Kitabı yüklə - Kitabxana

***
Qaçqınçılıqdan altı ay sonra qohumlarımızdan biri Kəlbəcər üzdən aşıb getmişdi
kəndimizə. Onun gətirdiyi xəbəri bütün ailə üzvlərimiz söz-söz cümlə-cümlə əzbər
bilirik. Bu cümlələri təhrif edən olsa, daxmamızda əməlli-başlı mərəkə qopar:
"...Qıfılı sındırmışdılar. Hər yeri qırıb-töküb axtarmışdılar. Salamat pəncərə yox idi.
Pilləkəndə bir qarış ot bitmişdi. Həyətinizdə cəngəl əlindən yerimək olmurdu.
Məhəllədəki evlərin və ot tayalarının heç birini yandırmamışdılar."
***
Evimizi son dəfə fotoşəkildə gördüyümdü. Uzaqdan çəkilmiş pozuq, bulanıq bir
fotoşəkildə... Onu da bizə vermədilər. Kənd bütöv düşmüşdü deyin üstündə dava idi.
Üzünü çıxarmaq isə heç cür mümkün deyildi.
Anaxanım
Dədəmin birinci arvadı olub Anaxanım. Həm də yaxın qohumudu. Bir yerdə on ilə
yaxın ömür sürüblər, övladları olmayıb. Tale gülməyib üzlərinə. Səbəbi özündə biləndə
«gəl üzüsulu ayrılaq» deyib dədəmə. Dədəm də razılaşıb, yaxın-uzaqda yaşayan
qohum-əqrəba da... «Elin adəti var, doğmayan arvadı saxlamazlar!»
Balaca daxmalarında nə varsa, tən bölüblər. Bir daxma qalıb, bir də bir inək. İnəyi
ona bağışlayıb dədəm, daxmanı özü götürüb. Deyilənə görə, heç inəyi də aparmaq
istəmirmiş: «Nəyimə gərəkdi, saxlayanım yox, otaranım yox. »
Zənbilini qoltuğuna vurub, inəyini qabağına qatıb getmək istəyəndə, «Dayan»
deyib dədəm:
«İlk oğlumu sənə verəcəm... Qoy qocalanda yiyə dursun sənə».
Dinməyib Anaxanım, başını aşağı salıb.
Miladın 1976-cı ilinin ilk günü mən gəlmişəm dünyaya. Dədəmin ilk oğlu,
babamın ilk oğul nəvəsi... Daha doğrusu, yanvarın ortalarında doğulmuşam, sənəddə
birinə yazıblar. Uşaqlığımı dumanlı xatırlayıram. Amma ağlım kəsəndən ta bu günəcən
özümə qarşı hədsiz sevgi duymuşam Anaxanımdan. Yalan olmasın, əllərində anamın
əllərindən artıq bir hərarət hiss etmişəm. Böyüdükcə bu gerçəkliyi mistik vahimələrlə
qavramışam. İllah da eşidəndə ki, dədəmlə Anaxanımın arasındakı söhbəti başqa heç
kəs bilmir. Hətta doğma anam belə...
Sonradan mənə məlum olmayan səbəbdən dədəmlə Anaxanımın sevdası baş
tutmayıb.
İndi Bakıdayam... Darısqal bir yataqxana otağında. Ailəmlə, övladlarımla...
Anaxanım isə Ağcabədinin Taxtakörpü qəsəbəsindən İmişli sərhədlərinə qədər
uzanan kəndsiz-kəsəksiz, ağacsız və susuz düzəngahın ortasında... Kəndimizin qış
yatağında. Yatağın lap kənarındadı yaşadığı yeraltı dam. Olmuşam bu damda. Adam
məzar kimi enir bu qəribə olacağın içinə. Ətrafını təxminən bir metr qazıblar. Damın
ortasına basdırılan dirəklərin üstünə mil qoyublar. Milə perpendikulyar yerləşdirilən
qabırğaların o biri ucu xəndəyin tinindədir. «Tavan»ın sağ küncündə açılmış kiçik
bacadan bir ovuc göyüzündən başqa heç nə görünmür. Xəndəyin evin içinə düşən
hissəsindən mebel kimi istifadə edir Anaxanım. Üstünə qab-qacaq yığır, fanar, çıraq
55