Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
BILANS<br />
– jedyny w swoim rodzaju dokumentalny zapis wojennych<br />
epizodów widzianych oczami świadka, czasem<br />
uczestnika.<br />
W wielu innych produkcjach telewidzowie na całym<br />
świecie po raz pierwszy zobaczyli m.in. porażające<br />
obrazy wielkiego głodu na Ukrainie, czy egzekucje<br />
przeprowadzane przez bataliony zaporowe<br />
NKWD. Ujawniono wstrząsające materiały zrealizowane<br />
w 1943 roku na angielskich lotniskach podczas powrotu<br />
bombowców z wypraw na Niemcy, czy dla przeciwwagi<br />
chyba zbyt wesołe życie amerykańskich<br />
żołnierzy w okupowanej Bawarii. Oczywiście w narodowych<br />
archiwach pozostało jeszcze co nie co, mówi<br />
się – żeby pozostać w kręgu naszych polskich spraw<br />
– o tym, że na uniwersytecie w Stanford są fi lmy nakręcone<br />
przez Sowietów w Katyniu. Anglicy o kolejne<br />
kilkadziesiąt lat przesunęli termin ujawnienia wszystkich<br />
materiałów – w tym także fi lmowych – dotyczących<br />
okoliczności śmierci gen. Sikorskiego. Inne, jak<br />
choćby zamieszczona we francuskiej kronice fi lmowej<br />
rządu Vichy dwuminutowa migawka pokazująca Kościuszkowców,<br />
którzy przeszli na niemiecką stronę<br />
podczas bitwy pod Lenino, nie są z kolei zbyt chętnie<br />
wykorzystywane, bo i u nas panuje poprawność polityczno-historyczna.<br />
KLASYCZNIE NIE ZNACZY NUDNIE<br />
Generalnie jednak fi lmy dokumentalne, posługujące<br />
się archiwaliami, stanowią najmocniejszą część ramówek<br />
kanałów telewizyjnych specjalizujących się w tym<br />
gatunku.<br />
Niektóre, jak klasyczna Polonia Redidiva (emisja<br />
w TVP Historia) Andrzeja Chiczewskiego, choć zrealizowane<br />
wiele lat temu, wciąż budzą uznanie znakomitą<br />
konstrukcją i świetnym komentarzem. Inne jak seria<br />
Kolaboranci III Rzeszy (Discovery Historia) spełniają<br />
wręcz idealnie jedno z podstawowych oczekiwań jakie<br />
mamy wobec tego rodzaju pozycji, czyli walor edukacyjny.<br />
Każdy odcinek rzetelne przedstawia tło polityczne<br />
i społeczne zjawiska kolaboracji z najeźdźcą,<br />
oddaje głos świadkom i uczestnikom, a w warstwie<br />
werbalnej nie stara się głosić kategorycznych osądów<br />
i wyroków. Autorzy umiejętnie też poruszają się w dostępnym<br />
materiale fi lmowych, unikają sięgania po kadry<br />
opatrzone i standardowe.<br />
Jeszcze inne jak Romanowowie: świetność i upadek<br />
carów (Polsat Viasat History) bardzo sprawnie<br />
łączą stare kroniki (w tym sporo rzadkich ujęć) z dzisiejszymi<br />
komentatorami wydarzeń sprzed lat. Tu obok<br />
specjalistów sięgnięto po takie nazwiska jak pisarz<br />
Wiktor Jerofi ejew i reżyser fi lmowy Aleksandr Sokurow,<br />
prezentujących nieco inne niż klasycznie historyczne<br />
spojrzenie na trwające ponad trzysta lat losy dynastii<br />
Romanowów.<br />
Jeszcze inne i tu dobrym przykładem jest fi lm Abażury<br />
z ludzkiej skóry – tajemnica Holokaustu (National<br />
Geographic Channel), stosujący w praktyce metodę<br />
od szczegółu do ogółu, usiłuje „odkryć” na nowo drugowojenne<br />
tematy, zagospodarowane już w przeszłości<br />
przez historyków i fi lmowców, ale z pewnością zupełnie<br />
nieznane dzisiejszej, szczególnie anglosaskiej<br />
widowni.<br />
Albo znakomita seria II wojna światowa w kolorze<br />
(Polsat Play), która – mimo że powtarzana po raz wtóry<br />
– wciąż zaskakuje dosłownie i w przenośni barwą.<br />
Bo też rzeczywiście – jak zapewniali producenci - pozwala<br />
inaczej spojrzeć na przebieg konfl iktu i pokazywane<br />
wydarzenia.<br />
Zgoła inną metodę opowiadania o przeszłości zastosowali<br />
autorzy brytyjskiej serii Obieżyświat (Travel<br />
Channel). W jednym z odcinków Zay Harding podróżuje<br />
po Belgii i północnej Francji, odwiedzając najważniejsze<br />
miejsca związane z pierwszą wojną światową<br />
i frontem zachodnim. A swe wrażenia uzupełnia starannie<br />
dobranymi archiwaliami.<br />
Izabella Viley (A+E Networks Poland, nadawca kanałów<br />
History i CI Polsat) tak rekomenduje kolejną produkcję:<br />
naszym najnowszym projektem jest fabularyzowany<br />
serial dokumentalny „Wielcy ludzie, wielkich wojen”<br />
z racji kilku ważnych rocznic przypadających w tym<br />
roku związanych z I i II wojną światową. Do tej produkcji<br />
wstęp i komentarz nagrał sam prezydent Stanów<br />
Zjednoczonych, Barack Obama. Wielu specjalistów<br />
uważa, że nie były to oddzielne konfl ikty, ale krwawe<br />
kontinuum, które najpierw rozprzestrzeniło się w Europie,<br />
by ostatecznie dotrzeć do każdego zakątka Ziemi.<br />
Również najważniejsi rozgrywający w czasie II wojny<br />
światowej, kojarzeni z wielkim bohaterstwem, krwawym<br />
komunizmem i morderczym nazizmem, tacy jak Adolf<br />
Hitler, Józef Stalin, Winston Churchill, Benito Mussolini,<br />
Charles de Gaulle byli bardzo aktywni w czasie I wojny<br />
światowej.<br />
Zrealizowane „po bożemu” fi lmy wcale nie muszą<br />
być i w zdecydowanej większości nie są, nudnymi<br />
CERWIEC 2014<br />
9
Change language