Wiadomości 24/2007 - Inter Cars SA

FAKTY
RG: Wychodzi na to, że nasze życiorysy są w tej kwestii
zbieżne. Ja również swoje pierwsze kroki w motoryzacji stawiałem
demontując oraz pomagając przy naprawach ciężarówek
w Niemczech. Z tym, że były to zupełnie inne czasy
bo początek lat 90-tych. Ale wróćmy do lat 70-tych. Jak wyglądała
wówczas polska motoryzacja?
KO: W latach 70-tych po polskich drogach poruszały się stada
„maluchów”, Fiatów 125p, Syrenek i Polonezów, a także inne wytwory
fabryk z krajów demokracji ludowej, czyli Trabanty, Wartburgi,
Skody, Zaporożce i Łady. Czasami, szczególnie w większych
miastach, można było spotkać auta produkcji zachodniej.
Części do aut pochodzących z krajów socjalistycznych, na ogół
„załatwiało się” w Polmozbycie, bo był ich wieczny deficyt. Części
do aut zachodnich zamawiało się po przez Centralę Handlu Zagranicznego,
czyli Pewex lub Baltonę. Bardzo podstawowe można
było kupić „od ręki”, na pozostałe trzeba było czekać ponad 4
tygodnie.
Ludzie radzili sobie wówczas jak umieli. Opiszę technologię naprawy
silnika do Mercedesa (typ OM 615). Wykorzystywano do
niej blaszki pod panewki, owalizowane tłoki, tuleje z Krotoszyna,
dorabiane na ulicy Wroniej w Warszawie uszczelki, oraz najlepsze
pierścienie produkowane w Łodzi. Po tak wykonanej naprawie
głównej silnika samochód mógł przejechać nawet… 20.000 km.
Na rynku pojawiały się również sporadycznie używane części
z Zachodu, przywożone przez osoby prywatne.
RG: Dzisiaj brzmi to jak „science-fiction”, bo kto może wyobrazić
sobie czterotygodniowe oczekiwanie na klocki hamulcowe
do VW Golfa? Czy rynek usług naprawczych wyglądał
podobnie „egzotycznie” jak handel częściami zamiennymi?
KO: Oczywiście, że z dzisiejszej perspektywy dla osób, których
wówczas jeszcze nie było na świecie może wydawać się to nierealne,
ale taka była szara rzeczywistość tamtych lat. Nikomu
również nie przechodziło przez myśl, że kiedyś może to ulec
zmianie. „Żelazna kurtyna” nie tylko skutecznie dzieliła wówczas
dwa systemy polityczne, ale również tworzyła dwa zupełnie różne
światy, w których żyli ludzie i którzy musieli przyzwyczaić się
do zupełnie odmiennych standardów życia.
Wracając jednak do pytania. W prywatnych warsztatach czas
oczekiwania na naprawę samochodu produkcji zachodniej wynosił
ok. 2 tygodnie. Samochody marek „socjalistycznych” naprawiano
w Polmozbytach, ale o jakości świadczonych tam usług
lepiej nie mówić. Często samochód nie zdążył wyjechać jeszcze
poza bramę zakładu, a już był znowu popsuty, bo ktoś zapomniał
dokręcić kilku śrubek. Zdarzało się, że z aut wymontowywano
dobre części, które później były sprzedawane na giełdzie i zastępowano
je zużytymi.
Przypadki takie można mnożyć. Należy również pamiętać, że
były to firmy państwowe, gdzie nie istniało pojęcie Klienta tylko
petenta, więc nikt nie ośmielał się protestować. Ten system
był chory. Młodszym Czytelnikom, którzy nie pamiętają tamtych
czasów polecam kilka filmów w reżyserii Stanisława Barei. Pokazana
tam rzeczywistość wcale nie jest przejaskrawiona. Tak to
niestety wówczas wyglądało i było to smutne. Cieszy mnie fakt,
że dzisiaj są już zupełnie inne czasy i że wielu z Czytelników nie
musiało przekonać się o tym na własnej skórze!
RG: Wróćmy jednak do Pana historii. Czasy powszechnego
braku wszystkiego dawały niektórym duże możliwości zarobienia
pieniędzy. Wystarczyło trochę sprytu i pomysłowości.
Czym Pan się wówczas zajmował?
KO: Tak jak już wspominałem, zdobywałem swoje szlify mechanika
pracując na „szrocie” w okolicach Hamburga. Wpadłem
wówczas na pomysł, że pracując w branży ciężko by było nie
zarobić handlując samochodami. Oczywiście mam tu na myśli
sprowadzanie samochodów z Niemiec do Polski. Obowiązywała
wówczas zasada, że im auto bardziej rozbite, tym więcej można
było na nim zarobić. Kupowało się taki samochód oraz części do
niego, przywoziło do Polski, naprawiało i jechało się z nim na giełdę,
na wjazd na którą czekało się całą noc. Auto sprzedawało się
praktycznie od ręki, bo wówczas bardzo duża grupa ludzi miała
pieniądze, tylko nie miała ich na co wydawać. Naprawa auta zajmowała
czasami kilka miesięcy. Po jego sprzedaży, szczęśliwie
mając paszport i gotówkę, można się było udać po następny
rozbity samochód.
Początek lat 80. to czasy Solidarności, gdzie o paszport i wyjazd
na Zachód było znacznie łatwiej. Pojawiła się wówczas taka prawidłowość,
że im więcej wydanych paszportów tym więcej sprowadzonych
samochodów stamtąd samochodów.
RG: Ten okres sielanki trwał jednak bardzo krótko. Noc z
12 na 13 grudnia 1981 to początek ciemnych lat stanu wojennego.
W jaki sposób poradził Pan sobie wówczas w tej
nowej rzeczywistości, na którą nikt nie był przygotowany.
Przecież wówczas praktycznie Polska została odizolowana
od reszty świata.
KO: To fakt, w początkach stanu wojennego nasz kraj został zupełnie
odcięty od świata. Wyjeżdżali tylko Ci, którzy mieli tzw.
”bilet w jedną stronę”, czyli udawali się na emigrację.
Prywatny import stanął całkowicie, a trzeba pamiętać, że w poprzednich
latach do Polski sprowadzono, jak na tamte warunki,
dosyć sporo aut zachodnich. Samochód, jak to samochód, od
czasu się psuje i potrzebuje części zamiennych, a tych nie było,
bo nikt ich nie przywoził. Wpadłem wówczas z moim kolegą
Krzysztofem Wiśniewskim na pomysł zorganizowania firmy, zajmującej
się obsługą wypraw wysokogórskich, dla himalaistów.
Naszym zadaniem było załatwianie spraw celnych, wszystkich
zgód i pozwoleń oraz organizacja logistyki, czyli dostarczenie
całego sprzętu do wspinaczek w Himalaje. Firma nasza działała
pod patronatem Polskiego Związku Alpinistycznego, co dawało
nam możliwość posiadania tak upragnionych paszportów, a tym
samym wyjazdów za granicę.
Siedem razy przejechałem Jelczem trasę Warszawa – Katmandu
(Nepal), której długość wynosiła 10.500 km w jedną stronę.
Jeździłem przez pustynię w Pakistanie, Iran w którym wówczas
trwała rewolucja Ajatollaha Chomeiniego. Pamiętam sytuację,
kiedy w Iranie zatrzymała nas tamtejsza grupa „strażników rewolucji”
w skład której wchodziły nawet kilkunastoletnie dzieci. Coś
nie zgadzało się w dokumentach i przez kilka godzin taki 14-latek
trzymał mnie pod lufą kałasznikowa. W oczach tego dzieciaka
widziałem na zmianę strach przeplatający się z nienawiścią. Nie
wiem kto wówczas bardziej się bał, ja czy on, w każdym razie
były to dla mnie najdłuższe godziny w moim życiu. Na szczęście
wszystko dobrze się skończyło.
4