparty jest na wygarniaczu 

zgrzebłowym z napędem hydraulicznym 

(ruchoma podłoga). 

Do systemu dobrano 2 pompy firmy 

Grundfos typ TP 80-30/4. Zakłada się, 

że w przypadku pracy obu kotłów 

będą pracować obie pompy a przy 

pracy jednego kotła – jedna pompa. 


Ogólny koszt wykonania kotłowni 

wyniósł 1,67 mln zł; z czego środki 

powiatu tarnowskiego to 189,95 tys. 

zł, środki EkoFunduszu — 750 tys. zł 

a wartość dotacji z Wojewódzkiego 

Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki 

Wodnej w Krakowie — 450,4 

tys. zł. 

29

Słoneczna straż pożarna w Krakowie 

30 

SOLARY 



Powiat: M. Kraków 

Kontakt: 

Szkoła Aspirantów Państwowej Straży 

Pożarnej (SAPSP) w Krakowie 

os. Zgody 18 


tel.: (0-12) 646 01 00 

fax: (0-12) 646 01 99 

(sekretariat): szkola@sapsp.pl 

www.sapsp.pl 

Szkoła Aspirantów Państwowej Straży 

Pożarnej zlokalizowana jest w dzielnicy 

Krakowa — Nowej Hucie. W pobliżu 

znajduje się Puszcza Niepołomicka 

oraz ujęcie i zbiornik wody dla dzielnicy 

Nowa Huta w Zesławicach. Szkoła 

jest jednostką budżetową, nie posiadającą 

osobowości prawnej i została 

powołana Ustawą z 24 sierpnia 1991 

roku o Państwowej Straży Pożarnej. 

W marciu 2003 roku szkoła przeprowadziła 

swoje pierwsze poważne 

przedsięwzięcie z zakresu ochrony 

środowiska – instalację 100 paneli 

słonecznych na dachach obiektów 

szkolnych. Dysponentem zainstalowanych 

solarów stała się Komenda 

Główna Państwowej Straży Pożarnej 

w Warszawie, a zarządzającym — 

SAPSP w Krakowie. 


W ramach inwestycji na dachach zainstalowano 

100 sztuk kolektorów słonecznych 

firmy Hewalex typu KS- 

2000S.


Przed wykonaniem inwestycji w obiektach 

szkoły znajdowały się dwie wymiennikownie 

ciepła, a przesył ciepłej 

wody użytkowej z wymiennikowni do 

poszczególnych obiektów szkoły odbywał 

się poprzez system sieci ciepłowniczej. 

Założono, że zainstalowanie 

kolektorów słonecznych do podgrzewania 

ciepłej wody przyczyni się do 

ochrony naturalnego środowiska 

i zmniejszy środki finansowe ponoszone 

na dostarczenie ciepłej wody. 

Energia promieniowania słonecznego 

jest najbardziej ekologiczną i najtańszą 

w wykorzystaniu do podgrzewania 

wody użytkowej. Wykorzystanie energii 

słonecznej jest w stanie pokryć 

około 32,6 % całkowitego zapotrzebowania 

na ciepłą wodę dla szkoły. Wyliczono, 

że efektem ekologicznym będzie 

ograniczenie emisji CO 2 

o ok. 91 t/rok (ze 121 t do 30 t/rok). 

Zainstalowanie kolektorów słonecznych 

na obiektach szkoły umożliwiło 

pozyskanie ciepłej wody, która jest 

wykorzystywana w pomieszczeniach 

socjalnych kadetów oraz do przygotowania 

posiłków w stołówce szkolnej. 

Zastosowanie tej metody ogrzewania 

pozwoliło na uzyskanie większej ilości 

wody przy niższych kosztach w porównaniu 

do stanu poprzedniego. 


Wartość projektu wyniosła 246,16 tys. 

zł. Inwestycja została sfinansowana 

z trzech źródeł: ze środków EkoFunduszu 

– 48,76 % wartości projektu, 

ze środków własnych – 2,48 %, oraz 

ze środków Komendanta Głównego 

Państwowej Straży Pożarnej – dotacja 

z PZU – 48,76 %. 

31

Pompy ciepła ogrzewające szkoły w Jodłowniku 

POMPY CIEPŁA 

Miejscowości: Sadek, Kostrza, 

Krasne-Lasocice, Mstów 

Gmina: Jodłownik 

Powiat: limanowski 

Kontakt: 

Urząd Gminy w Jodłowniku 

Jodłownik 198 

34-620 Jodłownik 

Plac III Rzeczypospolitej 

tel.: (0-18) 332 12 51 

fax: (0-18) 332 11 21 

gmina@jodlownik.pl 

www.jodlownik.pl 

(719 m n.p.m.), od zachodu Ciecień 

(829 m n.p.m.). Dolinami płyną rzeki: 

Jodłownicką – Tarnawa, Szczyrzycką – 

Stradomka – prawe dopływy Raby. 

Gminę zamieszkuje prawie 8,3 tys. 

mieszkańców. 

W gminie Jodłownik w ramach modernizacji 

kotłowni w kilku obiektach 

zamontowano pompy ciepła. Są to 

przyjazne środowisku, ekologiczne, 

nowoczesne urządzenia grzewcze 

przekazujące energię nagromadzoną 

w gruncie do systemu grzewczego 

32 

Gmina Jodłownik położona jest 

w północno-wschodniej części Beskidu 

Wyspowego, w centralnej części województwa 

małopolskiego w powiecie 

limanowskim. 

Naturalne granice gminy wyznaczają 

dwa szczyty: od wschodu Kostrza

GMINA JODŁOWNIK, POWIAT LIMANOWSKI 

budynków. 

Inwestycje zrealizowano w szkole 

podstawowej w Mstowie, szkole podstawowej 

w Sadku—Kostrzy oraz 

w szkole podstawowej w Krasnem— 

Lasocicach. 


gruntowy o długości 4,2 tys. m. 

W budynku szkoły w Krasnem— 

W szkole w Sadku—Kostrzy zainstalowano 

pompę ciepła Hibernatus pompę ciepła Vatra o parametrach: 

W szkole w Mstowie zastosowano 

o parametrach: 

• moc grzewcza 36,9 kW; 

• moc grzewcza 116 kW; 

• moc elektryczna 9,8 kW; 

• moc elektryczna 38 kW; 

• moc chłodnicza 28,4 kW. 

• moc chłodnicza 78,8 kW; 

Obliczono, że inwestycja w szkole 

• dolne źródło ciepła: płaski kolektor podstawowej w Sadku—Kostrzy pozwala 

zaoszczędzić 130 t węgla lub 

60 tys. m 3 gazu rocznie. 

Lasocicach zastosowano pompę Hibernatus 

o parametrach: 


Przedsięwzięcia zostały zrealizowane 

• moc grzewcza 71,4 kW; 

z inicjatywy Urzędu Gminy Jodłownik, 

• moc elektryczna 19,5 kW; 

który był inwestorem. Łączny koszt 

• moc chłodnicza 55,66 kW. 

inwestycji wyniósł około 920 tys. zł. 

33

Elektrownia wodna Dąbie 

34 

ENERGIA WODNA 



Powiat: Miasto Kraków 

Kontakt: 

Zespół Elektrowni Wodnych 

Rożnów Sp. z o.o. 

Rożnów 433 

33-316 Rożnów 

tel.: (0-18) 440 30 23 

fax: (0-18) 440 30 05 

zewroz@ns.onet.pl 

sekretariat@krakow.enion.pl 

www.zewroznow.pl 

Dąbie to obszar Krakowa powstały po 

przyłączeniu wsi Dąbie do miasta 

w 1911 roku. Na tym terenie, na rzece 

Wiśle, zbudowano w latach 1957 – 

1961 stopień wodny. W 1966 roku 

nad stopniem powstał most, łączący 

dwie dzielnice Krakowa: Grzegórzki 

oraz Podgórze. Obecnie stopień wodny 

łączy kilka funkcji – jest zaporą, 

śluzą, przepławką dla ryb oraz elektrownią 

wodną o mocy 2,9 MW. 

Elektrownia wodna zlokalizowana na 

stopniu wodnym Dąbie zarządzana 

jest przez Zespół Elektrowni Wodnych 

Rożnów Spółka z o.o., natomiast sama 

zapora, urządzenia zrzutowe wody 

jałowej oraz zbiornik pozostają 

w gestii Regionalnego Zarządu Gospodarki 

Wodnej w Krakowie. 

Stopień wodny, oprócz ułatwienia 

żeglugi na Wiśle, przyczynia się do 

hamowania procesów erozji dennej, 

która mogłaby stanowić zagrożenie 

dla bulwarów i mostów w Krakowie. 

Wraz z budową stopnia w Przewozie


(1945 r.) inwestycje te zapoczątkowały 

program zabudowy górnej Wisły 

w celu stworzenia warunków dla 

umożliwienia prowadzenia transportu 

wodnego. 

Produkcja energii elektrycznej przy 

wykorzystaniu zasobów wodnych rzek 

jest ekologicznym rozwiązaniem przyczyniającym 

się do zmniejszenia zużycia 

paliw kopalnych, a co za tym idzie 

— do redukcji emitowanych przez nie 

zanieczyszczeń. 


Elektrownia wodna pracuje od 1961 

roku. W okresie dużych przepływów 

wody Wisły, z uwagi na podpiętrzenie 

poziomu wody dolnej, elektrownia 

zostaje odstawiona na czas przechodzenia 

fali powodziowej. Parametry 

małej elektrowni wodnej Dąbie: 

• Moc nominalna: 2,94 MW; 

• Ilość hydrogeneratorów: 2 

(po 1,47 MW); 

• Przepływ przez turbiny:105 m 3 /s; 

• Średnia roczna produkcji energii: 

12 tys. MWh; 

• Spad maksymalny: 3,5 m. 


Budowa elektrowni została sfinansowana 

ze środków własnych inwestora. 

Na lata 2012+ planowana jest jej 

modernizacja. 

35

Kolektory słoneczne na Domu Pomocy Społecznej 

w Harbutowicach 

36 

SOLARY 

Miejscowość: Harbutowice 

Gmina: Sułkowice 

Powiat: myślenicki 

Kontakt: 

Dom Pomocy Społecznej 

Harbutowice 1 

32-440 Harbutowice 

tel.: (0-12) 273 20 02 

Harbutowice to mała wieś założona 

w XIV wieku przez Kazimierza Wielkiego. 

Leży w dolinie potoku Harbutówka, 

na sąsiadujących stokach w Beskidzie 

Makowskim, co sprawia, że rzeźba 

terenu jest tu bardzo urozmaicona. 

Jest najwyżej położoną częścią gminy 

Sułkowice, do której należy jako jedno 

z 4 sołectw. Na obszarze gminy pola 

uprawne przeplatają się z terenami 

zalesionymi. 

W 2005 roku w Domu Pomocy Społecznej 

w Harbutowicach wykonano 

modernizację instalacji przygotowania 

ciepłej wody użytkowej (c.w.u.), obejmującą 

przebudowę istniejącego systemu 

z dostosowaniem go do wykorzystania 

odnawialnego źródła energii 

w postaci promieniowania słonecznego. 


Przed wykonaniem inwestycji jedynym 

źródłem energii cieplnej była kotłownia 

koksowa składająca się z trzech 

kotłów o łącznej mocy 218 kW. Montaż 

instalacji kolektorów słonecznych 

pozwolił na ograniczenie zużycia koksu 

oraz redukcję szkodliwych gazów

GMINA SUŁKOWICE, POWIAT MYŚLENICKI 

powstających podczas jego spalania. 

Projekt obejmował podłączenie systemu 

48 paneli słonecznych, których 

moc wynosi 81,6 kW, a powierzchnia 

absorpcji 102,24 m 2 . Osiemnaście 

kolektorów położono na dachu warsztatów 

terapii zajęciowej, kolejne 30 

na dachu Domu Pomocy Społecznej. 

Układ został połączony z istniejącym 

układem c.w.u. Zamontowano także 

dodatkowe zbiorniki na ciepłą wodę 

w budynku warsztatowym oraz 

w budynku DPS. Układ obsługują 

cztery stacje solarne, służące do 

transportu energii solarnej z kolektorów 

do zbiorników magazynujących 

gorącą wodę. Każda stacja solarna 

obsługuje część układu, podzielonego 

na ten cel na 4 elementy (2 po 9 paneli 

i 2 po 15 paneli). Instalacja jest 

dostosowana do wspomagania systemu 

grzewczego w okresach nadmiernego 

nagromadzenia ciepła. W okresach 

szczytowego zapotrzebowania 

na 

energię woda dogrzewana jest 

w kotłowni koksowej. 

System sterowania instalacją jest 

całkowicie zautomatyzowany, dostosowując 

warunki pracy układu do 

aktualnych wymagań energetycznych. 


Inwestorem przedsięwzięcia było 

Starostwo Powiatowe w Myślenicach, 

którego środki własne wyniosły ok. 

55 tys. zł. Na realizację przedsięwzięcia 

otrzymano także dotację 

z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony 


w Krakowie w kwocie ok. 80 tys. zł 

oraz z EkoFunduszu w kwocie ok. 

86 tys. zł. Całość projektu kosztowała 

220,9 tys. zł. 

37

Ciepło z biomasy w szkołach w Jordanowie 

BIOMASA 

Miejscowość: Jordanów 

Gmina: Jordanów 

Powiat: suski 

Kontakt: 

Szkoła Podstawowa w Jordanowie 

ul. Kolejowa 7, 


tel.: (0-18) 267 55 31 

fax: (0-18) 267 49 60 

www.spjordanow.prv.pl 

Gimnazjum w Jordanowie 

ul. Konopnickiej 2, 


tel.: (0-18) 267 56 90 

fax: (0-18) 267 56 90 

gimjordanow@iap.pl 

www.gimjordanow.iap.pl 

Miasto Jordanów położone jest 

w dolinie rzeki Skawy, na pograniczu 

Beskidu Wyspowego, Beskidu Makowskiego 

(Średniego) i Beskidu Żywieckiego 

(Pasmo Babiogórskie). Na powierzchni 

ponad 20 km 2 żyje ok. 5,2 

tys. mieszkańców. 

W 2005 roku wykonano modernizację 

kotłowni w szkole podstawowej oraz 

gimnazjum wraz z przedszkolem 

w Jordanowie polegającą na zamontowaniu 

nowych kotłów przystosowanych 

do spalania biomasy. 

Wybór tego rodzaju ogrzewania podyktowany 

został dużą dostępnością 

drewna i jego odpadów na terenie 

miasta oraz w miejscowościach są- 

38

GMINA JORDANÓW, POWIAT SUSKI 

siednich oraz chęcią ograniczenia 

emisji gazów cieplarnianych. Stare 

kotły odznaczały się niską sprawnością, 

co powodowało zwiększenie 

zużycia paliwa oraz jednocześnie emisję 

większej ilości szkodliwych związków 

w spalinach. Zły stan kotłowni 

powodował stosunkowo częste przerwy 

w jej pracy, co utrudniało właściwe 

ogrzewanie pomieszczeń. 

Potencjał odpadów drzewnych w kraju 

jest w znacznym stopniu niewykorzystany, 

więc jego rozwój mógłby spowodować 

powstanie znaczącego źródła 

czystej energii cieplnej w Polsce. 


W ramach inwestycji przeprowadzono 

przebudowę istniejących kotłowni i ich 

adaptację do zainstalowania nowych 

urządzeń. Wycofano z użycia dotychczasowe, 

stare kotły żeliwne, a w ich 

miejsce zainstalowano nowe urządzenia 

typu BIO-WULKAN, po 2 w każdej 

kotłowni, o sprawności ok. 82 %. Moc 

każdej z kotłowni wynosi 240 kW. 

Do spalania można stosować zrębki 

drzewne, brykiety drzewne lub pelety. 

Różnorodność asortymentu powoduje 

możliwość wyboru nośnika w zależności 

od aktualnych cen rynkowych. 

Paliwo znajduje się w zasobniku usytuowanym 

obok kotła i przenoszone 

jest do komory spalania poprzez automatycznie 

sterowany podajnik. Pojemność 

zasobnika umożliwia nieprzerwaną 

kilkudziesięciugodzinną pracę kotła. 

Maksymalne godzinowe spalanie 

biomasy dochodzi do 85 kg/h, natomiast 

średnio wynosi 35 kg/h dla 

obydwu szkół. 



w ramach projektu „Zintegrowane 

Podejście do Wykorzystania Odpadów 

Drzewnych do Produkcji Energii Cieplnej 

w Polsce”, który zapewnił współfinansowanie 

przez Fundację Partnerstwo 

dla Środowiska w wysokości 

około 50 %. Oprócz tego otrzymano 

dotację z Wojewódzkiego Funduszu 

Ochrony Środowiska i Gospodarki 

Wodnej w Krakowie wynoszącą około 

40 %. Całość inwestycji kosztowała 

ponad 380 tys. zł. 

39

Pompa ciepła w szkołach w Wielkiej Wsi 

Wielka Wieś to miejscowość leżąca 

w miejsko—wiejskiej gminie Wojnicz, 

położonej na skrzyżowaniu często 

uczęszczanych tras województwa 

małopolskiego (drogi: Kraków — 

Tarnów czy Dąbrowa Tarnowska — 

Nowy Sącz). W skład gminy, której 

powierzchnia wynosi 78 km 2 , wchodzi 

15 sołectw, zamieszkiwanych łącznie 

przez około 13 tys. osób. Gmina oferuje 

turystom zróżnicowane krajobrazy: 

od wyżynnych kompleksów leśnych 

na północy po pasma wzgórz 

Pogórza Wiśnickiego na południu. 

W zlokalizowanym w Wielkiej Wsi 

Zespole Szkoły Podstawowej i Gimnazjum 

dokonano w 2004 roku modernizacji 

instalacji centralnego ogrzewania 

i ciepłej wody z wykorzystaniem pompy 

ciepła, która zastąpiła stary kocioł 

węglowy. 

POMPA CIEPŁA 

Miejscowość: Wielka Wieś 

Gmina: Wojnicz 

Powiat: tarnowski 

Kontakt: 

Zespół Szkoły Podstawowej 

i Gimnazjum w Wielkiej Wsi 

Wielka Wieś 210 

32-830 Wojnicz 

tel.: (0-14) 679 12 12 

zspigww210@o2.pl 


Funkcjonująca w budynku instalacja 

składa się z podstawowego źródła 

ciepła w postaci pompy ciepła firmy 

Ochsner oraz współdziałającego z nią 

kotła gazowego, uruchamianego 

40

GMINA WOJNICZ, POWIAT TARNOWSKI 

w momencie spadku temperatury 

zewnętrznej do —5 °C. Zainstalowana 

pompa ma moc 35 kW, co stanowi 

około 1/3 maksymalnego zapotrzebowania 

budynku. Dolne źródło ciepła 

układu stanowi specjalnie wykopana 

do tego celu studnia o głębokości ok. 

15 m, z której pobierana jest woda 

i kierowana do układu, gdzie oddaje 

energię. Następnie w stanie niepogorszonym 

woda jest wpompowywana do 

drugiej studni. Pierwotne plany zakładały 

wykorzystanie niezagospodarowanego 

terenu przy budynku szkoły 

do położenia kolektora poziomego, 

jednak możliwość budowy sali gimnastycznej 

w przyszłości wykluczyła 

zastosowanie tego rozwiązania. 

Sprawność energetyczna nowej kotłowni 

osiąga wartość ponad 300 %. 

Przedsięwzięcie wpłynęło na redukcję 

zużycia gazu o ok. 2,5 tys. m 3 rocznie. 

Dodatkową zaletą jest automatyczna 

praca instalacji utrzymująca na 

stałym poziomie zadaną temperaturę, 

nie dopuszczając ani do jej spadku ani 

do przegrzania pomieszczeń. Taki 

komfort nie byłby możliwy do uzyskania 

w przypadku ręcznie sterowanych 

kotłów węglowych. 


Inwestorem przedsięwzięcia była 

gmina Wojnicz, która sfinansowała 

remont instalacji centralnego ogrzewania 

w szkole, oraz Zakład Energetyczny 

ENION S.A., którego wkład 

finansowy wyniósł 45 tys. zł. 

41

Słoneczne dachy w Sułoszowej 

42 

SOLARY 

Miejscowość: Sułoszowa 

Gmina: Sułoszowa 

Powiat: krakowski 

Kontakt: 

Urząd Gminy Sułoszowa 

Sułoszowa I 80 

32-045 Sułoszowa 

tel.: (0-12) 389 60 28 

fax: (0-12) 389 60 28 w. 29 

gmina@soluszowa.krk.pl 

www.suloszowa.pl 

Gmina Sułoszowa położona jest 

w 

północno — zachodniej części 

województwa małopolskiego, w Ojcowskim 

Parku Narodowym. Jest to 

obszar rolniczy, jednak ostatnio dynamicznie 

rozwija się tu sektor usług 

turystycznych. Gmina obejmuje trzy 

miejscowości: Wolę Kalinowską, Wielmożę 

i Sułoszową, która jest jedną 

z najdłuższych wsi w Polsce – ma ok. 

10 km. Układ przestrzenny Sułoszowej 

zaliczany jest do II grupy zabytków 

architektury. 

Z myślą o ekologii oraz oszczędnościach 

finansowych już w latach 1992- 

1998 we wszystkich budynkach użyteczności 

publicznej stare kotłownie 

węglowe zastąpiono gazowymi. Kolejnym 

krokiem była decyzja o wykorzystaniu 

energii słonecznej do ogrzewania 

wody oraz wspomagania ogrzewania 

podjęta w 2004 roku. 


Inwestycja solarna objęła: 

• Szkoły Podstawowe nr 1 i 2 w Sułoszowej; 

• Szkoły Podstawowe w Woli Kalinowskiej 

i Wielmoży; 

• Gminny Ośrodek Zdrowia; 

• Przedszkole Publiczne; 

• Urząd Gminy. 

Łącznie zamontowano 67 kolektorów 

słonecznych Solahart. Wszystkie układy 

solarne zostały dostosowane do 

istniejących instalacji ciepłej wody

GMINA SUŁOSZOWA, POWIAT KRAKOWSKI 

użytkowej wykorzystywanej w łazienkach 

oraz pod prysznicami. W pięciu 

obiektach układ solarny wspomaga 

także centralne ogrzewanie. W każdym 

przypadku instalację uzupełniają 

kotły gazowe. 

Panele słoneczne zamontowano na 

południowych stronach dachów budynków 

pod kątem 30—45°. 

W przypadku budynku szkoły w Wielmoży 

potrzebne było ustawienie specjalnej 

konstrukcji na płaskim dachu. 

Kolektory Solahart funkcjonują także 

w warunkach niskiego nasłonecznienia, 

ponieważ odbierają promieniowanie 

ultrafioletowe. Powłoka absorbująca 

promieniowanie wykonana została 

z czarnego chromu, natomiast izolacja 

cieplna — z pianki wstrzykiwanej pod 

ciśnieniem. 

Wykonana inwestycja pozwoliła 

w znaczący sposób zaoszczędzić 

koszty związane z paliwem konwencjonalnym 

oraz eksploatacją pieca. 

Zredukowano również emisję szkodliwych 

związków do atmosfery, co zaowocowało 

poprawą jakości powietrza. 


Projekt został sfinansowany z programu 

SAPARD w ramach „Rozwoju 

i poprawy infrastruktury obszarów 

wiejskich – zaopatrzenie w energię” 

oraz ze środków Wojewódzkiego Funduszu 

Ochrony Środowiska i Gospodarki 

Wodnej w Krakowie. Łączny 

koszt inwestycji wyniósł około 

576,26 tys. zł. 

43

Polityka ekologiczna województwa 

– odnawialne źródła energii 

44 

Podstawowa odpowiedzialność samorządu 

województwa koncentruje się 

na nowoczesnym rozwoju gospodarczym, 

szeroko rozumianej sferze kulturowej 

oraz zrównoważonym gospodarowaniu 

środowiskiem i przestrzenią. 

30 stycznia 2006 r. Uchwałą Nr XL- 

I/527/06 Sejmik Województwa Małopolskiego 

przyjął Strategię Rozwoju 

Województwa Małopolskiego na lata 

2007-2013. Realizowana jest ona 

w dziewięciu obszarach polityki rozwoju 

województwa, w tym w obszarze 

dotyczącym ochrony środowiska, 

w którym celem działań jest wysoka 

jakość życia w czystym i bezpiecznym 

środowisku przyrodniczym. W ramach 

tego obszaru rozwoju został wskazany 

kierunek polityki: VI.2 Ochrona powietrza 

i zwiększenie wykorzystania niekonwencjonalnych 

źródeł energii. 

Celem działań w zakresie ochrony 

powietrza jest spełnianie norm jakości 

powietrza atmosferycznego poprzez 

redukcję emisji zanieczyszczeń, oraz 

wzrost wykorzystania niekonwencjonalnych 

źródeł energii. Cel ten realizowany 

będzie poprzez budowę, rozbudowę 

i modernizację infrastruktury 

służącej do wykorzystania energii 

odnawialnej. Uchwałą nr XI/1333/07 

w dniu 24 września 2007 r., Sejmik 

Województwa Małopolskiego przyjął 

„Program ochrony środowiska Województwa 

Małopolskiego na lata 2007- 

2014”. Dokument ten prezentuje działania 

do realizacji w latach 2007-2010 

oraz w ogólnym zarysie kierunki działań 

do roku 2014. Celem nadrzędnym 

polityki ekologicznej województwa, 

sformułowanym w Programie, jest 

poprawa jakości życia mieszkańców 

województwa małopolskiego poprzez 

działania zmierzające do likwidacji 

zaniedbań w ochronie środowiska 

i racjonalnego gospodarowania jego 

zasobami. 

Długoterminowa polityka ochrony 

środowiska do roku 2014 

Cel: Spełnienie norm jakości powietrza 

atmosferycznego poprzez sukcesywną 

redukcję emisji zanieczyszczeń do 

powietrza. 

Kierunek działań: 

- Zwiększanie wykorzystania odnawialnych 

źródeł energii, w szczególności 

energii geotermalnej oraz wodnej. 

Plan działań krótkoterminowy na lata 

2007-2010 

Cel: Zwiększenie wykorzystania niekonwencjonalnych 

źródeł energii. 

Działania obejmują: 

- Budowę, rozbudowę i modernizację 

infrastruktury służącej do produkcji 

i przesyłu energii odnawialnej (energia 

wiatrowa, wodna, geotermalna, ogniwa 

słoneczne, biomasa). 

- Aktywizację i wspieranie samorządów 

lokalnych w kierunku wykorzystania 

lokalnych zasobów OŹE. 

- Rozeznanie potrzeb i możliwości 

wykorzystania niekonwencjonalnych 

źródeł energii w województwie małopolskim. 

- Stworzenie bazy informacji o wykorzystaniu 

odnawialnych źródeł energii. 

- Zwiększenie udziału biopaliw w odniesieniu 

do paliw używanych w transporcie. 

- Promocję i wspieranie rozwoju odnawialnych 

źródeł energii oraz technologii 

zwiększających efektywne wykorzystanie 

energii i zmniejszających materiałochłonność 

gospodarki. 

- Prowadzenie upraw roślin energetycznych 

zwłaszcza na terenach 

o słabych parametrach rolniczych.

Dotychczasowe edycje publikacji 

2006 

Kolektory słoneczne: 

• Schronisko, Klikuszowa 

• Budynki użyt. publicznej, Mszana Dolna 

• Kryta pływalnia, Proszówki 

• Szkoła Podstawowa, Sierosławice 

• Dom prywatny, Stara Wieś 

• Klasztor i Seminarium, Tuchów 

• Znaki drogowe, Czasław 

Biomasa, biogaz: 

• Składowisko odpadów Barycz 

• Kocioł na ziarno energetyczne, prywatny 

dom, Miechów 

• Bioelektrownia, Tarnów 

Małe elektrownie wodne: 

• Stopień Wodny Dwory 

• MEW Piotrowice 

• MEW Skawica 

• MEW Szaflary 

• MEW Waksmund 

Pompy ciepła: 

• Zamek Królewski, Niepołomice 

Geotermia: 

• Geotermia Podhalańska S.A. 

• Instalacja geotermalna, Słomniki 

Energia wiatru 

• Wiatrak, Rytro 

• Wiatrak, Zawoja 

2007 


• Zespół Szkół, Łętownia 

• Dom Pomocy Społecznej, Płaza 

• Gimnazjum, Sułkowice 

• Klasztor, Szczyrzyc 

• Dom Zakonny, Trzebinia 


• Elektrociepłownia, Andrychów 

• Budynki użytecz. publicznej, Korzenna 

• Oczyszczalnia ścieków, Niepołomice 

• Elektrociepłownia; Trzebinia 


• Park Kulturowy, Dolina Prądnicka 

• MEW Myślenice 

• MEW Podczerwone i Konikówka 

• MEW Smolice 

• Stopień wodny Kościuszko (Wisła) 

• Stopień wodny Łączany (Wisła) 


• Centrum Dialogu i Modlitwy, Oświęcim 

• Kościół, Trzebinia 

• Klasztor, Tyniec 

Geotermia: 

• Baseny termalne, Zakopane 

Inne: 

• Odzysk ciepła, basen Dąbrowa Tarnow. 

2008 


• Komenda Straży Pożarnej, Chrzanów 

• Budynki Szkół, Kasina Wielka 

• Dom prywatny, Kraków 

• Dom prywatny, Krasne Lasocice 

• Sanatorium, Krynica-Zdrój 

• Dom Pomocy Społecznej, Pcim 

• Przychodnia, Wieliczka 


• Zakład stolarski; Gruszów 

• Kościół, Mszana Dolna 

• Zakład stolarski, Nieczajna Górna 

• Remiza OSP, Nowe Brzesko 

• Oczyszczalnia ścieków, Nowy Sącz 


• MEW Dolina Chochołowska 

• MEW Olcza 


• Dom Pomocy Społ., Białka Tatrzańska 

• Maltańskie Centrum Pomocy, Kraków 

• Budynek firmy Wolimex, Limanowa 

• Sanktuarium, Wadowice 

Geotermia: 

• Baseny termalne, Bańska Niżna 

Energia wiatru: 

• Wiatrak, Rupniów 

45

Ekologiczny dom w Stryszowie 

URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO 

DEPARTAMENT ŚRODOWISKA 

I ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH 

31-156 Kraków, ul. Basztowa 22 

Adres do korespondencji: 

30-017 Kraków, ul. Racławicka 56 

tel.: (012) 63 03 140, fax: (012) 63 03 141 

www.malopolskie.pl 

Publikacja dofinansowana ze środków Wojewódzkiego Funduszu 

Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie

Odnawialne i alternatywne źródła energii w Małopolsce

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?