Nie tylko przedsi´biorcy narzekajà na remont „Kobry”

Woda a zmiany klimatu
IloÊç wilgoci na Ziemi nie zmienia si´ od tysiàcleci. T´ samà wod´, którà dziÊ spo˝ywamy, pi∏y pterodaktyle. Jednak˝e zmiany klimatu zmieniajà wzorce pogodowe. Niedobory
wody stajà si´ jednym z najwi´kszych zagro˝eƒ XXI wieku.
Pami´tajmy, ˝e zmiany klimatu to
nie tylko globalne ocieplenie, czyli
podnoszenie si´ temperatury. To ca-
∏y szereg groênych zjawisk, skutkujàcych
pogarszaniem si´ warunków
˝ycia setek milionów mieszkaƒców
globu. Podstawowym problemem
staje si´ dost´p do wody pitnej. Symulacje
zmian klimatu wskazujà, ˝e
regiony dzisiaj suche wyschnà jeszcze
bardziej, a wilgotne – dotknie
wzrost opadów.
Temperatura a woda
Wzrost temperatur sprawia, ˝e ro-
Ênie iloÊç energii zgromadzona w atmosferze,
co sprzyja gwa∏townym
roz∏adowaniom.
To dlatego roÊnie intensywnoÊç
huraganów i tornad. Wzrasta równie˝
parowanie – goràce powietrze
zatrzymuje wi´cej wody ni˝ zimne.
Powoduje to susze. W pustynniejàcej
Australii s∏owo „kataklizm” przesta-
∏o robiç na kimkolwiek wra˝enie. To,
co kiedyÊ by∏o kataklizmem, dziÊ jest
stanem normalnym.
Do tej pory ludzkoÊç korzysta∏a
z wody wyjàtkowo rozrzutnie. TraktowaliÊmy
jà jako dobro niewyczerpywalne.
I s∏usznie, woda jest niewyczerpywalna.
Ka˝da kropla trafi wreszcie
do mórz i oceanów, a te, parujàc, oddadzà
je powietrzu. S´k w tym, ˝e
gospodarujàc wodà nierozsàdnie,
zamykamy sobie do niej dost´p. Doprowadzamy
do pustynnienia ca-
∏ych po∏aci kontynentów oraz obni-
˝amy lustro wody w z∏o˝ach podziemnych.
Wodny bilans
Wiek XXI mo˝e byç nie tylko wiekiem
konfliktów o wyczerpujàce si´
zasoby ropy i gazu, ale te˝ wiekiem
sporów o dost´p do wody. Eksperci
oceniajà, ˝e w ciàgu kolejnych 15 lat
ju˝ 2/3 ludzkoÊci b´dzie cierpieç na
chroniczne niedobory wody. A zapotrzebowanie
na wod´ stale roÊnie
– na przestrzeni 50 lat potroi∏o si´!
To wynik nie tylko wzrostu populacji,
ale te˝ industrializacji – wi´cej
zak∏adów przemys∏owych oznacza
wi´ksze zapotrzebowanie na wod´,
np. do ch∏odzenia silników. To równie˝
wynik wzrostu poziomu ˝ycia
w wielu obszarach globu – i my pobudowaliÊmy
domki jednorodzinne
z ogródkami, które podlewamy czystà,
pitnà wodà.
Ju˝ teraz ponad miliard ludzi nie
ma dost´pu do czystej wody pitnej.
W krajach rozwijajàcych si´ miliony
kobiet i dzieci godzinami w´drujà
do êróde∏ wody, cz´sto mocno zanieczyszczonych.
Nawet w Europie
swobodnego dost´pu do wody jest
pozbawionych 41 milionów osób.
Wed∏ug ONZ w roku 2015 a˝ 40%
ludzkoÊci nie b´dzie mia∏o dost´pu
do najprostszych urzàdzeƒ sanitarnych.
Ju˝ dziÊ 2,4 miliarda ludzi na
Êwiecie nie ma zapewnionej dostatecznej
higieny osobistej, co pot´guje
problemy zdrowotne.
W ka˝dym momencie po∏ow´
miejsc w szpitalach na Êwiecie zajmujà
pacjenci chorujàcy na schorzenia
zwiàzane z brakiem wody i jej
zanieczyszczeniem. 3,6 milionów ludzi
rocznie umiera z powodu takich
chorób.
Drugà stron´ medalu stanowià
Êcieki. Jedynie 62% populacji Êwiata
ma dost´p do dobrej jakoÊci sieci kanalizacyjnej,
oddzielajàcej Êcieki od
wody u˝ytkowej. 1,2 miliarda ludzi
w ogóle nie ma dost´pu do kanalizacji.
Odchody powodujà wiele chorób
na Êwiecie, a brak kanalizacji jest najwi´kszà
pojedynczà przyczynà zaka˝eƒ.
POLSKA
Przesuwanie si´ stref klimatycznych
sprawia, ˝e do Polski cz´Êciej
dociera goràce powietrze zwrotnikowe.
Zderza si´ tutaj z zimnym powietrzem
z obszarów polarnych. Latem
powoduje to wzrost intensywnoÊci
burz i nawa∏nic.
Klimatolodzy ostrzegajà, ˝e czekajà
nas wielkie powodzie opadowe.
Jeszcze do niedawna g∏ównym zagro˝eniem
by∏o topnienie Êniegów
po zimie, które skutkowa∏o powodziami
roztopowymi i zatorowymi
na prze∏omie zimy i wiosny. DziÊ zaczynajà
przewa˝aç powodzie opadowe,
letnie, zwiàzane z gwa∏townym
oberwaniem chmury lub wielodniowymi
opadami. Czekajà nas na
przemian d∏ugotrwa∏e susze i pot´˝ne,
kilkudniowe opady. Groêb´ powodzi
opadowych pot´gujà bogate
w wod´ uk∏ady ni˝owe, które docierajà
do nas znad Europy po∏udniowej,
zwane „ni˝ami genueƒskimi”.
To w∏aÊnie taki ni˝ sta∏ si´ przyczynà
wielkiej powodzi na Odrze w 1997
roku.
Wskutek gwa∏townych ulew b´dziemy
traciç coraz wi´cej cennej
s∏odkiej wody na rzecz Ba∏tyku.
Wielki, gwa∏towny opad natychmiast
sp∏ywa do rzek. Ziemia nie nadà˝a
z poch∏anianiem wody, nie
gromadzi jej wi´c na dalszy nasz
u˝ytek. Rzeki wzbierajà, wylewajà,
a wi´kszoÊç wody opadowej unoszà
do s∏onego Ba∏tyku. Ponadto nie
dbamy szczególnie o rozsàdne gospodarowanie
êród∏ami wód podziemnych,
eksploatujàc je ponad
miar´.
Jak rozsàdnie gospodarowaç wodà?
Potrzebujemy minimum 50 litrów wody dziennie, by zaspokoiç nasze potrzeby
zwiàzane z piciem, gotowaniem i higienà. Przeci´tny Polak ka˝dego
dnia zu˝ywa oko∏o 100–150 litrów uzdatnionej wody. Tymczasem Polska, na
tle Europy, nale˝y do krajów ubogich w wod´. Zaledwie 5% wód ma pierwszà
klas´ czystoÊci. Warto szanowaç te ograniczone zasoby wody.
Codzienne oszcz´dzanie wody nie musi oznaczaç obni˝enia komfortu ˝ycia.
Czasem wystarczà drobne zmiany zachowaƒ. W przeci´tnej polskiej rodzinie
zabiegi higieniczne poch∏aniajà ok. 40% ca∏oÊci zu˝ycia wody. Mo˝na
to zmieniç:
Zmieniajàc wann´ na prysznic. Kàpiel w wannie poch∏ania 150–200 litrów
wody. Pod prysznicem zadowolimy si´ 60 litrami wody, obni˝ajàc jej zu-
˝ycie nawet o 2/3!
P∏uczàc z´by w kubku, a nie pod bie˝àcà wodà. Zu˝yjemy pó∏ litra wody,
zamiast 16.
Zamykajàc kurek przy mydleniu ràk. Pami´tajmy, ˝e w ciàgu minuty
z kranu wycieknie 12–18 litrów wody. Czy to konieczne?
Ograniczajàc bezproduktywne kapanie. Sprawdzajàc stan uszczelek mo-
˝emy zapobiec ucieczce nawet 90 litrów na dob´.
Instalujàc bateri´ oszcz´dzajàcà wod´, np. jednouchwytowà lub bezdotykowà.
Pozwoli nam to oszcz´dziç nawet 30% wody.
Inwestujàc w nowoczesnà zmywark´, o niskim zu˝yciu wody. Warto pami´taç,
by zmywarka pracowa∏a tylko przy pe∏nym za∏adunku lub w specjalnym
trybie oszcz´dzania wody i energii „pó∏ wsadu”.
Pioràc tylko przy pe∏nym za∏adunku lub korzystajàc z oszcz´dnoÊciowego
trybu „pó∏ wsadu”.
Woda pitna i woda deszczowa
Przeci´tny Polak zu˝ywa 100–150 litrów wody dziennie. Cenna woda
pitna, uzdatniona, pozyskana z wodociàgu bàdê studni, stanowi tylko po-
∏ow´ naszego zapotrzebowania. Potrzebujemy jej do picia, gotowania, kàpieli
i zmywania naczyƒ. Reszt´ potrzeb mo˝emy zaspokoiç deszczówkà.
Mi´kka woda deszczowa doskonale nadaje si´ do prania, mycia pod∏óg,
mycia samochodu i sp∏ukiwania wody w toalecie (znika problem kamienia).
Wolà jà roÊliny doniczkowe i ogrodowe.
Deszczówk´ przechwytuje si´ z dachów i balkonów za pomocà rynien,
które sprowadzajà wod´ do specjalnego zbiornika. Nawet w domu ju˝ stojàcym
mo˝na zainstalowaç prosty zbiornik, który zgromadzi wod´ do
podlewania ogrodu. Pe∏ne wykorzystanie mo˝liwoÊci wody deszczowej
wymaga jednak uwzgl´dnienia tego pomys∏u ju˝ na etapie projektowania
domu.