Full page fax print - Landbunadur.is

plastið hafði fokið af snemma náðu plöntur mest um 30 – 40 sm hæð en 100 – 190 sm hæð í
sama akri þar sem plastið hafði haldist lengur.
Plastskemmdir
Sums staðar, sérstaklega í efri röð (af tveimur) í hliðarhalla, virtust maísplönturnar ekki hafa
afl til þess að rífa gat á plastið svo að þær koðnuðu niður og urðu að engu. Í þessum tilvikum
var algengt að neðri röðin rifaði plastið eðlilega. Við skoðun um haustið var algengt að sjá
skemmdir á blöðum sem annað hvort voru taldar vera vegna plastsins sem hafði rifnað of seint
eða vegna vindbarnings. Hvorugt er hægt að útiloka og ekki ósennilegt að um samverkandi
þætti sé að ræða.
Illgresi
Ásamt plastfokinu var illgresi stærsta vandamálið hjá flestum. Í 15 ökrum var vöxtur illgresis
undir plastinu mikill og veikti það maísplönturnar verulega. Mest bar á grasi og haugarfa.
Einungis í einum akri var lítill sem enginn arfi og það var á Bjólu í Rangárþingi ytra. Því
miður komust starfsmenn RALA ekki til þess að skoða akurinn áður en hann var sleginn en
samkvæmt lýsingum var þroskastig og hæð maíssins svipaður og þar sem hann mældist bestur
annars staðar. Í 10 ökrum var þar að auki mikið illgresi ofan á plastinu þannig að allt sem var
undir plasti drapst. Það illgresi óx úr jarðveginum sem fergdi plastið á hliðum.
Vöxtur og þroski
Starfsmenn Véla & Þjónustu og bændur sjálfir höfðu dæmt flesta akrana ónýta í byrjun ágúst.
Mánuði seinna var útlitið allt annað og þá voru þroskuðustu plönturnar búnar að ná 100 – 190
sm hæð samkvæmt upplýsingum frá bændum og mælingum starfsmanna RALA. Hæðin var
mæld frá jarðvegsyfirborði og að hæsta upprétta blaðenda. Að meðaltali var hæðin 154 (± 26)
sm á hæstu plöntum ef allir akrarnir er teknir með, en 145 (± 33) sm í ökrum sem starfsmenn
RALA mældu. Afar misjafnt var hversu stór hluti akursins náði nokkurn veginn þessari hæð
en að jafnaði voru það 20 (±14)%. Afgangurinn (80%) af meðalakrinum var á breytilegu
vaxtarstigi eða allt frá engum vexti (vegna illgresis, plastsleysis og/eða plastskemmda) og upp
í 100 sm hæðarvöxt. Ummál stöngla var 6 – 8,5 sm þar sem best lét.
Af myndum, viðtölum og athugunum að dæma virtust bestu plönturnar vera á svipuðu
þroskastigi í flestum ökrunum hvað myndun skúfs varðar en blaðfjöldinn var á bilinu 8 – 12 í
byrjun september. Algengur fjöldi á fullþroskuðum maís er 15 – 18 blöð. Skúfarnir voru við
það að brjótast fram og í allra þroskuðustu plöntunum var hann orðinn vel sýnilegur. Fyrstu
tvær vikurnar af september héldu maísplönturnar áfram að vaxa og þroskast. En í kuldakasti
og roki sem gerði 18.–20. september féll maísinn, annað hvort af völdum frosts eða roks. Þrír
akrar voru skoðaðir á Suðurlandi 24. september. Stærstur eða allur hluti akranna var fallinn
og farinn að þorna upp. Algengt var að stöngullinn hefði kubbast í sundur um miðjuna.
Einstaka plöntur stóðu þó uppréttar á Þorvaldseyri og það virtust vera plöntur sem höfðu náð
lengst í þroska. Á öllum stöðum fundust sjáanlegir axvísar og voru þeir stærstu 10 – 12 sm
langir. Á þroskuðustu plöntunum voru komnir kólfar með silki fram úr hýðinu. Silkiendarnir
voru orðnir brúnir og visnaðir sem á að vera vísbending um að frjóvgun sé lokið. Hvort
blöðrustiginu hafi verið náð skal ósagt látið en það markar upphaf forðasöfnunar í fræinu.
Plönturnar höfðu þó ekki náð eðlilegri hæð miðað við þroskastig og þær voru rýrar. Það
bendir til þess að kólfmyndun hafi verið framkölluð með tilflutningi á efni úr stöngli í ax
fremur en vegna beinnar ljóstillífunar frá blöðum. Næringarefnaskortur var greinilegur í
flestum ökrum. Breytileikinn var þó mikill innan sama akurs sem gat verið fagurgrænn að
hluta til og ljósgrænn og visinn í öðrum hluta. Um 43% akranna voru allir eða að hluta til