witamina A.pdf

Farmakoterapia
Farmakoterapia
Pielęgnacyjne i lecznicze zastosowanie
witaminy A oraz jej pochodnych
Witaminy są nie tylko niezbędnym elementem codziennej
diety, ale także cennym składnikiem wielu leków i kosmetyków,
stosowanych we współczesnej dermatologii i kosmetologii
przy różnych problemach skórnych. Wśród witamin
niezbędnych przy schorzeniach dermatologicznych
szczególne miejsce zajmuje witamina A (retinol, akseroftol).
Trądzik pospolity (acne vulgaris) jest
bardzo rozpowszechnionym schorzeniem,
dotyczącym głównie wieku młodzieńczego
i występującym u ok. 80%
populacji w wieku 12–30 lat. U dziewcząt
szczyt zachorowań przypada na
14.–17. rok życia, natomiast u chłopców
– na 16.–19. Trądzik jest chorobą ściśle
związaną z mieszkami włosowymi
i gruczołami łojowymi (aparatem włosowo-łojowym),
a w etiopatogenezie
wyróżnia się kilka podstawowych czynników,
takich jak np.: nasilona produkcja
sebum i przerost gruczołów łojowych,
nadmierne rogowacenie w obrębie
przewodów wyprowadzających i ujść
gruczołów łojowych, obecność beztlenowców
Propionibacterium acnes
w przewodach wyprowadzających,
zaburzenia hormonalne (główną rolę
odgrywają tutaj androgeny – dihydrotestosteron,
powstający z testosteronu
pod wpływem 5-α-reduktazy) i związana
z nimi nadprodukcja łoju, czynniki
genetyczne.
Wśród klinicznych objawów trądziku
wymienia się przede wszystkim:
• łojotok,
• wykwity pierwotne, nieobjęte procesem
zapalnym – zaskórniki (comedones)
zamknięte lub otwarte,
• wykwity zapalne – grudki, krosty,
guzki, nacieki zapalne, cysty,
• zmiany będące pozostałością po
procesie zapalnym – przebarwienia,
blizny zanikowe i przerosłe.
Wykwity w trądziku zlokalizowane są
głównie w obrębie twarzy (99%), pleców
(90%) i klatki piersiowej (70%). W nielicznych
przypadkach dotyczyć mogą
także ramion i pośladków. Biorąc pod
uwagę nasilenie zmian chorobowych,
wyróżnia się następujące kliniczne postacie
trądziku:
• łagodny (dominują zaskórniki, grudki
oraz krostki),
• umiarkowany (grudkowo-krostkowy,
guzkowy),
• ciężki (guzkowy, skupiony, ropowiczy,
odwrócony, piorunujący, bliznowaciejący).
W zależności od dominacji poszczególnych
wykwitów w obrazie klinicznym
trądzik opisuje się jako:
• zaskórnikowy,
• grudkowy – słabo nasilone zaskórniki
i grudki,
• krostkowy – słabo nasilone zaskórniki
i krosty,
• grudkowo-krostkowy – słabo nasilone
zaskórniki, grudki oraz krosty,
• ropowiczy – obecność ropnych torbieli,
pozostawiających blizny,
• guzkowo-torbielowaty – obecność
dodatkowo guzków i torbieli,
• skupiony – torbiele, bliznowaciejące
głębokie ropnie, ciężka postać, częściej
u mężczyzn,
• bliznowcowy – skłonność do powstawania
przerosłych blizn,
• odwrócony – bolesne guzki tworzące
ropne przetoki, o specyficznym
umiejscowieniu (pachy, pachwiny,
okolica odbytu, warg sromowych,
pośladków), w postaci ciężkiej mogą
pojawić się objawy ogólne (gorączka,
złe samopoczucie).
Retinoidy w miejscowym i ogólnym
leczeniu trądziku
Stosowanie kosmetyków zawierających
witaminę A nie wywołuje tak silnego
efektu jak obserwowany (i pożądany
przez pacjenta) w przypadku preparatów
dostępnych na receptę. Mimo
iż witamina A zawarta w kosmetykach
w różnych postaciach ulega w organizmie
przekształceniu do formy aktywnej,
poziom kwasu retinowego jest znacznie
niższy niż dawki terapeutyczne w leczeniu
trądziku. Niemniej preparaty
kosmetyczne stanowić mogą uzupełnienie
pielęgnacji skóry w trakcie terapii.
Zastosowanie retinoidów w leczeniu
miejscowym trądziku pospolitego
(adapalen, tretinoina, tazaroten)
uzasadnione jest bezpośrednim
oddziaływaniem pochodnych witaminy
A na gruczoły łojowe, przejawiającym
się w zmniejszaniu ich
aktywności i wzrostu.
Oddziaływanie to wiąże się z obecnością
w obrębie gruczołów łojowych
receptorów kwasu retinowego oraz
receptorów retinoidowych. Pochodne
witaminy A odgrywają znaczącą rolę
w hamowaniu powstawania mikrozaskórników,
ograniczają ilość zmian
zapalnych, normalizują procesy złuszczania
naskórka, niektóre działają także
przeciwzapalnie. Są lekami pierwszego
rzutu w terapii łagodnego i umiarkowanie
nasilonego trądziku. Dodatkowym
efektem stosowania retinoidów jest polepszenie
penetracji innych aplikowanych
preparatów.
W leczeniu ogólnym trądziku wykorzystywana
jest izotretinoina, która jest
najskuteczniejszym doustnym farmaceutykiem
stosowanym w ciężkich postaciach
tego schorzenia oraz w przypadku
zakończonego niepowodzeniem
leczenia hormonalnego u kobiet lub
antybiotykoterapii. Skuteczność terapii
izotretinoiną związana jest z jej wielokierunkowym
działaniem, obejmującym
większość etiopatogenetycznych czynników
rozwoju trądziku. Substancja ta
wywiera bezpośredni hamujący wpływ
na nadmierne rogowacenie w obrębie
przewodów wyprowadzających i ujść
gruczołów łojowych, a co za tym idzie
– redukuje powstawanie zaskórników.
Pośrednio ogranicza liczebność flory
Propionibacterium acnes, kolonizującej
mieszki włosowe, oraz działa przeciwzapalnie,
na skutek hamowania chemotaksji
granulocytów obojętnochłonnych
i monocytów.
Należy pamiętać, że leczenie izotretinoiną
obarczone jest dużym ryzykiem
wystąpienia działań niepożądanych,
z których zdecydowanie najpoważniejszym
jest ryzyko uszkodzenia płodu,
związane z wysoką teratogennością
kwasu 13-cis-witaminy A. Działania
niepożądane bardzo często dotyczą
również skóry oraz błon śluzowych i objawiają
się nadmierną suchością skóry,
rumieniem twarzy, zapaleniem czerwieni
wargowej, zapaleniem skóry twarzy,
suchym zapaleniem śluzówek nosa z towarzyszącym
krwawieniem, zapaleniem
spojówek i brzegów powiek, a także
wypryskiem z podrażnienia. Podczas
terapii izotretinoiną obserwuje się również
objawy ogólnoustrojowe w postaci
bólów głowy, mięśni, złego samopoczucia
i uczucia znużenia. Przed leczeniem
zalecane jest wykonanie badań krwi,
takich jak morfologia, stężenie bilirubiny,
aminotransferaz, cholesterolu.
Starzenie się skóry
Starzenie się skóry jest procesem bardzo
złożonym i z biologicznego punktu
widzenia nieuniknionym. Etap ten rozpoczyna
się w okolicy 30. roku życia
i wówczas określa się go mianem starzenia
chronologicznego, które cechuje
się bardzo indywidualnym przebiegiem
oraz różniącym się osobniczo charakterem
pojawiających się zmian. Znanych
jest wiele teorii i hipotez próbujących
określić przyczyny i wyjaśnić mechanizmy
procesów zachodzących w skórze
wraz z upływem lat. Koncepcje te
ściśle się ze sobą łączą, a wśród nich
wymienia się teorie genetyczne, niegenetyczne
i fizjologiczne.
Biorąc pod uwagę główne przyczyny
starzenia się skóry, wyróżnia się dwa
podstawowe jego typy, a mianowicie:
starzenie wewnątrzpochodne (endogenne)
i zewnątrzpochodne (egzogenne).
Pierwszy z nich jest następstwem
przede wszystkim zmian w obrębie
układu neuroendokrynnego, uwarunkowań
genetycznych, osłabienia funkcji
immunologicznych, destrukcyjnego
wpływu wolnych rodników tlenowych
oraz kumulacji toksyn w ustroju. Starzenie
egzogenne natomiast ściśle się
wiąże z oddziaływaniem promieniowania
słonecznego na skórę, zanieczyszczeniami
środowiska, warunkami
klimatycznymi, niehigienicznym stylem
życia, błędami żywieniowymi, zaniedbaniami
i niewłaściwym sposobem
pielęgnacji skóry, stresem czy też infekcjami.
Starzenie endogenne cechuje się przede
wszystkim obecnością procesów zanikowych
i postępującym zwiotczeniem.
Starzejący się endogennie naskórek staje
się cienki, spada ilość budujących
go komórek, które jednocześnie tracą
swój regularny kształt i wielkość. Proces
zaniku dotyczy głównie warstwy kolczystej
i ziarnistej. Wygładzeniu ulega
ponadto granica naskórkowo-skórna,
a sople naskórkowe znacznie się skracają,
co prawdopodobnie sprawia, że
upośledzona zostaje wymiana metaboliczna
i transport substancji odżywczych
z głębszych warstw skóry do naskórka.
W skórze właściwej obserwuje się spadek
syntezy i aktywności fibroblastów,
zmniejszenie liczby pęcherzyków wydzielniczych
w ich cytoplazmie, spadek ilości
włókien kolagenowych, głównie typu I
i III (robią się one sztywne, twarde i pofałdowane),
z kolei włókna elastyczne
stają się mniej liczne, sztywne i nieregularnie
rozmieszczone. W układzie naczyń
włosowatych zauważa się zmniejszenie
ich ilości oraz pogrubienie ścianek. Wraz
z wiekiem zanikowi ulegają również gruczoły
potowe i łojowe, co tłumaczy fakt
występowania u większości osób z cerą
dojrzałą skóry suchej.
Starzenie egzogenne bardzo często powodowane
jest występowaniem zmian
objawiających się przerostem czy też
pogrubieniem struktur skóry. Spośród wie-
22
23

Farmakoterapia
Farmakoterapia
lu czynników zewnętrznych szkodliwie
wpływających na ludzką skórę za najważniejszy
uważa się promieniowanie
słoneczne (fotostarzenie), które ją przez
lata systematycznie uszkadza i prowadzi
do jej przyspieszonego starzenia.
Niekorzystne zmiany w strukturze, funkcjach
oraz wyglądzie skóry długotrwale
eksponowanej na promieniowanie UV
związane są z przewlekłym procesem
zapalnym, prowadzącym do degeneracyjno-wytwórczych
procesów na poziomie
tkankowym, określanych terminem
dermatoheliosis. Skutki oddziaływania
promieniowania UV na skórę zależą od
długości fali i jego natężenia. Ponad
50% promieni UVA przenika głęboko
do skóry właściwej, zaś promieniowanie
w zakresie UVB w 90% zatrzymywane
jest przez warstwę rogową naskórka.
W związku z głębokością przenikania
zależną od długości fali zaobserwowano,
że promieniowanie UVA oddziałuje
głównie na fibroblasty, komórki dendrytyczne
skóry, śródbłonek naczyniowy,
komórki tuczne, granulocyty i limfocyty T,
natomiast UVB działa przede wszystkim
na keratynocyty i komórki Langerhansa.
Tab. 1. Skala Golau do oceny stopnia zaawansowania
procesu starzenia się skóry
Stopień w skali (przeciętny
wiek pacjentów)
I. zmiany łagodne
(28–35 lat)
II. zmiany średnio nasilone
(35–50 lat)
III. zmiany zaawansowane
(50–65 lat)
IV. zmiany ciężkie
(65–75 lat)
Przedwczesne starzenie się skóry wywołane
światłem słonecznym w obrazie klinicznym
charakteryzuje się zmarszczkami,
głębokimi bruzdami, przesuszeniem,
nadmiernym rogowaceniem w obrębie
naskórka, występowaniem przebarwień,
teleangiektazji oraz atrofii z jednoczesną
obecnością zmian przerostowych
w postaci rogowacenia słonecznego
i łojotokowego. Znacznie spada elastyczność
skóry. W skórze właściwej
pojawiają się zaburzenia angiogenezy
i mikrokrążenia oraz obserwuje się –
charakterystyczne dla fotostarzenia –
zjawisko elastozy, czyli nagromadzenia
nieprawidłowych mas elastynowych. Za
sprawą aktywności enzymów metaloproteinaz
uszkodzeniu ulegają także
włókna kolagenowe. Skóra zostaje ponadto
nacieczona licznymi komórkami
zapalnymi, stąd fotostarzenie bywa
czasem określane mianem słonecznego
zapalenia skóry (łac. heliodermatitis).
Przy ocenie stopnia zaawansowania
procesu fotostarzenia skóry pomocna
jest tzw. skala Golau (tab. 1).
Obraz skóry
brak rogowacenia słonecznego, niewielkie zmarszczki,
brak blizn, nie ma konieczności stosowania podkładu
kosmetycznego
niewielkie rogowacenie słoneczne, delikatne żółte
przebarwienia skóry, zmarszczki o średnim nasileniu przy
ruchach mimicznych – obecne równoległe linie śmiechu,
niewielkie bliznowacenie
rogowacenie słoneczne, wyraźne żółte przebarwienia,
teleangiektazje, średnio zaawansowane bliznowacenie,
zmarszczki widoczne również w spoczynku
rogowacenie słoneczne nasilone lub rak skóry (również
w wywiadzie), wiotka skóra ze zmarszczkami o podłożu
słonecznym, grawitacyjnym i mimicznym, nasilone
bliznowacenie, makijaż nie przykrywa zmian – zbryla się
Rola witaminy A i jej pochodnych
w zmniejszaniu objawów starzenia
się skóry
Witamina A i jej pochodne cechują się
pozytywnym wpływem na naskórek i skórę
właściwą. Obecnie retinoidy są stosowane
zarówno w pielęgnacji i leczeniu
skóry uszkodzonej przez promieniowanie
słoneczne, jak i w niwelowaniu oznak
starzenia endogennego. Są niezbędne
dla normalizacji procesów reprodukcji
keratynocytów warstwy podstawnej naskórka,
stymulują podziały komórkowe
i pobudzają czynniki wzrostowe. Miejscowe
stosowanie preparatów witaminy
A normalizuje mechanizmy wzrostu
naskórka, umożliwia regenerację zanikającej
z wiekiem warstwy ziarnistej
oraz powoduje redukcję nadmiernego
zrogowacenia (warstwa rogowa staje
się cieńsza, a procesy hiperkeratozy zostają
zahamowane). Poprawie ulegają
funkcje ochronne skóry, zmniejsza się
transepidermalna utrata wody (TEWL
– transepidermal water loss), dochodzi
do normalizacji aktywności melanocytów
oraz ograniczenia – na skutek
zmniejszenia zakłóceń w dystrybucji
ziaren melaniny do wyższych warstw
naskórka – powstawania przebarwień
typowych dla fotostarzenia. W ten sposób
witamina A stosowana miejscowo
poprawia kondycję naskórka, skutkuje
wygładzeniem skóry, jej zmiękczeniem
oraz ustąpieniem szarawego, niezdrowego
odcienia cery.
W obrębie skóry właściwej działanie
retinoidów zaznacza się głównie w pozytywnym
wpływie na fibroblasty. Pobudzeniu
ulegają geny w fibroblastach,
które odpowiadają za kontrolę w wytwarzaniu
kolagenu – na miejsce enzymatycznie
usuwanego zniszczonego,
nieprawidłowego kolagenu powstają
nowe, zdrowsze włókna. Zewnętrznie
stosowane preparaty z witaminą A powodują
wzrost syntezy kolagenu typu
I i III oraz elastyny. Zaobserwowano
również pobudzenie produkcji fibryliny,
odpowiedzialnej za prawidłowe sieciowanie
białek podporowych skóry
właściwej. Dodatkowo stymulowana
jest produkcja naturalnych czynników
nawilżających; zwiększa się też poziom
glikozaminoglikanów, co sprzyja wygładzaniu
drobnych zmarszczek. Witamina
A hamuje także aktywność metaloproteinaz
– enzymów degradujących kolagen
i elastynę. Retinoidy wykazują również
właściwości antyoksydacyjne oraz zdolność
pobudzania procesów angiogenezy
(skóra nabiera naturalnego, różowego
kolorytu). Zastosowanie pochodnych
witaminy A skutkuje też ograniczeniem
proliferacji komórek zapalnych i wpływem
na funkcje immunologiczne skóry
(zwiększa się ilość komórek Langerhansa
w mieszkach włosowych i brodawkach
skóry).
Skuteczność witaminy A w przeciwdziałaniu
zmianom związanym ze starzeniem
i uszkodzeniem skóry przez
promieniowanie słoneczne skutkuje jej
szerokim wykorzystywaniem w recepturach
kosmetyków pod postacią retinolu,
retinalu oraz estrów retinylu. Formy te,
zachowując swoją przeciwstarzeniową
aktywność, są znacznie łagodniejsze
i lepiej tolerowane niż retinoidy dostępne
na receptę.
Pod kontrolą dermatologa przeprowadza
się także kuracje wykorzystujące
leki zawierające silniej działające retinoidy,
takie jak tretinoina czy izotretinoina.
W 2000 r. Maddini at all., należące
do międzynarodowej grupy zajmującej
się fotostarzeniem (Photodamage International
Collaborative Study Group),
opublikowało wyniki badań przeprowadzonych
z udziałem ludzi (770 kobiet
i 30 mężczyzn). Osoby badane stosowały
raz dziennie na noc przez okres
36 miesięcy krem z izotretinoiną w stężeniu
0,1% lub tak samo wyglądający
krem obojętny. Po 12 miesiącach kuracji
w grupie osób stosujących preparat z retinoidem
stwierdzono redukcję zmarszczek,
poprawę tekstury naskórka oraz
zmniejszenie zmian pigmentacyjnych.
Dane literaturowe wskazują także na skuteczność
w leczeniu starzejącej się skóry
retinoidów III generacji – adapalenu
i tazarotenu. Ich zewnętrzne stosowanie
przez co najmniej 6 miesięcy wykazuje
efekt przeciwzmarszczkowy i powoduje
redukcję niekorzystnych zmian posłonecznych.
W niwelowaniu objawów fotostarzenia
udowodniona została także
porównywalna skuteczność tazarotenu
w stężeniu 0,05–0,1% i 0,05% tretinoiny.
Jeszcze innym bardzo popularnym sposobem
wykorzystania retinoidów do
niwelowania oznak starzenia się skóry
są peelingi chemiczne. Pochodne witaminy
A zastosowane w odpowiednim
stężeniu, często w połączeniu z innymi
substancjami o działaniu złuszczającym,
przynoszą efekt intensyfikacji aktywności
mitotycznej komórek naskórka i nasilenia
tempa ich odnowy, co sprawia,
że turn-over naskórkowy (czas przejścia
komórek z warstwy podstawnej
do rogowej) ulega skróceniu. Rezultat
stosowania retinoidów w peelingu chemicznym
objawia się ponadto w pozytywnym
wpływie na budowę i metabolizm
białek, takich jak keratyna,
kolagen, elastyna, oraz zmniejszeniem
spójności komórek w obrębie warstwy
rogowej przez zahamowanie syntezy
tonofilamentów, co sprzyja łatwiejszemu
złuszczeniu naskórka.
W praktyce dermatologicznej terapia
retinoidami jest też stosowana w skojarzeniu
z zabiegami złuszczania przy użyciu
kwasu trójchlorooctowego TCA (stężenie
15–22% jako tzw. easy peel lub z wykorzystaniem
wodnych roztworów TCA
w stężeniu do 25%) oraz kwasu pirogronowego
w stężeniu do 60%. Pacjent stosuje
wówczas retinoid przed planowanym
zabiegiem złuszczania (preparat należy
odstawić na 3–7 dni przed zabiegiem)
i kontynuuje terapię po zabiegu zwykle
przez kolejne 5–10 dni.
Rozjaśniające działanie retinoidów
Przebarwienia są ograniczonymi lub uogólnionymi
ogniskami zmiany konstytucjonalnego
kolorytu skóry, powstałymi na skutek
nierównomiernego gromadzenia się
barwnika – melaniny. Synteza melaniny
zachodzi w wyspecjalizowanych komórkach
– melanocytach, które występują
głównie w obrębie naskórka, mieszków
włosowych, wokół naczyń krwionośnych
i zakończeń nerwowych, a także w obrębie
oka. Produkcja barwnika jest skomplikowanym
biochemicznym procesem,
rozpoczynającym się przemianą tyrozyny
(przy udziale enzymu tyrozynazy) w dihydroksyfenyloalaninę
(DOPA), a następnie
w dopachinon. Kolejny etap melanogenezy
przebiega dwutorowo, prowadząc do
powstania brązowo-czarnej eumelaniny
lub żółto-czerwonej feomelaniny. Zaburzenia
w procesie biosyntezy melaniny, które
prowadzą do powstania patologicznych
przebarwień skóry, najczęściej polegają
na nadmiernej aktywności enzymu tyrozynazy,
zmianie liczby melanocytów lub
zakłóceniach w dystrybucji barwnika.
Powstałe hiperpigmentacje mają zazwyczaj
charakter przebarwień hormonalnych,
pozapalnych, polekowych oraz
posłonecznych. W zależności od miejsca
gromadzenia się barwnika wyróżnia się
przebarwienia naskórkowe, skórne oraz
mieszane, a przy ocenie głębokości zmian
pigmentacyjnych pomocne jest badanie
w lampie Wooda.
Witamina A i jej pochodne, w terapii
długoterminowej, wykazują
zdolność redukcji przebarwień skóry
(również głębokich pigmentacji)
do ok. 60%.
Do stosowania miejscowego wykorzystuje
się głównie tretinoinę, izotretinoinę,
a także adapalen i tazaroten. Kwas
witaminy A wykazuje zdolność redukcji
przebarwień porównywalną do działania
hydrochinonu, z tą różnicą, że
zastosowanie tretinoiny nie powoduje
odbarwienia ciemnej skóry typu V i VI.
Retinoidy przynoszą korzystne efekty
w przypadku leczenia ostudy i plam
soczewicowatych oraz przebarwień
o charakterze pozapalnym czy też posłonecznym.
Mechanizm rozjaśniającego
działania retinoidów polega głównie na
ograniczaniu aktywności tyrozynazy, co
skutkuje zahamowaniem melanogenezy
i transferu barwnika do wyższych
warstw skóry, normalizacji dojrzewania
i różnicowania keratynocytów oraz intensyfikacji
ich złuszczania, co ułatwia
24
25

Farmakoterapia
penetrację i zwiększa biodostępność
innych substancji o działaniu wybielającym,
a także ograniczeniu namnażania
komórek zapalnych, nasileniu angiogenezy
i syntezy kolagenu.
Ochrona skóry i poprawa jej
kolorytu
Za niekorzystne skutki działania promieniowania
słonecznego na skórę
(przyspieszone starzenie się skóry,
rozwój procesów nowotworowych)
odpowiadają wolne rodniki, które są
reaktywnymi formami tlenu, zawierającymi
jeden lub więcej niesparowanych
elektronów. Wolne rodniki tlenowe mogą
występować w różnych postaciach,
np. jako anionorodnik ponadtlenkowy,
tlen singletowy, rodnik hydroksylowy,
a także jako kwas podchlorawy i nadtlenek
wodoru, które często ulegają
przekształceniu w formę wolnorodnikową.
Reagują one w komórkach
z białkami, lipidami, cukrami czy też
kwasami nukleinowymi i prowadzą do
wytwarzania kolejnych reaktywnych
produktów, inicjując wiele uszkodzeń.
Za najbardziej aktywną postać uważa
się rodnik hydroksylowy.
Zdolność neutralizacji wolnych rodników,
poprzez samoutlenianie do postaci
nieaktywnych, posiadają związki
określane antyoksydantami, do których
należą m.in. witamina A oraz beta-karoten.
Witamina A, należąca do antyoksydantów
o charakterze hydrofobowym,
posiada w swojej cząsteczce łańcuch
polienowy z dużą ilością wiązań podwójnych,
co determinuje jej uczestnictwo
w reakcjach utlenienia i redukcji.
Witamina A wchodzi w reakcję z rodnikiem
nadtlenkowym, hamuje łańcuch
wolnorodnikowych reakcji oraz wykazuje
zdolność
do wygaszania.
Podobne
właściwości
wykazuje beta-karoten,
który
oddziałuje
na tlen singletowy,
a także
reaguje z rodnikami
hydroksylowym,
nadt
l e n kow y m
i ponadtlenkowym.
Betakaroten
posiada
również
właściwości
fotoprotekcyjne;
stosowany
przed kąpielą
słoneczną i w
trakcie w dawce
30 mg na
dobę, na skutek
zwiększenia
zdolności
absorpcyjnych
skóry w odniesieniu
do promieniowania
UV, chroni przed oparzeniem.
Warto zaznaczyć, iż stosowanie
zewnętrznych preparatów z filtrami UV
i doustnych środków z beta-karotenem
ma działanie synergistyczne i przynosi
efekt w postaci wzmocnienia ochrony
skóry. Dodatkowo beta-karoten posiada
zdolność poprawy kolorytu cery –
zażywanie go przez ok. 10 tygodni
w dawce 30 mg na dobę zwiększa
żółtawe zabarwienie skóry całego ciała,
imitując w ten sposób naturalną, subtelną
opaleniznę bez narażania skóry
na nadmierną ekspozycję na słońce.
Rola witaminy A w pielęgnacji
włosów i paznokci
Zdrowy wygląd włosów i paznokci
w znacznym stopniu zależy od stanu
odżywienia organizmu. Witamina A jest
jednym ze składników pokarmowych, których
niedostateczna podaż w diecie może
spowodować zaburzenia w rozwoju włosów
i paznokci, objawiające się przede
wszystkim ich kruchością i łamliwością,
a także znacznym spowolnieniem wzrostu.
Utrzymujące się stany hipowitaminozy
A mogą prowadzić do nadmiernego
przesuszenia włosów, a w skrajnych przypadkach
nawet do ich wypadania. W sytuacji,
gdy codzienna dieta nie zapewnia
pokrycia zapotrzebowania organizmu na
składniki odżywcze, można stosować
suplementy diety, w których skład często
wchodzi witamina A. W ostatnim czasie
pojawiło się pojęcie „nutrikosmetyki”, które
odnosi się do suplementów pozytywnie
wpływających na stan skóry, poprzez
dostarczenie pożądanych składników
drogą pokarmową.
Witamina A i jej pochodne są bardzo
szeroko stosowane w kosmetyce i lecznictwie
dermatologicznym. Liczne i cenne
właściwości retinoidów pozwalają na
wykorzystanie ich przy wielu problemach
skórnych jako składnik receptur
kosmetycznych, a także jako substancję
aktywną w suplementach diety.
dr n. med. Kinga Burda-Malarz
26