Kitabı yüklə - Kitabxana

Şükür kişi danışmır, camaata baxıb səssizcə ağlayırdı. Kənd sakinləri bir
müddət çaşqınlıq içində ona tamaşa etdilər. Sonra körpələrin ağlaşma səsi gəldi.
Ardınca qadınların, daha sonra kişilərin… Bir-bir Şükür kişinin yanında zühur edən
rəhmətə getmiş kənd sakinləri də səssiz göz yaşları axıdırdılar. Bu adamların içində
Səlimin atası da vardı, Gərəhməzin əri də… Ancaq onlar başlarını qaldırıb dirilər
tərəfə baxmırdılar. Dirilər də ölülərin sifətinə baxa bilmirdilər.
Qəflətən dirilər Şükür kişinin qarşısında diz çökdülər. Kiminsə boğuq səsi
eşidildi:
“Sənə qurban olum, Şükür kişi, bizə yol göstər”.
Şükür kişidən səs-səmir gəlmədi.
“Yol göstər bizə! Yol göstər bizə!” – yerbəyerdən həyəcanlı qışqırıqlar eşidildi.
Şükür kişi başını bulaya-bulaya ağlamağına davam etdi. Göz yaşı axıda-axıda
gəldiyi işıq-pilləkənlə yuxarı qalxdı və gözdən itdi. Onunla gələnlər də eyni ilə
arxasınca getdilər. İşıq şüasının üstündə bir nəfər güləş çöhrəli uşaq qaldı. O, ağlamır,
hüznlə gülümsəyirdi.
“Tanıdınızmı?” – Gərəhməz uşağa işarə edib soruşdu.
Adamlar təəccüblə udqundular.
Gərəhməz üzünü İsfəndiyar kişiyə tutdu:
“Həə… hörmətli ağsaqqal, bax görək tanıyırsanmı?”
İsfəndiyar kişi gözlərini qıyıb xeyli tamaşa edəndən sonra qışqırdı:
“Kərəm!”
Uşaq bir az da gülümsədi.
“İndi Kərəmin kim olduğunu denən, hamı bilsin”.
İsfəndiyar kişi çaşqınlıq içində sözə başladı:
“Müharibənin pis vaxtları idi. Camaat ağac qabığı yeyirdi. Kərəmin də onda
olardı 8-9 yaşı… Məndən bir-iki yaş böyük idi. Anası ölmüşdü, atasını cəbhəyə
aparmışdılar. Bir ayağı şikəst olan əmisinin yanında qalmışdı üç uşaq – Kərəm, 5-6
yaşında bir bacısı, 4-5 yaşında bir qardaşı… Əmisinin ac uşaqlara verməyə heç nəyi
yox idi. Üstünə diləyə getməyə də adam qalmamışdı, hərə öz başının hayındaydı. Ona
görə Kərəmin əmisi gecələrin birində uşaqları yuxuda qoyub arvadı ilə bahəm qaçıb
getdilər kənddən. Səhər açılar-açılmaz uşaqlar əl-ələ verib ağlaşa-titrəşə qapımıza
gəldilər, “Əmimiz hanı” – deyib haray saldılar. Dədəm əlindəki ağacla bax o haça
qayanı göstərib dedi, əminiz, arvadı ilə birlikdə ordan aşıb getdilər” – İsfəndiyar kişi
əlini kənd torpaqlarının uzaq qurtaracağındakı haça qayaya uzatdı – “Uşaqların üçü də
əl-ələ verib həmin haça qayaya tərəf yola düşdülər.
O gündən bəri bu uşaqları “gördüm” deyən olmadı…” – İsfəndiyar kişi
duruxdu, birdən Kərəmin qarşısında diz çöküb başını yerə döyə-döyə qışqırdı:
“Sizə bir loxma çörək verən tapılmadı, Kərəm! Hansı qurda, hansı quşa yem
oldunuz, hansı qayadan uçdunuz, hansı canavar parçaladı sizi, hansı sel apardı bilən
olmadı, maraqlanan olmadı… İndi özümüz o günə düşdük! Bütün kənd, bütün
insanlar…”
İsfəndiyar kişi hönkürdü. Sonra başını zorla qaldırıb Kərəmin zühur etdiyi
tərəfə baxdı. Havadan bir damcı göz yaşı asılmışdı.
12